Tiền Đồn

[KiwiTeTua]

Tiền Đồn

1. Ba tiếng súng nổ phía đồn, Vũ nghe rõ đủ ba tiếng kế tiếp trong cơn ngủ chập chờn nhưng không muốn thức tỉnh ngay. Chàng xoay mình, chiếc áo còn ướt mồ hôi ở lưng dính vào vải võng, chàng mở mắt chậm chạp, bầu trời sáng trăng, những đám mây trên cao viền bạc óng ả. Bàn tay tự động quờ quạng mở máy lúc nào không rõ, bây giờ tai chàng bắt đầu nghe thấy tiếng u u phát ra. Một đám mây tiến đến che khuất mặt trăng, vùng bóng tối lan dần từ phía khoảng trống cuối chợ tiến nhanh lại toán quân, những bóng đen thẫm nằm bất động từng vệt trên đất. Chàng áp ống nghe vào tai, đưa chân đạp hiệu thính viên nằm cong queo dưới đất. Địch tấn công lớn gần Bến Sa, tiểu đoàn 3 bị vây. Lệnh mở đường và giữ an ninh lộ trình cho tiểu đoàn dù đi đường bộ lên tiếp viện. Một bóng đen tiến lại gần, thì thào: "Vũ đâu? Chuẩn uý Vũ nằm đâu?". Vũ cầm nút nhựa cứng gõ vào thành bi-đông, tiếp tục tu nước. Bóng đen lại ngồi cạnh, khum tay hút thuốc, đầu lửa đỏ loé sáng soi rõ bộ cằm râu lởm chởm. Các binh sĩ đã tỉnh ngủ, loay hoay tháo võng, gập áo mưa. Những bóng đen lập lờ sau hàng cột chợ, những tiếng leng keng của các bi-đông mở nút, tiếng báng súng va thầm trên đất nện. Vũ đeo dây đạn vào người, dựng khẩu súng vào vai, có tiếng một binh sĩ chửi rủa nho nhỏ, chàng khum tay hứng nước từ bi-đông chảy ra, té lên mặt. Tỉnh hẳn ngủ, nhìn khu chợ như sáng bừng lên dưới ánh trăng không còn mây che, chàng thấy mệt mỏi. Hy quay lại xoay tay đưa điếu thuốc lại cho chàng châm nối. "Trung đội 3 xong chưa?", chàng gật đầu, "Vũ biết lệnh chưa?", chàng làu nhàu: "Nghe ban nãy rồi. Một giờ đêm mới về đến đây. Ba giờ sáng đã xuất quân!". Một bóng đen băng nhanh qua sân chợ lại gần Hy hỏi nhỏ: "Đi chưa đại đội trưởng?". Hy đứng dậy, bỏ điếu thuốc xuống đất, lấy chân đạp mạnh: "Trung đội 3 đi bên trái đường...", chàng gật đầu. Trung sĩ Ra thì thào: "Sáu giờ sáng trung đội mình mới phải đi đầu chứ chuẩn uý?". Vũ tự dưng cáu kỉnh, chàng chưa bao giờ quen với tình trạng tỵ nạnh từng ly từng tí giữa các đơn vị lớn nhỏ, giữa từng chiến binh của đơn vị này. Chàng cố giữ khỏi lớn tiếng: "Được rồi! Tiểu đội 2 trực trung đội đêm nay, đi trước! Đúng 6 giờ sáng, đổi phiên cả trung đội lẫn tiểu đội đi đầu. Rắc rối!" Chàng làu nhàu: "Nào có phải đi sau mà không chết đâu!". Toán quân lầm lũi ngái ngủ di chuyển dưới ánh trăng, len lỏi phía sau các ngôi nhà kín mít im lìm. Một hàng rào chắn ngang, binh sĩ tay giơ cao súng, tay cố ấn dây kẽm gai xuống xoạc chân bước qua. Toán phía sau dồn cục, chờ đợi. Có tiếng ngáp dài, Vũ lắng nghe, tự hỏi âm thanh phát xuất từ hàng quân hay trong nhà. Chàng xoạc chân vượt qua hàng rào, kẽm gai lướt sắc trên mông, chàng tự dưng thấy thèm ngủ đến độ muốn nằm ngay xuống giữa hai luống rau, nằm ngủ cho tới sáng. Toán quân tiếp tục đi, một vệt dài đen thẫm im lặng uốn cong lên lỏi giữa các nhà kín mít, trăng sáng thật sáng làm nổi một tiếng chửi thề trên giọng khàn hạ thấp của một binh sĩ bị kẽm gai móc vào chân. Bốn giờ sáng có lệnh dừng quân bố trí, Vũ cho trung đội đóng dài dọc lộ phía sau lớp nhà, hút thuốc trong chiếc mũ úp trên tay. Âm thanh rì rào của máy truyền tin, hiệu thính viên thì thào xen lẫn với tiếng huýt sáo nhỏ: "Thanh 3 gọi Thanh nghe không trả lời, Thanh 3 gọi Thanh nghe không trả lời... Thanh 3 đã tới vị trí ấn định, Thanh 3 đã tới vị trí ấn định...". Đoàn xe tải quân tiếp viện bắt đầu xuất hiện, những khối đen to dần trong tiếng động cơ ầm ì, những ngọn đèn xanh nguỵ trang leo lét như mắt mèo. Vũ đứng dậy, đeo súng lên vai, gắn điếu thuốc lên miệng ra đứng ven quốc lộ, tựa lưng vào cột hàng rào. Những bóng đen bất động trên xe, một vài đốm lửa đỏ hình như hướng về phía chàng như một lời chào không thành tiếng. Ánh trăng tràn đầy, loang loáng trên các đỉnh tròn của mũ sắt, lẫn trong tiếng động cơ vang lớn. Đoàn xe đã đi qua, Vũ nhìn theo chấm đỏ chiếc xe cuối cùng, vơ vẩn nghĩ tới đơn vị bạn đang thất thế, cầm cự từng phút cũng dưới thứ ánh trăng này. Chàng trở lại chỗ cũ ngồi tựa cửa căn nhà, tay quàng lên báng súng ngủ thiếp đi.

Cánh cửa lay động như muốn mất hút về phía sau, Vũ giật mình vùng quay lại. Trời đã hửng sáng. Người đàn bà bất động đặt nguyên tay trên cánh cửa nhìn những người lính ngổn ngang ngoài thềm, không ngạc nhiên, không sợ hãi. Phía trong, ba đứa trẻ ngủ lăn lóc trên chiếu trải ngay dưới đất. Vũ giơ tay che miệng, hỏi qua tiếng ngáp: "Sao bác để các em ngủ đất? Dễ đau bịnh lắm!". Người đàn bà trả lời, không mỉm cười, không nhăn nhó: "Phải đành vậy. Nằm giường đâu có chạy đạn kịp. Dạo này đánh nhau quá trời đi chú!". Vũ đứng dậy vươn vai nhìn một vùng trời bắt đầu ửng đỏ, ra sân múc nước té vào mặt, châm một điếu thuốc, nghĩ tới một ngày vất vả đương chờ đợi.

° ° °

"Mấy giờ rồi anh?"
"Không biết".
"Anh xem đi".

Đầu người con gái đè nặng trên bụng, ánh trăng phản chiếu từng đợt sáng trên tóc khi thiếu nữ cử động. Định cuối xuống mỉm cười.
"Đồng hồ anh để trong túi quần trái, em lấy mà coi".

Bàn tay nhỏ trắng vùng lên, lách giữa những lớp vải tìm kiếm, những đầu ngón cử động mơn trớn trên đùi chàng. Thiếu nữ giơ đồng hồ lên, nghiêng đi nghiêng lại để tránh ánh trăng phản chiếu trên mặt kính.

"Ba giờ rồi anh..."
"Tám giờ anh mới đi. Bọn mình còn nhiều thì giờ".

Định cúi xuống, thiếu nữ đang ngậm ngón tay trỏ của chàng, đầu lưỡi nóng ẩm ướt trên da, ánh trăng đọng hai vết nhỏ trên đôi mắt mở lớn. Chàng nghi ngờ, đưa tay vuốt kẽ mắt, tìm thấy vết ẩm ướt. Linh vòng bàn tay qua gáy chàng, rướn người lên hôn, Định giữ nguyên vị trí, đôi môi nàng mấp máy tìm kiếm, chàng bất động, bàn tay ấp lên trên gáy cử động yếu dần và bây giờ Linh đã buông đầu vào lòng chàng, những giọt nước mắt xuất hiện từng khối trắng đọng lớn dần.

"Tại sao em không cản anh đi sư đoàn? Linh! Em biết lúc ấy em cản, anh sẽ rút đơn lại mà".

Thiếu nữ cựa người, một giọt nước mắt, chàng trông rõ một giọt nước mắt lăn xuống gạch.
"Em không muốn... Nhưng tại sao anh cứ phải ra trận mới được? Anh tưởng em sẽ tìm được cái gì cho anh ở đó. Không có gì đâu anh, không có gì hết đâu, anh! Em biết thế, em là đàn bà, em yêu anh, em biết rằng không có gì ở đó cho anh đâu!"

Định nín lặng nghe, tiếng đoàn xe lửa lớn dần, át tiếng nói của Linh. Bây giờ đoàn tàu đã đi qua, ánh trăng tiếp tục trên sân gạch, trên những trái tầm ruột góc sân bên kia. Chàng tựa đầu vào vách tường, khép mắt gần kín để nhìn những ánh sáng lấp loé trên hàng mi.

"Em không muốn cản anh bởi vì em biết anh chỉ có thể sống yên bên em sau khi tham dự cuộc chiến. Mỗi người đàn ông cần phải trải qua một cái gì đó mới có thể sống yên..."
"Đừng lo cho anh!"

Bàn tay Linh đưa lên lục lọi túi áo lấy bao thuốc, đặt một điếu vào môi chàng. Ánh bật lửa bùng lên, nét mặt Linh xuất hiện gần như vui vẻ làm chàng ngạc nhiên và cảm thấy đau nhói trong lồng ngực. Cái chết xuất hiện, lẩn khuất với nụ cười... Không rõ ràng như thế, chàng tin sẽ có thể chết. Có lẽ vì sự có thể này, chàng đã xin đi đơn vị tác chiến, có phải chỉ vì thế...

"Em biết tại sao anh muốn ra trận không?"
"Em đã nói rồi. Anh cần phải trải qua chiến trận... Để làm gì? Vì tự ái đàn ông, vì kiêu hãnh làm người hay vì cái gì nữa em đâu biết. Em chỉ biết em không nên cản trở anh, em chỉ biết anh chỉ có thể sống yên bên em sau khi đã trải qua... cuộc chiến tranh này.

Linh ngừng bặt vì chàng đã vòng tay nâng lên hôn, ngậm đôi môi nóng và cắn mạnh, thiếu nữ muốn kêu nhưng âm thanh không thoát ra.
"Không hiểu sao em tin rằng em sẽ chết trước anh đấy, anh yêu!"

Định cười, nhặt điếu thuốc còn cháy quăng lăn lóc bên cạnh, hút tiếp:

"Em có tin có linh hồn không, Linh?"
"Em không biết nữa, nhưng em mong rằng có. Bởi vì như thế dễ sống và dễ chết hơn, anh thường nói".

Bởi vì như thế dễ sống và dễ chết hơn? Có đúng thế hay không, không biết, nhưng chàng biết chắc đã nhiều lần luyến tiếc vì thời kỳ thơ ấu, thời kỳ chàng tìm thấy, cảm thấy có những vị thần linh dữ tợn sống trong các hốc cây đại thụ, những con ma lả lướt trên rễ đa và những nàng tiên lang thang vơ vẩn trong không gian đi tìm những đứa trẻ đang khóc vì mất đồ chơi hay tủi hổ vì cha mẹ mắng. Chàng nhớ lại thật rõ rệt bốn bức vách quét hắc ín căn phòng chứa xác toà nhà bác sĩ một thị trấn xa, nơi chàng ở nhờ khi tới đáo nhiệm sở mới. Chung quanh vườn rộng um tùm, cành lá trĩu nước của mùa mưa kéo dài, nửa đêm chàng nghe thấy tiếng cạo sửa, cửa thông sang phòng để đồ bên cạnh. Trong giấc ngủ chập chờn, ý thức như ghi nhận những vết cào xước ấy ngay trên sọ. Buổi sáng trở dậy, đi quanh nhà xem xét, chàng thoáng lạnh người khi không tìm thấy trên các cửa một vết cào nào. Khu nhà rộng không có chó, không có mèo. Người đàn bà làm vườn trợn mắt thì thào: "Ông không biết à? Xưa Tây bắn chết mấy chục người ngoài vườn. Xác xếp cả trong phòng đó, phòng chứa xác của ông đốc-tờ!". Đêm sau chàng đi uống cà-phê khuya, trở về tắt đèn, cầm chiếc đèn bấm đi rừng thu người trong góc phòng chờ đợi. Khi tiếng cào bắt đầu, chàng rón rén tiến lại gần, chồm lên đạp tung cửa, nhào sang buồng chứa đồ. Dưới ánh đèn pin quạt ngang dọc, không dấu vết một sinh vật nhưng cửa chiếc tủ kê nghiêng đang từ từ mở một cánh. Tim thắt lại lạnh giá, chàng nhảy chồm tới mở tung cánh tủ còn lại. Dưới ánh đèn một con chuột lớn đang lẩn trốn sau dãy chai lọ va đổ loảng xoảng. Khi nhảy tới, chàng tìm gì? Một bóng ma hiện hình, một con quỷ không đầu hay một hồ ly xoã tóc đang khát tình? Chàng không hiểu rõ, chỉ biết đã thấy thất vọng đến tận xương tuỷ khi thấy một con chuột mắt giương lấp lánh sợ sệt. Bàn tay nóng của Linh úp lên má chàng:

"Anh nghĩ tới cái gì thế?"
"Anh đang tự hỏi có linh hồn hay không".

Tự dưng một nỗi thiết tha với cuộc đời, thiết tha mạnh mẽ tới độ làm cơ thể chàng rung lên, nhức nhối. Chàng nói dồn dập:

"Trong đời anh, anh chưa thấy người đàn bà nào yêu mạnh mẽ như em. Vậy nếu em chết trước, anh sẽ lấy vợ khác, đêm tân hôn anh sẽ mang tới căn phòng xưa bọn mình đã sống ở Đà Lạt tuần trăng mật. Anh sẽ để cô nàng trần truồng nằm trên giường, rồi mở lớn cửa sổ gọi tên em. Nếu có linh hồn em sẽ phải hiện về. Nếu không, sau cái chết sẽ không còn gì cả. Em hiện về không, Linh? Anh sẽ gọi tên em thật to cho cả vùng đồi, cho tới tận nghĩa trang có mộ em..."

Thiếu nữ níu tay qua vai người đàn ông, ngồi dậy, mắt mở lớn:
"Em sẽ về! Nếu có linh hồn... bằng bất cứ..."

Thiếu nữ vùng úp mặt vào vai chàng khóc nức nở nghẹn ngào:
"Anh nói thật đi anh! Sau cái chết anh còn tin có gì nữa không, còn gì nữa không..."

Định bế thiếu nữ vào nhà, qua chiếc sân ánh trăng đã nhạt. Chàng hơi dừng lại trên bậc cửa, nhìn lên bầu trời phía đông đã bắt đầu trắng sáng trước khi cúi xuống hôn lên khuôn mặt đẫm nước mắt. Nằm phủ lên Linh, chàng không thấy thèm muốn nhưng chàng muốn, vô cùng mãnh liệt, vào sâu trong cơ thể phía dưới của người khác kia, kẻ khác kia, những thúc đẩy run rẩy của cơ thể chàng tìm kiếm đương hoà hợp với Linh, người khác kia, không có nghĩa gì hơn không mang một giá trị gì hơn là biểu lộ một chống đối thật nhỏ và vô ích với khoảng không có gì hết sau cái chết. Khi thân thể rung chuyển mạnh trước phút cao độ của đàn ông, Linh vùng siết chặt, những ngón tay có móng nhọn chới với trên lưng chàng, những câu nói nàng thốt ra, chàng không hiểu rõ, nhưng cảm thấy một chuỗi tiếng kêu tuyệt vọng từ ngàn xưa của con người khi biết chẳng bao giờ thoát khỏi cái chết đang chờ đợi.

° ° °

Súng cối ở đồn bắn? Chị Ba nhấc đầu khỏi gối lo ngại, nín thở nghe ngóng. Thân thể cứng lại trong chờ đợi tiếng nổ lớn kinh hồn. Chiếc đồng hồ lấp loáng ánh dạ quang xanh mờ vẫn kêu tích tắc trên bát sát giường. Chung quanh im lìm, tiếng một con chó sủa ở xa, một con mối tắc lưỡi trên vách. Không có gì cả, chị thở phào. Chắc thằng Bê đạp chân vào vách, không phải tiếng súng cối bắn đi. Chị tự hỏi mấy giờ, bực mình khi nhớ ra ban nãy có ngó vào đồng hồ nhưng không nhớ là mấy giờ. Chị lồm cồm ngồi dậy, đưa tay cuộn mái tóc rũ rượi lên đầu, gáy và bàn tay đều nhớp mồ hôi, nóng bừng. Mới có ba giờ. Qua khe vách, ánh trăng từng vệt cắt ngang thân hình anh Ba và thằng Bê nằm phía ngoài. Chị cúi xuống, người đàn ông ngủ say, tiếng thở đều đều.

"Anh ơi! Hình như có tiếng súng ở đồn".

Người đàn ông ầm ừ, co hai chân lên, một khoảnh khắc ngắn bàn chân bám đất hiện rõ dưới ánh trăng.
"Để tui ngủ. Sáng đâu nào".

Chị lay chồng khe khẽ:
"Anh cứ dậy thử coi. Lỡ mấy ông bắn thiệt, chun vô hầm đâu có kịp".

Chị đưa tay quàng lấy đầu chồng, kéo lên. Đầu gối người đàn ông lọt vào giữa hai đùi ấm áp, làm chị tự dưng muốn khép hai chân lại. Vợ chồng vừa đôi co lúc tối, chị muốn ăn nằm từ chiều, từ lúc anh Ba xối nước ngoài sân, cái mông cứng lâu láng nước làm chị nóng ran từ dưới lên trên. Chị cố ru cho thằng Bê và khi nó đã ôm cái chăn dạ lính ngủ, anh còn lúi húi đan gì không biết ở căn bên. Chị giục tắt đèn, một lần, hai lần, anh không nhúc nhích. Có tiếng dao chặt nhẹ và tiếng cười: "Có người nghèo mà ham quá ta...". Nghe tức điên, chị không thèm nói nữa, quay mặt vào vách cố ngủ. Anh kéo ngửa ra, chị vùng vằng không chịu. Anh lao người lên, đè trên cánh tay đau nhói, chị càng tức co chân đạp tung anh xuống đất. Sau cùng cả hai cùng ức, nằm cạnh nhau im lặng. Về khuya chị thao thức không ngủ được, người vẫn râm ran bứt rứt. Chị xoay người lại ép sát vào chồng. Chị biết anh chưa ngủ. Nhưng anh nằm im. Chẳng lẽ chị lại dàn hoà trước. Chị toan tính quẩn quanh, mong có tiếng súng nổ để cả vợ chồng con cái leo xuống cái hầm dưới gậm phản. Thế là tiện, khỏi phải ai dàn hoà với ai hết. Nhưng đêm nay yên tĩnh. Trăng sáng, chắc mấy ông trong đồn nhớ vợ nhớ con không buồn động tĩnh. Chị ấm ức, ấm ức với tất cả. Chẳng lẽ lại đưa tay ra trước để anh chàng sáng mai làm tàng, chịu đâu nổi. Bây giờ không gian bốn bề yên tĩnh, trăng sáng như ban ngày ngoài vách và người chị thì như thế. Chị đưa tay xoa bộ ngực căng tức sữa, một cảm giác buồn buồn bứt rứt lan khắp người, phía dưới bụng như căng ra. Chị bước xuống đất, tiến đến sát vách đối diện, nhìn qua khe. Hàng hiên sạch trắng dưới ánh trăng, dưới mấy bóng cây ngoài vườn không hình dạng nào khả nghi: đêm nay không có toán quân nào tới đóng quanh nhà. Chị toan mở cửa ra ngoài, nhưng lại thôi. Biết đâu mấy ông lại không nằm phía chuồng bò bên kia, bước ra dám bị đạn lầm. Ai biết được mấy ông ở chỗ nào, lệ thế rồi, ban đêm ra khỏi nhà không cầm đèn bắn chết bỏ. Tuần trước, trăng cũng sáng, bà Hương ấp trên nửa đêm ra ngoài đi cầu, bị bắn gãy cẳng. Còn nằm nhà thương trên tỉnh chưa về. Thôi, ở trong nhà là hơn dù chị rất ghét làm việc này trong nhà. Anh Ba nằm kia. Tấm ảnh nhìn chị còn ngượng nữa là... Những lúc thế này, chị muốn già phứt cho rồi để có thể như mấy bả, tiện đâu ngồi đó. Chị cúi xuống, cẩn thận kéo cái chậu xa vách cho vừa tầm, chị tụt quần ngồi có giữ cho tiếng nước khỏi vang động. Có tiếng cười nhỏ trên giường thì phải, chị không dám chắc có phải không. Lại gần giường, chị khe khẽ leo lên, một cánh tay đột nhiên quàng qua lưng, vít xuống. Chị vùng vẫy thì thào:

"Khéo đè lên thằng nhỏ!"
"Đè lên đâu cũng được, làm tàng hoài à!"

Chị giẫy giụa, cố xoay người ép vào vách:
"Chẳng biết ai làm tàng..."

Đột nhiên chị chống tay ngồi lên. Có tiếng động cơ lớn dần, ầm ĩ dữ dội. Anh Ba nới lỏng tay úp trên ngực vợ, nghe ngóng. Đoàn xe vụt trên lộ bên kia vườn, hết chiếc nọ đến chiếc kia. Sau cùng tiếng động cơ nhỏ dần, khuất đi. Chị thả người nằm xuống, hất chồng ra ngoài thì thào:

"Thôi mình! Mấy ông hành quân lớn, đạn bắn tùm lum bây giờ. Tôi hổng chịu xách quần tụt vô hầm như bữa trước đâu".
"Thì ôm quần tụt vô đã sao, như bữa trước đã sao?"

Chị thẹn nóng bừng má. Bữa đó, súng nổ tứ tung, ngồi sát vách đất hầm tay ôm mớ quần áo, tay bồng đứa nhỏ mà ảnh còn tiếp tục... Nỗi ngượng nghĩ lại làm chị bơ thờ, tứ chi xao lãng thủ thế. Anh Ba lợi dụng lao ngay lên. Chị vùng người không kịp. Chị nói nhỏ:
"Làm khẽ chứ! Cho thằng nhỏ ngủ".

Chị lơ mơ nghĩ sáng mai phải dậy sớm ra chợ bán thúng khoai mì. Chắc chín giờ là hết, tới hàng vải mua cho thằng nhỏ chiếc áo, cái màu đỏ chị ngắm nghía từ ba bữa nay. Tiếng anh Ba thở mạnh, chị chợt nhận thấy hơi ùa ra khỏi miệng mình còn mạnh hơn, rồi chị chẳng còn nghĩ còn nhận thấy cái gì nữa.

° ° °

Hy trải tấm bản đồ bọc nhựa xuống cỏ, cầm bút chấm. Nắng hắt trên nhựa bọc làm Vũ nhăn nhó khó chịu.

"Trung đội 3 hôm nay trực, đi bên phải quốc lộ. Trung đội 2 đi bên trái, tôi và trừ bị đi sau trung đội 2".

Có tiếng huýt sáo vang từ máy truyền tin, Vũ đưa tay lên cầm ống liên hợp, trả lời. Lưỡi chàng chuyển động khó khăn, miệng khô khan thèm thuồng một ly cà-phê sữa đặc quánh. Chàng cài ống nghe vào đai vải, quay lại nói:
"Tiểu đoàn báo cho biết có một đại đội biệt động quân từ bên kia sông rút sang, theo lộ trình này..."

Vũ cầm bút vạch trên bản đồ:
"Tiểu đoàn dặn phải cẩn thận, không đụng lầm. Họ sẽ tới ngã tư đất đỏ rồi theo quốc lộ về tỉnh".

Hy gạch chữ thập lên bản đồ:
"Khỏi lo đụng lầm. Một giờ nữa tối đa đại đội mình vượt qua ngã tư rồi. Vũ nhớ khi qua ngã tư, cho bắn càn quét vào rừng bên phải".

Vũ khó chịu, làu nhàu. Chàng rất ghét cái lối nổ súng bừa bãi khi không có địch. Chàng đứng dậy, vươn vai hỏi:
"Chắc có địch ở số nhà đó không?"

Hy gập bản đồ, đút vào ngực áo:
"Một trung đội du kích. Thằng Tư tưởng bảo vậy. Cứ biết vậy đã. Nhưng mong rằng tin đó sai".

Khi len lỏi sau các dãy nhà, các ruộng khô gần tới ngã tư, Vũ hết sức mong tin đó sai. Xe hàng đỗ dồn cục, các hành khách đứng từng nhóm nhỏ nhìn về phía trước. Chàng cho quân ép sát lộ, một người đàn bà đi tiêu luống cuống kéo quần đứng dậy, một ông già tiếp tục đái, thản nhiên nhìn toán lính xáp lại gần. Cho quân bố trí sau bờ tre, chàng gọi hiệu thính viên đi cùng lại ngã tư, hỏi mấy người tài xế đang ngồi ngổn ngang hút thuốc:
"Có mô phải không? Mấy cái?"

Một người mặc áo trận lính cũ lem luốc dầu mỡ đứng dậy:
"Tụi tôi cũng không rõ. Vừa tới chỗ bờ ấp kia thì bị mấy ổng hét bắt trở lui. Tụi tôi trở lui... Có tới hai ba cái mô chi đó".

Vũ cầm máy, gọi Hy:
"Thanh thấy gì không? Thanh 3 chẳng thấy gì cả".

Chàng nhìn qua ngã tư: bên phải đường là khoảng trống dài gần một cây số cây mọc thấp ngang đầu tới mép rừng. Phía xa bờ ấp cao vững như bức tường. Một khẩu trung liên đặt ở đó, trung đội chàng chỉ có nước nằm chịu trận. Vũ nói vào máy:
"Thanh cho Thanh 2 tiến trước giùm. Bên đó có rừng cao-su".

Tiếng Hy trả lời biến giọng qua ống nghe:
"Tôi có lệnh như thế rồi. Nhưng thằng Thanh 2 không dám tiến. Đồ gà chết cả lũ! Thôi, Thanh 3 tiến đi, tôi yểm trợ cho".

Trung đội mở rộng hàng qua ngã tư rồi đứng lại. Các binh sĩ nhìn khoảng trống dài trước mặt. Phía xa thành ấp đất trắng vững chãi, Vũ bực dọc, tiên phong lên đi đầu. Chàng mệt và chán không muốn chửi rủa gì nữa. Mọi sự là như thế rồi. Không thể sửa đổi, sức không đủ cho chàng sửa đổi bất cứ cái gì. Tay đặt trên cò súng đã nhờn trong mồ hôi, chàng cố tập trung quan sát vào bờ ấp. Yên tĩnh, bất động. Còn xa quá, không thể phân biệt được chi tiết. Đột nhiên có tiếng la lớn phía sau:

"Dừng lại đi! Đi nữa nó bắn chết hết".

Vũ quay lại. Toán quân trải rộng và dài về phía sau. Xạ thủ trung liên tiểu đội đầu đi một mình, người tải đạn ngồi bệt xuống một quãng phía sau. Vũ tức giận. Vẫn binh Cận, một kẻ luôn luôn kêu than, luôn luôn tìm dịp nhảy dù về tỉnh. Mỗi lần bị la, hắn nhìn chàng như muốn gây lộn. Và nhiều lần, chàng đã muốn đưa súng lên cho hắn một phát rồi mọi sự muốn tới đâu thì tới. Chàng la lớn:
"Lên đi! Đứng đây, nó quạt thì tịch hết".

Cận vẫn ngồi dưới đất, nói trống không:
"Lên còn chắc chết hơn nữa".

Vũ thấy cơn giận biến thành một ước muốn giết người cuồn cuộn trong mạch máu. Chàng ngó cái bộ mặt lấp ló trên cỏ, đôi mắt láo liên sợ hãi của Cận như thấy đó là tất cả những cái gì chàng thù hận trong cuộc đời này. Từ người vợ cằn nhằn cau có, đứa con hay đau quặt quẹo cho tới lão tiểu đoàn trưởng đầu húi cua hay la hét, cho tới những nỗi cực nhục nhọc nhằn chàng đã phải trải qua cho tới lúc này, lúc này... Chàng đi trở lại, súng hạ xuống tiến trở lại phía Cận. Đôi mắt láo liên hấp háy dưới ánh nắng buổi sáng nhìn chàng.

° ° °

Nắng chiếu trên mặt bàn làm chất sữa trong ly mỡ màng hẳn lên, Định tỳ cằm lên tay cúi nhìn mảnh giấy ghi tiền đặt bên cạnh gạt tàn thuốc. Chàng thấy yêu chất sữa dưới nắng, làn khói thuốc xanh cuồn cuộn bay, chậm chạp và tha thiết trong một luyến tiếc cũ kỹ. Chàng đặt tay lên tay Linh trên thành ghế kế bên. Đôi mắt thiếu nữ mở lớn im lặng. Ngoài hè, hai người đàn bà dừng lại nói chuyện, vẻ mặt như cãi lộn. Định rút tay về, cầm chiếc mũ lưỡi trai bạc nắng, tháo phù hiệu cấp bậc. Chàng nói:

"Ở sư đoàn này, không ai đeo lon đi hành quân. Sẽ bị bắn chết liền".

Chàng vặn lại núm đồng vào đinh, bỏ tất cả vào túi, cầm bao thuốc, lấy một điếu. Chàng cầm bật lửa châm hút, chàng đặt bao thuốc xuống bàn, đặt bật lửa xuống cạnh bao thuốc, chàng cầm ly lên uống, đặt ly xuống. Những hành động bình thường của cuộc đời này, của chàng dưới đôi mắt nhìn mở lớn của Linh. Tám giờ rồi, tám giờ của một buổi sáng có nắng, tám giờ của một ngày. Nhưng một siết thắt, một mong manh bao phủ tất cả những cử động, những khói thuốc, những chất sữa mỡ màng trong chiếc ly sứ dày cộm. Tám giờ rồi... Chàng quay lại nói, nhìn ra phía sau Linh:

"Mười lăm phút nữa anh đi".
"Anh đừng nói gì cả, anh đừng nói nữa, em van anh!"

Chàng quay đầu lại, khó khăn nhìn ra đường, nhìn sang bên kia hè, nhìn thành tường thấp ngay trước mặt, nhìn chiếc ghế bọc da đỏ bên kia bàn, nhìn đôi giày cao gót trắng có một chiếc nơ nhỏ bằng da cứng, nhìn phần bàn chân Linh lộ khỏi giày, lớp lông tơ óng ả dưới nắng. Bàn tay của Linh đưa vào tầm mắt nhìn của chàng, tìm bàn tay chàng kéo đi. Chàng nhìn những chiếc xe chạy ngoài lộ, chàng nhìn những người đi trên vỉa hè, chàng nhìn thành tường thấp trước mặt, chàng nhìn chiếc ghế da đỏ bên kia bàn, chàng nhìn chiếc nơ nhỏ bằng da trên mũi giày. Những ngón tay Linh len lỏi, khao khát tìm đan kết với các ngón tay của chàng. Những ngón tay ấm, buồn rầu. Những quấn quít tuyệt vọng, câm nín trên tâm hồn chàng, tâm hồn đang gây gấy trong một chia lìa với những chiếc xe chạy ngoài lộ, những người đi trên vỉa hè, bức tường thấp trước mặt, chiếc ghế bọc da đỏ bên kia bàn, những ngón tay ấm buồn rầu trên da chàng. Định cầm bao thuốc lá bỏ vào túi, cầm bật lửa bỏ vào túi quần, đứng dậy, cầm túi quân trang đưa lên vai. Linh ngồi bất động, bàn tay buông thõng trên thành ghe, nắng lấp lánh trên hàng mi dài. Chàng bước ra khỏi quán, chàng mở cửa xe tắc-xi, ném túi quân trang xuống sàn, chàng đóng cửa xe và chàng không biết Linh ngồi trên ghế nhìn gì, bức tường thấp trước mặt, những người đi trên hè hay điếu thuốc cháy dở bốc khói trong gạt tàn lúc chàng đứng dậy ra đi.

° ° °

Rổ khoai mì đã bán gần hết, chị hài lòng xoa hai tay vào nhau cho sạch đất. Nắng chưa gắt, chiếc nón chị còn quẳng ngửa bên cạnh trên đất. Một người lính dừng lại, chị thấy đôi giày da cao cổ đầy bụi, gót phía sau mòn vẹt. Giọng nói lơ lớ làm chị biết đây là một người Nùng, tiểu đoàn đóng vùng này gần như có giọng nói như thế cả, mấy anh du kích gọi là dân xì dầu, lý do tại họ gần như không biết ăn nước mắm. Không hiểu xì dầu ngon lành gì mà mấy ổng ăn hoài được. Chị thốt cười rúc rích. Bà Tư đưa tay xua ruồi trên gói xôi bọc lá sẵn, cầm đưa lên cho người lính, quay lại gắt đùa:
"Con Ba có cái chi thích mà cười hoài vậy?"

Chị tiếp tục cười, liếc nhìn người lính đang bốc xôi đưa lên miệng, khẩu súng kẹp giữa hai chân báng kê trên mũi giầy, trả lời:

"Tui thích cười thì tui cười..."
"Thôi, qua biết rồi. Sáng nay mặt trời lên gần tàu cau rồi, qua nhà tụi bay còn thấp liếp kéo kín mít. Ngủ chi kỹ vậy, bây giờ cười dữ. Qua biết quá mà..."

Chị vụt thấy nóng bừng mặt, im bặt cúi xuống luống cuống. Người lính nhìn chị như thế từ lúc nào chị không hay. Tự dưng chị ngồi ngay ngắn lại, lấy nón đội lên đầu. Chị thấy sờ sợ. Chợ buổi sớm đương đông và những người lính chính quy này về đây từ hơn một tháng không làm bậy bạ bao giờ, nhưng chị vẫn thấy sợ. Chị ngồi nín thinh nhìn xuống đất và chỉ thở ra nhẹ nhõm khi đôi giày cao cổ đụng đậy rồi đi khuất khỏi tầm nhìn. Chị biết không nên sợ vì không có gì đáng sợ cả nhưng chị vẫn... Thôi, phải rồi, tụi lính Pháp hồi ấy cũng đi thứ giày này. Bị tát văng vô gậm phản, chị vừa đau vừa sợ nằm cố nín khóc, sợ bị lôi ra đánh thêm. Chị nhìn thấy những đôi giày như thế ngọ nguậy tiến lui, tiếng má chị la hét phía trên, tiếng cười lớn của toán lính, những câu nói xì xồ giữa la oải đau đớn nhỏ dần thành rên rỉ. Chị nằm lịm dưới gầm như thế cho tới chiều, cho tới khi toán quân rời khỏi làng, người bà lôi ra tắm rửa, cho ăn trước khi dẫn vào buồng thăm mẹ nằm trên giường mắt sưng vù đỏ ngầu:

"Còn chỗ này bán nốt cho tôi đi! Năm đồng chịu không?"

Chị ngẩng lên, nhận ra đại diện xã:
"Tưởng ai! Anh thì còn lâu tui mới bán".

Chị cười, lấy giấy gói.

° ° °

Vũ ngừng lại cách binh Cận vài thước, hạ mũi súng xuống. Chàng cố kìm giữ cho ngón tay trỏ nằm nguyên trên sắt che cò, nếu không... Chàng cố giữ giọng điềm tĩnh, ra lệnh:
"Tiếp tục đến!"

Cận đứng dậy, xốc lại bao đạn, bước nhanh về phía trước. Khi đi ngang qua chàng, mắt Cận nhìn trộm, ánh mắt vừa sợ hãi vừa thù hằn. Toán quân bắt đầu di chuyển, Vũ đột nhiên thấy tiếc một dịp giết người. Trái lệnh tại mặt trận, chàng có thể bắn chết Cận không bị hậu quả gì hơn một cuộc điều tra lôi thôi và ba mươi củ là cùng. Bây giờ Cận đã lủi thủi đi sau xạ thủ trung liên, chàng nhìn cái lưng nhấp nhô, thấy uất ức lại tăng thêm. Tại sao chàng không bắn ngay lúc hắn vừa ngồi bệt xuống, tại sao chàng lại cố kiềm chế. Dịp may đã qua rồi. Và như vậy sẽ còn ngày lại ngày tiếp tục chiến đấu với những binh sĩ thiếu kỷ luật như thế này không biết cho tới bao giờ. Chàng không thể vừa chiến đấu chống địch vừa lo chống thuộc hạ.

Vũ quay lại hiệu thính viên, làu nhàu:
"Thằng Cận hên thật!... Anh báo cho Đống đa trưởng biết bọn mình đã tiếp tục tiến".

Một tràng tiếng nổ từ phía ấp, khóm cây rung động dưới làn đạn. Vũ quỳ xuống, la vào trong máy giữa tiếng súng bắn trả ồn ào.
"Vĩnh 3 bố trí tại chỗ. Địch bắn từ bờ ấp bên phải quốc lộ. Nghe không trả lời. Tôi không thể tiến được!"

Tiếng Hy hối hả:
"Tôi cho súng cối yểm trợ... Bọn chúng có trung liên đầu bạc. Tôi đang xin tư tưởng Đống đa bắn 81".

Chị Ba giật mình đánh rớt gói khoai mì xuống đất, lắng nghe tiếng súng nổ liên hồi. Chợ vụt im bặt tiếng ồn ào, mọi người đứng dậy lo ngại nhìn về hướng tiếng súng. Đại diện xã cười:
"Xa tới hai cây số lận. Đừng lo. Làm hư hết cả khoai mì của tôi rồi!"

Vũ đứng dậy la lớn:
"Thôi bắn! Thôi bắn!"

Xạ thủ trung liên ngồi dậy nhìn về phía bờ ấp. Vũ tiến lại gần:
"Tụi chúng rút rồi".

Chàng chưa nói hết câu, một tiếng nổ lớn bùng ra bên phải, tiếp theo một tiếng nữa. Chàng chạy lại máy vô tuyến, giằng ống nghe trong tay hiệu thính viên:

"Vĩnh thanh, Vĩnh thanh! Súng cối hai trái nổ bên phải tôi 100 thước. Không ai bị thương. Gọi tư tưởng Đống đa nhờ pháo binh yểm trợ mau. Đụng cả C. chúng nó rồi!"
"Vĩnh ba tiếp tục bố trí tại chỗ cho tôi! 81 sắp bắn đó, quan sát!... Pháo binh sắp bắn trái khói bên phải anh. Điều chỉnh thẳng với tư tưởng Đống đa. Hết".

Một tiếng nổ, hai tiếng nổ, một chuỗi tiếng nổ ở trong đồn phía bên kia quốc lộ. Chị Ba lụp chụp quơ cái thúng:
"Chết tui rồi!"

Dân chúng chạy tản mát vào các dãy nhà chung quanh chợ. Đồ hàng đổ lỏng chỏng. Đại diện xã la lớn:
"Bà con đừng lo! Bà con đừng lo! Súng cối đồn bắn đi đó. Không có sao đâu!"

Chị nấp sau cột láo liên nhìn những người lính chạy băng qua lộ, tập trung trước đồn. Các tiếng nổ kế tiếp. Chị bắt đầu bình tĩnh, quay lại mỉm cười với người ngồi xệp dưới chân:
"Hú hồn! Cứ tưởng mấy anh đánh đồn nữa".

° ° °

Định xuống xe ba bánh, sửa lại mũ cho thẳng, xách túi quân trang ném lên vai. Con đường đất đỏ nát bấy, những vũng nước phản chiếu ánh nắng buổi sáng hắt vào mắt làm chàng mỏi mệt thêm sau mỗi bước chân. Chàng ném túi quân trang xuống đất, ngồi lên trên thở mạnh. Những giọt mồ hôi chảy trên da lưng và bụng. Một chiếc Jeep nhấp nhỏm từ phía trong đi ra, Định ngẩng đầu lên, hai sĩ quan trên xe nhìn chàng, chàng nhìn họ, chiếc xe vượt qua trong tiếng động cơ nổ nhỏ dần về phía cổng doanh trại. Định đứng dậy lấy phù hiệu trong túi ra đeo vào ngực, vác túi quân trang đi tiếp. Dãy nhà lớn đổ nát, một chiếc GMC đỗ giữa sân, các toán lính ôm súng ngồi rải rác, nhìn chàng đi qua. Phòng truyền tin náo nhiệt, sĩ quan ban I lắc đầu nói:

"Chuẩn uý Định đợi ở đây đi. Tiểu đoàn 1 đang đụng địch, chưa thể liên lạc được đâu".

Định đứng tựa vào tường, châm thuốc hút. Các âm thanh điện tử trong, cao xen kẽ tiếng văng tục của một hiệu thính viên. Một thiếu uý lại gần giơ tay. Định đưa điếu thuốc cho châm tiếp. Chàng hỏi:

"Tiểu đoàn đụng địch?"
"Không, đụng lẫn nhau mới đau chứ! Một đại đội của tiểu đoàn 1 đụng đại đội biệt động quân. Thế mới nhảm. Hai biệt động quân bị thương".

"Tôi sắp tới tiểu đoàn đó". Định tới nhờ ban truyền tin báo cho tiểu đoàn biết, cung cấp phương tiện tới đơn vị.
"Việc gì phải mất công! Xuân, ra đây bồ. Xuân trưởng ban 5 tiểu đoàn anh đó. Còn đây lính mới".

Định mỉm cười đưa tay bắt và chàng có cảm tình ngay với khuôn mặt tròn, đôi mắt cũng tròn, giọng nặng và niềm nở của người miền Hậu Giang. Chàng hỏi:
"Tiểu đoàn mình choảng với Biệt động Quân hả?"

Xuân cười lộ hàm răng có một chiếc nhô ra:

"Thế mới kỳ! Chưa biết lỗi tại ai. Hy tính hắn cẩn thận lắm, không hiểu sao... Trung đoàn trưởng đang la oải phòng bên kia, bồ thò ra bây giờ là ăn xài xễ đó".

Sĩ quan truyền tin rời máy lại gần, giơ tay:

"Cho điếu thuốc bồ! Đại đội trưởng biệt động quân đang chửi thiên hạ tùm lum. Hắn đe sẽ mang quân về đánh tiểu khu vì tội cho lộ trình ẩu. Hai binh sĩ của hắn bị thương vì đạn 81. Mẹ kiếp, nhảm thật! Chẳng ra cái thể thống gì hết đó. Giữa ban ngày ban mặt mà đánh lộn nhau, không nhờ bên pháo binh thấy hai bên cùng xin yểm trợ, không chịu tác xạ ngay, không thì còn chết nhiều".

Xuân hỏi:

"Có lệnh của tiểu đoàn cho tôi chưa?"
"Rồi. Bảo anh mang xe về ngay. Đi đường cẩn thận vì sáng nay kẹt quân chưa mở đường đâu".

Định lên ngồi cạnh tài xế, Xuân móc túi quần lẩy ra một trái lựu đạn.

"Bồ cầm tạm lấy cái này. Lộ trình này không thể biết trước được... Xe tải gạo tiếp tế thôi, nhưng tụi Cộng không thèm biết điều đó".

Chiếc xe vụt thắng lại giữa đường, một người mặc thường phục nhảy lên bục, mừng rỡ:

"Thiếu uý Xuân! May quá. Chưa biết làm sao về tiểu đoàn đây".
"Chân lành rồi hả? Xuất viện tuần trước phải hôn? Chơi đã Sài Gòn rồi chứ? Leo lên phía sau đi".

Xuân quay lại nói:
"Trung sĩ Mẹo đại đội 1 đó. Hắn bị mìn gãy cẳng tháng trước".

Khi chiếc xe ra khỏi thị trấn, người tài xế nhìn chăm chú lòng đường loang đất đỏ từng khoảng, Xuân ngó ngoáy nhìn láo liên hai bên, tay siết chặt trên cổ khẩu cac-bin đặt dọc cửa xe. Định quay đầu nhìn ra phía sau. Hình như không còn ai nói chuyện. Chàng bỏ trái lựu đạn vào giữa hai đùi, kẹp chặt, lấy bao thuốc và bật lửa. Xe lắc lư làm ngọn lửa không bén ngay vào đầu thuốc. Khi điếu thuốc đã cháy, chàng ngẩng lên nhìn về phía trước. Những vệt đất gồ ghề trên mặt lộ dưới nắng nhòe lẫn với màu cà-phê sữa trong chiếc ly chàng mới uống hồi sáng và những ngón tay Linh, những sợi lông tơ nhỏ phớt trắng dưới nắng.

° ° °

Vũ mở bi-đông đưa lên miệng tu một hơi dài. Chàng chậm chạp xoay núm nhựa đậy lại, mắt nhìn theo những người lính biệt động quân đi chót khuất sau hàng cây. Bên cạnh chỗ chàng ngồi, một vài giọt máu của kẻ bị thương nhỏ xuống bắt đầu có màu nâu sậm. Hy vung tay tiếp tục nói lớn tiếng:

"Hắn vừa tiến tới vừa quát: Ai làm đại đội trưởng ở đây? Tôi la lại: Tôi là đại đội trưởng, yêu cầu anh cho biết cấp bậc, mời ngồi nói chuyện chơi... Hắn không ngồi, quát tại sao bọn mình kêu 81 bắn bừa. Tôi la lại là chính bên hắn bắn hai trái 60 trước, thử hỏi bên nào gà chết trước!"

Xạ thủ súng cối nói chen vào:

"Tụi chúng gà chết! Bắn hai phát mà không trúng trung đội chuẩn uý Vũ đi khơi khơi..."

Vũ cúi xuống, im lặng. Chàng nhìn những giọt máu bám trên lá cỏ, không nghĩ ngợi, không buồn rầu, không vui mừng. Tiếng Hy tiếp tục:

"Tôi trách hắn đổi lộ trình sao không báo trước. Tôi trách hắn không chịu quan sát, tụi Cộng ở bên phải ấp sao không thấy không bắn, lại nhè trung đội của anh đang đi khơi khơi khoảng trống mà làm hai quả 60 liền... Sau cùng hắn à một tiếng rồi la: Tại thằng tiểu khu. Về đánh chiếm tiểu khu hỏi tội... Thế rồi hắn kéo quân đi".

Hiệu thính viên xen vào:
"Tiểu đoàn vừa nói tụi họ vừa đi qua đồn vừa chửi tùm lum. Kể tức cũng phải. Tự dưng bị thương hai người, chẳng ra sao hết, chỉ tụi Cộng là lợi. Hai bên đánh lộn nhau, chúng vác trung liên chuồn mất".

Hai tiếng nổ lớn kế tiếp vang dội. Những viên đất nhỏ rơi lả tả trên đầu, quần áo. Vũ quay đầu lại la lớn về phía toán đang dùng TNT phá ụ:
"Còn mấy cái mả Hồ Chí Minh nữa mới xong?"

Một tiếng la trả lời:
"Ba mả nữa!"

Vũ nói với Hy:

"Ít nhất một giờ trưa mới xong. Trưa nay có cơm không?"
"Yên trí. Tôi gọi về đồn bảo hoả đầu vụ rồi. Chắc chúng sắp mang ra".

Vũ đứng dậy, đeo khẩu súng lên vai đi băng qua lộ. Toán phá đường cởi trần, mồ hôi bóng nhẫy. Khu vườn mát rượi, gió từ đồng trống phía xa thổi tới lá cây cọ vào nhau êm ái. Những binh sĩ đang lúi húi nấu cơm, những làn khói xanh bốc lên, kéo dài và tan biến theo chiều gió. Vũ bước vào căn nhà, cúi đầu đáp lễ người đàn ông rụt rè đứng dậy. Chàng cúi xuống nhìn chiếc hầm trú dưới gầm phản: không có gì khả nghi. "Cảm phiền bác cho quân sĩ tôi đóng đây và lấy nước". Chàng không muốn ngồi lại, căn phòng quá thiếu sáng, quá tù túng. Chàng dựng súng vào vách hành lang, rút cái võng ni-lông kẹp giữa xấp bản đồ ra khỏi ngực áo vứt xuống sàn đá hoa làm gối. Lưng mát lạnh, những cành lá thấp thoáng ánh nắng, những tiếng reo nho nhỏ và thanh, chàng ngủ thiếp đi và thức tỉnh khi tiếng nhạc trong transistor của hoả đầu quân lớn dần. Chàng ngồi xếp bằng trên thềm, chàng biết chàng ăn không ngon không phải vì mệt, không phải vì đánh lộn quân bạn. Chàng ăn không ngon vì ánh nắng cứ lấp lánh trên các lá cây, các lá cây tiếp tục cọ vào nhau êm ái làm chàng như thấy có một cái gì vô ích và thừa thãi. Sau cùng, khi lại ngả người trên gạch ngủ tiếp, chàng nghĩ rằng chàng đang nhớ quê cũ, chàng đang nhớ tuổi ấu thời, chàng đang thèm trở về nhà để ngủ bên thân thể rắn chắc, một giấc yên tĩnh không lo bị bắn, sẽ bị đột kích, bị thương, bị chết trong khi ý thức còn lẫn trong u tối của giấc ngủ.

° ° °

Chị tức nghẹn cổ họng, miếng cơm nằm đó không chịu xuống. Chị cầm tô canh lên uống, rồi tự dưng vùng liệng xuống đất. Nước canh, mảnh vỡ tung toé trên đất. Chị cúi nhìn vết nước thấm loang trên nền nhà khô nâu, càng uất ức. Chị la lớn:
"Tui không làm chi bậy, tui không có gì phải giấu hết. Tôi hổng sợ ai hết đó! Có đánh thì đánh đi coi!"

Ba nín thinh trước cơn giận của vợ, nhưng rồi anh bắt đầu nói, giọng hạ thấp hơn trước:

"Không có chi! Không có chi sao bà Hạnh nói trông thấy hai người nói chuyện hoài sau hàng ba chợ? Thiếu chi chợ, sao lại đứng lúi xụi".
"Thế bộ tự dưng tôi vô đứng đó sao? Súng bắn ầm ầm, tôi đừng chạy núp..."

Chị hầm hầm đứng dậy ra sân. Nhưng tới hiên, chị dừng lại la lối:
"Ba ngày một trận ghen tuông! Tui chịu hết nổi rồi đó. Ừ! Thằng Tía là bồ của tui đó, đã sao chưa! Chồng chi mà kỳ. Bộ muốn tui đứng sựng giữa chợ cho đạn nổ chết luôn sao. Chạy núp, ai mà chọn được chỗ. Bộ muốn tui chết phải hôn? Muốn thì nói đi!"

Chị ngồi xuống thềm, khóc. Nước mắt càng tràn ra, chị càng tức. Đứa bé thấy mẹ khóc, cũng hoạ theo. Chị trở vào phản bồng con ra ngoài đầu thềm, kể lể:
"Thôi! Chỉ có con là thương má thôi, phải hôn? Má con mình đến đi kiếm chỗ khác thôi. Má nuôi con nghe, hổng cần con người đó há".

Chị lại bắt đầu khóc sau khi liếc nhìn thấy chồng đang rời khỏi phản. Ba lầm lũi đi qua mặt hai mẹ con, mở cổng đi về quốc lộ. Chắc ảnh đi nhậu, chị nghĩ tủi thân khóc lớn hơn rồi ngừng bặt sau khi thấy bóng chồng khuất sau một khúc quanh. Cứ mỗi lần cãi lộn xong là lại như thế, nhậu say đến đi hết nổi mới trở về nhà ngủ vùi. Cũng may anh hiền, say đến đâu cũng không đánh mẹ con chị bao giờ. Ảnh thế mà tốt hơn nhiều người khác. Chị đột nhiên thấy mình muốn cười, rồi chị mỉm cười. Có ai trông thấy đâu mà sợ. Chị lấy khăn lau mặt đứa bé, nhét vào tay nó một con vịt nhựa, thu xếp bát đũa vào rổ bê ra sân rửa. Trời nắng gắt nhưng ánh nắng không qua được lớp lá mít dày đặc trên đầu. Chị nghĩ tới chồng đang lầm lũi đi dọc bờ ruộng. Khi nãy anh đi vội, đâu đội nón. Phơi nắng sau khi say độc lắm. Thế nào cũng đau cho mà coi. Nghĩ cũng tội nghiệp ảnh. Anh thương mình quá nên hay làm tùm lum vậy thôi. Nào đã có chi bậy bạ đâu. Tự dưng máu dồn lên nóng bừng mặt. Chị nhớ tới một buổi trưa, lâu rồi, ngày chưa lấy chồng, ngồi với Tía sau bờ dừa ngoài sông. Bàn tay người đàn ông sần sùi và ráp trên cánh tay, chị run lên. Giá bữa ấy Tía đừng có vội, chị đâu có la lên. Giá lúc đó ảnh chịu khó đợi đến tối... Đúng thế, nếu trời tối, chắc chị không la. Nhưng ảnh vội quá. Chị la lên và Hải đã chạy đến. Hai người đàn ông đánh lộn nhau. Chị đứng sững dưới gốc cây dừa, chẳng mong cho ai thắng. Hải cũng thương chị. Và chị cũng chẳng biết bênh ai trong hai kẻ đang hầm hè lăn xả vào nhau đấm đá... Chị bê rổ bát đứng lên, đặt từng chiếc úp xuống giàn cây trước sân. Hải đi theo mấy anh du kích, Tía lên tỉnh mần ăn mất tích. Ở lại ấp, sau cùng chị lấy Ba. Kể cũng kỳ. Mình đã tưởng không lấy Tía thì lấy Hải. Rút cục, một con rồi kia. Chị cười, đi vào nhà. Chuyện hai người đánh nhau tùm lum hồi ấy, cả xã biết. Tía trở về là đại diện xã. Lại hay cà rờ chung quanh, làm ảnh chi không ghen cho được. Chị lại cười, lấy lược chải lại tóc và nhìn khuôn mặt mình trong gương. Nắng ngoài sân chói một khoảng nhỏ góc gương làm chị nhíu mắt.

° ° °

Vũ từ từ cảm thấy nóng bỏng trên đùi và ngực. Nắng buổi trưa đã chiếu tới hàng hiên, chàng toan cựa mình lăn vào trong nhưng vách tường chận lại. Bây giờ đã tỉnh hẳn ngủ, chàng nhớ lại thứ lo lắng bồng bềnh bao phủ từ trong giấc ngủ kéo dài tới lúc này. Hình như có địch trong bụi đang bò tới gần, nòng súng lắc lư dọ dẫm tìm đường ngắm đúng. Vũ muốn ngồi dậy mở mắt quan sát tứ phía nhưng thân thể chàng ì ra. Các ý nghĩ xôn xao, vẫn cảm giác bất an, vẫn thứ vị trí ranh giới với cái chết ấy, không có gì đâu, lính chắc có đứa thức gác phía sau nhà. Không có gì đâu, không có gì đâu... Chàng xoay người quay lưng ra phía ngoài, cố ngủ tiếp nhưng không được. Lưng lành lạnh trống trải và thụ động vô phương tự vệ như một tấm bia trên thềm bắn. Đến như thế là vô ích rồi, không thể khuyên nhủ được gì nữa để tâm hồn chịu trở vào giấc ngủ, chỉ còn có cách ngồi dậy quan sát... Vũ ngồi lên, nhìn tứ phía. Bên kia quốc lộ hàng cao-su chạy dài từng hàng trống trải, cỏ từng khoảng dưới vùng nắng lọt qua lá phía trên. Không có gì cả, không có một người nào, không một cành cây lùm cỏ rung động một cách khả nghi. Vũ đưa chân móc dây nịt đạn lại gần, lấy bi-đông đưa lên miệng tu một hơi dài. Chàng để trả bi-đông vào bao, châm thuốc hút và bắt đầu thấy hoàn toàn an ninh. Chàng đã mở mắt, tỉnh táo và khẩu súng trong tầm tay. Mắt mở, tỉnh táo và súng cầm tay, chỉ như thế mới thấy yên ổn. Ban đêm chàng nằm trên võng, bàn tay mân mê báng súng gác bên, lắng nghe từng tiếng động. Tiếng chó sủa vu vơ nơi xa, tiếng một con chuột chạy va vào một ống bơ, tiếng trẻ khóc trong một ngôi nhà, tất cả đến thẳng ý thức chàng đòi hỏi một chú ý, một phân tích. Có địch hay không. Có hay không, hướng nào. Giác quan cực nhạy trong một tình trạng căng thẳng kéo dài và thường trực đến độ một đêm tự dưng chàng bừng ra khỏi giấc ngủ, tâm hồn chưa chuyển vận, tay trái đã đặt lên dây nịt đạn và khẩu súng đã gọn ghẽ trên tay phải: nhưng không một tiếng động, một luồng gió bất thường. Cái gì đã làm chàng thức tỉnh? Ngồi im nhìn và lắng nghe trong ánh trăng ban đêm, sau cùng chàng khám phá ra chính người lính gác giặc đổi phiên gác rón rén đi qua che khuất trong một khoảnh khắc ánh trăng vẫn chiếu trên mặt, đã làm chàng thức giấc. Mới chỉ thiếu đi một khoảnh khắc ánh trăng ... mình mệt rồi, chàng thì thào, phải kiếm đôi giày khác, đưa đôi này đi làm fermeture. Một thằng bạn nào đã nói: Phải đi giày có fermeture đỡ căng thẳng thần kinh... Hắn có lý đấy, chàng sợ nhất ban đêm bị đánh bất ngờ, xỏ giày không kịp, cứ chân không tác chiến và chạy băng bờ bụi.

Có tiếng cãi cọ lớn phía sau nhà. Một anh binh sĩ chạy ra, mặt đỏ bừng tức giận:

"Tôi bảo thằng Cận nó gác. Nó không chịu. Bảo bị kích bất ngờ, chết nó trước nó chịu!"

Vũ ngẩng đầu lên nhìn, chàng không ưa hạ sĩ này. Không có khả năng chỉ huy lại hay la lối chê trách đồng đội. Hắn nói có lý, có lý nhưng chàng hôm nay không cho lệnh gác ngày. Chưa ra lệnh, không cần bảo vệ lệnh. Chàng mỏi mệt và tức giận. Tức giận tất cả, từ bộ mặt hỗn láo của Cận.

Người hạ sĩ cau có trở lại, làu nhàu:

"Tiểu đội 1 nhảy dù về đồn hết rồi, Chuẩn uý!"
"Tôi cho họ về thổi cơm".

"Nhưng chuẩn uý bảo chỉ cho mỗi tiểu đội về hai người thôi".

"Hiện giờ còn bao nhiêu?"
"Dạ mười người, tính cả Chuẩn uý".

Vũ đột nhiên mỉm cười vu vơ. Mười người trên tổng số mười bảy. Không sao. Còn hai người, đối với chàng, thế cũng đủ. Một kẻ coi bên trái và phía trước, một kẻ coi bên phải và phía sau, chàng đi đâu cũng được.

Vũ xách súng đứng dậy, đi vòng ra phía sau nhà. Chàng la lớn về phía toán lính:

"Tôi đi năm mươi thước về phía này, nhớ đó! Đừng có bắn ẩu".

Chàng chọn một chỗ cỏ thấp đằng sau một bụi cây nhỏ có hoa tím lấm tấm, tụt quần ngồi xuống. Chàng búng mẩu thuốc ra phía trước, lơ đãng theo dõi nó rơi lướt trên các ngọn cỏ rồi khuất xuống dưới. Một làn khói xanh bắt đầu cuồn cuộn bốc lên khỏi lớp cỏ, tan vỡ dưới gió. Chàng nhìn làn khói, buồn bã và bực tức. Sau cùng chàng hiểu rằng chàng đang tiếc đã không bắn chết Cận sáng nay, tiếc vô cùng. Chàng đứng lên định cài thắt lưng, một tiếng súng nổ chát chúa phía trước. Chàng tiếp tục tìm đầu dây thắt lưng, chắc lại một tên du kích nào bắt hú hoạ quấy nhiễu. Một tiếng rít dài vụt qua đồng thời với tiếng nổ thứ hai. Nó đang nhắm mình, chàng không kịp nhét cái giống vào trong quần, cúi vội xuống cầm súng đưa lên vai, bắn vội vã vào những gốc cây, bụi rậm phía trước. Sau ba phát liền, chàng biết tên du kích chắc chắn đã lẩn mất nhưng nỗi bực tức làm tay chàng tiếp tục bóp cò, phía xa từng lớp vỏ cây trúng đạn văng ra, từng lớp bụi trắng bờ ấp tung lên làm chàng dễ chịu hơn. Chàng tiếp tục bắn và khi băng đạn hết, chàng quay lại phía sau la lớn mấy người lính lấp ló ẩn nấp quan sát:

"Bảo hiệu thính viên báo cáo đại đội trưởng: Một tên du kích bắn sẻ! Vô sự!"

Chàng cúi xuống, nắng chiếu vào lớp lông óng ánh. Chàng cầm súng đứng sững một thời gian, cúi nhìn cái giống của mình dưới ánh nắng, không suy nghĩ gì cả.

2. Đổi vị trí nằm, mắt định vào đúng hướng một chùm tia nắng lọt qua một khe thủng trên mái tôn. Những chấm bụi sáng tan vỡ bay lộn, biến vào khoảng không chung quanh. Hơi nóng hấp từ mái thấp, bốc từ vách tường vữa lở lô gạch có những vệt khói đen. Mồ hôi thấm ướt lưng áo lót, nhớp nháp dính vào vải ghế bố. Chàng xoay người đi đưa lưng ra khoảng trống nhưng không ích gì, không gian nóng đều. Chàng mơ màng nghĩ đến những người làm cách mạng bị bắt và xử tử bằng cách bỏ vào nồi nước một đầu máy xe lửa trong một cuốn tiểu thuyết đọc đã lâu. Chàng vụt nhớ ra tên cuốn sách, Condition humaine, buổi sáng trời mát dịu nắng, trên cao lá cây mới ra xanh mềm, da tay Linh mịn ấm. "Em mua cho anh cuốn này... Lớn như anh rồi còn chưa đọc cuốn này thì dốt quá!". Chàng mở mắt chậm chạp. Mái tôn như cong thêm vì sức nóng. Chàng muốn cởi quần trận, cởi áo lót, nằm trần trụi như các binh sĩ đang lúi húi cạnh máy truyền tin. Những âm thanh cao đều, gay gắt rung rung trong không khí. Chàng nhắm mắt lại, cố ngủ. Mái tôn cong lên, một múi lòi xuống, tiếp tục hạ gần sát mặt. Chàng vùng vẫy, cố đưa tay đẩy lên. Có tiếng la hét quái dị tứ bề, chàng vùng vẫy. Ý thức vụt trở lại, bắt đầu làm chàng nhận thấy mình vừa ra khỏi cơn mê, mồ hôi ướt sũng áo quần nhớp nhúa. Chàng ngồi dậy mở bi-đông dốc lên miệng, bắt đầu nghe hiểu những lời to tiếng đánh thức chàng dậy. Tiếng trung uý già quát lên:

"... Cái cái cái gì! Có luật lệ nào cho sử dụng truyền tin vào chuyện tư không? Anh nói đi!"

Định nhận ra viên trung sĩ mặc thường phục đi cùng chuyến xe về đồn buổi sáng đang đứng ngoài nắng, mồ hôi chảy đầy mặt. Chàng nhìn và đột nhiên có ý muốn can ra. Từ khuôn mặt những giọt mồ hôi chảy chàng thấy căng lên một ước muốn bùng nổ dữ dội. Chiếc miệng viên trung sĩ há ra như bị kéo mạnh:

"Chẳng cần luật lệ gì hết! Trung uý làm gì tôi thì làm! Tôi bị mìn địch gãy chân nằm Cộng Hoà bây giờ mới hết. Đâu phải tôi đi chơi. Tiền lương tôi kẹt cả ở đại đội, vợ con tôi đói! Tôi phải nhờ ở đây gọi sang, nhờ trao lương cho đoàn tiếp tế mang về đây... Vậy đó! Chỉ có vậy đó! Trung uý làm gì tôi thì làm!"

Chàng thấy chiếc lưng viên sĩ quan già, gầy và cong lên rung động tức giận, một giọt mồ hôi lăn từ gáy, lọt khuất vào trong chiếc áo lót loang lổ những khoảng màu nhạt.

"Anh nói hỗn thế hả! Đứng nghiêm trình diện tôi!"

Hai cánh tay buông thõng của viên trung sĩ quờ quạng trên quần rồi vung lên cao. Hắn bỏ chạy ra sân, phân bua:

"Tôi bị mìn địch, đâu phải đi chơi, đâu phải nhảy dù! Bây giờ ổng hành tôi... Ổng hành hạ tôi!"

Hình dáng hắn khuất sau bức tường, chàng tiếp tục nghe thấy tiếng la lối, tiếng chân người, những câu nói trao đổi. Chàng bước xuống đất, ra sân. Sàn xi-măng nóng bỏng làm chàng bước nhanh và ngắn. Các binh sĩ xúm quanh nhìn Yên, sĩ quan ban 3, đang đẩy viên trung sĩ vào sát tường, chiếc miệng há lớn nhưng không còn âm thanh phát ra. Yên làu nhàu la toán lính:

"Làm cái bì mà bu lại vậy! Giải tán đi! Còn cái anh này, làm cái chi mà la oải lên thế! Bây giờ vào cái lều kia mà ngủ. Đại bàng bảo anh còn la thêm một tiếng nữa thì đừng có trách. Hiểu không?"

Yên buông viên hạ sĩ quan ra chờ đợi. Chiếc miệng há hốc của người trung sĩ, một cánh tay đưa lên vuốt mồ hôi trán:

"Tôi có lỗi gì mà trung uý ổng đòi phạt tôi? Bắt tôi..."

"Thôi, thế đủ rồi, vào lều ngủ đi. Anh còn nói nữa, đáng lẽ không bị phạt thì bị phạt. Thôi vào lều đi, nghe tôi..."

Giọng Yên dịu xuống, dỗ dành. Viên trung sĩ vén chiếc bạt, chui vào lều làm bằng hai poncho cột lại, Yên mỉm cười nhạt nhẽo, hai bàn tay mở về phía trước mệt mỏi. Định hỏi:

"Có phải trung uý Thịnh trước dạy chiến thuật ở Thủ Đức?"

"Đúng, ông ta đấy".

Định trở vào phòng truyền tin đại đội chỉ huy, cúi đầu tránh mái tôn thấp chìa ra. Chàng trở lại ghế bố, châm thuốc hút. Trung uý già nằm trên ghế kế cận, cặp đùi khẳng khiu lấm tấm lông đen, mái tóc hoa râm cắt ngắn. Khi còn là sinh viên sĩ quan trừ bị, cùng các bạn, chàng rất ghét người này, huấn luyện viên hách với sinh viên, bợ đỡ chỉ huy trưởng, khoe khoang thân thế tối ngày. Sau một lần bị phạt đứng phơi nắng dưới sườn đồi vì một lỗi không đâu, chàng đã tự hẹn ngày nào gặp lại huấn luyện viên này ở đơn vị tác chiếc, chàng sẽ tìm cách đấm cho một trận. Chàng ngẩng đầu lên, ông già đang nhìn chàng bằng đôi mắt trũng sâu dưới làn trán nhăn nhíu. Chàng cúi xuống, nhìn làn khói thuốc.

"Chút nữa các anh ký vào tờ trình của tôi. Tôi sẽ gửi về trung đoàn phạt cho hắn chết".

Hạ sĩ truyền tin ngẩng đầu lên, nói:

"Thôi thì hơn, trung uý. Anh ấy nóng tính nên vậy thôi. Không có ý gây chuyện với trung uý đâu".

"Tôi không cần anh khuyên! Anh đã chứng kiến nội vụ, anh phải ký vào tờ trình. Hơn nữa chính anh còn để cho hắn sử dụng máy không có phép tôi, anh có muốn tôi đề nghị phạt cả anh không?"

Viên hạ sĩ cúi xuống, mở máy phát thanh, làu nhàu:

"Mất gì một chữ ký..."

Chàng vứt mẩu thuốc, duỗi thẳng chân, quay mặt vào trong tường, tẩn mẩn dùng ngón tay gạch chữ đầu tên của Linh. Những hàng cây cao-su chạy dài xuống chân đồi 19 chấm dứt nơi ranh giới xạ trường chói nắng, chàng đứng nghiêm cảm rõ những giọt mồ hôi chảy dọc lưng dọc đùi vào giày, lan theo tay làm trơn tuột báng súng. "Trí thức gì mà dốt, tập dở ẹc!", chàng lắng nghe lời xài xễ, tức giận muốn vùng ra đấm vào giữa cái bộ mặt choắt già nua ấy.

Chàng xoay người hướng ra ngoài, bây giờ bộ mặt già nua nằm kế cận, và chàng không thấy gì hơn là một chút thương hại và rất nhiều dửng dưng.

"Anh tốt nghiệp khoá 14 phải không?"

"Vâng".
"Đại uý cho anh đi đại đội nào? Sao nằm đây?"

"Đại uý cho tôi ra đại đội hiện đang ở ngoài đồn. Sáng mai mới phải ra trung uý".

Chàng quay mặt vào tường, tỏ ý buồn ngủ để chấm dứt mọi trao đổi lời nói. Nhưng viên trung uý vẫn tiếp tục:

"Anh thử lửa bao giờ chưa?"
"Rồi Trung uý. Nhưng trong trường hợp bị thiên hạ bắn mà tôi tay không. Hồi tản cư... Còn trong tay có súng có thể bắn lại thì chưa, trung uý".

Chàng nhắm mắt lại, cố ngủ một giấc nữa. Chàng không muốn tiếp tục nói, không muốn thức tỉnh, không muốn nhớ tới hình dáng bàn tay Linh buông thõng, những chiếc ghế màu đỏ sẫm và nắng buổi sáng trên mũi chiếc giày trắng có nơ nhỏ. Chàng đưa tay ra phía sau kéo áo lót căng ra. Một thoáng mát mẻ trên da lưng, ngọn gió từ sông ùa vào làm Tuân và chàng run lên. Chiếc phi cơ chúc mũi sà xuống, nổ súng. Tuân kéo chàng lao sâu hơn nữa vào bãi ngô. Hai người trườn trên cát khô, cố ẩn mình dưới lớp lá. Có tiếng nổ lớn kèm theo tiếng đại liên phát hiện từ phía sông. Quay lại nhìn thấy một chiếc tàu chiến nhỏ dưới lòng sông, một khẩu súng nòng dài giật lui liên tiếp, chàng ngẩn người ra ngắm cho tới khi nòng súng lắc lư, quay thật chậm hướng về phía bãi ngô. Chàng hốt hoảng theo anh lao người sâu nữa vào bên trong, trườn giữa các luống ngô. Tuân la: "Có hố!" Nhảy vào đây Định!". Chàng theo anh nhảy vào, ngã chúi xuống đáy hố. Đạn cắt đứt những ngọn ngô, cành lá vụn rơi lả tả. Cát dưới hai lòng bàn tay ẩm ướt, màu đen. Chàng cảm thấy hoàn toàn yên ổn, ngẩng đầu tì lên tay. Tuân nằm bên, đầu ngẩng cao nhìn chăm chú về phía trước: một đôi chân trắng bất động trong chiếc váy đen, hình dáng một thân thể đàn bà. Tuân từ từ nghiêng đầu, chăm chú tiếp tục nhìn. Chàng bắt chước cử động của anh và nhìn thấy giữa hai chân một khoảng đen. Người chàng nóng bừng lên, mắt hơi hoa đi trong tiếng nổ rền dưới sông. Chàng có nghe thấy tiếng súng nhưng không để ý, không thể làm gì hơn là giữ nguyên vị trí và nhìn vào đó, cố khám phá trong bóng tối kia những đường nét dứt khoát hơn. Tuân thì thào: "Dậy coi xem! Chắc cô ta còn sống đấy, anh vừa thấy cựa quậy". Tiếng một chiếc mũ sắt rơi trên sân vang chói tai, chàng ngồi dậy vuốt mồ hôi trán, mở bi-đông đưa lên miệng uống một ngụm lớn. Viên trung uý chưa ngủ, một tay vắt trên trán, những giọt mồ hôi làm ướt đẫm mảng tóc mai nửa xám nửa bạc.

"Anh còn thuốc lá không?"
"Mời Trung uý. Thuốc đen".

Ngày hôm ấy chàng mới mười hai, ngồi nhìn Tuân kéo cô gái ngồi dậy và bắt đầu nói chuyện. Chàng lắng nghe những câu nói, tò mò chờ đợi một sự kỳ lạ xảy ra. Cái gì sẽ xảy ra, chàng không biết, chỉ lờ mờ cảm thấy những nóng bừng ray rứt và mắt không rời hai người tựa vào thành hố. Chàng thất vọng như vừa hụt không được dự một cuộc vui kỳ diệu khi hết tiếng súng, Tuân từ biệt cô gái, kéo chàng ra khỏi hố, len lỏi giữa các luống ngô tìm đường trở về làng. Tuân hơn chàng ba tuổi nhưng đã là đàn ông. Khi tắm ngoài ao, chàng đã nhận thấy anh khác hẳn mình. Tại sao Tuân không tiến thêm, người con gái đã đỏ mặt và cười nép người vào thành hố cát. Chàng cựa mình, quay trở mặt vào tường đồn và cảm thấy thèm muốn đàn bà bắt đầu biểu lộ. Đầu điếu thuốc tẩn mẩn vạch một vòng tròn trên viên gạch ngang tầm mắt. Khói thuốc dội trở lại cay sè, chàng đưa tay lên dụi, hai làn da đẫm mồ hôi cọ vào nhau trơn nhẫy. Tiếng hiệu thính viên bắt đầu và tiếp tục đều đều: "Bắc bình anh dũng, bắc bình anh dũng, cải cách anh dũng oanh liệt, non nước gay go anh dũng. Yên bái, tốp. Tôi nhắc lại, bắc bình anh dũng cải cách... không nghe rõ à? Điều chỉnh lại đi. Một hai ba bốn năm sáu... nghe ba trên năm..." Người đàn bà bồng con trên bãi cát năn nỉ người lái đò: "Bác cứ chở giùm đi. Máy bay bà già không bắn đâu, chồng tôi ốm nặng, tôi phải qua sông gấp". Người lái đò ngẩng đầu nhìn chiếc phi cơ lượn vòng trên cao, nhìn dòng sông Nhị mùa nước bắt đầu dâng. Tuân nói: "Hai anh em tôi bơi khá lắm, bọn tôi sẽ khênh theo hai cây chuối kia. Có gì cho bà ấy bám... Bác chở giùm tất cả đi một chuyến". Tuân đứng đầu mũi chèo, chàng ngồi trong khoang nhìn thiếu phụ bằng cả tâm hồn náo nức. Đầu chiếc vú khuất trong miệng đứa bé nhưng phần phồng căn trắng hồng quyến rũ thế nào nhưng... Khi đứng trên bờ đê cao nhìn theo hình dáng thiếu phụ đi khuất sau rặng tre chân đê, Tuân thở dài sau khi cởi phanh ngực áo đón gió cho khô mồ hôi: "Bà ấy đẹp như chị Khanh. Người Hà Nội tản cư đấy". "Sao anh biết?". Tuân cười giơ tay vuốt tóc: "Mày nghĩ cái gì mà không thấy tao với cô ấy nói chuyện hoài từ bến lên đến đây? Cô ấy đẹp ghê phải không?". Nghe anh gọi thiếu phụ là cô ấy, chàng thán phục. Chàng xoay người nằm ngửa lên mái tôn, quờ tay kiếm tờ báo đưa lên quạt. Một thời gian mát mẻ ngắn trên da mặt, bầu trời u ám cuối mùa đông, gió từ sông lên lành lạnh, tự dưng chàng kéo tay anh: "Đứng lại đi! Chắc bà còn nhìn theo chúng mình". Hai anh em quay lại. Người bà chống chiếc gậy còn đứng ở gò cao gần cổng làng, gió thổi mạnh dạt tà áo sang một bên, những đám mây bay thấp và nhanh phía sau. Tiếng những lá ngô chung quanh xào xạc, âm thanh sắc và êm ái làm nước mắt chàng trào ra. Chàng hỏi anh: "Sao bà không chịu sang ở chung với gia đình chúng mình? Bà già thế sao bà ở một mình. Tây đến thì sao anh?". Tuân tháo mũ giơ cao phất về phía cổng làng: "Bà với thầy không ưa nhau từ lâu... Vung mũ lên mày, bà chưa nhìn thấy tụi mình vẫy đâu!". Chàng tháo vội chiếc mũ xanh rộng vành của đoàn thể sói con, leo lên một ngôi mộ vẫy lia lịa, la lớn: "Bà ơi bà. Bà!..." Chàng quay mũ hoài, nước mắt chảy ướt mặt, gió thổi tạt những giọt nước nóng lấm tấm vào vành tai. Lớp mây đen kéo ngang phía chân trời làm hình dáng người bà mờ lẫn đi, thấp thoáng trong trời đất. Tuân kéo tay chàng đi về phía sông.

"Về đi, không hết đò". Lên tới bờ đê cao phía bên kia, hai người đứng nhìn xuống dòng sông đỏ cuồn cuộn, khu làng, luỹ tre, ruộng ngô hoà lẫn vào nhau. Tuân nói: "Tại sao bà theo ra tiễn, lại không cho bọn mình biết nhỉ?" Bãi ngô dâng lên cao, những thân cây bắp rễ đâm ngang tua tủa, chàng sợ hãi nắm lấy tay anh. Người con gái trong bụi ngô cười rú lên, chàng sợ hãi vùng chạy nhưng chiếc váy đen bùng lớn như lưới, đôi chân trắng sừng sững cột đá ngôi đền thần thoại. Chàng vùng vẫy nhưng như bị kéo, bị hút vào trong chiếc lưới đen mênh mông. Chàng hết sợ hãi nhưng muốn rất muốn ngoái cổ lại nhìn người bà đang đứng tiễn trên gò đất cổng làng đằng sau có mây đen xám. Chàng muốn nhìn, muốn quay cổ lại nhưng không được. Chàng vùng vẫy, không gian nóng bỏng, có tiếng đổ vỡ ầm ĩ. Chàng vùng mạnh... "Đù mẹ cái mũ sắt thằng nào cứ để vướng lối hoài vậy!". Chàng mở mắt, chiếc mũ sắt lật ngửa còn đang quay tròn thêm một vòng trên sân gạch nắng chói chang. Chàng giơ tay lên coi đồng hồ, mồ hôi làm mờ mặt kính và làm thành kim khí áp vào da ngứa ngáy. Chưa tới ba giờ.

° ° °

Có tiếng giày ngoài sân, chị giật mình buông lược quay lại và thở ra nhẹ nhõm khi nhận ra Tía. Chị cười:
"Làm người ta hết cả hồn. Cứ tưởng mấy ổng vô..."

Tía bỏ chiếc mũ nhựa tròn xuống phản, rút khăn lau mồ hôi trên trán rồi lau báng súng:
"Mấy ổng vô thì sao? Mấy ổng hiền khô à, không thấy sao? Cho xin ly nước, đi từ lộ vào đây khát quá trời".

Chị vục ly vào vại múc đầy, đặt lên mép phản:
"Mấy ổng hiền thiệt, nhưng vô đóng đây đến đâm mấy ảnh về lại hạch hỏi lôi thôi: "Sao lại để lính Mỹ – Diệm vô đóng! Bộ muốn làm tay sai cho chúng hả?". Ui chao!..."

Chị cười lớn ngồi xuống phản tiếp tục chải đầu:
"Rồi mấy ảnh còn bắt vô lấy cuốc ra đắp mô nữa. Sợ thấy bà!"

Tía đặt khẩu súng gác lên cột, mở banh ngực áo lùa khăn vào lau mồ hôi trên ngực:
"Sáng ra, tụi tôi đã không bắt anh chị ra phá đi, thế là đỡ quá rồi còn chi".

Người đàn ông tiếp tục lau ngực, những bắp thịt cuộn căng lên theo cử động của cánh tay. Chị nhìn và nhớ tới ngực chồng, cũng đầu vú nhỏ một cách chi mà kỳ... Không biết đàn ông có vú để làm chi, chị mỉm cười. Người đàn ông theo dõi biến đổi nét mặt, bắt gặp nụ cười, vội đứng dậy lại gần:

"Em à".

Chị giật mình lùi lại, thân hình tì lên cánh tay xuôi về phía sau làm ngực tức sữa căng lên dưới vải. Tía giơ tay lên, chị vùng né tránh lùi ra phía sau cột, cười:
"Bộ quên tui có chồng con đàng hoàng rồi sao? Muốn bị xua ra khỏi nhà sao mà làm dữ vậy? Đã cho trú nắng, cho uống nước, còn lộn xộn".

Tía ước lượng khoảng cách giữa hai người, liệu không thể nhảy tới kịp trước khi người đàn bà chạy ra sân, đành ngồi xuống phản cười dàn hoà:

"Em ngồi xuống đi. Tôi không làm chi đâu mà sợ. Có chuyện muốn nói mà".
"Nói chi thì nói luôn đi. Không chồng tui về bây giờ lại lui lủi như mèo cắt tai rút mất cho coi!"

Tía tức giận, vỗ ngực bạch bạch:
"Bộ tôi sợ thằng chả sao? Tôi không muốn gây rầy rà cho em đó thôi".

Chị bĩu môi:
"Hăm hoài à! Bộ tưởng làm đại diện xã có súng là tui sợ hay sao".

Chị cười vui vẻ rồi ngừng khi nhận ra dáng điệu đột nhiên ủ dột của người đàn ông. Chị lại phản ngồi, dịu giọng:
"Anh tới có chuyện chi, nói đi. Tui nghe đây".

Tía ngẩng đầu nhìn quanh quẩn, rồi nói rụt rè:
"Em à... Tôi vẫn thương em như xưa..."

Đầu cúi xuống, giọng ngập ngừng:
"Em tin tôi đi. Tôi thương em lắm. Thương như hồi ấy... hơn nữa".

Giọng nói quen thuộc làm chị nhớ lại những ngày đã qua, ngày chị chưa lấy ai và vùng này chưa lộn xộn, ngày chị còn mơ lấy chồng ở tỉnh, hai vợ chồng sẽ cần cù làm ăn, chị bán hàng ở chợ, tối về đi xem tuồng với nhau hay đêm khuya đi ăn tô mì nóng. Ngày ấy trai làng theo đuổi hoài hàng tá, trong đó có Hải, có Tía là chiếm được nhiều cảm tình của chị hơn cả. Nhiều đêm chị nhận lời ra ngoài ruộng nói chuyện với Hải, con người ăn nói đứng đắn và cư xử cũng vậy. Cũng nhiều đêm khác chị ra ngồi bờ lạch với Tía, kẻ hay đòi hỏi nọ kia, nay gạ cầm tay mai đòi hun má. Chị không nhận lời lấy ai hết, mơ lấy chồng mần ăn ngoài tỉnh. Mơ thế hay là vì sợ đau đớn như mẹ chị hồi nhỏ khi Tây về xã và xúm quanh chiếc phản... Chị không biết rõ, nhưng rồi mọi sự chẳng ra làm sao cả, chị thở dài cúi xuống không nhìn người tình cũ đang thì thào kể lể. Không, không có điều gì xảy ra như lòng mơ ước năm xưa cả. Tía một bữa say đánh ông hội đồng xã, sợ, bỏ làng ra đi. Chị hối hận vì sau buổi trưa hai người đàn ông đánh lộn ở bờ dừa, Tía tìm cách gặp mặt chị và chị đã nín thinh không trả lời câu hỏi, lảng tránh ngay vì nét mặt Tía quá dữ dằn. Thế rồi đến tối, Tía uống say ngoài quán, bị hội đồng xã chế giễu, đã gây ẩu đả. Sáng hôm sau biết chuyện, chị lại kiếm, nhưng Tía đã bỏ làng đi biệt tích từ đêm. Trở về nhà, chị khóc giấu trong bếp khi nghĩ đến cảnh Tía lủi thủi một mình lội bộ lên tỉnh. Những tháng sau đó, chị sống trong chờ đợi Tía trở về sau khi từ chối lời hỏi cưới của Hải. Rồi chiến tranh lan tới, Hải bỏ làng theo mấy tên du kích vẫn đêm đêm lẻn về khuyến dụ. Tiếng súng bắt đầu nổ vang ruộng vườn. Chiếc đồn đổ nát trước chợ được tỉnh cho sửa chữa lại, hai chục dân vệ đến trú đóng trong số đó có vài gã con trai trong làng. Nhưng bây giờ có súng có đạn, họ không còn cư xử như xưa. Chỉ còn Uông, một người đã theo đuổi chị ngày xưa nhưng bị cự tuyệt khá tệ, là còn cư xử đứng đắn. Tất cả những kẻ khác trong đồn đều tìm cách trêu chọc các cô bạn gái cùng làng xã cũ một cách thô lỗ. Đôi khi bị chọc quá tệ, cũng không cô nào dám cự nự nặng lời vì những kẻ kia đe rằng trưởng đồn rất dữ: "Lộn xộn đến tai ổng, ổng đốt xã cho coi!". Uông mỗi khi có dịp, thường vô làng cà rà với bà con cả ngày, không phải để ngăn hay tìm du kích, mà để cản mấy đồng đội quê nơi khác khỏi phá phách. Nhưng những xã bên, số gà bị bắt đi ăn thịt không trả tiền mỗi ngày một tăng với sự hống hách của viên trưởng đồn ngoài chợ. Hắn đánh thêm thuế đặc biệt vào hàng hoá, đe ai lên thưa ông quận, sẽ bắn bỏ. Đôi mắt hắn lừ lừ, nhìn vào đàn bà như xoáy rách quần áo ra. Các bà ngoài chợ đồn rằng hắn xưa kia làm bồi cho một sĩ quan Pháp miệt Hậu Giang, bao nhiêu người đã chết, bao nhiêu đàn bà đã khổ vì hai thầy trò hắn. Bị tù, giải ngũ, làm lơ xe đò đứng bến một thời gian rồi không hiểu sao hắn được làm trưởng đồn dân vệ vùng này. Mọi người còn đồn hắn giàu lắm, bao tới ba vợ nhỏ ngoài tỉnh. Chị thường lắng nghe những lời đồn đại này và sợ hãi len lét cúi xuống mỗi khi lão sán tới gần ngoài chợ. Một buổi sáng, mới đặt chân lên quốc lộ chị bị hai khẩu súng dí vào ngực dẫn vào đồn. Chị run rẩy bước theo đường vòng chữ chi giữa rào kẽm gai, láo liên tìm Uông trong đám người đang cười rộ lên. Uông đâu, Uông đâu rồi. Có người la lên: "Em Hai ơi, em tìm chi nữa. Thằng Uông bị sai đi công tác dưới tỉnh mốt mới về. Vô tình diện trưởng đồn nộp thuế đi cho rồi, em Hai ôi...". Tất cả năm đứa, trưởng đồn mắt lừ lừ, hai người bắt chị về đây, hai người nữa, tất cả là năm người. Chị lùi, lùi hoài, vấp phải phía sau té ngửa. Có tiếng cười lớn, những đầu gối bắp đùi tiến lại gần. Y như thế, y hệt ngày đã lâu chị còn là cô bé nằm run rẩy nấp dưới gầm phản, những tiếng cười lớn, những đùi những gối tiến lại gần, có tiếng la hét, tiếng má chị hay ai khác? Ba ngày sau đi công tác về, Uông tới thăm, ngồi nghe chị kể lại trong tiếng khóc. Uông không nói gì cả, hắn cũng không chào má chị đứng đó.

Uông không nói gì cả, lẳng lặng ra về, rồi một ngày qua hai ngày qua không có gì thay đổi. Đồn trưởng vẫn thu thuế chợ, vẫn hống hách, Uông vẫn thầm lặng như cái bóng cho tới một buổi sáng, vừa đặt gánh xuống, chợ chưa đông, Uông đã đợi sẵn lại gần nói nhỏ: "Giả bộ đau, về đi. Nghe tui, giả bộ đau về đi!". Chị nghe lời, trở về nhà ngồi giặt quần áo cho tới khi có tiếng súng nổ ran và đồn bốc cháy khói đen cánh đồng. Chị không chạy vô hầm núp, đứng sững ra nhìn. Hẳn năm gã ấy phải chết. Một tiếng nổ dữ dội, các viên ngói tung lên cao rơi xuống lả tả làm chị chợt nhớ má chị có thể bị chết ngoài chợ trước đồn. Chị chạy vội, hối hả trên bờ ruộng và gặp một toán người băng đồng chạy vào mấy ruộng mía. Thoáng trông chị tưởng hành khách chiếc xe đò đang đỗ trước đồn. Lại gần hơn chị nhận ra nét mặt quen của vài anh du kích thỉnh thoảng vẫn về xã tổ chức nói chuyện chống Mỹ, người nào cũng khệ nệ ôm thùng đạn, súng lủng lẳng hai ba khẩu trên vai. Hải chạy sau chót, mồ hôi đầy mặt, dừng lại cười: "Bọn tôi trả thù cho em rồi đó. Nhảy trên xe đò xuống, bọn tôi giết không còn thằng nào trong đồn... Đêm nay tôi trở lại thăm em nghe!". Hải nhảy vào bụi khuất dạng. Hai chiếc thiết giáp từ tỉnh xuống nổ súng bắn liên hồi, chị nằm ép dưới ruộng tới trưa mới ra được chợ. Má chị chết rồi. Uông cùng vài người làng khênh giùm xác về. Chị khóc ròng đi phía sau, tiếp tục khóc sau khi tắm rửa cho hết bùn dưới lạch. Uông đón dẫn chị vào bụi. "Tôi trả thù cho em đó". Chị không kháng cự gì cả, thân thể rã rời trong tay người đàn ông vội vã. Khi Uông lôi dậy mặc hộ quần áo, chị mới nhớ ra má đã chết, máu chảy loang thành vũng sau gánh hàng và xác mới đưa về nhà chưa tắm rửa chưa liệm. Chị khóc lớn tiếng trên con đường từ lạch về nhà, và đêm về sáng khi Hải thò tay qua khe vách đánh thức, mắt đã sưng húp lên đau nhức: "Chiều tôi đi em... Tôi thương em, em biết không. Từ khi Uông báo tin em bị tụi chúng làm ẩu, tôi ngày đêm lo tổ chức nội tuyến với hắn để công đồn... Tôi tình nguyện chỉ huy tổ chức...". Chị không khóc, thân thể bỏ mặc trong tay Hải cho tới khi trời bắt đầu sáng, người đàn ông từ giã đi khuất sau hàng dừa. Uông bị tỉnh bắt vì tội nội tuyến, biệt tích luôn ngay từ hôm sau. Lâu lắm, một tuần hay một tháng sau chị mới nhớ ra đáng lẽ những khi ấy phải nói với Uông, với Hải: "Má tôi chết rồi đó. Xác còn để trong nhà kia. Anh buông tôi ra!". Lớp cỏ trên mộ xanh dần, chị đã quen gánh hàng ra chợ trước đồn cháy đen và khi về đã quay đầu lại đáp chuyện với Ba lẽo đẽo theo sau.

° ° °

Vũ uống nước trong gáo từng ngụm nhỏ, bàn tay kia vẫn ấn bi-đông vào sâu trong vại nước. Hai chân người đàn bà vẫn bất động, buông thõng dưới mép phản, chiếc bụng vẫn lên xuống phập phồng theo nhịp thở, đầu đứa bé gối trên nhấp nhô đều đều. Một tiếng chửi thề của binh sĩ gian ngoài làm chàng giật mình quay lại nhìn cánh cửa mở, tay nâng bi-đông khỏi vại, toàn thân chuẩn bị dáng điệu người đang lấy nước để nguỵ trang sự thèm muốn cuồng nộ đang thôi thúc trong từng thớ thịt. Không có ai ở sân sau. Chàng tiến lên một bước. Người đàn bà vẫn ngủ và dưới vải đen, chàng hình dung các đường nét căng lên. Cổ họng khô đi, mắt không rời cái thân thể đang mở ra trên phản, ngón tay chàng tẩn mẩn vạch tên mình từng chữ trên mặt bàn. Chữ V đã hiện rõ giữa lớp bụi mỏng, chữ U nữa, còn chữ U nữa. Những luồng máu chảy nhanh như muốn ồ ạt ào ra khỏi da thịt, chàng tiến thêm một bước nữa đến gần phản, hơi thở dồn dập. Bàn chân bám đất buông thõng thò khỏi vải quần đen đột nhiên co lên đặt vào mép phản, người đàn bà ngái ngủ mở mắt nhìn mái tranh bên trên, chậm rãi quay ngang ngó người đàn ông. Một giật mình thoáng qua biểu lộ trong những ngón chân co lại và chàng nhìn thấy những hạt bụi rơi lả tả xuống đất. Hơi thở dồn dập hơn, người đàn bà như thế là bằng lòng, vị trí khi ngủ không thay đổi, chàng nói thì thầm một mình, như thế là bằng lòng. Nhưng chàng vẫn đứng sững đó vì cánh cửa phía sau lưng vẫn mở. Chàng tự nhủ: Ra đóng lại đi, đóng lại đi là xong. Chàng kéo bi-đông ra khỏi vại nước, đóng nút, người đàn bà vẫn nằm nguyên nhưng mắt không nhìn chàng nữa, hai đùi vẫn mở ra và một bàn chân vẫn tì lên mép phản. Chàng quay ra đến gần cửa, ngoài sân trời còn nắng gắt, từng khoảng tròn sáng in trên cỏ trên đất và dưới hai gốc cây, chiếc võng gió thổi phồng lên như búp đa. Chàng buông tay khỏi cánh cửa, bước ra ngoài sân. Gió từ đồng hoang phía sau ùa mát lạnh trên lưng ướt đẫm mồ hôi, nỗi thèm muốn vụt rời cơ thể, các thớ thịt mềm đi, chùng nhão. Vũ trở lại võng ngồi xuống châm điếu thuốc hút. Người đàn bà đã ra sân bế theo đứa nhỏ, liếc nhanh. Chàng không hiểu người đàn bà đang nghĩ gì nhưng chàng biết chắc khi nãy nếu chàng đi tới cùng, người đàn bà cũng không hối tiếc và bây giờ, không có gì xảy ra, cũng không có luyến tiếc nào, cho cả chính chàng. Vũ hút mạnh, khói thuốc cuồn cuộn cay trong cổ họng, toả ra tan nhanh trong gió. Chàng tẩn mẩn suy nghĩ lại biến cố vừa qua vì đã lâu lắm không thấy thèm đàn bà dữ dội. Thế rồi bỗng dưng... Có lẽ tại sáng nay lúc cho quân băng bờ bụi ép sát quốc lộ, chàng đã nhìn thấy thoáng qua chiếc mông trắng của một nữ hành khách xe đò xuống đi tiểu. Có lẽ tại buổi sáng chưa kịp mặc quần sau khi đi cầu, chàng đã phải cầm súng bắn thằng du kích và sau đó đã cúi xuống nhìn. Cành lá chao đi sau một cơn gió mạnh làm nắng ùa xuống chiếu chói trên mặt, chàng quay ngang người nhìn ra ngoài lộ. Một chiếc xe ba bánh đầy người đang len lách giữa hai đống đất di tích của một chiếc mô chưa phá hết. Tiếng động cơ nổ lớn nặng nhọc, khói xanh phụt lên phía sau che phủ mặt một đứa bé ngồi cuối băng sau. Chàng nhìn theo xe cho tới khi đi khuất sau rặng cây, tự dưng nhớ tới Oanh và tự hỏi bây giờ nàng đã mấy con. Từ ngày nàng đi lấy chồng đến nay đã năm năm. Ít nhất cũng phải bốn con. Lưng nàng hơi cong và mỗi khi thuận để chàng ôm, thân thể thật nẩy nở. Tướng lắm con, lũ bạn cùng học bảo thế và chàng đã mỉm cười thú vị trong căn phòng thiếu sáng khi cúi xuống nhìn nàng nằm trên giường. Tại sao buổi trưa ấy không tiến đến nơi đến chốn cho rồi, tại sao chàng lại ngừng khi nàng giao hẹn: "Rồi anh phải cưới em ngay, anh chịu không?". Định cưới hay không, đáng lẽ cứ nên đi đến cùng. Thế có phải hơn không, ít nhất cũng không để lại cho chàng một nuối tiếc dai dẳng cho tới giờ, ít nhất cũng không đưa chàng đến tình trạng như hiện nay, nằm ven một quốc lộ và thèm muốn một người đàn bà quê mùa vú nát nhẽo vì lũ con, bàn chân đầy đất. Bây giờ chàng tin rằng, tin thực chắc chắn, nếu đi đến cùng với Oanh, chàng sẽ không buồn khi nàng đi lấy chồng, không còn nỗi tiếc nuối dai dẳng tới gốc cây ven quốc lộ này. Gió thổi mạnh hơn làm võng đu đưa nhè nhẹ, những lá cỏ tranh đổ nghiêng run rẩy làm Bích trở thành quyến rũ hơn dưới lớp lụa đen hơi láng. Chàng đã vì ngần ngừ với Oanh nên đã đi tới cùng với Bích trên đám cỏ tranh đổ nghiêng, chàng đã vì không muốn lấy Oanh lưng hơi gù háng nở nên sau này đã lấy Bích mang đủ hai đặc tính tương tự để rồi sau cùng thấy rằng, như lúc này chẳng hạn, chàng chưa hề yêu một ai trong cả hai người con gái ấy. Chỉ có một khác biệt: chàng đã lấy Bích nên không còn một tiếc nuối nào cả. Tình yêu bắt đầu bằng một quyến luyến người con gái để kết tận cùng bằng những thói quen cấu kết thành chuỗi. Buổi trưa ấy, lúc Bích ngã người trên cỏ, nắng gắt và mặt trời còn ở trên cao và khi nàng cài lại tóc khóc thút thít, trời gần như hết nắng. Sau này không hề còn những khoảng thời gian quên thời gian. Sau này chỉ còn một thói quen khi mấy đứa con đã ngủ, chàng tự động đưa tay tìm thân thể vợ, một số động tác, một nỗi sung sướng ngắn ngủi để rồi sau đó lăn vào một góc ngủ. Cuộc sống trong quân ngũ làm cho mỗi khi về phép, thân thể Bích trở thành mới lạ và hấp dẫn hơn, chàng dành nhiều thì giờ khám phá lại, nhưng cũng chỉ trong lần đầu. Lần thứ hai, đêm thứ hai, khi các con đã ngủ, tay chàng tự động tìm thân thể vợ, và tiếp đó làm đúng một số động tác tối thiểu để cảm thấy một sung sướng ngắn ngủi trước khi vào giấc ngủ. Tiếng động cơ ầm ì lớn dần, chàng nhô đầu khỏi mép võng nhìn ra lộ. Một binh sĩ đang xỏ tay vào áo, quay lại la về phía chàng:

"Đoàn xe về tới rồi, Chuẩn uý!"

Chàng vòng tay trước miệng cố át tiếng động cơ:
"Bảo Ích mở máy sẵn đợi lệnh Đống đa!"

Người lính gật đầu đi vào nhà, chàng nằm xuống, cử động co giãn các ngón chân sắp phải cho vào đôi giày cao cổ. Hai ngón cái móng dài hẳn, có một vệt đất đen vòng cung phía dưới. Bẩn quá rồi, cần phải tắm gấp. Chàng quay lại phía sau, chỗ vại nước gốc cây gần bếp chàng đã thấy vài binh sĩ tắm trước khi ngủ thiếp đi. Người đàn bà đang ngồi đó, tay vươn lên vục gáo vào vại. Chàng quay đầu đi, tự hỏi chỉ có bấy nhiêu nát nhẽo, chỉ có bấy nhiêu đã làm chàng suýt nữa nhào lên như một con bò đực nhảy cái. Bây giờ chàng hiểu người lính bị phạt ba tháng tù ở một phiên toà quân sự vì tội hiếp một đàn bà, một người đàn bà lem luốc béo phị. Chàng nhìn nhân chứng, nhìn bị cáo nét mặt hiền lành đầy vẻ sợ sệt, không thể tưởng tượng được hắn đã có những hành động dữ dội với một sinh vật cái ấy như trong tội trạng đã ghi. Hắn khóc nức nở khi nghe tuyên án và những giọt nước mắt làm chàng sững sờ. Bây giờ chàng hiểu chỉ cần một buổi trưa nắng chói chang, một khoảng da thịt trắng hở ra vào một khoảnh khắc nào đó là đủ... Giữa chàng và người lính nét mặt khổ sở khi bị phạt ba tháng tù không khác biệt. Không, không thể có một phán đoán nào đối với người lính. Chàng ngồi dậy, khó chịu, đưa tay nhổ một bông cỏ, cúi xuống lùa vào khe móng cạy đất đen bám cứng. Con sông đỏ ngầu đất, nước nóng bỏng bao quanh chiếc chân buông thõng, chàng lúi húi cạy móng chân, quá chăm chú đến độ khi cái Gái rón rén đến sau vỗ tay vào đầu mới giật bắn mình quay lại. Thân thể Gái láng nước bùn nâu bóng, nữ tính đã bắt đầu biểu lộ phía ngoài. Đứa bé mới lớn làm chàng đã ý thức mình là đàn ông trưa hôm ấy với Gái khi hai đứa chạy đuổi nhau dưới nước, quấn vào nhau lẫn với đám rễ si ven bờ. Chàng ngồi dậy, kéo đôi giày lại gần, xỏ tất, quyết định nếu trong tuần này có sĩ quan mới về đúng như nguồn tin của trung đoàn, chàng sẽ xin cho được bốn ngày phép. Hai tháng liền chưa vào một thị trấn, chàng thấy đã đến lúc cần. Chàng cột giày, một con cuốn chiếu bò ngoằn ngoèo sang mũi giày, chàng đưa chân dí mạnh, cố nghĩ tới địa thế vùng sẽ phải đi qua chiều nay để trấn áp thèm muốn đang trở lại.

Chàng ngồi xuống, để súng ngang đùi, mở bi-đông uống một hơi dài. Hy tiếp tục liên lạc với tiểu đoàn, giọng làu nhàu:
"Đoàn xe qua cả giờ rồi, cho anh em về thôi chứ! Còn tắm rửa một chút... Sao! Còn phải đợi đoàn xe thứ hai? ... Thôi được!"

Hy cài ống liên hợp và đai vải, mở túi lấy bao thuốc:
"Tiểu đoàn bảo đợi thêm. Có thể còn đoàn xe nữa. Mấy giờ rồi bồ?"

Vũ giơ tay lên coi, uể oải đáp:
"Ba giờ kém năm".

° ° °

Định tháo đồng hồ, bỏ vào túi. Da cổ tay tiếp xúc với không khí, thoáng một cảm giác mát mẻ làm chàng dễ chịu hơn. Một binh sĩ cởi trần bóng nhẫy mồ hôi bước vào, cúi nhặt chiếc mũ sắt còn hơi rung động trên sàn xi-măng:
"Đứa nào quẳng mũ tao ra đây?"

Câu hỏi bực tức rơi tan vào hơi nóng, không một ai trả lời. Hiệu thính viên tiếp tục ngâm cải lương theo những giòng chữ trên một tờ giấy nát nhàu. Chàng im lặng nhìn bộ ngực người lính trần trụi dưới nắng như trông thấy nỗi ấm ức toát ra thành giọt mồ hôi lớn dần. Binh sĩ chủ chiếc mũ ngồi xuống ghế bố, tháo chiếc khăn mặt cáu đen ở cổ xuống lau mồ hôi, mỉm cười lắc đầu khi bắt gặp mắt chàng.

"Nóng quá Chuẩn uý".
"Nước uống lấy ở đâu anh?"

"Tụi tôi lấy ở ngoài giếng kia. Nhưng chuẩn uý tội chi mất công. Lên bàn lấy, bàn ở gần chỗ cố vấn Mỹ ở. Các sĩ quan uống nước ở đấy cả".

Định đứng dậy, mặc áo nhưng không nhét vạt vào trong quần. Giữa những người mặc quần cụt ở trần, quần áo đủ bộ như chàng đã là quá chỉnh tề. Căn nhà phía trên mát hơn, đầy cột như một ngôi chùa cổ. Một người mặc mai-ô ngồi cạnh bàn giơ tay bắt:
"Anh mới tới phải không? Tôi là thiếu uý Vận, sĩ quan trợ y tiểu đoàn. Nước ở bàn kia, bồ cứ tự tiện".

Định uống từng ngụm nhỏ, quan sát vơ vẩn, chợt nhận ra bàn nước là hương án hay bàn thờ đã long sơn.
"Đồn này trước kia là một cái đình hay sao, anh Vận?"

Vận ngẩng đầu khỏi xấp giấy, đặt bút móc túi lấy bao thuốc chìa ra mời:
"Chính vậy. Tỉnh cho xây thêm hệ thống công sự bao quanh, rào kẽm gai lại thành đồn dân vệ".

Định nhìn quanh, nhiều khoảng tường xây lại bằng gạch đã vỡ, chàng nhớ lại những vệt khói đen, những mái tôn cong queo bất thường trong căn vừa nằm. Một không gian điêu tàn bộc lộ từng góc cạnh. Vận thở khói ra hai lỗ mũi, làn khói bám sát mặt, mỏng dần.

Đồn bị đánh tan một lần cách đây hai năm. Chết cả trung đội dân vệ. Trừ mấy thằng nội tuyến là thoát. Tụi Cộng cướp xe đò, giả trang hành khách đột kích lúc tám giờ sáng. Súng ống mất sạch. Hồi tiểu đoàn này tới, chỉ còn căn nhà giữa là có mái. Dọn dẹp, sửa chữa gần chết cả tuần mới trú quân tàm tạm được.

"Tại sao các đồn dân vệ hay bị nội tuyến thế nhỉ?"

Vận cầm bút gõ gõ xuống bàn:
"Tại tuyển mộ không kỹ. Các quan trên cắt nghĩa vậy. Nhưng tôi cho rằng tại mấy ông ấy hay quấy nhiễu dân nhiều hơn. Tinh thần partisan cũ mà. Ngay cả cái đồn này cũng thế. Nghe đâu đồn trưởng bắt gái mang vào đây hiếp, lại làm đúng con bồ của anh dân vệ dưới quyền. Nội tuyến, vỡ đồn là cái chắc. Bởi thế..."

Vận cười. Định cười theo, vơ vẩn nhìn tiểu đoàn trưởng mặc áo lót còn nằm quay mặt vào tường trên ghế bố sát vách bên kia.
"Bởi thế sao?"

"Bởi thế nếu anh thấy ở đây khá tà tà với các binh sĩ nhảy dù về tỉnh, đừng ngạc nhiên nhiều. Lính chính quy chúng ta cần phải được giải quyết sinh lý ở những nơi được phép".

"Còn bọn mình?"
"Cứ hai tháng có thể xin đi bốn mươi tám tiếng phép. Quê ở Trung, một năm có thể đi phép một lần mười ngày".

Định búng mẩu thuốc ra sân, châm điếu mới. Hai tháng nữa, hai tháng một đêm sống với Linh. Chàng thoáng cảm thấy một nỗi buồn nhói lên trong lồng ngực. Một đêm gần nhau sau sáu mươi ngày. Ít quá. Thời kỳ còn ở quân trường Thủ Đức, mỗi tuần về phép một lần còn thấy thời gian quý giá vô cùng. Chiếc bus chưa qua cầu vào thành phố, người đã nôn nao rộn rã và khi bước lên tắc-xi, chàng cũng phải hút ngay một điếu thuốc để trấn tĩnh. Bữa cơm trưa, dù ăn món gì và tại đâu, chàng cũng không hề thấy ngon, những miếng thịt quay lộn trong miệng rời xuống dạ dày không ghi lại một xúc vị nào rõ rệt. Trong những tháng đầu nhập ngũ, sau bữa cơm, chàng đưa Linh tới một khách sạn gần chợ ồn ào ven sông và ôm nàng thật lâu trong tay trước khi làm bất cứ điều gì. Mắt nhắm lại và không hôn, không cử động, hai thân thể ép lẫn vào nhau trong khi bên ngoài chợ họp ồn ào phía dưới. Đêm khuya về sáng, khi mỏi mệt rã rời, chàng đưa Linh tới quán ăn mở khuya, ăn cháo nóng, uống cà-phê, cùng nhìn xuống nhà ga vắng, những đường sắt chạy dài loang loáng ánh đèn. Trở về phòng, không bao giờ chàng muốn ngủ, thời gian còn lại quá quý và hiếm. Nằm gối đầu lên nàng, làn da ấm phập phồng theo nhịp thở đều, chàng thiếp đi một thời gian và chỉ thức giấc khi Linh áp mặt kính lạnh của đồng hồ vào má đánh thức: "Dậy đi anh. Năm giờ rồi". Trên xe cửa kính mở gió ùa vào, chàng nhìn cánh đồng tối đen đầu trống rỗng và chỉ bắt đầu thấy buồn khi thu mình trong một góc phòng câu lạc bộ uống cà-phê sữa trong không khí xao xác của thời khắc một ngày mới bắt đầu. Hai quân nhân Mỹ cầm súng bước vào, Vận đứng dậy bắt tay, giới thiệu:

"Thiếu tá Ken-nay (Kenney), trung sĩ Hac-đing (Harding), tức Hac-dy (Hardy). Chuẩn uý Định mới đáo nhậm".

Chàng có cảm tình ngay với viên hạ sĩ quan ngoại quốc đang cười lớn tiếng vui vẻ, tay giơ cao chai rượu lấy trong xách tay ra:
"Black and white, được không?"

Vận cười:
"Anh là cố vấn sao lại đi hỏi ý kiến tụi tôi?"

Viên Thiếu tá nhếch mép cười, nét mặt và dáng điệu như một nhà quý phái Anh trên màn ảnh, ngồi xuống chiếc ghế bố có mùng màn đẹp và tốt hơn mức thường. Trên mặt chiếc bàn nhỏ kê sát, ngổn ngang vật dụng hành quân và cá nhân. Binh sĩ hầu cận mở một chiếc rương nhỏ trắng lấy ra một chai coca cola ướp đá, giơ lên hỏi viên sĩ quan. Định quay lại hỏi bạn:

"Thiếu tá sao lại cố vấn tiểu đoàn?"
"Ông ta mới lên chức tuần trước. Đã có lệnh thuyên thẳng về làm cố vấn trung đoàn. Mai lên đường. Bọn họ mua rượu để góp vào tiệc tiễn hành tổ chức tối nay đấy".

Viên trung sĩ Mỹ chỉ còn mặc áo lót và quần đùi trắng, lại bàn kéo ghế ngồi, vui vẻ góp chuyện bằng giọng ngân dài và cao của người miền Nam. Chàng lơ đãng nghe các đối thoại trao đổi, vơ vẩn nhìn cánh tay Hac-đy đặt trên bàn có những sợi lông vàng óng như màu tóc. Cánh tay đột nhiên vung lên kèm một tiếng kêu thích thú:

"A! Gay lắm, sir. Cô nàng chịu rồi. Bảy ngàn một tháng mỗi tuần lễ một đêm thứ năm và nửa chiều chủ nhật. Thế là vừa phải, không đắt quá. Vừa thoả thuận xong, lại được theo tân thiếu tá đổi về tỉnh... Nếu không cũng dám lỗ. Còn ở đây, một tháng hoạ chăng tôi mới được về một lần. Bảy ngàn chỉ có một đêm lại đắt quá!"

Vận cắt ngang lời:
"Có hình nàng không, cho coi bồ!"

Viên trung sĩ lại ghế bố, móc túi quần lấy ví. Định cúi xuống coi. Sau làn nhựa, một người đàn bà nét mặt nặng nề đang cười ngửa đầu làm căng lớp vải trên ngực để hở. Vận hỏi:

"Cô ta làm bar nào? Sexy lắm, Hac-đy".
"Black Angel bar, sir. Quà đầu tiên nàng tặng tôi sau khi thoả thuận giao kèo đây này. Coi lẹ giùm, please! Không thiếu tá tôi biết, ông la".

Ngón tay trỏ của Hac-đy lách xuống hất miếng nhựa, mặt sau là hình người đàn bà khoả thân nằm buông thõng hai chân, hai tay mở ra chào đón. Vận giằng lấy, Hac-đy cố giữ chặt, cười lớn. Định nói:

"Lúc không mặc gì, trông khá hơn".

Một câu nói tiếng Việt xen vào:
"Cái gì mà vui vẻ vậy các bồ? Hac-đy và thiếu tá về bình yên hả?"

Định quay lại. Tiểu đoàn trưởng đã dậy, một tay đưa lên gãi đầu, một tay đưa ra bắt Hac-đy. Vận cười:

"Bồ của Hac-đy gay cấn lắm, đại uý".
"Nói với hắn cho tôi coi".

Định mơ hồ cảm thấy giọng người chỉ huy có vẻ bực tức. Chàng ngẩng đầu quan sát viên đại uý đang chăm chú coi bức hình khoả thân, nét mặt lộ vẻ bực dọc.
"Bảo Hac-đy là hắn có số đào hoa đấy".

Viên hạ sĩ quan nghe câu Vận dịch, nét mặt đỏ bừng vui vẻ. Định mỉm cười cúi xuống, tẩn mẩn mở tấm bản đồ để trên bàn. Vị trí đồn được ghi bằng bút chì đỏ. Chàng dò theo đường tiến quân của đại đội mở đường ban sáng. Một ngón tay vụt đặt lên bản đồ, tiếng tiểu đoàn trưởng:

"Sáng đụng nhau với biệt động quân ở đây. Bực cả mình! Chẳng ra sao cả".

Vận chọc ngón tay vào đùi chàng ra hiệu. Định đứng dậy theo ra sân. Vận nói:

"Đại bàng sắp nổi cơn nóng lạnh rồi đó. Ngồi lại chỉ thêm mệt".
"Nóng quá. Ở đây các anh tắm ở đâu?"

Vận chỉ vách đồn phía trước mặt, một hố nhỏ có đường rãnh thông ra ngoài. Một thùng nước để sát tường, ánh nắng phản chiếu lấp loáng.
"Anh tắm thùng nước này đi. Đại đội Hy chưa về, không có ai giữ mặt sau, ra giếng của dân dám bị bắn sẻ lắm. Tuần trước có một binh sĩ bị bắn xuyên vai suýt tịch trong khi tắm".

Định loay hoay không biết đặt miếng xà-phòng vào đâu, sau cùng nhét vào một khe ống tre vỡ vách đồn. Bên trái chàng hai binh sĩ đang lúi húi thổi cơm dưới chân lô cốt, cao ngang mặt có một binh sĩ ngồi xếp bằng sau khẩu đại liên. Chàng đã quen tắm truồng giữa đám đông quân trường, nhưng nơi này, chàng tự hỏi không biết sĩ quan có tắm như thế trước mặt binh sĩ và thượng cấp hay không. Sau cùng chàng quyết định để nguyên quần đùi, cúi xuống cầm ca múc nước trong thùng có một lớp váng loang mỏng trên mặt. Nước phơi nắng lâu nóng như muốn bỏng trên da, phủ một làn kích động lên cơ thể. Nước Hồ Tây buổi trưa hè cũng nóng tương tự, nhiều khi chàng đã phải co chân lộn xuống sâu tìm nước lạnh buốt. Những bè củ ấu do thuyền chài kết lại từng khung vuông rải rác trên hồ, chàng cùng An mỗi người một tấm ván, bơi hết khung này tới khung kia tìm trái ấu xanh, cắn ngọt như có sữa. Làn nước nóng bao phủ tạo một khoái cảm rạo rực, hai đứa ghé vào bờ nghỉ. Ngồi trên một cành cây vối sà sát mặt nước, An đã đưa tay xuống phía dưới làm một số động tác. Chàng tò mò quan sát và ngạc nhiên khi thấy An đột nhiên rướn người lên, toàn thân run rẩy, mắt nhắm nghiền trong một niềm hoan lạc bí mật. Chàng cài chiếc ca lên đầu một thanh tre, cúi xuống bê thùng nước lên dội lần chót. Chàng tì đáy thùng vào vách, cố điều khiển chiều nghiêng bằng một tay, tay kia kéo mép quần ra cho nước chảy vào làm tan lớp xà-phòng đọng phía trong. Một cái gì đã thay đổi từ ngày ấy chàng chưa hiểu rõ vì trên cơ thể chưa có biểu lộ nào của tuổi dậy thì, nhưng chàng đã bắt đầu rung động và e thẹn khi gặp Nhi, một cô gái mười tuổi con một công chức gần nhà. Và một lần đi cùng ra hồ, chàng đã thấy toàn thân như quyến luyến Nhi khi bơi từ xa vào nắm lấy chân nàng buông thõng khỏi cầu gỗ. Chàng co một chân lên cố đứng thật vững để mặc quần. Bộ quần áo móc trên cọc sắt buộc lều nóng cứng lên vì nắng làm chàng không mặc áo, cởi trần bước vào nhà. Yên đang lúi húi quanh chiếc máy C.10 dựng ở cửa buồng truyền tin. Vận vẫn ngồi ở bàn, ngẩng đầu nói:

"Đại đội của Hy sắp rút về đồn. Chút nữa tôi sẽ giới thiệu anh với Hy và Vũ. Đại uý bảo anh ở lại đồn đêm nay, dự tiệc tiễn cố vấn Mỹ đã. Mai ra nhận trung đội của Vũ sau".

Định nói:
"Xin cám ơn đại uý".

Tiểu đoàn trưởng ngẩng cao đầu khỏi tấm bản đồ mở rộng trên bàn, hơi cười. Chàng cầm áo đi ra, trở lại ngồi trên ghế bố trong khu đã nằm buổi trưa. Không khí vẫn nóng, những giọt mồ hôi bắt đầu ứa ra trên ngực. Viên trung uý già ngồi buông thõng chân hút thuốc, mắt nhìn khoảng tường lỡ nát phía trước. Chàng nói:

"Quên không hỏi Trung uý giữ chức vụ gì ở đấy".
"Coi đại đội chỉ huy. Chán thấy mẹ! Tụi chúng nó chơi đểu, đày tôi ra cái tiểu đoàn này. Anh cứ tin tôi đi, tháng nữa là cùng tôi sẽ rời trung đoàn này".

Chàng cúi xuống lấy khẩu carbine lãnh hồi sáng, mở cơ bẩm. Dầu nhớt dính đất cáu đen từng vệt dài. Chàng mở rộng tờ báo trải trên vải ghế bố, lúi húi tháo các cơ phận ra lau. Viên trung uý xoay người lại, hai đầu gối khẳng khiu rung nhè nhẹ theo nhịp chân lắc lư:

"Anh còn thuốc lá không?"
"Dạ còn. Xin mời trung uý".

"Anh biết tại sao tôi phải đổi đến cái tiểu đoàn này không? Tại tội bồ với chỉ huy trưởng của trường. Khi ổng đổi đi, tụi nó bẩy tôi đi luôn. Tụi đểu!"

Định giơ cao cơ bẩm lên coi, tạo dáng điệu chú ý tới kim hoả để khỏi phải nói. Chàng đồng ý với "tụi đểu" ấy. Chàng không ưa loại sĩ quan như ông già này, thứ quân nhân sống bằng nịnh bợ thượng cấp. Buổi đêm về sáng, di hành về trên xa lộ vệt trắng lớn chạy dài mất hút tận đàng xa dưới ánh trăng, đại đội chàng lết bết đi, mắt ngước tìm kiếm ngọn đèn đỏ quen thuộc trên đồi có quân trường. Một sinh viên sĩ quan làu nhàu chửi thề: "Chỉ huy cái gì mà không biết sức quân! Mới đi lính được bốn tháng, đã bắt con nhà người ta đi hàng năm chục cây số trong hăm bốn giờ. Sinh viên là thứ người chứ có phải là cặc đâu!". Hàng quân cười to trong đêm, nhiều tiếng lao xao nhại "Sinh viên sĩ quan là người... đâu phải là...", "Thằng Quý là người chứ có phải là c... đâu mà các quan nỡ bắt nó đi di hành...". Chàng lắng nghe các câu cười đùa, thấy bớt mệt và ngọn đèn đỏ trên cột cao đã trông thấy rõ. Chắc sẽ về đến trường trước tám giờ sáng, kịp đi phép. Chàng lấy bi-đông đưa lên miệng uống, châm thuốc. Ánh lửa bùng lên soi sáng nét mặt viên trung uý đi lầm lũi bên cạnh, bóng đen nhỏ thó từ lâu chàng vẫn tưởng là bạn đồng khoá. Tới ngã tư xa lộ, trời gần sáng, chỉ huy trưởng quân trường ngồi đợi trên xe jeep, chàng đột nhiên nghe tiếng la lối của viên trung uý: "Trình đại tá anh này! Nó dám chửi đại tá công khai lúc nãy". Quý bị quân cảnh lập tức áp tải đưa lên xe về trường nhốt, hàng quân xì xào bàn tán, dự đoán đương sự sẽ bị phạt hai mươi củ và ba tuần cúp phép. Nhưng buổi chiều đi cùng Linh ngoài đại lộ Lê Lợi, chàng đã thấy Quý vui vẻ cười với vợ. Hắn cười lớn cắt nghĩa: "Vợ tao đợi tới mười hai giờ không thấy về phép, lên trường kiếm. Biết tao bị giam, bả báo ông chú và một cú tê-lê-phôn can thiệp, đại tá cho gọi tao lên. Sau khi nghe trình bày, mặt trời mắng sơ sơ mấy mắng rồi tha cho ngay". Quý thôi cười, hạ giọng một cách thích thú: "Giấy phép được trao liền..." "Còn lão trung uý?..." "Còn cái gì nữa. Lão tìm tao xin lỗi, chắc vì sợ tao nói với ông chú cho đi Cà Mau Bến Hải một phát ... Thực ra, tao đâu thèm trả thù vặt mà lo!". Từ ngày ấy, chàng ngại giao thiệp với Quý. Một con ông cháu cha như vậy tại sao còn bị động viên. Chắc hắn cùng loại với Việt, một sinh viên sĩ quan cựu nhân viên phủ tổng thống sau khi mãn khoá hai tháng đã trở về thăm trường với tư cách thượng khách tới thuyết trình và chàng đã phải bắt súng chào mỏi tay trước khi cùng cả khoá ngồi xếp bằng trên sàn xi-măng nghe những lời ca tụng tổng thống cùng gia đình.

"Đây là chuẩn uý mới tới, đại uý".

Chàng đặt báng súng xuống ghế, đứng đậy bắt tay viên đại uý cao lớn mới bước vào. Viên trung uý nói:

"Đại uý Woòng, tiểu đoàn phó. Trước coi đại đội chỉ huy tại đây".

Chàng ngồi xuống, bắt đầu ráp lại súng, hơi khó chịu với câu nói ngụ ý ám chỉ sự kiện tiểu đoàn phó mới lên chức đại uý của trung uý già. Đến đây, nơi tiền đồn rồi còn đố kỵ. Chàng thở dài nhẹ nhõm khi nghĩ ngày mai sẽ không còn phải ở cạnh cái ông già tóc hoa râm nhỏ nhen này. Tiểu đoàn phó cởi hàng cúc trên áo ngực, cầm tờ báo quạt liên tiếp vào ngực, nói:

"Nóng quá sức. Bốn giờ chiều rồi còn nóng. Chẳng kém gì mùa hè ngoài Bắc".

Chàng thấm dầu vào giẻ, lau một lượt mỏng lên các cơ phận bằng thép, tự hỏi cái giọng lơ lớ này thuộc vùng nào ngoài Bắc, sau cùng, khi phết dầu thật nhẹ lên sắt che cò, chàng mỉm cười vì thấy đã ngu: tên là Woòng, lại ở sư đoàn này, chắc chắn phải là người Nùng hay Tàu Móng Cái.

° ° °

Chị khóc nức nở, những hình ảnh cũ, những đau đớn đã trải qua làm lồng ngực căng đau nhức, nước mắt chảy liên tiếp trên má, rớt xuống nóng ran từng khoảng trên đùi. Tía hoảng hốt xích lại gần, nắm tay siết chặt:

"Tôi có nói chi đâu! Tôi thương em lắm, tôi có định chê em đâu. Lâu lâu gặp nhắc lại chuyện xưa cho vui vậy thôi. Có chi đâu mà em khóc".

Qua làn nước mắt, nhìn dáng điệu hốt hoảng của người đàn ông, nét mặt luống cuống lo ngại, chị thấy bớt buồn. Bàn tay bắt đầu cảm thấy hơi ấm toát ra từ làn da ấm cứng của người đàn ông. Tía rút khăn ra lau những giọt mồ hôi trên trán, ngượng nghịu mỉm cười với dáng điệu thường có khi còn là một người bạn trai tính nết nóng nảy nhiều khi giận lẩy như trẻ con. Chị hết buồn, bây giờ hai bàn tay chị đã bị kéo đặt lên đùi người đàn ông. Thằng Bê nhặt được một trái mít xanh rụng lăn lóc ngoài sân, hướng vào nhà gọi:

"Má! Má!"

Chị quay ra la lớn:
"Con đá banh đi, con đá banh đi má coi".

Bàn tay người đàn ông vòng đặt lên lưng từ hồi nào bắt đầu cử động. Chị biết khi bàn tay cử động như thế, người đàn ông đang muốn gì và các cử động kế tiếp sẽ ra sao. Chị không muốn điều đó nhưng một thúc đẩy từ bên trong làm chị nhủ thầm: đợi một chút, một chút nữa... Những ngón tay sau khi lướt nhẹ trên vải áo, tiến lên. Chị vùng gạt tay người đàn ông, đứng dậy, hơi thở khó khăn:

"Đừng có bê bối! Tui la làng bây giờ".

Tía toan đứng dậy theo nhưng lại thôi, ngồi lặng một chỗ cúi đầu xuống, giọng nói như thì thào và buồn rầu:
"Tôi đâu muốn bê bối, em. Tại tôi thương em. Em biết bữa tôi bỏ xã, tôi chỉ mong kiếm được nhiều tiền, mở một tiệm sửa xe đạp là về xin cưới em. Hai đứa mang nhau ra khỏi tỉnh khỏi lo có ai quấy nhiễu như ở vườn... Nhưng mãi cũng không làm được chi... Biết em có chồng con rồi, tôi vẫn nhận làm đại diện xã để trở về... Tôi thương em quá".

Giọng nói ngập ngừng nhiều khi e dè làm chị cảm động, hồi hộp y như một ngày đã lâu lắm, khi Tía nói thương chị bằng một giọng nhỏ hơn bây giờ. Bờ ruộng đã ướt sương đêm nhưng chị chưa muốn về cho tới khi Tía chụp hôn lên má. Buổi đêm, tiếng dế kêu rỉ rả, một vòng tay luống cuống ôm và một chiếc hôn trên má ấy, chị đã nằm thao thức cho tới gà gáy sáng và chiếc xe lam chuyến sớm nhất rồ máy chạy trên quốc lộ. Hồi ấy chị còn là cô gái chưa biết gì và Tía còn hung hăng như một con gà trống. Chị nhìn ra ngoài sân, thằng Bê vẫn loay hoay nghịch trái mít khô, chị nhìn Tía, người đàn ông cúi mặt, chị chỉ thấy đôi môi mấp máy. Tía không còn trẻ như xưa, chị cũng vậy. Nhiều chuyện đã xảy ra từ ngày ấy. Ý nghĩ này làm chị vụt buồn rũ rượi.

3. Vũ vẫy tay ra hiệu cho quân rời vườn, vào lộ. Chiếc đồn nham nhở ám khói đã hiện ra, người lính gục trên vọng canh bất động như ngủ thiếp. Khu chợ nằm đối diện bên kia lô, một cái chợ quê thông thường như bao nhiêu chợ khác đã đi qua, nhưng trông thấy nó chàng vẫn thấy vui thích, những vui thích giản dị chẳng có gì nhiều: một chai bia có đá cho những giọt mồ hôi đang chảy dọc người, một ly cà-phê túi bốc khói vào sáng sớm và buổi chiều, một tờ báo hàng ngày tới vào lúc gần tắt nắng chàng không bao giờ đọc kịp trang tư vì hoàng hôn quá ngắn và ít khi có dịp được đóng quân nơi thắp được đèn.

"Đóng chỗ cũ. Nấu cơm ăn ngay đi cho chắc".

Chàng gật đầu mỉm cười với bà chủ nhà, tháo túi đeo lưng đặt dựa vào vách, mở nắp lấy khăn. Nước mát vỗ tung toé trên da mặt khoan khoái và êm tĩnh. Những người lính đi lại, những chiếc khăn đưa lên lau cổ, những chiếc nồi lọ đen lắc lư. Ở góc vườn, một binh sĩ bắt đầu nhóm bếp dưới gốc cây đu đủ, một làn khói xanh mỏng bốc lên theo mái tranh đầu hồi. Cơn gió lùa qua nhà máy xay làm những lá cây lật ngược sáng lên dưới nắng, bao phủ một lớp mát quanh thân thể, tạo một cảm giác an ninh êm ái trong tiếng động cơ một xe hơi nổ nhỏ dần. Chàng tháo dây đạn đặt lên túi đeo lưng dựng sát vách, cầm súng đeo lên vai đi lại chợ. Trời xanh không mây trên cao, nắng lấp lánh trên nhựa đường sạch bụi bốc khói như hơi toả. Quán ăn Tàu nằm gần sát quốc lộ, bàn ghế quét vec-ni nâu sẫm, ly đựng ớt lau sạch và nước giấm trong làm những khoanh ớt thái mỏng đỏ ửng lên. Chàng tựa người vào tường chân gác lên ghế nhìn các mảng tường và mái đóng mốc đen bên kia đường, uống liên tục ly bia từng ngụm nhỏ, nghe luồng nước mát thấm vào bụng từng đợt. Hai chiếc xe hàng rồ máy chạy qua, làn khói xanh từ ống thoát hơi toả mờ dần. Chàng đặt ly xuống châm thuốc. Người trung sĩ ngồi bàn bên cạnh cất tiếng:

"Đại đội hôm nay về sớm thế chuẩn uý? Mới có bốn giờ".

Vũ quay lại:

"Lâu lâu cũng phải có chiều thong thả... Còn tắm rửa, uống bia, đọc báo một chút chứ. Cứ kéo lên kéo xuống con đường này hoài!"
"Cuối tháng này đại đội chuẩn uý đổi phiên cho đại đội I. Sang đó tuy nằm trong rừng nhưng giữ đồn thì khoẻ hơn".

"Dĩ nhiên rồi".

Một quân nhân xuất hiện sau ụ đất cửa đồn, phù hiệu cấp bậc trên ngực phản chiếu ánh nắng buổi xế trưa, vạch vải trắng bảng tên nổi rõ trên áo trận. Vũ theo dõi hình dáng xa lạ ấy len lỏi theo lối đi chữ chi giữa hàng rào kẽm gai, quay lại hỏi viên trung sĩ:

"Sĩ quan mới tới đấy phải không?"
"Chuẩn uý Định, bổ sung cho đại đội chuẩn uý đó. Trông cũng có đường lắm".

Định bước vào quán, ngần ngừ nhìn chung quanh. Các bàn đều có lính ngồi, súng gác ngổn ngang trong tầm tay. Vũ lên tiếng:

"Mời anh ngồi đây. Tôi là chuẩn uý Vũ, đại đội 3. La-de chăng ông bạn?"

° ° °

Tía vụng về hôn, hơi thở dồn dập buồn buồn trên thái dương làm chị quay mặt đi, đôi môi đưa ngang tầm người đàn ông. Chị nhắm mắt lại khi làn da bắt đầu tiếp xúc với môi Tía khô và nóng, thân thể rung nhè nhẹ. Một vài lần đi coi chiếu bóng ngoài tỉnh, chị đã thấy đàn ông đàn bà hôn nhau rất lâu và có vẻ sung sướng, ngày xưa Tía cũng đã hôn chị nhưng ngắn và nhẹ trên má. Nỗi rung cảm mới lạ làm chị mong Tía giữ nguyên vị trí lâu hơn, lâu hơn nữa. Nhưng chị bắt đầu ngạt thở và lo lắng:

"Thôi, hôn chi mà dữ..."

Tía cười, không còn vẻ lúng túng nào trong dáng điệu, tự tin như khi ngồi sau bàn tại trụ sở hội đồng xã. Chị bắt đầu bỡ ngỡ khi nhận ra mình trở thành rụt rè trước người đàn ông quen thuộc. Tía nói:

"Mới có thế đã kêu dữ... Thế này mới..."

° ° °

Vũ xoay cái ly cho hơi lạnh thấm vào da tay:

"Tôi không hiểu anh đấy, anh Định. Tôi tình nguyện đi Thủ Đức, ở đơn vị tác chiến là chuyện dĩ nhiên, còn anh... Từ ngày tới sư đoàn này, hơn một năm rồi, anh có biết tôi ngủ trên giường bao lâu không? Mười sáu lần, mười sáu ngày phép!"

Định giữ nguyên dáng ngồi, tiếp tục nhìn ra lộ:

"Mệt nhỉ".
"Ở miền này còn khá. Trước trung đoàn này ở miền dưới, lội bùn tối ngày. Quần áo nhớp nhúa, mồ hôi, nước sông, bùn cứ thế trộn lẫn. Có khi cả tuần không có dịp thay quần áo".

"Tôi có ở Hậu Giang một năm trước khi động viên".
"Ở như một dân chính thời bình! Anh có biết bùn với dân tác chiến là cái gì không? Một chất lầy nhầy hôi hám lúc nhúc, mồ hôi đổ ra ướt đẫm người để đi năm chục thước, chân lún sâu tới đầu gối là tối thiểu. Anh biết không, rời cái miền ấy một tháng rồi tôi còn nằm mơ thấy mình bị tụt xuống bùn. Lút đầu!"

Định giữ nguyên dáng điệu nhìn ra quốc lộ, hỏi:
"Thế rồi sao nữa?"

Nỗi tức giận, không phải tức giận con người mới tới ngồi kia, không phải tức giận bộ quần áo nhớp nháp đang mặc, xâm chiếm ồn ào thân thể. Vũ làm hai ngón tay chàng bóp nát mẩu thuốc hút dở. Nỗi mệt nhọc của một đêm ít ngủ, những giọt máu trên cỏ của hai biệt động quân bị thương buổi sáng, những cực nhọc kéo dài ngày này qua tháng khác, những trận đánh xảy ra làm xáo trộn tâm hồn, những tiếng kêu của những người bị thương, những mảnh thịt nát bấy, tiếng trực thăng ù ù tản thương, những giọt máu rơi bắn tung trên tay, mồ hôi chảy dọc người tầm tã, tất cả, tất cả những cái ấy, những thứ đó... Vũ vụt buông khỏi miệng một câu hỏi như một lời nguyền rủa:

"Thế anh xin đến cái đơn vị này làm cái gì?"

Định quay lại nhìn rồi quay đi, tiếp tục ngó con lộ, hàng rào kẽm gai phía bên kia, im lặng. Vũ thoáng thấy, chàng không chắc chắn có phải đúng thế không, trong cái nhìn vừa rồi một vẻ buồn bã. Nỗi giận dịu xuống, Vũ cầm ly lên uống nốt phần bia còn sót, hỏi mỉa mai dù không định tâm:

"Ghét Cộng thế sao anh Định?"

Định cười. Nụ cười điềm tĩnh, không châm biếm, không chế nhạo làm Vũ tự dưng cảm thấy chàng đang đối thoại với một thứ người khác giống, một loại người không cùng một ngôn ngữ với chàng. Định nói:

"Tôi đã nói với anh rồi. Chắc là tôi không hiếu chiến hay ghét Cộng hơn anh đâu".

Bàn tay Tía mở rộng úp lên một bên vai, những ngón như giãn ra, muốn dài vô tận trên da thịt. Chị cảm thấy ẩm ướt lạnh của mồ hôi, nhờn trơn như muốn thấm vào da, đúng thứ nhờn lạnh này, bàn tay Hải đêm hôm ấy, đêm hôm đồn bị đốt. Những nhờn trơn của mồ hôi, những ngón tay quều quào, vẫn chúng. Nỗi kinh sợ quá khứ làm chị rùng mình nhắm nghiền mắt lại, cố gắng tìm lại khoái cảm của những vuốt ve đầu tiên. Nhưng cố gắng thất bại, chị vùng lăn người sang một bên ngồi dậy, quấn lại tóc. Thằng Bê đứng bậc thềm nhìn vào, mắt đen láy bập bẹ:

"Má... má".

Chị cài lại cúc áo, bước xuống đất ra bồng con không buồn ngó người đàn ông. Ngoài sân, trái mít khô nằm lăn lóc cạnh vại nước.

Một lần nữa một câu hỏi không muốn mỉa mai định ý thoát ra khỏi miệng Vũ:
"Chắc anh thất tình?"

Định cười. Vẫn nụ cười điềm tĩnh, không châm biếm, không chế nhạo làm Vũ vẫn cảm thấy đang đối thoại với một kẻ không cùng sử dụng một thứ ngôn ngữ với mình. Định trả lời:
"Tôi có vợ rồi và còn yêu vợ".

Yên cùng Hac-đy mặc quần cụt áo lót trắng bước vào quán cùng lúc với hai người dân mặt đỏ bừng đi loạng choạng. Người già mặc quần đen hở rốn lắc mạnh đầu, chỉ Hac-đy cười lớn, hàm răng vàng chỉ còn mấy cái phía trong.

"Chào ông Mỹ! Ông đi uống rượu ..."

Hac-đy cười theo, vỗ lên vai trần, cố nói thật rõ một câu tiếng Việt:
"Chào... cụ. Cụ đi... uống rượu".

Câu nói sai dấu làm cả quán cười ồn ào. Yên nhắc lại câu nói, Hac-đy lắng nghe rồi bắt chước. Ông già cười, kéo người dân đi cùng ngồi xuống ghế, phân bua với Yên.

"Thằng Ba cãi lộn với con vợ nó. Nó lôi tôi đi nhậu hoài từ trưa tới giờ đó".

Yên nhại giọng cụ già, hỏi:
"Thế rồi bác đi nhậu về say, lại cãi lộn với bác gái ở nhà nên lại ra đây uống nữa chớ gì?"

Định hỏi:
"Ông già ở đâu đấy?"

Vũ đáp:
"Xóm dưới kia. Lò rèn chỗ khúc quanh là của ông".

Ông già quay sang phía Ba đang ủ rũ uống ly đế người hầu bàn mới mang ra:
"Thôi chú! Chú nghe qua đây. Con vợ nó hư thì chú oánh lộn với nó chứ. Can chi mà buồn dữ vậy ha".

Tiếng Tía vang lên từ sau lưng:
"Sao em kỳ vậy?"

Chị im lặng một thời gian, ngần ngừ trả lời:
"Tui không biết".

Vũ làu nhàu:
"Thật trái cựa! Tên nào ở đây cũng muốn đổi về chỗ yên hết. Anh thì lại đâm đầu ra đây. Thôi, cũng có cái hay là thêm anh, chắc tôi xin đi phép được tuần này".

Định cười:

"Như vậy là tôi cũng có ích, sao anh nhăn nhó hoài vậy?"
"Tôi không có lý do để nhăn nhó với anh. Anh biết điều đó mà".

Vũ giơ tay vẫy người hầu bàn:

"Cho chai la-de lớn nữa. Lẹ lên bồ! Anh nên bỏ lon ra trước khi nhận trung đội, nếu không thì một tuần sau sẽ được đeo lon cố thiếu uý".
"Tôi còn đeo ngày hôm nay để lính biết tôi là cái gì, khỏi phải giới thiệu".

"Còn bảng tên, phù hiệu đơn vị cũ...?"
"Để thiên hạ biết tên luôn và biết tôi ở đâu đổi đến, khỏi hỏi!"

Vũ rót bia vào ly thật chậm để bọt khỏi bốc lên:

"Cái gì cũng có lý do vậy hả? Mai kia tử trận chắc cũng tuyên bố lý do trước khi tắt thở, ông bạn?"
"Có chứ. Lúc ấy có lẽ tôi sẽ biết là tại tôi yêu đời sống quá chưa biết chừng".

Chị quyết định, thật dứt khoát. Trái mít khô đặt vào tay thằng Bê đang bò lê la dưới đất, cánh cửa liếp kéo lại, chị nói với Tía:
"Anh lau tay cho hết mồ hôi đi. Rồi muốn làm gì thì làm. Đừng có rờ rẫm..."

Hai tiếng nổ lớn làm ly bia trên tay Định nghiêng đổ ra ngoài một đợt bọt. Tiếng súng kế tiếp nổ liên hồi sau chợ. Yên chạy băng qua lộ vào đồn, Hac-đy chạy sau, cái mông to nhiều mỡ lắc lư giữa hàng rào kẽm gai. Vũ nhào ra khỏi quán, Định cầm súng chạy theo, cơ thể náo nức chờ đợi. Chờ đợi cái gì, chàng không biết, có lẽ một trận đánh, hay là một cơ hội để đối diện với chính mình.

Vũ la lớn vào phòng thông tin đang có những làn khói bốc ra:
"Thôi bắn! Chúng chạy hết rồi còn bắn cái con khỉ gì. Dập tắt lửa đi cho tôi!"

Định bước vào phòng đầy những mảnh gỗ và vữa vụn nát. Hai binh sĩ đương lấy chân giẫm lên đống báo còn bốc khói. Một binh sĩ đang tì người trên bàn như ngủ, vụt tuột xuống ngã lăn ra sàn. Bàn tay kéo dài như vô chủ quệt một vệt máu không đều trên mặt gỗ. Vũ làu nhàu:

"Thế là hai tên bị. Chẳng ra cái thống chế gì hết!"

Định vịn lên cổ súng quỳ xuống, đưa tay kia luồng qua khe áo đặt lên ngực người lính nằm dài. Một chất nóng nhớp nháp phụt qua khe tay. Chàng rút ra, quay đầu lại nói với Vận đang lúi húi quấn băng quanh đầu một binh sĩ mặt ngơ ngác:
"Chàng này bị vào ngực. Máu ra nhiều quá, anh nên băng cho hắn ngay đi".

Chị giật bắn mình, ngẩng đầu nghe ngóng:
"Đánh đồn nữa rồi".

Tía dằn chị xuống, bàn tay tiếp tục lục lạo. Chị nghiêng người vùng dậy:
"Đụng tui nữa, tui la làng đó!"

Chị bước xuống đất, xốc lại quần áo, cúi bồng con, mở cửa liếp bước ra sân. Tiếng súng đã im. Chị quay lại hỏi Tía:
"Anh gặp chồng tui ở quán nào, chỗ Ngã Ba hay ngoài chợ?"

Định đứng dậy, chùi tay vào tờ báo trên bàn. Hy cúi đầu trên C.10 liên lạc với đồn, Vũ ngậm điếu thuốc trên môi, tay lục túi tìm bật lửa. Định hỏi:

"Kết quả?"
"Tụi nó phóng thật hay. Từ bờ tre đến đây gần hai trăm thước, chúng làm hai trái trúng cả hai. Một lửa một thường. May trung đội tôi trực hôm nay, đóng bên kia, chứ không cũng lãnh đủ".

Hy nhăn nhó đưa ống liên hợp cho hiệu thính viên, thở dài đứng dậy:
"Hai bị thương, còn thì vớ vẩn đại khái mà Đại bàng đang la vỡ đồn trong kia. Rủa tôi tùm lum: Làm ăn cái con quái quỷ gì mà mới năm giờ chiều đã để tụi chúng tung hoành như vậy".

Định hỏi Vũ:
"Lính gác giặc không trông thấy thì sao?"

Hy làu nhàu:
"Rồi anh Định sẽ thấy! Bảo chúng cắt gác cẩn thận ban ngày thì không chịu, coi thường. Lúc thấy có người chết thì sợ. Rồi anh sẽ biết, anh sẽ mệt vì quân mình hơn vì quân địch".

Định gác súng vào mép bàn, ngồi xuống ghế gọi chủ quán:
"Cho tôi một ly cà-phê đen".

Da tay dính trên gỗ súng, chàng giơ lên coi: máu còn đọng cứng giữa các kẽ ngón. Chàng đứng dậy cầm ly bia ra cửa quán, xối rửa. Chiếc Jeep tản thương rồ máy, Vận la lớn:
"Không được đâu, hết chỗ rồi".

Người đàn bà oà khóc lớn tiếng, chắp hai tay vái lia lịa:
"Thiếu uý làm phước chở giùm... Tui chỉ còn có một mình nó. Thằng anh nó đã chết vì mìn tháng trước... Thiếu uý làm phước..."

Vận làu nhàu:
"Rồi! Bác cho em lên đây. Bị thương sơ sơ thôi, bác đừng lo".

Binh sĩ ngồi cạnh tài xế bước xuống theo lệnh Vận, người đàn bà bế đứa bé quanh đầu quấn băng dính máu và thuốc đỏ leo lên xe. Vận vẫy tay, chiếc Jeep lao ra lộ. Chiếc GMC chở quân hộ tống rồ máy chạy theo. Vận bước vào quán, nhìn Định:
"Không mở đường kịp. Dám bị chúng cho một mách trước khi tới quân y viện lắm".

Định chùi tay vào quần cho khô, đẩy ly bia uống dở về phía bạn, khu chợ đã trở lại bình thường, một vài hàng tạp hoá đã mở cửa lại. Vận đưa tay lên chùi mồ hôi trán:
"Dân ở đây kỳ cục. Bị sơ sơ thì đi xe ba bánh lên tỉnh có phải chắc ăn không. Đòi đi xe nhà binh, dám chưa chết, mìn một phát thành chết ngắc".

Định hỏi:
"Tổng cộng bao nhiêu người bị, anh Vận?"
"Hai binh sĩ bị thương nặng vừa tản thương đó, hai xoàng. Thường dân bốn bị thương, nhẹ nhất là đứa nhỏ vừa rồi. Tụi khốn! Bắn vào giữa chợ, không có thương ai gì cả".

Định cúi đầu, ly cà-phê bốc khói, nắng buổi chiều đọng một lớp vàng long lanh như chất sữa trong chiếc ly buổi sáng. Anh tưởng anh sẽ tìm được cho anh cái gì ở đó? Không có gì đâu anh, không có gì hết đâu anh! Chàng nuốt ngụm cà-phê nóng bỏng và đắng, nhận ra rằng từ lúc có tiếng nổ cho tới khi tản thương xong, chàng không suy nghĩ gì cả. Cầm súng chạy theo Vũ, tì súng vào cột bắn vào bụi tre phía xa, vào phòng thông tin đặt tay lên ngực người lính bị thương, thân thể chàng cử động tự nhiên và tách rời khỏi tâm trí. Không, chưa thấy gì, chưa tìm thấy gì. Những giọt máu dính vào tay, chùi đi, rửa đi, thế là hết. Không có gì đâu anh, không có gì hết đâu anh! Em biết thế, em là đàn bà và em yêu anh. Không, chàng đã thấy... Đã thấy gì, một kích thích, một ham muốn chiến đấu, đúng thế, khi tì súng lên cột, chàng đã mong địch tràn ra xung phong. Chỉ có thế thôi, chất lỏng đen đằng trong miệng làm chàng thèm muốn một điếu thuốc, nỗi thèm muốn rõ rệt, đòi hỏi. Chàng châm lửa hút, hưởng thụ khoái cảm của làn khói trong cuống họng đúng lúc, như khi vừa làm tình xong, thân thể còn bải hoải và miệng còn dư vị nước bọt người đàn bà. Trong không gian khép kín của căn phòng, làn khói ứ đọng mờ dần có vẻ như thấm vào từng sợi vải, thớ gỗ lớp vôi phủ vách tường. Tiếng Linh nói nho nhỏ xen kẽ tiếng mở nút chai nước hoa bé xíu lấy từ chiếc xắc tay: "Mỗi lần ở nhà anh về, quần áo em đầy mùi thuốc lá. Về chưa ngồi xuống ghế, cụ bà đã biết là đã tới anh... Mấy lần em bị mắng vì thế". Chàng cứ ngạc nhiên về nhận xét của nàng, chàng chỉ nghĩ tới giữ quần áo nàng cho phẳng phiu bằng cách đưa vào sau bức màn, lấy áo dài và quần ra là hộ. Ấn chiếc bàn là theo từng phần dụng cụ bao phủ thân thể thiếu nữ trong không gian mờ sáng của căn phòng đóng cửa và không bật điện, ý thức sự hiện diện, sự bộc lộ cơ thể chưa khám phá tận cùng bên kia bức màn, chàng tìm thấy một liên lạc chặt chẽ và ấm áp với Linh, một liên lạc ràng buộc không thể tìm được nơi khác, lúc khác. Chàng thường chỉ để cho Linh một phút để mặc bộ quần áo vừa là lại tung qua bức màn để nàng phải mặc ngay lớp vải nóng bỏng vì hơi điện, để sau đó nàng bước ra xuýt xoa kêu ca và khuôn mặt đỏ hồng lên, lấm tấm những điểm mồ hôi trên trán. Vũ bước vào, lẳng lặng ngồi xuống ghế. Định đưa tay lên ngửi: không còn mùi máu. Chàng tự hỏi người bị thương sắp chết có ngửi thấy mùi máu của chính mình hay không. Vũ nói:

"Đại bàng nổi cơn nóng lạnh quá xá. Mới đầu còn không chịu cho tản thương ngay bằng xe, sợ kích chết thêm".

Vũ cầm bình trà trên bàn, cười mệt nhọc:
"La thì la vậy. Rốt cuộc sau cùng không những tản thương lính mà còn tản thương luôn cả dân nữa".

Định hỏi:
"Anh có xin được nghỉ phép không?"
"Được. Bốn ngày. Sáng mai bàn giao trung đội cho anh xong là đi phép. Khi về, tôi sẽ làm đại đội phó đại đội chỉ huy của trung uý già lẩm cẩm. Sáng mai tôi sẽ đi nhờ xe cố vấn Mỹ về tỉnh".

Vũ cố gắng giải thích. Mai đi phép: bốn ngày xa đơn vị, xa vùng chiến trận, bốn ngày thoả mãn sinh lý. Nhưng chàng dù cười, dù nói nhiều, nỗi vui sướng vẫn như bồng bềnh bên ngoài chàng. Trở về nhà qua ngõ hẹp có cây trứng cá lớn, đứa con chạy ra, bữa cơm trưa ồn ào và sau đó chiếc màn kéo ngăn đôi căn buồng, Bích và chiếc háng của nàng và con vật háu ăn hùng hổ để rồi sau đó mồ hôi toát ra đầy người ngủ thiếp đi trong làn hơi nóng từ mái tôn toả xuống. Buổi tối đi xem chiếu bóng về, lại tìm tòi giây phút khoái cảm ngắn ngủi, thoảng qua như vệt tàn thuốc rơi trên mặt đất. Chàng có ý nghĩ so mình với một con trăn, lâu lâu ăn một miếng mồi lớn, ăn xong nằm tiêu hoá hàng tháng. Thật không còn gì khi đàn bà chỉ là một con vật cái. Chàng tự hỏi bây giờ có dịp làm tình với Oanh, sẽ tìm thấy gì. Chàng quay lại hỏi Định đang im lặng ngó khoảng không trước mặt:

"Nếu có dịp, có nên ngủ với người yêu xưa kia không, anh Định?"
"Cái đó tuỳ".

"Trường hợp người ấy xa mình còn trinh và đi lấy chồng đàng hoàng?"
"Tôi cho rằng không nên bởi vì đổi một kỷ niệm đẹp lấy một cái tam giác, bao giờ cũng lỗ".

Vũ suy nghĩ. Không, bây giờ nếu chàng làm tình được với Oanh, chàng không có gì để lỗ vì chẳng có kỷ niệm đẹp để mất đi. Nhưng cũng có thể là lỗ vì chàng còn có một nuối tiếc. Định hỏi:

"Tôi nghe đồn lính nào sắp chết có thể biết trước hay linh cảm. Có đúng không anh?"
"Tôi không biết. Cho tới giờ, chôn khá nhiều đồng đội rồi, tôi chưa thấy anh nào chết mà linh cảm được trước. Chỉ có điều lính kiêng nhất là úp mũ lên súng như thế này!"

Vũ cầm mũ sắt úp lên nòng súng nhô cao khỏi mép bản. Định cười, bắt chước cầm mũ lưỡi trai đội lên súng mình, nhắc lại câu nói:

"Như thế này..."

Đột nhiên Vũ bắt đầu có cảm tình với người đồng đội mới vì hành động vừa qua, chàng nói vui vẻ:
"Mai tôi về Sài Gòn, anh cần nhắn gì với bà xã không?"

° ° °

Chị vùng ôm lấy chồng khi người đàn ông vừa bước qua ngưỡng cửa, mắt đang chớp mở tìm quen với bóng tối trong buồng. Chị khóc nức nở trong vòng tay ngỡ ngàng của Ba, toàn thân như muốn trải dài ra tìm nơi nương tựa.

"Coi kìa! Tôi có nói chi nữa đâu, sao em khóc dữ vậy?"

Những đau đớn tích luỹ từ bao giờ, tiếng má la hét đau đớn trên mặt phản, những lời đôi co với Ba, những vuốt ve nhờn trơn mồ hôi của Tía ùa tới làm thân thể như muốn cong gập lại như một con sâu bị kim xuyên qua. Chị nghẹn ngào, khóc không sao ngừng được. Những đầu gối, những đôi giày cao cổ, cặp mắt gườm gườm, hai ba bốn năm cặp mắt gườm gườm từ bốn tường đồn xáp lại bao quanh, lớp lá khô gồ ghề dưới da lưng đùi mông và thân thể Hải quằn quại áp nặng bên trên, giọng nói như van xin của Uông trong bụi cây ven sông khi chị nằm yên đó, thân thể mở rộng với chiếc quần vắt ngang ngực. Chị khóc lớn hơn, đứa bé hét theo, Ba như sợ hãi, lắp bắp:

"Coi kìa!... Con nó khóc kìa".

Chị buông Ba ra, đứng dậy bồng con ra sân, chùi nước mắt ngồi xuống cạnh vại nước. Nước bên trong phẳng lặng lấm tấm vài hạt bụi và một chiếc lá khô nhỏ hơi lay động. Chị nhìn bóng khuôn mặt mình lờ mờ, đằng sau trên cao những đám mây còn trắng trên nền trời. Một giọt nước mắt rớt xuống làm khuôn mặt tan vỡ, chị mím môi cố ngăn những nức nở từ lồng ngực đưa lên. Không muốn, má ơi má, con không muốn như thế. Con không muốn... Một giọt nước nữa rớt xuống. Má chết rồi, chết chôn ngoài gò cuối làng, mái tóc xoã ra khỏi cáng và bết máu. Sao má khóc nhiều thế, má khóc giấu một mình sau bếp, ngoài vườn. Chị vục gáo múc nước ra chậu, khuôn mặt mờ ảo vỡ nát không còn vết tích, chị khoắng mạnh những lá rau trong chậu, vớt thành bó để lên thớt thái. Chắc chắn như thế đó, chắc chắn từ giờ sẽ để cho Tía... Chị sẽ là người đàn bà có chồng còn ngủ với trai. Trai nào? Gã trưởng đồn gườm gườm, Hải đè nặng đau đớn hay Uông năn nỉ bên trên thân thể mở rộng chiếc quần vắt ngang. Chị bê rổ rau đã rửa xong vào bếp, nhóm lửa. Ngọn lửa đỏ bập bùng, làn khói xanh dày đặc trước cửa bếp. Nhìn qua vách thấy Ba nằm như ngủ trên phản, chắc ảnh say rượu rồi, chị quay lại ngồi ngó lửa, bắt đầu khóc như một ngày đã lâu chị thấy mẹ ngồi khóc một mình như thế, cũng ở chỗ này. Những giọt nước nóng rớt xuống chân xuống đùi, chị ngồi lặng đi không nhúc nhích trong một không gian đầy dẫy tan vỡ không còn biết bấu víu vào đâu. Trước Ba đã có những cặp mắt gườm gườm trong đồn, tiếng la hét trên phản của má, có Hải có Uông, bây giờ thêm Tía hay thêm ai nữa cũng thế mà thôi. Chị chẳng còn gì để giữ để cản nữa khi thân thể căng nóng lên với một người hay nhiều người đàn ông khác nữa. Nghiêng đầu xuống thổi cho lửa bùng lên, chị nghe thấy tiếng một giọt nước rớt tan trên than tro.

° ° °

Định lách đầu lưỡi lê vào khe vải, rọc đứt các đường chỉ khâu phù hiệu vai áo. Người lính ngồi ghế bố bên kia hỏi sang:

"Chuẩn uý ở lại đại đội chỉ huy à?"
"Không, tôi ra đội ngoài kia. Ở lại đồn đêm nay thôi".

"Chuẩn uý động viên phải không?"
"Sao anh biết?"

Người lính cười, đưa tay xoa bộ ngực trần:
"Thấy chuẩn uý mang theo nhiều sách thì biết. Ông Vận trợ lý, động viên đấy, cũng bao nhiêu là sách".

"Anh đi lính lâu chưa?"
"Ba năm ba tháng. Quân dịch mà chuẩn uý. Mấy tháng trước em buồn ghê hồn, bây giờ cũng nguôi ngoai rồi".

Định một tay kéo căng vải áo, tay kia lách mũi lưỡi lê vào khe bảng tên trên ngực:

"Cái gì rồi cũng phải quen đi".
"Quen đi đâu, chuẩn uý. Hồi đầu năm con vợ ở quê nó đi lấy chồng".

"Vợ hả?"
"Không hẳn thế, chuẩn uý. Bà già định đợi em hết quân dịch là về cưới. Nhưng nó không đợi được nó đi lấy chồng từ hồi ấy rồi. Em buồn hoài, chuẩn uý".

Định cầm mảnh vải lên ngắm hàng chữ thêu tên bằng chỉ đen. Linh đã thêu cho chàng vào buổi sáng trong khu tiếp tân quân trường, ngồi trên bậc thềm ở phía sau nhà chòi, Linh đã vừa cắt bánh vừa nói: "Em thêu cả tuần mới xong đó. Anh đi lính mà điệu quá đi. Biên bằng bút nguyên tử như mọi người không được sao, bắt em thêu gần chết". Giọng nói bông đùa của nàng vang như một tiếng vọng, chàng dò xét từng đợt hơi ấm từng sự di chuyển nhẹ của từng thớ thịt sau làn lụa quần thấm vào bàn tay chàng những ngón mở rộng. "Anh ăn bánh đi. Cầm hai tay không rơi bây giờ". "Muốn anh bỏ tay ra thì cứ nói. Dùng mưu không nổi đâu". "Thế anh buông ra đi! Từ hồi nhập trường, cứ gặp nhau là anh ôm em ác quá đi". Chàng đưa miếng bánh lên miệng cắn: "Mười lăm hôm nữa sẽ làm lễ gắn an-pha rồi, anh...". Mái tôn che khuất nửa người trên, chàng chỉ trông thấy hai tấm thân hai đôi chân kề sát. "Em nhìn đây này, Linh! Thấy chưa... Anh ôm em thế này là quá lành mạnh rồi. Nhìn đi, nhìn thiên hạ đi...". Linh vùng vẫy thoát khỏi vòng tay chàng, ngồi thẳng dậy mặt đỏ bừng: "Đi chỗ khác đi anh!". Chàng cười, cầm một miếng bánh đưa lên ăn: "Đi đâu bây giờ. Các câu lạc bộ chật cứng lại ồn kinh hồn. Em phải biết anh mang poncho ra trải ở đây từ bảy giờ sáng mới giữ được chỗ này". Mái tóc Linh rũ xuống che khuất một bên mặt, chàng búng mẩu thuốc ra phía trước. Nàng bất động, mái tóc vẫn che khuất nửa khuôn mặt, chàng nghiêng người ra phía trước, thấy những giọt nước mắt đọng và hai má đẫm nước, những giọt im lặng rớt xuống vạt áo. Chàng thở dài cầm vải bảng tên và phù hiệu đơn vị cũ bỏ vào túi quân trang, tháo cấp bậc cho vào túi áo, đứng dậy ra sân. Người lính nhìn lên, hỏi:

"Gia đình chuẩn uý ở đâu?"
"Sài Gòn".

"Em ở Cao Lãnh kia lận. Chuẩn uý biết Cao Lãnh chứ? Tụi Cộng về nhiều lắm. Thằng bạn em, ở sư đoàn 7 ấy, về thăm vợ bị tụi nó bắt vô trỏng liền".
"Vợ chưa cưới đi lấy chồng rồi, anh cần gì về làng nữa".

"Không về biết đi đâu, chuẩn uý?"

Định bước nhanh ra ngoài, những câu hỏi những lời nói của người lính làm chàng khó chịu. Rải rác ngoài sân ven tường đồn, binh sĩ bắt đầu ăn cơm. Làn khói trắng mỏng bùng dâng lên từ một nồi cơm mở nắp. Chàng không thấy đói, có lẽ tại ly cà-phê vừa uống, có lẽ cũng tại bàn tay đẫm máu người lính bị thương vừa rồi. Không có gì đâu anh, không có gì hết đâu anh! Chàng đi dọc vách đồn, leo lên lô cốt đại liên. Cánh đồng phía dưới tràn đầy nắng vàng của buổi chiều. Hai đứa bé đang tắm ở chiếc giếng phía dưới, chiếc gàu bị kéo tung hắt nước vào người con gái. Vài binh sĩ đứng quanh phá lên cười. Chàng tự dưng thấy nôn nao trong người, hình ảnh Linh ngồi dưới gốc cây tầm ruột xuất hiện trở lại rõ từng đường nét từng màu sắc. Chàng nhắm mắt lại, hình ảnh biến đi và chàng thấy gió từ cánh đồng phía dưới mơn trớn trên da mặt. Mùi hoa cải phảng phất, chàng dựng chiếc xe đạp vào bụi xương rồng trơ trụi, ngồi nghỉ. Những gốc nhãn vỏ nâu chạy dài trên những lớp lá khô di chuyển theo gió tạo những âm thanh xào xạc và cô quạnh. Đầu người bà bạc trắng cúi xuống thấp hơn nữa: "Bà già rồi, sống ở đây chết ở đây cho gần ông bà. Cháu về nói với ba me là bà không đi đâu". Khi đạp xe rời làng, con đường lát gạch hai bên bờ rêu mọc xanh, nước mắt chàng chảy ràn rụa trên má. Khóc tại người bà ở lại lủi thủi một mình hay là khóc cho ao bèo dày đặc mát xanh, những vườn nhãn ven con sông sâu giữa hai bờ đất, một tuổi ấu thời thiên đàng tìm thấy và mất đi vĩnh viễn. Một tràng súng nổ ở xa, chàng ngẩng lên nhìn, người lính ngồi sau khẩu đại liên nói: "Chắc đồn dân vệ bên kia sông bắn..." Em không cản anh vì em biết anh chỉ có thể sống yên bên em sau khi tham dự cuộc chiến. Những lời nói biểu lộ một khuất phục. Có phải Linh đã khuất phục, đã để dĩ vãng tâm hồn của nàng quấn quít quanh người yêu như đuôi chiếc diều nên đã có tình yêu ấy. Nếu ngược lại, nàng giữ nguyên cá tính, giữ nguyên và khép kín tất cả, mọi sự sẽ ra sao. Trở thành và chỉ còn là một cơ thể đàn bà như những cơ thể đàn bà khác? Nếu em không yêu anh, ngoại tình dễ quá anh. Đàn bà sinh ra vốn là một người đĩ, giữa một gái đĩ và người vợ chỉ khác nhau có thế: một thái độ tình cảm, một khuất phục, một chịu đựng chiếm hữu kẻ khác. Một binh sĩ cầm súng băng qua sân lại gần lô-cốt bắn lên trời ba phát. Yên nói:

"Lệnh cho đại đội 3 mở máy liên lạc đó".

Chàng nhảy xuống đất. Chiếc cột ăng-tên cao và ngọn cong mềm lắc lư theo chiều gió. Bên trong, chiếc bàn chân nham nhở. Một tấm bản đồ mở rộng, các sĩ quan ngồi quanh chờ đợi. Chàng tựa cột châm thuốc hút, lơ đãng ngắm mọi người, các chi tiết, mái tóc dài ngắn, những nét mặt gãy hay cong nhưng không một ý nghĩ nào xuất hiện. Một khoảng trống không với những cử động đưa điếu thuốc lên môi. Hy và Vũ bước vào, đặt súng dựa vào cột, hất ngửa cái mũ sắt trên ghế bố kế cận, ngồi xuống hai chiếc ghế dành sẵn. Chàng đột nhiên cảm thấy nỗi uể oải từ dáng điệu mệt nhọc hất chiếc mũ sắt đè nặng lên tất cả. Tiểu đoàn trưởng cất tiếng nói, trỏ vào một điểm trên bản đồ, viên sĩ quan cố vấn Mỹ cúi xuống nhìn, một khoảng nắng từ ngoài vào lấp loáng trên mái tóc nâu nhỏ sợi.

"... Tin chót cho biết ngày hôm qua C của tụi chúng còn ở khu này".

Những cái đầu cúi xuống bàn theo hướng chiếc bút chì trong tay viên đại uý, một nhịp điệu gần như thần bí, chậm chạp trong một đền thờ thần linh và tiếng nói viên sĩ quan như một lời giảng hướng dẫn không có một giá trị nào hơn là một thói quen thường ngày.

"Chắc chúng chuyển quân qua vùng này thôi. Đánh thì chẳng dám đụng tới bọn mình đâu".
"Nếu ý định của chúng là chuyển quân thì thế nào đêm nay tụi du kích cũng phá rối tối đa... Đại đội 3 đêm nay đóng đây cho tôi... Cho toán kích nằm chỗ này".

Một người ngồi trước mặt đưa tay lên cởi ngực áo, rút bản đồ ra trải xuống bàn. Một hành động thông thường nhưng làm chàng tự dưng xúc động. Một nỗi xúc động tác động chậm chạp làm tâm hồn chàng như trải dài ra, mềm yếu trong một khắc khoải xao xuyến. Cuộc đời đấy, cái chàng định tìm đấy, có phải thế không những tiếng nói nho nhỏ chậm rãi từ cái bàn loang ra, những âm thanh của toán lính làm việc ngoài sân vẳng vào cùng những tia nắng chiếu hắt trên những sợi tóc nâu vàng. Một nghẹn ngào lẩn khuất đâu đây, trong chàng, ngoài sân nhớp nhúa, trong phòng, trên những cái đầu đang cúi xuống, quanh những âm thanh ngập ngừng. Chàng tìm thấy rồi đó chăng? Đúng thế Linh, đúng thế đấy, Linh? Không có gì ở đây, không có gì ở đây cho anh cả. Hình ảnh Linh mắt long lanh ướt nước dưới ánh trăng mở ra từ bên trong chàng làm nỗi nghẹn ngào thôi không lẩn khuất, ùa tới tích tụ và đè nặng lên từng phần thân thể. Không có gì thật, không có gì hết trong cái chết. Không có đến cả một khoảng chân không tối đen nữa, như vậy đó Linh, có phải em đã tìm thấy như thế khi anh chới với trên thân thể em đêm khuya về sáng... Hai tiếng súng nổ bên trái đồn, tiếp theo từng chuỗi dài. Viên đại uý ngẩng đầu lắng nghe:

"Trung đội nào còn ở phía đó?"

Vũ trả lời ngắn ngủn:
"Trung đội tôi".

Yên la vào phòng truyền tin:
"Vặn to lên!"

Tiếng lạch cạch rít cao vang từ cái loa nhỏ mắc trên cột. Những cái đầu ngẩng lên, một bàn tay quay lại phía sau, chàng đưa mẩu thuốc cháy dở, những ngón tay khép lấy và mẩu thuốc biến sau chiếc gáy tóc đen rậm. Tiếng nói bắt đầu phát ra, ngần ngừ và đứt quãng giữa các âm điện tử:

"Yên! Yên!... Đây Vĩnh, yêu cầu cho gặp thẩm quyền của Vĩnh..."

Đột nhiên Hy mạnh mẽ vụt quay lại, la vào phòng truyền tin:
"Bảo nó có gì thì báo cáo mẹ nó đi cho được việc!"

Chàng tiếp tục nhìn chiếc loa, câu nói dữ dằn của Hy vang bên tai chàng thật tự nhiên như hàng cột có đó. Một bàn tay giơ lên trả mẩu thuốc, chàng cầm lấy đưa lên miệng hút tiếp.
"... Vĩnh báo cáo, Vĩnh báo cáo... Hai tên mặc đồ đen xuất hiện phía chùa, bắn hai phát Mas 36. Nhắc lại, hai tên mặc đồ đen..."

Hy la lớn át tiếng rè rè đang vụt to lên:
"Bảo trung đội 3 cứ ở nguyên vị trí cho tôi!"

Âm thanh từ máy vụt nhỏ đi làm những câu tiếng Anh của Vượng và viên cố vấn Mỹ hiện rõ trong không. Những làn khói thuốc bốc từng vệt nhỏ lơ lửng. Tiểu đoàn trưởng giơ tay bắt:

"Định bảo hai anh ở đồn ăn cơm tiễn cố vấn mai về trung đoàn, nhưng chưa chi đã lộn xộn, thôi vậy".

Hy đứng dậy giơ tay bắt hai quân nhân Mỹ, Vũ nghiêng người cầm quai chiếc mũ sắt trên ghế bố, hỏi tiểu đoàn trưởng:

"Còn việc đi phép của tôi thế nào, đại uý?"
"Anh cứ yên trí. Giấy phép tôi ký rồi. Sáng mai anh bàn giao trung đội cho chuẩn uý Định rồi vào đây đi xe về tỉnh cùng thiếu tá".

"Cám ơn đại uý".

Viên tiểu đoàn trưởng cười, đứng dậy lại gần bàn nước, nói qua vách:
"Mấy giờ ăn đấy các chú?"

Định nói với Vũ:

"Anh ra ngoài luôn tới sáng mai hả?"
"Ừ... Thế là mai anh phải dẫn trung đội của tôi đi mở đường cho tôi đi phép! Thôi, sáng mai gặp nhau".

"Đợi tôi lấy súng ra ngoài với anh một lát".

Tiếng của Yên gọi với:
"Anh Định nhớ một tiếng nữa ăn cơm đấy!"

Chàng gật đầu không quay lại, theo Vũ len lỏi giữa các hàng rào kẽm gai, ráng vàng buổi chiều loang loáng trên các mũi nhọn xám trắng. Hai người ngồi xuống bờ thềm nhà hướng ra cánh đồng phía dưới. Một binh sĩ xách một thùng nước đi theo cô gái vào bếp, ngâm vọng cổ:

"... Em Lan ôi!... Vì ai mà anh phải đoạ đày..."

Các tiếng cười xuất hiện rải rác, Vũ tiếp tục nói:
"Không biết anh thế nào, còn tôi, cái khó chịu nhất ở đây là cảm giác mất an ninh thường xuyên. Không thể quen được với cảm giác này. Quen cái gì thì quen, cái này thì không. Nó như bám vào da, như ngấm vào xương tuỷ. Anh biết không, có lần về phép đang ngủ trên giường, thằng bé nằm giường bên kia đạp chân vào thành giường đến rầm một cái, tôi ngồi nhỏm ngay dậy, quơ tay cầm súng. Xoa vào bà xã mới nhớ ra là đang ngủ ở nhà..."

Chàng cười, bỏ mẩu thuốc xuống đất, lấy mũi giày dí nát. Vũ tiếp tục nói:

"Hậu quả kỳ cục và đôi khi bực mình vì bị méo mó nghề nghiệp. Bây giờ nhìn cảnh vật, tôi không thấy đẹp hay xấu. Óc tự dưng chỉ thu nhận những chi tiết địa thế cần thiết cho việc tiến quân, rút hay đóng quân thôi. Một hàng dừa chỉ có nghĩa là chỗ đó có nước, một bờ tre là một nơi phục kích tốt cho địch, con đường quang đãng chỉ có nghĩa là dám bị bắn sẻ, trăng chỉ là một yếu tố để tính xem toán kích đêm nay nên cho đi lúc mấy giờ và về lúc mấy giờ ..."

Vũ vụt búng mẩu thuốc lên cao, tiếp tục:

"Thà cứ như thế còn hơn".

"Tôi không hiểu anh nói gì".

Vũ cười:

"Rồi anh sẽ hiểu trong hai tuần nữa là tối đa. Bọn mình sẽ ra sao nếu ngày nào cũng nghe gió thổi với cái tai dân sự... Suy nghĩ nhiều ở đây khó sống".

Một luồng gió mạnh từ phía dưới cánh đồng ùa lên. Không gian hết nắng, chàng mân mê báng súng tự hỏi nắng hết từ lúc nào, sao chàng không biết. Hồi nhỏ, chàng đã ngồi chờ ven hồ nhiều buổi chiều xem lúc hết nắng ra sao nhưng chưa bao giờ biết. Ánh sáng dịu dàng rồi biến đi lúc nào trong khi chàng cạy một hòn sỏi vứt xuống nước hay rứt một cọng hoa cỏ đưa lên miệng ngậm. Vị cỏ hơi cay và hăng trên đầu lưỡi, tiếng Linh cười: "Sao anh hay ngậm cỏ thế. Chắc kiếp trước anh là con bò!". Thân thể nàng trong áo dài nằm như một vũng nắng ban sáng còn sót lại trên cỏ đồi, những trái thông khô đen rải rác, đôi môi vướng những sợi tóc dài vướng vào miệng. Một khoảng thời gian giữa những khi nắng dịu dàng và khi ánh nắng biến đi, nỗi hạnh phúc chỉ có thế, hay hơn thế? Không, lâu hơn, chàng đã sung sướng suốt ngày hôm đó, cả tuần lễ ấy. Tuần lễ Linh để băng-đô hồng trên tóc và cầm cành mimosa. Tiếng Vũ trầm hẳn xuống như một lời thì thào:

"... Tôi hay tự hỏi một điều như thế này: Tại sao chúng ta tin chúng ta có chính nghĩa nhưng chính nghĩa ấy lại không giúp gì hết trong việc chiến đấu. Anh, tôi, Vượng, Yên... tất cả những tên có mặt trong tiểu đoàn này cũng như các đơn vị khác đều đồng ý là phải chống Cộng. Nhưng mọi sự đã chẳng ra làm sao hết. Tôi đã từng khai thác tù binh, tụi chúng tin tưởng ở chính nghĩa của chúng nó đến độ phát tởm lên được".

Chàng để súng nằm thăng bằng trên đùi, móc túi lấy bật lửa châm thuốc, nói:
"Tại chúng ngu!"

Vũ quay lại giọng hạ thấp:

"Vì thế tụi chúng sung sướng hơn bọn mình?"
"Tôi không biết".

Chàng suy nghĩ, rồi tự dưng những lời nói ùa ra khỏi môi, liên tiếp, chèn ép:

"Không thể hơn được. Ngu thì cũng giống như một đứa trẻ. Sung sướng hay không cũng thế thôi. Tôi cho rằng người nào cũng thế thôi. Đại tá có những cái lo và cái sướng của đại tá, chuẩn uý có cái lo cái sướng của chuẩn uý. Mức độ sướng hay khổ như nhau hết".

Chàng tiếp tục nói những lời thành chuỗi liên tục, chàng không hiểu chàng định nói gì, đi đến đâu. Chàng nói để trấn áp một nỗi lo sợ kỳ dị, sợ người ngồi cạnh, một người như sắp chết. Tại sao lại có tin tưởng Vũ ngồi đây sẽ chết? Có gì, cái gì chứng tỏ. Chàng tìm tòi, hối hả. Phải có một lý do, cái mũ úp trên nòng súng? Không, không phải. Chàng thở ra, chính vậy, tại câu văn chàng đọc trong một truyện đã lâu: Ngoài trận, người lính sắp chết hay phân tích sáng suốt toàn thể đời sống của mình. Vô lý. Thế nào là phân tích sáng suốt đời sống. Như Vũ vừa rồi? Chàng ngẩng đầu lên, ráng vàng còn rung rinh trên một ruộng mía phía xa, những ngọn mía đổ nghiên dưới cơn gió từ phía sông tới, cả một nếp xanh ánh vàng nhẹ chuyển động như lớp cỏ tranh cao nguyên. Những lá cỏ sắc cạnh cọ vào thành xe. Phía xa, những đồi thấp chạy xuôi xa mờ đến chân dãy núi và lúc ấy chàng đã tự hỏi ý thức sáng suốt để làm gì, để biết là mình phải sống hay mình phải chết? Suốt đêm được phép ra thị trấn, trời mưa nhỏ và lạnh làm chàng kéo cao áo blouson lính và đút sâu hai tay vào túi, lắng nghe bùn lép nhép ẩm ướt dưới giày. Quán cà-phê phin độc nhất có bốn bậc gạch dẫn lên và nằm cạnh một rạp hát tồi tàn đính những bảng quảng cáo của một đoàn hát mới từ đồng bằng lên ướt đẫm nước mưa. Ngụm cà-phê nóng bỏng và đắng làm chàng dịu người, chùng xuống. Một điệu nhạc twist nổi lên, một binh sĩ không quân mặc quân phục tác chiến đội nguyên mũ xanh đứng dậy tiến ra giữa phòng từng bước đưa dài chậm theo nhịp nhạc. "Solo một bản đi Cường! Cho đời buồn thêm!". Binh sĩ tên Cường quay lại nhìn các bạn ngồi sát tường, rồi nhìn chàng nhưng chàng biết rằng hắn không nhìn các bạn, không nhìn chàng, không phải nhìn những bóng người cọ quậy, bàn ghế khẳng khiu, hắn nhìn một cái gì khác ở đằng sau, trên kia, trong hắn. Hắn bắt đầu nhảy, những mũi giày xoay đi, day xuống sàn xi-măng hai cánh tay cử động. Một nỗi buồn toả ra trong từng dáng điệu, từng gót giày đi trên xi-măng, chàng không thể rời mắt khỏi Cường, không phải Cường, một người lính, không phải một người lính, một người đang buồn. Không, cũng không phải người đang buồn mà là chính nỗi buồn, chàng biết thế, nỗi buồn của hắn, của người, của chàng. Âm nhạc ngừng, nỗi buồn sững lại, tích tụ đông đặc lại trong một khoảnh khắc, chàng tự dưng nghe thấy một giọt mưa, thật rõ ràng, rơi trên một hộp sắt rỗng ngoài cửa sổ. Vũ hích đầu gối vào chàng, nói:

"Anh nghĩ gì thế?" Nhớ bà xã hả?"
"Không".

"Mai tôi về anh có cần nhắn gì bà xã không?"

Định cười:
"Anh hỏi tôi câu ấy một lần rồi".

Vũ cười theo:
"Nhưng anh chưa trả lời".

Định mở ví lấy danh thiếp đưa cho bạn:

"Địa chỉ đây. Anh nói hộ với cô nàng là khi nào có thư tôi, hãy lên thăm. Đừng có đi ẩu trong cái vùng này".

"Chị ấy liều lắm hay sao?"
"Đủ để tìm đến tôi bất cứ nơi nào, trừ..."

Định muốn nói "trừ trong cái chết" nhưng âm thanh tắt ngẳng, vô lý. Vũ bỏ tấm danh thiếp vào túi, thở dài:
"Anh có lý do để sống hơn tôi nhiều. Tôi chỉ có..."

Có tiếng gọi từ phía đồn, Vũ lắng nghe, mân mê khẩu súng để giữa hai chân, hỏi:

"Anh chưa có băng cong hả?"

"Tôi có hỏi tiếp liệu. Không có một chiếc nào hết".

"Dĩ nhiên. Băng của tôi là do hai băng thường nhờ ông già lò rèn ấy làm hộ. Nạp được ba mươi hai viên. Hách hơn cả băng cong Mỹ. Anh cầm lấy mà dùng. Mai tôi đi phép, khi về ở tiểu đoàn bộ, ít cần thứ này. Rồi anh sẽ biết quý nó vì đã đụng lớn, không có dịp lắp một băng thứ hai. Vậy có ba mươi hai viên vẫn dễ chịu hơn mười lăm viên.

Vũ đột nhiên vui vẻ, cười:

"Còn một thứ chưa bàn giao cho tân trung đội trưởng. Khi nào chuyển quân qua tỉnh chỉ ở vài ba tiếng, anh đến số 15 Nguyễn Hoàng, gần ngay chợ. Thường trực có gái. Đợi năm phút là cùng. Bọn tôi có dịp ghé qua tỉnh là nhào vô liền. Anh chàng Oai, trung đội trưởng trung đội này trước, có một lần mang quân mở đường về cách tỉnh sáu cây số, hắn trao trung đội cho trung đội phó, rồi xách một binh cận vệ nhảy xe lôi về tỉnh. Nhào vào chỗ đó làm một trận. Cả đi lẫn về mất đúng một giờ, kể cả di chuyển và uống một chai bia. Hắn hạn định thời gian mà..."

"Bây giờ anh chàng ấy đổi đi đâu?"

"Chết rồi. Ở chiến khu D. Hắn cùng hiệu thính viên chạy băng qua khoảng trống đầu tiên, bị trúng đạn giữa lưng khi quay lại vẫy trung đội lên. Tên ấy liều vô kể. Hành quân ba ngày rồi, binh sĩ hết nước, cả tụi thiết vận xa cũng không còn một giọt. Hắn đòi lấy nước trong đầu máy M. 113 ra, tụi thiết vận không chịu, hắn chửi thằng thiếu uý thiết giáp um cả rừng lên. Đến chiều, khát quá đi không nổi, hắn cho quân chiếm luôn mấy cái M. 113 rút nước trong radiateur ra uống, chia cho cả bọn thiết vận nữa. Thế là cánh quân ì ra không tiến được nữa, đầu máy hết nước lấy gì chạy. Sau cùng, bộ tư lệnh hành quân phải cho trực thăng lên thả nước xuống. Tất cả đều hể hả, vừa được nghỉ quân một buổi chiều vừa được uống nước. Hắn không tử trận ngày hôm sau, về thế nào cũng lãnh ba mươi củ".

"Hắn khoá mấy Thủ Đức?"

"Không khoá nào cả. Hắn đang học khoá sĩ quan hải quân Nha Trang thì bị nàng cho rơi để lấy một ông tá. Hắn chửi um lên rằng: Thiên hạ bị thất tình mới đi hải quân, tao đi hải quân rồi mới thất tình! Thế rồi hắn nhảy dù về Sài Gòn, rình cô nàng đi mua đồ, bắt mang về nhà riêng. Hắn lột truồng ra nhưng không đụng đến, chỉ chụp một bức ảnh rồi cho về. Rồi vì vừa ba gai, vừa xoay xở, hắn sang bộ binh. Tôi với hắn là bạn khá thân nên khi ra trường, tôi xin đến sư đoàn này để gặp nó. Trung đoàn đang hành quân nên tôi nằm đợi thì trực thăng chở hắn về. Hắn lục bức ảnh ấy cùng phim nhờ tôi trao lại cho cô nàng. Hắn chết chiều hôm ấy một mình trong quân y viện vì tôi phải theo ngay trực thăng tới tiểu đoàn đang hành quân thế chỗ cho hắn. Thật kỳ cục! Xoay đến đây để gặp bạn thì không những được gặp mà còn được thay chỗ nữa... Suốt trong cuộc hành quân, tôi mang bức hình ra coi hoài. Hắn chụp ác lắm, bắt cô nàng kia nằm hếch hoác".

"Anh có đưa trả không?"
"Có. Tôi có tìm đến sau này ngay sau khi được cái phép đầu tiên".

"Người con gái nói sao?"
"Tôi không biết. Tôi nói là hắn chết rồi và trả bức hình lại. Nàng ta ngồi im trên ghế và tôi đi về liền".

"Lúc đó cô ta có con chưa?"
"Rồi".

Đột nhiên Định hối hận đã không chụp hình Linh khoả thân mang theo tới nơi này. Chàng có định một lần nhưng Linh không chịu. Điều chàng mong ước bây giờ là có ngay một hay nhiều bức nàng không mặc gì rõ từ đầu đến gót chân dưới mọi khía cạnh. Chàng muốn có chúng, cần có chúng. Sự nhớ rằng chàng có một người vợ tên Linh, Nguyễn Thuý Linh, không có nghĩa gì cả. Nhà có cái cổng gỗ, có chiếc sân chứa hai cây muỗm cổ thụ, bộ bàn ghế sơn xanh. Không có nghĩa gì cả. Nàng thường ngủ trên chiếc giường sắt nhỏ kê sát tường, cạnh chiếc tủ sách xếp bừa bãi, hay đi đôi dép Nhật quai trắng. Không là gì cả, không là gì hết, toàn những kỷ niệm, những hình ảnh mờ, những dư vị cảm xúc, những nhớ thương khắc khoải... Không, Linh của chàng không phải chỉ còn là thế khi xa nhau. Chàng mở ví, những khuôn mặt nàng lấp loáng dưới lớp nhựa bọc, Linh không phải chỉ có vậy, những khoảng đậm tối hay sáng uốn quanh tạo một cái gì đó của Linh trên những miếng giấy hình chữ nhật, hình vuông. Trong nghĩa trang, những bức hình người chết gắn trên mộ chí, chàng luôn luôn cảm thấy đó là hình người đã chết rồi bởi vì biết rõ ràng rằng dưới lớp gạch, không còn gì hết. Bây giờ những khuôn mặt Linh dưới lớp nhựa này cũng không khác. Nhưng chàng muốn nàng phải là hơn nữa. Muốn thế, những kỷ niệm và hình ảnh lưu giữ trong tâm chàng không thể đủ, cần phải có một bức hình, tối thiểu là vậy, đầy đủ chi tiết từ vẻ tròn của bộ ngực nằng nằng trong lòng bàn tay, thung lũng êm mượt giữa hai đùi xuôi dài tới ngón chân, những thứ đã tiếp xúc với chàng làm cho nàng qua chúng trở thành một người giống cái chàng yêu. Rồi cũng chỉ là một thất vọng, một thất bại bởi vì tiếp xúc là ở ngoài, thân thể Linh ở bên ngoài, vĩnh viễn như thế và trong tâm hồn chàng lúc này, Linh ở nơi nào. Một số dày đặc những hình ảnh lưu lại, những dư vị cảm xúc không thể chắp nối, không thể tích tụ để Linh đầy đủ nguyên vẹn là của chàng. Vẫn một thất bại đến tuyệt vọng, một thứ thất vọng chàng đã tìm thấy ngay khi phủ lên người nàng, chân tay đan lẫn vào nhau. Và tới cả những khi cả hai cùng sung sướng đồng thời, chàng chỉ cảm thấy những khoái cảm của mình, không phải của Linh. Và có lần hai đứa cùng cố mở mắt nhìn nhau, nhưng nỗi cố gắng phải tạo ra để giữ cho thân thể bất động đã làm cho chàng không tìm thấy được nàng trong đôi mắt như mờ đi ngây dại phía dưới. "Nhiều khi em muốn em là anh quá". Chàng cũng muốn đổi vị trí như thế, nhưng không được đâu, không bao giờ được đâu, mọi sự là như thế rồi, vĩnh viễn là vậy. Chỉ còn những khoảnh khắc sau cơn ân ái, thân thể lẫn trong nhau, một tiếp xúc thân mật và mệt mỏi. Chúng ta chỉ có được thế thôi, một sự tiếp cận.

Chàng quay lại hỏi:
"Anh có chụp hình nude bà xã bao giờ không?"

Vũ lắc đầu, mệt nhọc:
"Không. Để làm gì? Có thứ đó trên người, dễ sốt ruột vô ích".

Có tiếng gọi từ phía đồn, hai người lắng nghe, Vũ nói:
"Họ gọi anh về ăn cơm kìa".

Định đứng dậy đeo súng lên vai, hỏi:

"Đánh trận, vấn đề sinh lý ra sao? Đòi hỏi dữ dội lắm phải không?"

Vũ ngồi im trên bực thềm đất, mắt nhìn theo lơ đãng một con chim sẻ nhảy từng nấc gần vại nước:

"Bịa. Đại khái thôi, còn ít bị thôi thúc hơn là ngồi văn phòng nữa".

"Tôi thấy..."

Vũ ngắt lời, giọng khó chịu:

"Anh hiểu sai vấn đề rồi. Nhưng rồi anh sẽ biết. Hồi ở quân trường khác, ở đây khác. Lính hành quân về nhào lấy gái không hẳn vì nhu cầu sinh lý. Có lẽ vì một cái gì khác hơn. Không biết anh sẽ thế nào, còn tụi tôi hôm trước vừa mỗi đứa một chầu xong, hôm sau hành quân đụng địch một trận ba tiếng đồng hồ, rút về hậu cứ một đêm bổ sung, sau một chầu bia là cả bọn tôi lại nhào tới chỗ có gái trong năm phút ấy rồi..."

Định cúi nhìn mũi giày đang dí một mẩu thuốc vào sâu trong đất, Vũ nói tiếp:

"Bàn giao thế là đủ rồi. Còn chiếc võng, tôi còn dùng đêm nay. Sáng mai trao quân, trao võng luôn. Cho anh mượn một thời gian dài hạn".

"Anh cứ nói với bà xã tôi may hộ một chiếc nữa. Anh cho giùm chi tiết. Khi nào có dịp lên thăm, mang lên sau. Anh đưa lại tôi danh thiếp, tôi viết thêm mấy chữ cho tiện, anh Vũ".

Định ngồi xuống, kê ngang báng súng trên đùi, viết. Mu bàn tay không có chỗ tựa, ngọn bút như lạc khỏi yêu mến làm chàng không muốn viết nhiều. Em nói đúng, không có gì ở đây cho anh cả. Và ở Sài Gòn cũng không có gì cho anh hết. Anh đang ở một thứ tiền đồn. Vũ cầm danh thiếp lên, hỏi:

"Đọc được không?"
"Cứ tự nhiên".

Định đứng dậy, đeo súng lên vai. Ráng vàng còn dấu vết trên tấm danh thiếp hơi rung động trong những ngón tay Vũ. Có tiếng gọi, chàng ngừng lại, Vũ tiến lại gần, tấm danh thiếp còn cầm ở tay, giọng nói nâng cao để át tiếng động cơ một xe vận tải đang chạy lại gần:

"Anh nói giùm với Yên là đêm nay trung đội tôi đi kích. Tôi cho số nhà nào, cứ bắn ngay số nhà đó, khỏi điều chỉnh..."

Chiếc xe vận tải lại gần, tiếng động cơ át giọng nói Vũ. Chiếc xe lao xuống dốc băng qua giữa đồn và chợ, một làn khói xanh bay là là mặt lộ. Định hỏi lại:

"Anh nhắc lại đi. Nửa câu dưới tôi nghe không rõ".
"Thôi không cần".

Định đứng yên nhìn bạn chờ đợi. Không vì một lý do nào cả, chàng muốn biết Vũ đã nói những gì khi chiếc xe chạy qua. Nhưng Vũ đã quay người đi vào vườn, báng khẩu súng va vào một kẹp đạn kêu vài tiếng khẽ....

Thế Uyên