Tweet
Cộng Sản Việt Nam đổi lời ca khúc
KHÔNG QUÂN VIỆT NAM
KHÔNG QUÂN VIỆT NAM
Thiên Ân
LỜI NÓI ĐẦU
Cách đây 2 năm, trên đặc san Lý Tưởng (Úc Châu) số kỷ niệm Ngày Không Lực 1 tháng 7, chúng tôi đã viết bài “Không Quân Việt Nam – Một hành khúc, hai không lực, mười phiên bản”, một bài viết mang tính cách trà dư tửu hậu, phi chính trị, nói về sáng tác bất hủ của cố Nhạc sĩ Văn Cao (1923-1995), những phiên bản lời hát khác nhau, và mức độ phổ biến trước cũng như sau năm 1975.
Trong số “những phiên bản lời hát khác nhau” được chúng tôi nhắc tới, có phiên bản mới nhất (2015) của website “Bài ca đi cùng năm tháng” của CSVN. Khi nhắc tới phiên bản này, chúng tôi cũng chỉ vạch ra những chỗ khác với nguyên tác của Văn Cao chứ không hề đả kích, bởi vì nói cho cùng, những phiên bản được hát trong tập thể Không Quân VNCH cũng có những chỗ bị tam sao thất bổn.
Vì thế, viết xong bài “Không Quân Việt Nam – Một hành khúc, hai không lực, mười phiên bản” chúng tôi cũng quên luôn, cho tới gần đây khi nhận ra những cố gắng của CSVN trong việc “đòi lại” ca khúc này, và nhất là đọc được những lời phê bình láo lếu trên website “Bài ca đi cùng năm tháng” cùng những lời nhục mạ KQVNCH trên một video của họ; qua đó đám bồi bút sanh sau đẻ muộn viết rằng phiên bản (đã được họ đổi lời một cách vô duyên, nham nhở) mới chính là nguyên tác của Văn Cao!
Vì thế, chúng tôi bắt buộc phải trở lại đề tài “Không Quân Việt Nam Hành Khúc” một lần nữa không ngoài mục đích vạch trần âm mưu xuyên tạc rẻ tiền của đám bồi bút nói trên, và cũng để tác giả - cố nhạc sĩ Văn Cao - được ngậm cười nơi chín suối.
Khác với bài viết trước mang tính cách trà dư tửu hậu, bài này mang tính cách biên khảo, nói có sách mách có chứng, vì thế khá dài, khô khan, và có thể gây nhức đầu, thậm chí “tẩu hỏa nhập ma” nơi một số độc giả. Thành thật xin lỗi trước.
A- NGUỒN GỐC
Trang mạng Wikipedia (tiếng Việt) viết:
"Không quân Việt Nam hành khúc" là một ca khúc do Nhạc sĩ Văn Cao sáng tác khoảng năm 1945 (sau khi sáng tác bài Tiến quân ca), lúc binh chủng này còn chưa được thành lập tại Việt Nam. Cùng lúc, Văn Cao còn viết những ca khúc khác như Hải quân Việt Nam, Chiến sĩ Việt Nam... cho các binh chủng tương lai, trước khi ông lên Việt Bắc tham gia kháng chiến chống Pháp cùng các lực lượng của Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Lịch sử:
Sau khi Văn Cao bị chỉnh huấn sau vụ Nhân văn Giai phẩm, ca khúc này được ít người hát tại miền Bắc. Tuy nhiên, ca khúc đã được sử dụng làm bài hát chính thức của Không lực Việt Nam Cộng Hòa nhưng không được sự đồng ý của nhạc sĩ Văn Cao. Sau này bài hát cũng được cả Không quân nhân dân Việt Nam sử dụng và gia đình nhạc sĩ Văn Cao thừa nhận ca khúc này là viết cho Không quân nhân dân Việt Nam vì nó được viết khi nhạc sĩ tham gia Việt Minh. (ngưng trích)
Nhà báo Hoài Nam, tác giả chương trình giới thiệu, phê bình âm nhạc “70 Năm Tình Ca trong Tân Nhạc Việt Nam” (SBS Radio, Úc Châu), phần nói về Văn Cao có những đoạn sau:
...Đời người thường có những ước mơ. Nhưng riêng nhạc sĩ Văn Cao, cả cuộc đời ông chính là một giấc mơ liên tục. Trong các tình khúc của ông, hình ảnh người yêu thường là hư cấu. Trong nhạc hùng tráng của ông, lý tưởng là một cái gì cao siêu diệu vợi, và hình ảnh người chiến sĩ thì luôn nằm bên trên sự thật, không có ở đời thường.
Văn Cao sáng tác bản Thăng Long Hành Khúc trầm hùng từ trước khi có Cách mạng mùa Thu – cùng ngước mắt về phương Thăng Long, thành cao đứng trong khói sương chiều... Hoặc các hành phúc Hải Quân Việt Nam, Không Quân Việt Nam, khi ông viết làm gì đã có Hải Quân, Không Quân Nhân Dân, hoặc Hải Quân, Không Quân Việt Nam Cộng Hòa?!
Xin lấy bản Không Quân Việt Nam làm thí dụ, một bản quân hành mà đẹp và thơ như một giấc mơ. Nhà phê bình văn học Đặng Anh Đào, ái nữ của học giả Đặng Thái Mai, một người từng ước mơ đi theo kháng chiến từ thưở nhỏ, sau này đã hồi tưởng:
...Bấy giờ, câu hát mà tôi thường hát lên một mình những lúc ở nhà, mắt ngước nhìn trăng sao qua khung cửa sổ rộng của tầng lầu hai, số nhà 32 Lý Thường kiệt, là những câu trong bài Không Quân Việt Nam: “Ta là tinh cầu bay trong đêm trăng...”. Cho đến bây giờ, tôi vẫn nhớ cảm giác lâng lâng bay tới tuyệt đỉnh của giấc mơ ấy. Ngay cả những câu như “Khi nhìn qua khói những kinh thành tan, đôi cánh tung hoành vượt lên mây xanh”, đối với tôi cũng không hề vương vấn một chút gì hung hăng hiếu chiến... Kể cả cái chết của người phi công cũng được cho vượt lên những đau thương bi lụy thường tình: “Đi không ai tìm xác rơi...” (ngưng trích)
B. NGUYÊN TÁC
Hiện nay, tài liệu duy nhất về nguyên tác ca khúc Không Quân Việt Nam của Văn Cao còn sót lại là ấn bản của nhà xuất bản nhạc Tinh Hoa (Huế), phát hành lần thứ tư vào năm 1955.
Nhà xuất bản Tinh Hoa, do ông Tăng Duyệt sáng lập năm 1943 tại Huế, là nhà xuất bản và phát hành nhạc quy mô đầu tiên của Việt Nam. Tinh Hoa đã từng mua bản quyền và xuất bản nhạc của các nhạc sĩ Phạm Duy, Văn Cao, Văn Giảng, Thẩm Oánh, Hùng Lân, Dương Thiệu Tước, Phạm Đình Chương, Nguyễn Văn Thương, Nhật Bằng, Nguyễn Mỹ Ca, Hoàng Trọng, Hoàng Giác, Thu Hồ, Anh Việt, Lê Thương, Lưu Hữu Phước, Canh Thân, Tô Vũ, Phan Huỳnh Điểu...
Trụ sở chính của Nhà xuất bản Tinh Hoa đặt tại số 121 đường Trần Hưng Đạo, Huế, có chi nhánh miền Bắc ở Hà Nội (sau chuyển về Hải Phòng) và chi nhánh miền Nam ở Sài Gòn.
(Sau khi ông Tăng Duyệt đóng cửa Nhà xuất bản Tinh Hoa ở Huế vào năm 1956, nhạc sĩ Lê Mộng Bảo, người phụ trách chi nhánh miền Nam ở Sài Gòn, tìm cách khôi phục, cho ra đời Nhà xuất bản Tinh hoa Miền Nam và làm giám đốc cho đến năm 1975)
Với uy tín nói trên của Nhà xuất bản Tinh Hoa, ca khúc Không Quân Việt Nam do nhà xuất bản này ấn hành phải được xem là chính xác nhất. Qua photocopy bản nhạc ấn hành năm 1955, chúng ta thấy lời hát của nguyên tác như sau:
Không Quân Việt Nam (Văn Cao)
Giờ đoàn người từng vượt bao biên giới đã chiến đấu
Ðã chiếm chiến công ngang trời
Giờ đoàn người còn vượt qua biên giới quyết chiến đấu
Ði không ai tìm xác rơi
Lúc đất nước muốn bao người con thân yêu ra đi
Hối tiếc tấm thân làm chi
Giờ thề một lòng vượt trên lưng gió quyết chiến thắng
Nhớ lấy phút giây từ ly
Ta là đàn chim bay trên cao xanh
Khi nhìn qua khói những kinh thành tan
Ðôi cánh tung hoành giạt trên mây xanh
Ta là tinh cầu bay trong đêm trăng.
Điệp khúc:
Ðây đó hồn nước ơi!
Không quân Việt Nam vút trên ngàn mây gió
U... u… u… u… u… u…
Ôi phi công danh tiếng muôn đời
Nhìn xa phi trường Việt Nam
Không quân ra đi cánh bay rợp trời
U... u… u… u… u… u…
Xa giang sơn ngắm nhìn về khắp nơi
Đàn chim dù bay nghìn phương cũng về để rồi ngày ngày sống hòa nhịp đời cùng ngàn kiếp chim
Bầy ta càng đi càng xa quyết khi về đem lại đây chiến công dù thân mồ quên lấp chìm.
Phiên khúc 2:
Chiều vàng chập chùng thành xây vách đá với núi biếc
Ánh sáng dưới Đông Phương ngời
Chiều còn lạnh lùng cùng trên không tuyết sáng lấp lánh
Tây Phương tưng bừng khắp nơi
Trước sóng nước cuốn bao người phi công xưa phơi xương
Cánh lướt trên Thái Bình Dương
Ấm ầm bạt ngàn vụt qua trên đất nước bát ngát
Gió hát khúc ca hồi hương
Ta là hồn thiêng non sông vươn cao
Quân đoàn quốc tế đắp xây tự do
Dành lấy hòa bình đổi gây binh đao
Ta tiền phong nguyền chiến đấu gắt gao.
Điệp khúc:
(Đây đó... lấp chìm)
Trong tất cả mọi phiên bản thu âm (audio) chúng tôi được nghe từ trước tới nay, chỉ có phiên bản của Việt Dzũng & Nguyệt Ánh hát chính xác 100% lời hát của Văn Cao, đồng thời cũng là bản thu âm duy nhất có hát cả phiên khúc 2.
Tuy nhiên bốn câu cuối trong phiên khúc 2 (Ta là hồn thiêng... chiến đấu gắt gao) đã được thay bằng bốn câu cuối của phiên khúc 1 (Ta là đàn chim... bay trong đêm trăng). Có lẽ vì người hát nhận thấy nội dung bốn câu cuối trong phiên khúc 2 nói về “quốc tế cộng sản”, không còn phù hợp với thế kỷ 21, khi mà khối các nước xã hội chủ nghĩa đã bị tan rã.
Nhưng dù sao, bản thu âm của Việt Dzũng & Nguyệt Ánh cũng phải được xem là tài liệu hiếm quý, nên phổ biến và lưu giữ để tránh bị thất truyền.
Không Quân Việt Nam (Việt Dzũng & Nguyệt Ánh)
LƯU Ý:
Bản thu âm của Việt Dzũng & Nguyệt Ánh cũng được đưa vào chương trình Việt Nam Cộng Hòa ❀ ☰ 47 Hùng Ca ❀ Hành Khúc trên YouTube, chúng tôi ghi ra link dưới đây để đề phòng trường hợp Facebook Việt Dzũng bị CSVN đánh phá, quý độc giả còn có nguồn khác để tìm nghe:
C- CÁC PHIÊN BẢN
Nếu tính cả lời hát được viết ra (written) lẫn lời hát được thu âm (tape, CD, DVD), chúng tôi thấy trên Internet hiện nay có ít nhất 10 phiên bản khác nhau, trong phạm vi bài này chúng tôi sẽ chỉ đề cập tới 3 phiên bản (viết) đáng chú ý nhất, và điểm qua một số video clip.
Cũng xin lưu ý, tất cả mọi phiên bản đã và đang được lưu hành đều không có phiên khúc 2, trừ karaoke “Hành Khúc QL VNCH” của DSK.
- Phiên bản #1:
Là bản “Không Quân Việt Nam Hành Khúc” được Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH chấp thuận làm bài hát chính thức cho quân chủng Không Quân VNCH sau khi được chính thức thành lập vào ngày 1 tháng 7 năm 1955.
Không Quân Việt Nam
Giờ đoàn người từng vượt qua biên giới đã chiến đấu,
Đã chiếm chiến công ngang trời
Giờ đoàn người còn vượt qua biên giới quyết chiến đấu,
Đi không lo gì xác rơi
Lúc đất nước muốn bao người con thân yêu ra đi
Hối tiếc tấm thân làm chi
Giờ thề một lòng vượt trên lưng gió quyết chiến thắng
Nhớ lấy phút giây từ ly
Ta là đàn chim bay trên cao xanh
Khi nhìn qua khói những kinh thành xa
Ðôi cánh tung hoành vượt trên mây xanh
Ta là tinh cầu bay trong đêm trăng.
Điệp khúc:
Ðây đó hồn nước ơi!
Không quân Việt Nam vút trên ngàn mây gió
Ù... u… u… u… u… ú…
Ôi phi công danh tiếng muôn đời
Nhìn xa phi trường Việt Nam
Không quân ra đi cánh bay rợp trời
Ù... u… u… u… u… ú…
Xa giang sơn ngắm nhìn về khắp nơi
Đàn chim dù bay ngàn phương cũng về
Để rồi ngày ngày sống hòa nhịp đời cùng ngàn kiếp chim
Bầy ta càng đi càng xa quyết khi về đem lại đây chiến công dù thân mồ quên lấp chìm.
Đối chiếu với nguyên tác của Văn Cao, Phiên bản 1 có năm chỗ bị đổi lời hát:
- “vượt bao biên giới” (trong câu đầu) đổi thành “vượt qua biên giới”
- “Ði không ai tìm xác rơi” đổi thành “Ði không lo gì xác rơi”
- “kinh thành tan” đổi thành “kinh thành xa”
- “giạt trên mây xanh” đổi thành “vượt trên mây xanh”
- “nghìn phương” (Đàn chim dù bay nghìn phương...) đổi thành “ngàn phương”.
Chúng tôi không hiểu tại sao tác giả (tạm thời xem là khuyết danh) của phiên bản 1 lại đổi “vượt bao biên giới” thành “vượt qua biên giới”; bởi vượt bao biên giới (nhiều biên giới khác nhau) dứt khoát nghe hay hơn, mạnh hơn là vượt qua biên giới (chỉ một biên giới).
Còn đổi “kinh thành tan” thành “kinh thành xa”, có lẽ để nghe bớt sắt máu, rùng rợn; nhưng lại trở nên vô lý: nhìn qua khói lửa thì phải là những kinh thành tan (bởi bom đạn).
Riêng việc đổi “giạt trên mây xanh” thành “vượt trên mây xanh”, chúng tôi lại thấy rất... có lý, bởi chữ “giạt” thường đi với chữ “trôi” (trôi giạt) nghe không mạnh, không hay bằng chữ “vượt”.
Còn “ngàn phương” hay “nghìn phương” ở đây cũng đều có nghĩa là 1000.
Tuy nhiên, trong khi bốn chỗ đổi lời nói trên có thể chấp nhận, việc thay “Ði không ai tìm xác rơi” bằng “Ði không lo gì xác rơi” không thể chấp nhận, bởi vì chẳng những nghe không hay hơn mà còn làm giảm tính cách thống thiết cường điệu (melodrama) có chủ ý của tác giả (Văn Cao).
Theo ý kiến của nhiều người (trong đó có chúng tôi), có lẽ người (hay những người) sửa lời hát cho rằng “Ði không ai tìm xác rơi” nghe thê lương quá, sợ các đấng pilot “lạnh cẳng” nên sửa thành “Ði không lo gì xác rơi”!
Nếu người (hay những người) ấy sợ các đấng pilot “lạnh cẳng” thì còn tạm chấp nhận, nhưng nếu cho rằng nghe thê lương quá, chúng tôi không đồng ý; bởi đây là một suy nghĩ hời hợt, nông cạn, không có tâm hồn, thiếu sự lãng mạn để có thể thưởng thức nghệ thuật cải lương hoặc nghe nhạc vàng – vốn thu hút đối tượng nhờ tính cách cường điệu, vượt lên trên thực tế!
- Phiên bản #2 (Phiên bản “lai”):
Phiên bản 2, đúng ra phải viết là “những phiên bản 2”, là những phiên bản “lai” được hát trong KQ VNCH từ trước tới nay. Có thể nói những phiên bản này (đôi khi chỉ khác nhau một, hai chữ) là một sự pha trộn giữa nguyên tác của Văn Cao và phiên bản 1 (của Bộ TTM).
Ðiểm đáng chú ý đầu tiên là các phiên bản này đều hát “Đi không ai tìm xác rơi” theo đúng nguyên tác của Văn Cao chứ không hát “Ði không lo gì xác rơi” theo phiên bản 1.
Dưới đây là phiên bản 2 được nhiều người hát nhất.
Không Quân Việt Nam
Giờ từng đoàn người vượt qua biên giới quyết chiến đấu
Cố chiếm chiến công ngang trời
Giờ từng đoàn người vượt qua biên giới quyết chiến đấu
Đi không ai tìm xác rơi
Lúc đất nước muốn bao người con thân yêu ra đi
Hối tiếc tấm thân làm chi
Giờ thề một lòng vượt trên lưng gió quyết chiến thắng
Nhớ lấy phút giây từ ly
Ta là đoàn chim bay trên cao xanh
Khi nhìn qua khói những kinh thành tan
Đôi cánh tung hoành vượt trên mây xanh
Ta là tinh cầu bay trong đêm trăng.
Điệp khúc:
Đây đó hồn nước ơi!
Không Quân Việt Nam vút trên ngàn mây gió
U... u... u... u... u... u...
Ôi phi công danh tiếng muôn đời
Nhìn xa phi trường Việt Nam
Không Quân ra đi cánh bay rợp trời
U... u... u... u... u... u...
Xa giang san ngắm nhìn về khắp nơi
Đàn chim dù bay ngàn phương cũng về để rồi ngày ngày sống hòa nhịp đời cùng ngàn kiếp chim
Đoàn ta càng đi càng xa, quyết khi về đem lại đây chiến công dù thân vùi quên lấp chìm.
Ngoài những chỗ khác nhau không mấy quan trọng, như “vượt bao biên giới - vượt qua biên giới”, “đã chiếm chiến công – cố chiếm chiến công”, “bầy ta - “đoàn ta”, phiên bản 2 có hai chỗ khác lời hát rất quan trọng, thay đổi ý hẳn ý nghĩa trong nguyên tác của Văn Cao; và đây cũng là điểm gây “nhức đầu” nhất mà chúng tôi bắt buộc phải đề cập tới.
Đó là việc thay đổi vị trí của chữ “từng” trong câu thứ nhất, và thay chữ “còn” bằng chữ “từng” trong câu thứ hai.
Trước hết, mời độc giả đọc lại thật kỹ nguyên văn hai câu đầu trong nguyên tác của Văn Cao:
Giờ đoàn người từng vượt bao biên giới đã chiến đấu
Ðã chiếm chiến công ngang trời
Giờ đoàn người còn vượt qua biên giới quyết chiến đấu
Ði không ai tìm xác rơi
để thấy ý ông muốn nói:
Giờ đây, đoàn người đã từng vượt bao biên giới, đã chiến đấu,
đã chiếm chiến công ngang trời (trong quá khứ), nay vẫn còn vượt qua biên giới quyết chiến đấu... (trong hiện tại).
Còn hai câu đầu trong phiên bản 2 (của Không Quân VNCH):
Giờ từng đoàn người vượt qua biên giới quyết chiến đấu
Cố chiếm chiến công ngang trời
Giờ từng đoàn người vượt qua biên giới quyết chiến đấu
Đi không ai tìm xác rơi
thì có nghĩa:
Giờ đây, nhiều đoàn người đang lần lượt vượt qua biên giới quyết chiến đấu, cố chiếm chiến công ngang trời. Tức là chỉ nói về những gì đang diễn ra trong hiện tại, chứ không nhắc tới những gì đã xảy ra trong quá khứ.
Xét về mặt văn phạm, lời hát trong phiên bản 2 (của Không Quân VNCH) không có gì sai, nhưng về ý nghĩa đã thay đổi hẳn những gì Văn Cao muốn diễn đạt trong nguyên tác.
Sau này định cư ở Úc, có dịp gần gũi cựu Thiếu tá nhạc trưởng Vũ Văn Tuynh (bút hiệu Vũ Tuynh) trước kia phụ trách Nhạc đoàn Không Quân của BTL/KQ, chúng tôi đã hỏi ông tại sao “phe ta” không hát hai câu đầu theo lời hát trong “Không Quân Việt Nam Hành Khúc” đã được Bộ Tổng Tham Mưu QLVNCH chấp thuận (Phiên bản 1) mà lại sửa đổi, khiến nó mất đi ý nghĩa của nguyên tác, thì ông chịu thua, không thể trả lời!
Riêng chúng tôi suy nghĩ như sau:
Trong một tập thể, nhất là các quân trường, người ta cần những lời hát DỄ HIỂU, DỄ HÁT, DỄ THUỘC, thì câu trên hát “Giờ từng đoàn người”, câu dưới cũng hát “Giờ từng đoàn người” sẽ được mọi người “welcome” hơn là câu trên hát “Giờ đoàn người từng”, câu dưới hát “Giờ đoàn người còn” theo đúng nguyên tác.
Vì thế, chúng tôi cũng không kỳ vọng tập thể KQVNCH ở hải ngoại cũng như trong nước sẽ “sửa sai” những phiên bản đã được hát từ hơn một nửa thế kỷ qua, bởi đó là một điều bất khả thi, và xét cho cùng cũng không cần thiết!
Sau đây chúng tôi xin giới thiệu hai video clip trên YouTube với lời hát của phiên bản “lai”.
Video thứ nhất có tựa đề Không Quân Việt Nam Cộng Hòa Hành Khúc là phiên bản được nghe/xem nhiều nhất từ trước tới nay.
Trình bày hợp ca rất hay, hình ảnh các loại phi cơ của KQVNCH rất đẹp.
Về lời hát, chỉ có một chỗ hơi kỳ kỳ, thay vì:
Giờ từng đoàn người... quyết chiến đấu, cố chiếm chiến công...
Giờ từng đoàn người... quyết chiến đấu, đi không ai tìm...
Giờ thề một lòng... quyết chiến thắng, nhớ lấy phút giây từ ly
lại hát:
Giờ từng đoàn người... quyết chiến đấu cố chiếm chiến công...
Giờ từng đoàn người... quyết chiến thắng đi không ai tìm...
Giờ từng đoàn người... quyết chiến đấu, nhớ lấy phút giây từ ly
Video thứ hai có tựa đề Không Quân Việt Nam Hành Khúc, do Mai Hương, Quỳnh Dao, Kim Tước, và Anh Vũ hợp ca rất hay. Trước kia cũng được phổ biến rộng rãi trên YouTube kèm theo những hình ảnh về KQVNCH nhưng không hiểu sao nay không thấy nữa. Muốn nghe, phải vào website “nhạc của tui” của người trong nước theo link dưới đây:
Điểm đáng chú ý duy nhất về lời hát trong audio này là trong khi câu trên hát “Giờ từng đoàn người...” (phiên bản lai) thì câu dưới lại hát “Giờ đoàn người còn...” giống như trong nguyên tác của Văn Cao, chẳng ăn nhập gì với nhau cả!
(Còn tiếp)
Comment