Tweet
Phó Vụ Trưởng Quản Trị Hải Quân Hoa Kỳ: Ông CAO BÁ HÙNG
Bài viết của ông Trang Anh Thạc
(chủ biên Trang QUỐC NGỮ VIỆT NAM VĂN HIẾN).
*
Các bạn trang Quốc Ngữ thân mến,
Bạn Mi-Vi Hoài Hương gởi vào Diễn Đàn bài câu hỏi về những từ ngữ nói trên như sau:
Thưa Vị Chủ Biên Trang QNVNVH và anh chị thành viên thân kính.
Hoài Hương có mấy câu thắc mắc về chữ nghĩa như sau, xin nhờ ông Anh Thạc và anh chị vui lòng giải đáp, cho tôi được rõ và học hỏi để mở rộng kiến thức.
*
1/ Bạng duật tương trì, ngư ông đắc lợi. (thành ngữ).
(Bạng có g) câu nầy thật khó hiểu, ý về nghĩa bóng và nghĩa đen là gì?
*
2/ "Bừa bãi", (bừa dấu huyền) có đồng nghĩa với "Bựa bãi" (bựa dấu nặng) không?
Theo tôi chữ: “bừa bãi” có nghĩa:
a/ đồ dùng để lộn xộn, không có thứ tự.
b/ nói năng bừa bãi.
c/ Bựa bãi: - chất dư thừa đóng bợn ở kẽ răng.
Bạn tôi la con: “Không được để sách vở bựa bãi vậy nghe”.
(Bựa dấu nặng).
Câu bạn la con không đúng, phải không, thưa anh chị?
*
3/ HH thấy trên internet người ta gọi ông Đại tá Hùng Cao là "thứ trưởng Hải Quân" . Hoặc chữ: "phó bộ trưởng".
Xin hỏi chữ nào đúng?
Tôi ngờ ngợ chữ: "thứ trưởng" trước 1975 thời VNCH đã có.
Vậy thì chức vụ của ông Cao Hùng ở Việt Nam thời VNCH, có phải họ dùng "Phó Đề Đốc" không?
Xin ông Anh Thạc và quý anh chị vui lòng giải thích chữ : "thứ trưởng" là chức vụ gì, có phải là chữ riêng của cộng sản không".
Cảm tạ quý vị rất nhiều.
Thân ái.
HH
* * *
Tranh Anh Thạc xin trả lời.
1. BẠNG DUẬT TƯƠNG TRÌ, NGƯ ÔNG ĐẮC LỢI: đây là thành ngữ của Tàu.
BẠNG (viết có G) là tên chữ Hán gọi các động vật có vỏ thuộc họ sò ốc sống dưới nước như nghêu, trai, sò, ốc, hến, chem chép, v.v.
DUẬT là cò, diệc, loài chim ăn thịt.
TƯƠNG TRÌ là giằng co, tranh chấp.
NGƯ ÔNG là ông già câu cá, đánh cá.
ĐẮC LỢI là được lợi.
Nghĩa đen của thành ngữ: nói nôm na cho dễ hiểu, “bạng duật trương trì, ngư ông đắc lợi” nghĩa là trai cò quần nhau, ngư ông bắt hết. Nghĩa bóng của thành ngữ: hai người tranh chấp chỉ có lợi cho kẻ thứ ba bên ngoài.
2. BỪA BÃI và BỰA BÃI: đây là hai tĩnh từ khác nghĩa nhau, không phải một.
BỪA BÃI là lung tung, lộn xộn, không ngăn nắp thứ tự.
BỰA BÃI là chữ riêng của Trang Anh Thạc dùng, với chữ “bựa” viết dấu nặng, là thức ăn đóng trong kẽ răng. Nghĩa dùng của “bựa bãi” là rác rưởi, đồ cặn bã, không đồng nghĩa với “bừa bãi”.
3. THỨ TRƯỞNG:
Danh từ này đã được người Việt trên Mạng dùng theo cộng sản bắc việt lâu nay, để chỉ viên chức đứng vai trò thứ hai sau một bộ trưởng trong chánh quyền. Song nó đã gây thắc mắc khi ông Hải Quân Đại tá Cao Hùng người Mỹ gốc Việt được Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cử đi Việt Nam công tác cùng với Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Peter Brian Hegseth trong ba ngày đầu tháng 11-2025 vừa qua.
Câu hỏi của cô Hoài Hương là hai chữ “thứ trưởng” có được dùng trước năm 1975 ở Miền Nam hay không, và báo chí cộng đồng Mạng gọi ông là “Thứ trưởng Bộ Hải Quân Hoa Kỳ” có đúng không? Tôi xin trả lời.
Khác với cộng sản bắc việt luôn luôn dùng danh từ “thứ trưởng” để gọi nhân vật thứ hai sau bộ trưởng, Miền Nam tuy có dùng chữ “thứ trưởng” trong văn nói và công văn thông thường ngoài xã hội, nhưng trong sổ bộ hành chánh chính thức của chánh phủ thì chức danh đầy đủ của vị này là “Phó Bộ trưởng” (thời Đệ Nhất Cộng Hòa), và “Phó Tổng trưởng” (thời Đệ Nhị Cộng Hòa). Vì vậy trong một số báo chí thời trước 1975 chúng ta vẫn thỉnh thoảng đọc thấy người ta viết “Phó Bộ trưởng” hay “Phó Tổng trưởng” khi cần gọi cho trang trọng và chính danh người đứng sau Bộ trưởng, chứ không phải lúc nào chúng ta cũng gọi “Thứ trưởng”.
Nói chung, “Thứ trưởng” chỉ là cách gọi ngắn gọn đi của “Phó Bộ trưởng” hay “Phó Tổng trưởng”, giống như “Ngoại trưởng” là cách nói ngắn của “Tổng trưởng Ngoại Giao” thôi.
Còn về chức danh “Thứ trưởng Bộ Hải Quân Hoa Kỳ” mà báo chí Việt ngữ dùng để gọi ông Đại tá Cao Hùng, tôi xin nói là hoàn toàn sai!
Điều sai thứ nhứt: tất cả các quân chủng Hải Quân, Không Quân, Lục Quân,... của Hoa Kỳ tuy cũng được gọi là Department như Bộ Quốc Phòng, nhưng chúng ta không thể dịch là “Bộ Không Quân”, “Bộ Hải Quân”, “Bộ Lục Quân” được, mà phải gọi là “Bộ Tư Lệnh Không Quân”, “Bộ Tư Lệnh Hải Quân”, “Bộ Tư Lệnh Lục Quân” với chữ “bộ” là “bộ chỉ huy”, chứ không phải cấp Bộ của chánh phủ như Bộ Quốc Phòng.
Đây là chữ nghĩa chính xác, giống như chúng ta đã dùng ở Việt Nam thời Việt Nam Cộng Hòa như sau:
Trên hết là Bộ Quốc Phòng. Dưới Bộ Quốc Phòng có Bộ Tổng Tham Mưu, Bộ Tư Lệnh Không Quân, Bộ Tư Lệnh Hải Quân, Bộ Tư Lệnh Lục Quân.
Người đứng đầu mỗi bộ quân chủng trên gọi là Tổng Tư lệnh, người làm phó gọi là Phó Tư lệnh.
Điều sai thứ hai là cách họ gọi Đại tá Cao Hùng.
Chúng ta cần tìm hiểu về quân chủng Hải Quân của Hoa Kỳ mà đại tá Cao Hùng đang phục vụ. Hải Quân Hoa Kỳ có hai lãnh vực hoạt động: quân đội và dân sự. Cả hai hoạt động này đều không có vị đứng đầu nào chúng ta có thể gọi tiếng Việt là “Bộ trưởng” dù rằng có chức danh “Secretary of the Navy”, với chữ “Secretary” như tên gọi các bộ trưởng khác.
Bởi vì bên phía Hải Quân tác chiến họ gọi là Đô đốc (Admiral), Phó Đô đốc (Vice Admiral), Đề đốc (Upper-Half Rear Admiral), Phó Đề đốc (Lower-Half Rear Admiral), còn bên Hải Quân dân sự có Secretary of the Navy và Under Secretary of the Navy.
Như vậy cô Hoài Hương hỏi rằng có thể gọi Đại tá Cao Hùng là “Phó Đề đốc” không, câu trả lời là không. Ông Cao Hùng đã hưu trí, không còn là sĩ quan hiện dịch của Hải Quân Hoa Kỳ, trong khi Đô đốc hay Đề đốc Hải Quân phải là các cấp chỉ huy của các hạm đội đang hoạt động chiến đấu trên đại dương.
Vấn đề rắc rối để chúng ta dịch cho thỏa đáng chức danh hiện tại của Đại tá Cao Hùng là ở thời điểm này, khi ông được Tổng thống Trump đề cử và Thượng Nghị Viện bỏ phiếu chuẩn thuận cho ông đảm nhiệm chức vụ UNDER SECRETARY OF THE NAVY một chức vụ quản trị hành chánh dân sự (civilian) rất quan trọng của cả Hải Quân và Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ, tổng quản việc điều hành hệ thống tân tiến hóa kỹ thuật Hải Quân, bảo an, và chăm lo đời sống của 1 triệu quân nhân và gia đình của cả hai binh chủng Hải Quân và Thủy Quân Lục Chiến, với ngân khoản hoạt động 250 tỷ Mỹ kim.
Đại tá Cao Hùng tuy vẫn là sĩ quan cao cấp của quân chủng Hải Quân, nhưng ông là vị lãnh đạo bên địa hạt dân sự chứ không phải Hải Quân chiến đấu như trước, vì ông đã về hưu từ năm 2021. Do đó chức vụ hiện thời của ông không thể gọi là “thứ trưởng” gì hết, vì bộ trưởng hay thứ trưởng đều là chức danh của người còn đang tại nhiệm, không phải dành cho người đã hưu trí.
Bên Dân sự hành chánh của Bộ Tư Lệnh Hải Quân, vị đứng đầu là ông John C. Phelan (Civilian Secretary of the US Navy). Ông nầy là một nhà doanh nghiệp chứ không phải quân nhân. Người thứ hai là Đại tá Cao Hùng, Under Secretary of the US Navy. Ông John Phelan không thể gọi là “Bộ trưởng Hải Quân” và ông Cao Hùng không thể là “Thứ trưởng Hải Quân” vì cả hai đều không phải là cấp chỉ huy hiện dịch trong lực lượng Hải Quân chiến đấu.
Như vậy, để có một danh xưng cho chính xác cho hai vị lãnh đạo dân sự nầy trong quân chủng Hải Quân Hoa Kỳ, chúng ta không thể “dịch” danh hiệu tiếng Anh của họ, mà phải gọi họ theo vai trò và công tác cụ thể của họ trong thực tế.
Tôi gọi ông John C Phelan là Tổng Vụ trưởng Quản Trị Hải Quân Hoa Kỳ, còn đại tá Hùng Cao là Phó Vụ trưởng Quản Trị Hải Quân Hoa Kỳ.
Sau 25 năm là sĩ quan mặt trận tại các chiến trường Iraq, Afganistan và Somalia với nhiều chiến công sáng chói, cùng với học vị Cử nhân Kỹ Thuật Hàng Hải và Cao học Vật Lý, tốt nghiệp tại Học Viện Hàng Hải Hoa Kỳ, có thể nói Đại tá Cao Hùng là một người văn võ toàn tài. Ngày nay khi đã về hưu ông lại được Tổng Thống mời trở ra làm việc với một vai trò to lớn trong quân đội quốc gia, đây là một vinh dự không dễ gì có được của một sĩ quan quân đội Hoa Kỳ gốc Việt. Và ông, từ một quân nhân đã về hưu, nay lại được ngồi ngang hàng với Bộ trưởng Quốc Phòng, đại diện nước Mỹ để đàm phán với Bộ trưởng Quốc Phòng cộng sản Việt Nam.
Chúng ta chúc mừng Đại tá Cao Hùng với tất cả lòng hãnh diện của người Việt Nam!
Cám ơn bài câu hỏi của cô Mi-Vi Hoài Hương. Cám ơn các bạn đã đọc bài.
Trang Anh Thạc
Quốc Ngữ Việt Nam Văn Hiến, 06-11-2025
(Ảnh đính kèm mượn trên Mạng: báo chí gọi sai Đại tá Cao Hùng là “Thứ trưởng Bộ Hải Quân”.)
Bài viết của ông Trang Anh Thạc
(chủ biên Trang QUỐC NGỮ VIỆT NAM VĂN HIẾN).
*
Các bạn trang Quốc Ngữ thân mến,
Bạn Mi-Vi Hoài Hương gởi vào Diễn Đàn bài câu hỏi về những từ ngữ nói trên như sau:
Thưa Vị Chủ Biên Trang QNVNVH và anh chị thành viên thân kính.
Hoài Hương có mấy câu thắc mắc về chữ nghĩa như sau, xin nhờ ông Anh Thạc và anh chị vui lòng giải đáp, cho tôi được rõ và học hỏi để mở rộng kiến thức.
*
1/ Bạng duật tương trì, ngư ông đắc lợi. (thành ngữ).
(Bạng có g) câu nầy thật khó hiểu, ý về nghĩa bóng và nghĩa đen là gì?
*
2/ "Bừa bãi", (bừa dấu huyền) có đồng nghĩa với "Bựa bãi" (bựa dấu nặng) không?
Theo tôi chữ: “bừa bãi” có nghĩa:
a/ đồ dùng để lộn xộn, không có thứ tự.
b/ nói năng bừa bãi.
c/ Bựa bãi: - chất dư thừa đóng bợn ở kẽ răng.
Bạn tôi la con: “Không được để sách vở bựa bãi vậy nghe”.
(Bựa dấu nặng).
Câu bạn la con không đúng, phải không, thưa anh chị?
*
3/ HH thấy trên internet người ta gọi ông Đại tá Hùng Cao là "thứ trưởng Hải Quân" . Hoặc chữ: "phó bộ trưởng".
Xin hỏi chữ nào đúng?
Tôi ngờ ngợ chữ: "thứ trưởng" trước 1975 thời VNCH đã có.
Vậy thì chức vụ của ông Cao Hùng ở Việt Nam thời VNCH, có phải họ dùng "Phó Đề Đốc" không?
Xin ông Anh Thạc và quý anh chị vui lòng giải thích chữ : "thứ trưởng" là chức vụ gì, có phải là chữ riêng của cộng sản không".
Cảm tạ quý vị rất nhiều.
Thân ái.
HH
* * *
Tranh Anh Thạc xin trả lời.
1. BẠNG DUẬT TƯƠNG TRÌ, NGƯ ÔNG ĐẮC LỢI: đây là thành ngữ của Tàu.
BẠNG (viết có G) là tên chữ Hán gọi các động vật có vỏ thuộc họ sò ốc sống dưới nước như nghêu, trai, sò, ốc, hến, chem chép, v.v.
DUẬT là cò, diệc, loài chim ăn thịt.
TƯƠNG TRÌ là giằng co, tranh chấp.
NGƯ ÔNG là ông già câu cá, đánh cá.
ĐẮC LỢI là được lợi.
Nghĩa đen của thành ngữ: nói nôm na cho dễ hiểu, “bạng duật trương trì, ngư ông đắc lợi” nghĩa là trai cò quần nhau, ngư ông bắt hết. Nghĩa bóng của thành ngữ: hai người tranh chấp chỉ có lợi cho kẻ thứ ba bên ngoài.
2. BỪA BÃI và BỰA BÃI: đây là hai tĩnh từ khác nghĩa nhau, không phải một.
BỪA BÃI là lung tung, lộn xộn, không ngăn nắp thứ tự.
BỰA BÃI là chữ riêng của Trang Anh Thạc dùng, với chữ “bựa” viết dấu nặng, là thức ăn đóng trong kẽ răng. Nghĩa dùng của “bựa bãi” là rác rưởi, đồ cặn bã, không đồng nghĩa với “bừa bãi”.
3. THỨ TRƯỞNG:
Danh từ này đã được người Việt trên Mạng dùng theo cộng sản bắc việt lâu nay, để chỉ viên chức đứng vai trò thứ hai sau một bộ trưởng trong chánh quyền. Song nó đã gây thắc mắc khi ông Hải Quân Đại tá Cao Hùng người Mỹ gốc Việt được Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cử đi Việt Nam công tác cùng với Bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Peter Brian Hegseth trong ba ngày đầu tháng 11-2025 vừa qua.
Câu hỏi của cô Hoài Hương là hai chữ “thứ trưởng” có được dùng trước năm 1975 ở Miền Nam hay không, và báo chí cộng đồng Mạng gọi ông là “Thứ trưởng Bộ Hải Quân Hoa Kỳ” có đúng không? Tôi xin trả lời.
Khác với cộng sản bắc việt luôn luôn dùng danh từ “thứ trưởng” để gọi nhân vật thứ hai sau bộ trưởng, Miền Nam tuy có dùng chữ “thứ trưởng” trong văn nói và công văn thông thường ngoài xã hội, nhưng trong sổ bộ hành chánh chính thức của chánh phủ thì chức danh đầy đủ của vị này là “Phó Bộ trưởng” (thời Đệ Nhất Cộng Hòa), và “Phó Tổng trưởng” (thời Đệ Nhị Cộng Hòa). Vì vậy trong một số báo chí thời trước 1975 chúng ta vẫn thỉnh thoảng đọc thấy người ta viết “Phó Bộ trưởng” hay “Phó Tổng trưởng” khi cần gọi cho trang trọng và chính danh người đứng sau Bộ trưởng, chứ không phải lúc nào chúng ta cũng gọi “Thứ trưởng”.
Nói chung, “Thứ trưởng” chỉ là cách gọi ngắn gọn đi của “Phó Bộ trưởng” hay “Phó Tổng trưởng”, giống như “Ngoại trưởng” là cách nói ngắn của “Tổng trưởng Ngoại Giao” thôi.
Còn về chức danh “Thứ trưởng Bộ Hải Quân Hoa Kỳ” mà báo chí Việt ngữ dùng để gọi ông Đại tá Cao Hùng, tôi xin nói là hoàn toàn sai!
Điều sai thứ nhứt: tất cả các quân chủng Hải Quân, Không Quân, Lục Quân,... của Hoa Kỳ tuy cũng được gọi là Department như Bộ Quốc Phòng, nhưng chúng ta không thể dịch là “Bộ Không Quân”, “Bộ Hải Quân”, “Bộ Lục Quân” được, mà phải gọi là “Bộ Tư Lệnh Không Quân”, “Bộ Tư Lệnh Hải Quân”, “Bộ Tư Lệnh Lục Quân” với chữ “bộ” là “bộ chỉ huy”, chứ không phải cấp Bộ của chánh phủ như Bộ Quốc Phòng.
Đây là chữ nghĩa chính xác, giống như chúng ta đã dùng ở Việt Nam thời Việt Nam Cộng Hòa như sau:
Trên hết là Bộ Quốc Phòng. Dưới Bộ Quốc Phòng có Bộ Tổng Tham Mưu, Bộ Tư Lệnh Không Quân, Bộ Tư Lệnh Hải Quân, Bộ Tư Lệnh Lục Quân.
Người đứng đầu mỗi bộ quân chủng trên gọi là Tổng Tư lệnh, người làm phó gọi là Phó Tư lệnh.
Điều sai thứ hai là cách họ gọi Đại tá Cao Hùng.
Chúng ta cần tìm hiểu về quân chủng Hải Quân của Hoa Kỳ mà đại tá Cao Hùng đang phục vụ. Hải Quân Hoa Kỳ có hai lãnh vực hoạt động: quân đội và dân sự. Cả hai hoạt động này đều không có vị đứng đầu nào chúng ta có thể gọi tiếng Việt là “Bộ trưởng” dù rằng có chức danh “Secretary of the Navy”, với chữ “Secretary” như tên gọi các bộ trưởng khác.
Bởi vì bên phía Hải Quân tác chiến họ gọi là Đô đốc (Admiral), Phó Đô đốc (Vice Admiral), Đề đốc (Upper-Half Rear Admiral), Phó Đề đốc (Lower-Half Rear Admiral), còn bên Hải Quân dân sự có Secretary of the Navy và Under Secretary of the Navy.
Như vậy cô Hoài Hương hỏi rằng có thể gọi Đại tá Cao Hùng là “Phó Đề đốc” không, câu trả lời là không. Ông Cao Hùng đã hưu trí, không còn là sĩ quan hiện dịch của Hải Quân Hoa Kỳ, trong khi Đô đốc hay Đề đốc Hải Quân phải là các cấp chỉ huy của các hạm đội đang hoạt động chiến đấu trên đại dương.
Vấn đề rắc rối để chúng ta dịch cho thỏa đáng chức danh hiện tại của Đại tá Cao Hùng là ở thời điểm này, khi ông được Tổng thống Trump đề cử và Thượng Nghị Viện bỏ phiếu chuẩn thuận cho ông đảm nhiệm chức vụ UNDER SECRETARY OF THE NAVY một chức vụ quản trị hành chánh dân sự (civilian) rất quan trọng của cả Hải Quân và Thủy Quân Lục Chiến Hoa Kỳ, tổng quản việc điều hành hệ thống tân tiến hóa kỹ thuật Hải Quân, bảo an, và chăm lo đời sống của 1 triệu quân nhân và gia đình của cả hai binh chủng Hải Quân và Thủy Quân Lục Chiến, với ngân khoản hoạt động 250 tỷ Mỹ kim.
Đại tá Cao Hùng tuy vẫn là sĩ quan cao cấp của quân chủng Hải Quân, nhưng ông là vị lãnh đạo bên địa hạt dân sự chứ không phải Hải Quân chiến đấu như trước, vì ông đã về hưu từ năm 2021. Do đó chức vụ hiện thời của ông không thể gọi là “thứ trưởng” gì hết, vì bộ trưởng hay thứ trưởng đều là chức danh của người còn đang tại nhiệm, không phải dành cho người đã hưu trí.
Bên Dân sự hành chánh của Bộ Tư Lệnh Hải Quân, vị đứng đầu là ông John C. Phelan (Civilian Secretary of the US Navy). Ông nầy là một nhà doanh nghiệp chứ không phải quân nhân. Người thứ hai là Đại tá Cao Hùng, Under Secretary of the US Navy. Ông John Phelan không thể gọi là “Bộ trưởng Hải Quân” và ông Cao Hùng không thể là “Thứ trưởng Hải Quân” vì cả hai đều không phải là cấp chỉ huy hiện dịch trong lực lượng Hải Quân chiến đấu.
Như vậy, để có một danh xưng cho chính xác cho hai vị lãnh đạo dân sự nầy trong quân chủng Hải Quân Hoa Kỳ, chúng ta không thể “dịch” danh hiệu tiếng Anh của họ, mà phải gọi họ theo vai trò và công tác cụ thể của họ trong thực tế.
Tôi gọi ông John C Phelan là Tổng Vụ trưởng Quản Trị Hải Quân Hoa Kỳ, còn đại tá Hùng Cao là Phó Vụ trưởng Quản Trị Hải Quân Hoa Kỳ.
Sau 25 năm là sĩ quan mặt trận tại các chiến trường Iraq, Afganistan và Somalia với nhiều chiến công sáng chói, cùng với học vị Cử nhân Kỹ Thuật Hàng Hải và Cao học Vật Lý, tốt nghiệp tại Học Viện Hàng Hải Hoa Kỳ, có thể nói Đại tá Cao Hùng là một người văn võ toàn tài. Ngày nay khi đã về hưu ông lại được Tổng Thống mời trở ra làm việc với một vai trò to lớn trong quân đội quốc gia, đây là một vinh dự không dễ gì có được của một sĩ quan quân đội Hoa Kỳ gốc Việt. Và ông, từ một quân nhân đã về hưu, nay lại được ngồi ngang hàng với Bộ trưởng Quốc Phòng, đại diện nước Mỹ để đàm phán với Bộ trưởng Quốc Phòng cộng sản Việt Nam.
Chúng ta chúc mừng Đại tá Cao Hùng với tất cả lòng hãnh diện của người Việt Nam!
Cám ơn bài câu hỏi của cô Mi-Vi Hoài Hương. Cám ơn các bạn đã đọc bài.
Trang Anh Thạc
Quốc Ngữ Việt Nam Văn Hiến, 06-11-2025
(Ảnh đính kèm mượn trên Mạng: báo chí gọi sai Đại tá Cao Hùng là “Thứ trưởng Bộ Hải Quân”.)