Chuyện Trong Tù

[thien ly]

Kính thưa quý độc giả của HQPD

Hôm nay TL xin hân hạnh được giới thiệu đến quý vị những mẩu truyện ngắn trong tù của nhà thơ Lý Thảo Yên. Ông là một cựu lính chiến Việt Nam Cộng Hoà và đã trải qua bảy năm khổ nhục trong nhà tù CS. Những câu chuyện về đời tù cải tạo thì không phải là đề tài mới mẻ, nhưng nó có giá trị lịch sử như một bài học truyền lại cho thế hệ sau, để biết được sự tàn ác của bọn người " bên thắng cuộc". Trong hàng bao nhiêu câu chuyện đó với nhiều bút pháp mô tả khác nhau, toàn bộ những nhân vật đều là những nhân chứng sống đã trải qua thời kỳ gian lao, khốn khổ sau chiến tranh. Dưới bút pháp của ông Lý Thảo Yên, những câu chuyện được kể lại ngắn gọn mà xúc tích, hàm chứa ý châm biếm một cách tự nhiên và thâm thúy. Xin kính mời quý độc giả cùng đọc với TL.

Chuyện Trong Tù

Chuyện kể về Việt cộng thì nhiều khôn tả, viết cả đời cũng không hết. Hôm nay xin hầu quý vị dăm ba câu chuyện vui xẩy ra trong các trại tù. Chuyện có khi được nghe bằng tai, đôi lúc thấy tận mắt. Thế nào đi chăng nữa thì cũng bảo đảm là chuyện thật một trăm phần trăm. Chẳng được trống canh nào nhưng cũng hy vọng có được đôi phút cho quý vị "thư giãn".
Chuyện chẳng nói xấu gì ai mà cũng chẳng vinh danh gì ai bởi vì, cái dốt nát, huyênh hoang lếu láo của bọn cán ngố thì đã là vốn dĩ, còn cái hào hùng, ngang tàng của những chàng lính "ngụy" miền Nam thì ngàn xưa đã vậy rồi, còn nói gì nữa.
Chuyện chỉ là chuyện. Quý vị nào cười được thì cười, ai không cười mặc kệ.

CHUYỆN A 30

Có thầy giáo kia đang dậy học ở "lít sê iệc se" Đà lạt, chẳng hiểu chán đời làm sao, bỏ dậy, về Nha trang ăn rồi đi chơi. Tướng thì hom hem, chân đi khệnh khạng, thế mà chơi ten nít rất hay mới chết chứ. Một hôm tình cờ đụng Râu kẽm, hai chàng mến mộ tài nhau, tâm đầu ý hợp sao đó không biết, bèn một phát kết làm bạn bè rồi rủ nhau ra tiệm chụp tấm hình làm "kỹ nghệ".

Tấm hình được trưng ngay giữa phòng khách nhà thầy giáo. Khách ra vào ai cũng trầm trồ khen ngợi. Một đồn mười, mười đồn trăm, trăm đồn ngàn, cứ thế mà đồn.
Ngặt cái, từ khi Việt cộng vào, Cách mạng lại suy nghĩ cách khác: Chẳng làm ăn gì mà vẫn sống phây phây, lại còn quen ông to bà nhớn, ắt hẳn phải là CIA thôi. Thế là đi ủ tờ.

Bài học Đế quốc Mỹ con đỉa hai vòi được Chính trị viên giảng ở hội trường. Về "lán", cán bộ quản giáo phải giảng lại một lần nữa để tù binh "xuyên suốt" và hội thảo.
Khi tên quản giáo giảng xong một đoạn, hắn vỗ tay bôm bốp thế là mọi người vỗ tay theo. Thầy giáo nhà ta cứ ngồi trơ ra, mắt lơ đãng ngó mây bay ngoài trời, có lẽ đang miên man nhớ về cái thuở đứng trên bục gỗ ngày xa xưa. Tên quản giáo tiếp tục giảng rồi lại vỗ tay.
Thầy giáo nhà ta lại cứ ngây như phỗng đá, mắt liếc bên phải rồi quan sát bên trái.
Khổ một nỗi thầy lại ngồi ngay trước mặt tên quản giáo như cây đinh chọc vào mắt hắn.

- Anh kia, anh nhìn cái gì vậy.

- Thưa cán bộ, thấy lạ thì tôi nhìn.

- Lạ là lạ cái gì, nói nghe coi.

- Lạ chứ, từ trước đến giờ tôi đi diễn thuyết, nghe diễn thuyết cũng đã nhiều nhưng chưa từng thấy ai nói xong lại tự mình vỗ tay khen mình, làm cò mồi cho người khác. Tục ngữ có câu: Mẹ hát con khen hay, cũng tạm chấp nhận, đằng này mẹ hát mẹ khen hay. Cái này phải gọi là mèo khen mèo dài đuôi...

- A… thằng này láo, bắt nó đi.

Tội nghiệp, thế là thầy giáo nhà ta lại khệnh khạng đi trước hai mũi AK.

CHUYỆN TỔNG TRẠI 5

Mỗi chủ nhật, sau giờ tập thể dục lúc 6 giờ sáng, tất cả tù nhân phải tập họp hàng ngang trước mặt lán, bày biện hết đồ đạc cá nhân trên tấm bạt để quản giáo và vệ binh đi kiểm tra.
Một tên vệ binh cầm súng đứng cạnh quản giáo còn một tên thì ngồi xuống lật qua lật lại từng món đồ, chờ lệnh. Hắn cầm ống thuốc đánh răng Hynos đưa lên cao.

- Tịch thu. Tên quản giáo lạnh lùng ra lệnh.

- Cái này là kem đánh răng, đồ dùng vệ sinh hàng ngày mà cán bộ.

- Biết rồi, bất kỳ cái gì hàng ngoại là tịch thu hết.

- Cái này đâu phải hàng ngoại đâu.

- Còn ngoan cố hả ? Rõ ràng chữ Hynos đây mà còn kêu là không phải hàng ngoại. Hàng nội thì phải lấy tên chẳng hạn như Hoa bưởi, hoa Mai hay bồ kết chứ.

Thế là mất toi, ngậm miệng ăn tiền.

Chuyện nghe từ toán kiểm tra bên cạnh.
Tên vệ binh cầm cây bút máy Pilot đưa lên. Tên quản giáo ra lệnh tịch thu trong lúc đưa mắt nhìn chủ nhân cây bút.

- Ở đâu mà anh có, ai cho phép anh sử dụng ?

- Thì học tập cần phải có bút, tôi nói vợ tôi thăm nuôi mang lên.

Tên cán bộ hằm hằm nét mặt, quát lên:

- Anh dám bôi bác chế độ hả. Anh nghĩ nhà nước không có được cây bút chì cho anh sao ?

- Đâu có cán bộ, tôi đâu dám. Trong lòng tôi lúc nào cũng kính trọng miền Bắc Xã hội chủ nghĩa, giảng dậy rõ ràng, ăn nói văn hoa, con người lịch lãm…

Khuôn mặt tên cán bộ đã bớt căng thẳng, hắn cười một cách thỏa mãn:

- Thật hả, anh cũng nghĩ như vậy hả. Thì đúng rồi miền Bắc là cái nôi văn học của Việt Nam mà.

- Quả thật, chẳng hạn những việc làm như thế này, để diễn tả, miền Bắc gọi là kiểm nghiệm, miền Nam chúng tôi không thể nào có được một danh từ văn hoa như vậy.

Tên cán bộ ngạc nhiên:

- Vậy chứ trong Nam các anh gọi là cái gì ?

- Dạ thưa cán bộ, trong Nam chúng tôi gọi là…ăn cướp.

Bốp. Thế là máu chảy ròng ròng đi vào phòng biệt giam.

CHUYỆN A 30

Ở tù A.30 cũng có cái vui đáo để. Phía trong hội trường, bên này là toán giã, bên kia toán xay, cuối dẫy là mấy bà, mấy cô hình sự vượt biên đang sàng đang sảy, râm ran trò truyện. Không biết hơi hướm ra làm sao mà cứ ở đâu có bóng hồng là ở đó có mấy chàng "ngụy" mon men, nhất là mấy anh chàng không quần.
Ngoài sân, trời nắng chang chang. Trên nền gạch nóng bỏng, một toán tù đang nhễ nhại đập lúa. Một toán khác đang dùng chổi quét dọn những hạt thóc văng ra ngoài chiếc cót quây kín một góc.
Có chàng kia, chiếc áo chích chòe đã rách xả một bên vai, quần thì ống cao ống thấp, tay cầm dăm ba nhánh lúa, quơ qua quơ lại.
Tên quản giáo đang ngồi trong hội trường, hai chân gác lên bàn, nhìn thấy. Hắn ngứa mắt lắm nên cho vệ binh kêu chàng vào.

- Cán bộ gọi tôi ?

- Anh làm cái gì ngoài đó ?

- Dạ đập lúa.

- Đập cái gì, anh cầm mấy nhánh lúa phe phẩy như mấy bà lên đồng. Ngó ra ngoài đi, anh thấy người ta làm như thế nào không ?

Chàng cũng ngó ra ngoài một lát rồi quay lại chậm rãi:

- Cán bộ thấy đó, người ta to con vạm vỡ còn tôi nhỏ con ốm yếu, làm sao làm khỏe như họ được. Với lại, trời sinh mỗi người một tính, một khả năng. Tôi viết tiếng Tây, tiếng Tàu, tiếng Việt được hết. Cán bộ lấy bút ra thi với tôi xem ai viết nhanh hơn ai.
Giỏi hé ! Thôi vào nhà đá viết đi.

CHUYỆN TỔNG TRẠI 5

Nói đến Lý Tống hẳn ít người không biết, kể cả trong tù lẫn ngoài đời, từ trước kia cho đến sau này. Những việc hắn làm thường khác người. Hắn là người có ý chí và ham học hỏi. Khi hắn tập thổi sáo thì làm khổ lỗ tai anh em đã đành mà còn sợ rắn bò về nữa. Có nhiều đêm dậy đi tiểu, vẫn thấy hắn, trong giờ gác, trùm mền ngồi học tự điển. Duy một điều về tư cách thì không nhiều người thích.
Chuyện lâu quá rồi, không nhớ nguyên nhân gì, đại khái là "cách mạng" buộc tội nhưng hắn không nhận. Anh em năn nỉ hết lời hắn cũng nhất định không là không.
Tù binh, làm việc thì khổ sai, ăn thì ba hột bắp, củ mì, đói mốc đói meo, chỉ mong được ngủ sớm để bù trừ, thế mà bữa nào cũng vì ba cái kiểm điểm mà phải thức đến mười một giờ khuya. Anh em xin hắn: Nhận hay không nhận, chết thằng Tây đen nào khi bản án không có ngày về, xin mày thương anh em một chút.
Không chịu là không chịu.
Đêm ấy, tên quản giáo Dư, cấp bậc chuẩn úy, ngồi sau chiếc bàn kê gần cửa, chủ trì. Hắn gốc Phú Yên. Tù binh cho hắn cái tên là Ba răng vàng vì mỗi lần hắn cười lửa tóe cả ra ngoài. Hai tên vệ binh ôm AK đứng gác hai bên cửa.
Lời qua tiếng lại. Làm sao ngố đủ trình độ lý luận.
Cho đến một lúc không còn cãi được, không còn chịu được nữa, tên quản giáo Dư đập tay xuống bàn cái rầm. May cho hắn, cái bàn làm bằng tre không thôi hắn phải đi nhà thương rồi. Hắn hét lên:

- Quỳ xuống.

Lý Tống đột nhiên đổi giọng trầm tĩnh:

- Không bao giờ. Lý Tống này chỉ quỳ hai lần trong đời, trước bàn thờ Tổ Quốc và trước bàn thờ cha mẹ mà thôi.

Hai tên vệ binh nâng cao hai khẩu súng, lên đạn lắc cắc, chĩa thẳng vào Tống.

Lạnh lùng đưa hai tay lên banh ngực áo, Tống chậm rãi:

- Bắn đi, Lý Tống này chết còn trăm ngàn Lý Tống khác…

Giây phút thật căng thẳng. Mấy con muỗi vo ve qua lại. Đã dám banh ngực thì người sợ dĩ nhiên không phải là Lý Tống mà là mấy người ngồi trên sạp ngay sau lưng Tống kìa. Trời ui, tên bay đạn lạc thì oan ơi ông địa.

Tên Dư không dám ra lệnh bắn, đành xuống giọng:

- Giải nó đi.

Nhà biệt giam nằm ngoài trại tù khá xa nên không nghe được tiếng nói mà chỉ nghe những tiếng hét đau đớn vang lên từng chập.
Chuyện này không vui, không cười à nha.

CHUYỆN TỔNG TRẠI 5

Tù binh phải khai lý lịch không biết bao nhiêu lần mà kể. Đặc biệt lần này là về địa chỉ cư trú để bộ đội đến tận địa phương kiểm tra.
Sau hai tháng, tất cả tù binh được tập họp ở hội trường để nghe chỉ thị. Tên từng người và địa chỉ được duyệt qua. Một lúc sau:

- Lý Tửng, Anh nào là Lý Tửng đâu?

- Tôi đây cán bộ.

- Anh khai làm sao mà chúng tôi mất cả một ngày trời mà cũng không tìm ra địa chỉ số xxx đường Gia Long (*) là sao. Có khai đúng không đấy?

- Dạ không đúng, cán bộ. Hôm đó tôi bị sốt mê man nên khai lộn. Xin cán bộ cho tôi được khai lại là số xxx đường Mạc đĩnh Chi (*)

- Biết ngay mà. Hôm nay có bịnh hoạn gì không ?

- Dạ không. Bữa nay rất bình tĩnh.

Hai tháng sau.

- Lý Tửng, Lý Tửng đâu ?

- Dạ có tôi đây.

- Khai với chả báo, lần nào cũng vậy. Cách mạng yêu cầu anh thành khẩn trong vấn đề khai báo. Cách mạng đã tốn biết bao nhiêu thời gian cũng vẫn không tìm thấy địa chỉ anh khai lần thứ hai, tại sao vậy ?

- Trời ơi, từ ngày cách mạng vào đây, tiền bạc thay đổi, nhà cửa thay chủ, đường xá thay tên. Cán bộ ở ngoài đó còn không biết thì làm sao trong này tôi biết được.

Hay là Cán bộ cho tôi đi cùng, đảm bảo là tôi sẽ chỉ đúng… Khôn nhỉ.

Lý Thảo Yên

https://sites.google.com/site/lythaoyen1/truyen-hoi-ky/chuyen-trong-tu



(*) Dinh độc lập & Nghĩa địa Mạc đĩnh Chi.

[thien ly]

Ân Tình, truyện dài

Ân Tình
( LýThảo Yên)

1.

Chi hé cửa nhìn ra ngoài. Con ngõ hôm nay xa lạ hẳn. Đám trẻ nghịch ngợm phá phách đã biến đi đâu mất cả. Những gánh hàng rong, những xe ba gác chở đầy thực phẩm cũng không thấy xuất hiện. Sinh hoạt náo nhiệt của một ngày bỗng trở nên vắng lặng. Cái không khí im lìm ngột ngạt đến rợn người mỗi khi từng loạt đạn từ đâu đó rộ lên.
Nhìn quanh, nhà nào nhà nấy cửa ngõ im ỉm. Thỉnh thoảng một bóng người, mắt trước sau vội vã bước. Chi khép cửa, gieo mình xuống sa lông, hai tay ôm lấy mặt. Trên bàn, chiếc radio vẫn ra rả lời kêu gọi buông súng. Hoang mang tràn ngập trong đầu. Không biết giờ này Hoàng đang ở đâu, có mệnh hệ gì không. Vài tuần trước, ghé về nhà lúc nửa khuya, Hoàng bảo đơn vị chàng đã kéo về Hàng Xanh. Nói được vài câu thăm hỏi, chỉ thằng Dũng cách xếp lại mấy bao cát cho chiếc hầm rồi lại cùng tài xế tất tả đi ngay. Sự vội vã cho Chi đoán được tình hình đã rất căng thẳng.
Thằng Dũng chẳng hiểu gì nhưng cũng cảm thấy rất bồn chồn, đứng ngồi không yên. Nó đi tới đi lui, cuối cùng ngồi xuống cạnh Chi, vòng tay ôm vai mẹ như một an ủi, vỗ về.
Bà Tâm và Tỷ Chiêu thì nhất định không rời khỏi căn hầm. Có lẽ tiếng đạn pháo hôm qua nổ quá gần rung chuyển cả nhà, làm bà sợ hãi. Hình như Tỷ Chiêu rất thích thú với trò chơi mới lạ này. Nó đòi anh hai phải bắt cho nó một bóng đèn điện, căn hầm đã nhỏ lại càng chật chội thêm với cả đống đồ chơi nó tha vào. Tối ngày tô tô vẽ vẽ, thầm thì với con búp bê to gần bằng nó.
Có tiếng gõ nhè nhẹ ở cửa sau. Thằng Dũng bật dậy như chiếc lò so, lao ra cửa. Nó dừng lại đưa mắt nhìn mẹ, chờ đợi.
- Hỏi xem ai hãng con.
Dũng ghé sát miệng khe cửa:
- Ai đó?
- Mở cửa cho bố vào.
Dũng kéo chốt cửa, la lên nho nhỏ vừa lúc Chi chạy ào tới.
- Mẹ, mẹ, bố về.
Chi ôm chầm lấy chồng, nước mắt chạy quanh. Niềm xúc động khiến thân xác nàng chùng xuống. Hoàng dìu vợ trong lúc mắt đảo quanh phòng:
- Bà nội với Tỷ Chiêu đâu?
Con bé từ trong hầm nghe tiếng Hoàng, lấn bà nội, bò ra ngoài. Bất chấp mẹ và anh, nó phóng thẳng vào vòng tay Hoàng, úp sát mặt vào ngực, đưa bàn tay nhỏ xíu sờ khắp mặt bố:
- Bố hổng cạo râu, hôn con đau thấy mồ hà.
Như khám phá ra điều gì, nó chợt la lên:
- Bố hổng có tắm nữa, người bố chua lè hà.
- Vậy là không cho Bố bế nữa phải không?
- Không phải, không phải mà…
Hoàng nâng mặt con:
- Ở nhà anh hai có bắt nạt con không?
Tỷ Chiêu bỗng nhiên phụng phịu:
- Bố rầy anh hai đi, ở nhà ảnh cứ bắt nạt con hoài hà…
Hoàng nháy mắt. Dũng cười:
- Anh không đánh là may rồi, còn mách nữa, hư quá mà.
Bà Tâm cũng vừa ra tới, mếu máo :
- Về rồi ư con. Mẹ lo quá, mẹ cầu nguyện cho con suốt cả đêm.
Hoàng bỏ con bé xuống, cầm tay mẹ, cười:
- Hết rồi. Con không chết được đâu, mẹ khỏi phải lo cho con nữa.
Câu trả lời phản xạ nhưng hậu chấn khuấy động cả một tâm tư dồn nén, dấu kín. Quây quần ở phòng khách, Hoàng tóm lược tình hình cho gia đình yên tâm.
Tắm rửa, cơm nước xong Hoàng cáo mệt, vào phòng nghỉ ngơi. Lâu lắm mới được ngả lưng trên chiếc giường nệm. Hoàng sửa mình ở một vị thế thoải mái nhất, chong mắt nhìn lên trần nhà. Thế là hết, hết thật rồi, bạn bè, đồng đội, những chiến địa ngậm ngùi, những chiến tích vẻ vang, tất cả từ nay đã đi vào dĩ vãng, đã trở thành kỷ niệm. Đâu nguyên do, đâu viễn ảnh. Tất cả xoáy vòng, quanh những mất mát, những hụt hẫng của một con đường cụt.
Chi mở cửa rón rén bước vào, lặng lẽ ngồi xuống mép giường. Hoàng đang định nói điều gì thì Chi đã để ngón tay trỏ lên môi, đưa qua đưa lại như ngầm bảo:
- Hãy yên lặng, anh không cần phải nói gì cả.
Chi là một người đàn bà rất thông minh, kín đáo và tế nhị. Mười mấy năm trong tình nghĩa vợ chồng, hầu như bao giờ Chi cũng đoán trước được ý nghĩ của chồng để chia sẻ hay chiều chuộng. Nền tảng hạnh phúc gia đình được xây dựng từ đó.
Chi ghé sát mặt chồng. Những nếp nhăn trên má, trên đuôi mắt trĩu nặng ưu tư. Nhìn nhau không nói. Chi vuốt lại ba sợi tóc còn vương trên trán Hoàng. Bàn tay giữ thật lâu trên mái tóc ấy rồi kéo nhẹ xuống mặt cho đôi mắt Hoàng nhắm lại: Hãy ngủ yên.

***

Ngày tháng trôi qua thật nặng nề. Nón cối dép râu, khăn choàng đỏ, những khẩu AK đeo lủng lẳng gần chạm đất trên thân thể còm cõi chưa đủ chiều cao trưởng thành. Những khuôn mặt mới ngày nào còn hiền lành, khờ khờ khạo khạo hôm nay bỗng đằng đằng sát khí. Tất cả làm Chi mệt mỏi.
Sáng nay, Chi dậy sớm lên trường trình diện nhiệm sở theo lời kêu gọi của Ủy ban tiếp quản thành phố. Trường của Chi cách nhà hơn một ngã tư đường. Chi đã dậy học ở đây mười mấy năm. Mỗi sáng đi bộ đến trường, Chi trông giống như cô nữ sinh trong chiếc áo dài trắng với cặp sách cầm tay.
Trước cổng trường, đám học trò tụm năm tụm bảy. Vừa thấy bóng Chi, chúng chạy ào tới:
- Cô khỏe không cô?
- Nhà cô có sao không cô?
- Thầy đã về chưa cô?
- Em nghe tụi nó kêu gọi thầy cô trình diện nên sáng nào tụi em cũng chờ cô ở đây để hỏi thăm.
Mỗi đứa một câu, tíu tít như chim vỡ tổ. Chi chợt thấy một cô bé nãy giờ vẫn đứng yên, không tham gia với bạn bè, nét mặt buồn thiu. Chi hỏi:
- Còn em, có chuyện gì mà sao mặt buồn quá vậy, nói cho cô nghe đi.
Tâm sự bị khơi động, cô bé tủi thân:
- Hết đánh nhau rồi mà đến nay bố em vẫn chưa thấy về. Mẹ đi tìm khắp nơi, khóc hoài khóc hủy à…
Nói đến đây chừng như không cầm được xúc động nó òa lên khóc. Cố gắng lắm Chi mới không khóc theo. Chi thông cảm và chia xẻ được với nó những lo lắng này, bởi chính nàng cũng đã từng trải qua, nhưng may mắn hơn là Hoàng đã trở về. Chi ôm con bé vào lòng an ủi, biết rằng có thể mình đang lừa dối:
- Thôi đừng buồn nữa em, Bố mắc công chuyện gì đó, chắc ít hôm cũng về thôi mà.
Con bé vẫn tức tưởi trong vòng tay Chi. Một vài hình ảnh thoáng hiện trong đầu. Nàng xoa đầu con bé, dỗ dành thêm vài câu rồi từ giã đám học trò, lững thững bước về hướng văn phòng. Cửa đóng. Chi gõ nhè nhẹ. Tiếng thầy hiệu trưởng:
- Mời vào.
Đập vào mắt Chi là một người đàn ông lạ mặt ngồi sau bàn giấy. Thầy Thu ngồi trên một trong hai chiếc ghế kê phía trước dành cho khách. Chi gật đầu chào người lạ rồi quay sang thầy Thu:
- Có gì lạ không thầy?
Lịch sử đen đang điểm. Người lạ đang ngồi ngay trước mặt. Chi mỉm cười vì câu hỏi ngớ ngẩn của mình. Thầy Thu đứng dậy, đưa bàn tay hướng về phía người đàn ông:
- Trân trọng giới thiệu với cô, đây là ông Bí thư đặc trách giáo dục, trách nhiệm tiếp thu trường mình - Đưa bàn tay qua hướng Chi - Giới thiệu với ông Bí thư, cô Chi, giáo viên lớp nhất A, cô dạy ở trường này đã lâu.
Từ đầu đến cuối, người đàn ông được giới thiệu là bí thư vẫn giữ một thái độ lạnh lùng, không chào, không đứng dậy, không bắt tay, lông mày nhíu lại trong lúc đôi mắt nhìn Chi soi mói.
Chi thấy nóng bừng cả mặt. Cơn giận vụt đến thật dễ dàng.
Chiếc kính trắng đeo trên khuôn mặt không đến nỗi khó nhìn, nước da ngăm ngăm đen, mái tóc chải kỹ lưỡng, hắn có dáng dấp của một tên trí thức miền Nam hơn là những tên miền Bắc trước đây được biểu tượng bằng hàm răng vẩu trên hình vẽ.
Không nói một lời, Chi vẫn đứng yên lặng nhìn. Như đọc được tư tưởng của đồng nghiệp, thầy Thu chỉ vào chiếc ghế đối diện, lên tiếng:
- Mời cô ngồi, chúng ta có vài điều cần trao đổi.
Chi sửa giọng cho giống với Bắc kỳ 75, liếc xéo tên bí thư:
- A ! thì ra tôi cũng được ngồi để trao đổi cơ đấy.
Đến bây giờ tên bí thư mới chậm rãi lên tiếng, làm như không có điều gì xảy ra:
- Nền giáo dục của chế độ cũ và của Cách mạng có nhiều khác biệt. Nhiệm vụ chúng tôi đến đây để tiếp thu, giải thích và cải tạo. Nhưng chuyện đó tính sau, trước mắt, chúng tôi muốn cô, cũng như toàn thể giáo viên ở đây phải hoàn tất tờ khai lý lịch…
Hắn nói giọng miền Trung xứ Quảng, hơi khó nghe. Chi cầm hai tờ giấy lý lịch hắn vừa rút ra từ tập hồ sơ trước mặt, lật qua lật lại, bốn trang giấy đầy chữ với những dòng kẻ.
- Lúc này trường vẫn chưa dạy lại, cô có thể cầm về nhà nghiên cứu, ít hôm nữa mang nộp cũng được.
Ý nghĩ thoáng qua thật nhanh. Còn bao nhiêu việc phải làm, thu xếp quần áo, hành trang, sửa soạn thực phẩm khô cho Hoàng ngày tập trung sắp tới. Chi quay qua thầy Thu, coi như không có người thứ ba:
- Thưa thầy, ở nhà tôi rất bận. Tôi có thể làm và nộp bây giờ được không?
Thầy Thu chưa kịp trả lời, tên bí thư đã hắng giọng:
- Thế trước đây ở nhà cô không soạn giáo án sao?
Biết tên bí thư đang bực tức về thái độ của mình, Chi đổ thêm dầu:
- Có chứ, giáo án là để dạy học trò còn ba tờ lý lịch này có dậy dỗ ai đâu.
Để phá tan bầu không khí đã bắt đầu căng thẳng, thầy Thu lên tiếng:
- Thôi được, cô có thể sang phòng khách, làm xong mang qua đây cho tôi.
Chi đi qua phòng khách. Nàng nghĩ điều họ muốn biết chỉ là những câu hỏi về Hoàng.

Nghề nghiệp : Lính.
Cấp bậc : Không biết.
Đơn vị : Không rõ
Thời gian phục vụ : Không biết

Khoảng 10 phút sau Chi trở lại, trao 2 tờ giấy cho thầy Thu chuyển. Quả đúng như điều Chi nghĩ, tên bí thư lật ngay trang có chi tiết về Hoàng, liếc qua rồi ngước mắt nhìn Chi, không chút bực tức giận dữ biểu lộ trên nét mặt:
- Cô khai một cách rất bôi bác. Cách mạng đã biết hết cả rồi, tờ lý lịch này chỉ đánh giá sự thành khẩn của cô mà thôi. Chúng tôi biết chồng cô là một Thiếu tá Nhảy dù, trong khi tất cả cô đều khai là không biết, không rõ…
Chi ngắt lời tên bí thư:
- Cách mạng đòi hỏi sự thành khẩn của người khai. Nghĩ rằng tôi đã rất thành thật trong sự hiểu biết của mình. Quyền đánh giá thuộc về ông.
- Thế cô chưa từng nghe thuộc cấp hay những người chung quanh gọi chồng cô là Thiếu tá sao?
- Có chứ. Đó là sự hiểu biết của người khác. Miền Nam chúng tôi không có thói quen sưu tra lý lịch trước hôn phối như miền Bắc các ông, và cũng không đi sâu vào nghề nghiệp của nhau sau ngày cưới. Vả lại, nếu cần những chi tiết đó, các ông rồi cũng sẽ làm việc với chồng tôi mà.
Chi chọn một thái độ phản kháng quyết liệt vì đã có ấn tượng sâu xa về Cộng sản. Qua sách vở, những đấu tố dã man thời cải cách ruộng đất ở miền Bắc; xảo trá, lường gạt những lần hưu chiến trong Nam. Hình ảnh đám học trò vô tội của một trường tiểu học miền quê đã chết thật thảm thương vì đạn pháo kích của Việt cộng giữa ban ngày. Một Mậu thân đẫm máu, để lại những vành khăn sô cho xứ Huế điêu tàn.
Còn nhiều và còn nhiều nữa. Chi biết chắc chắn chẳng bao giờ chúng sẽ giữ mình ở lại làm việc thì tội gì mình phải e dè, kiêng nể.
Không biết suy nghĩ như thế nào, tên bí thư nhìn Thầy Thu một lát rồi quay sang Chi:
- Cô về đi, cần gì, chúng tôi sẽ liên lạc với cô sau.
Chi đứng dậy, quay qua chào thầy Thu như một nhắn nhủ:
- Thầy giữ gìn… sức khỏe.
Ngoài cổng, đám học trò đã giải tán từ lâu. Cái nóng tháng năm hừng hực đổ xuống rít rịt. Tiếng xe thắng gắt bên cạnh làm Chi giật nảy người quay lại. Máy vẫn nổ, Hoàng chống một chân xuống đất:
- Sao, trình diện có gì lạ không em. Anh mới đến thăm người bạn gần đây, nhân tiện đón em.
Chi không muốn trả lời câu hỏi, đánh trống lảng:
- Em cần mua mấy thứ lặt vặt, anh chở em ra chợ nhé.
Hoàng gạt đi:
- Lên xe, lên xe. Mình đi kiếm gì ăn cái đã.
Chi vòng tay ôm bụng Hoàng, nép sát vào lưng chồng như tìm một điểm tựa sắp rời khỏi tầm tay. Đường phố Sài gòn vẫn nhộn nhịp xe cộ sao bỗng Chi cảm thấy mình trở thành xa lạ, lạc lõng trong một thế giới nhạt nhòa hình ảnh, chết lặng âm thanh. Cho đến khi Hoàng ngừng xe Chi mới chợt tỉnh:
- Đâu đây hả anh?
Đưa mắt nhìn quanh Chi đã nhận ra tiệm mì quen thuộc mà từ những ngày đầu mới quen chàng vẫn thường hẹn Chi ở đây. Chi ngó quanh rồi hỏi nhỏ :
- Sao giờ này vẫn còn cho mở cửa hả anh ?
Hoàng đùa :
- Chỉ riêng cho hai đứa mình thôi. Đùa em chứ, mấy chú Ba thì ở đâu, lúc nào cũng "chui " được cả.
Từ lúc vào tiệm, ngồi ăn, cho đến khi đi ra, không ai nói với ai một lời. Hai nét mặt đăm chiêu nhưng cùng một suy tư. Không ai muốn lên tiếng sợ làm tan đi cái thế giới riêng, chung, làm buồn lòng người thương yêu của mình. Hoàng lại chở Chi đến một quán cà phê. Hai đứa ngồi trên chiếc ghế đôi. Hoàng chầm chậm từng hớp cà phê, thả khói thuốc vào vùng ánh sáng mờ nhạt dặt dìu tiếng nhạc. Chi lim dim đôi mắt, tựa đầu vào vai chồng. Lâu lắm Hoàng mới lên tiếng:
- Chi à. Chắc em cũng đã đoán được. Anh muốn dành chút thời gian ngắn ngủi còn lại này để cùng em tìm về những êm đềm ngày cũ. Nó sẽ là gia tài cho anh trong những tháng năm xa cách. Không biết đến bao giờ mình mới gặp lại nhau. Ra đi, anh để lại trên vai em…
Chi bóp nhẹ tay chồng, cướp lời:
- Đừng nói nữa anh. Hãy bỏ tất cả qua một bên cho em được trọn vẹn với những hạnh phúc này bên anh. Em không dám nói là cuối cùng, nhưng nó thực sự huyền ảo và mong manh quá. Em có đủ sức lực, ý chí để lo được một đời sống vật chất cho gia đình. Em đủ khả năng để lo cho mẹ, giáo dục các con thành người dù có không thành tài trong cái xã hội mới này, trừ phi…
Xúc động đã làm Chi nghẹn lời, run rẩy cả thân người. Hoàng vòng tay ôm vai vợ xiết nhẹ:
- Anh xin lỗi.
- Anh có lỗi gì đâu. Là tại em quá yêu anh thôi. Này nữa, em biết bản tính anh cương trực, điều này không có lợi khi sống dưới chế độ tù đày của Cộng sản. Anh hãy luôn nghĩ rằng lúc nào mẹ con em cũng khắc khoải chờ đợi anh.
Hoàng ngước mặt nhìn lên trần nhà:
- Xin ơn trên gìn giữ cho chúng con.

2.

Thấm thoát đã hơn một tháng từ ngày Hoàng rời khỏi mái ấm gia đình. Chi không thể nào tưởng tượng được một lần trong đời lại có cuộc chia ly thảm thiết đến như vậy, cuộc chia ly đầy nước mắt và tiếng khóc.
Hôm ấy tất cả mọi người tụ tập ngay cửa ra vào. Bà Tâm đã mấy ngày không ăn uống gì cả. Bà khóc từng đêm, đôi mắt đã sưng húp. Hai bàn tay bám vào vai Hoàng lỏng dần, bà từ từ quỵ xuống. Hoàng hoảng hốt bế mẹ vào phòng. Không muốn làm yếu lòng con, bà Tâm nằm quay mặt vào tường, nói nhỏ trong tiếng nấc nghẹn ngào:
- Thôi…con đi đi.
Đau khổ đã biến thành uất hận, đôi mắt Hoàng long lên, đỏ ngầu. Hoàng cắn chặt đôi hàm răng, kéo chiếc mềm mỏng đắp cho mẹ rồi bước ra ngoài.
Tỷ Chiêu mặc dầu mới sáu tuổi nhưng nó cũng nhận ra được sự khác biệt giữa lần này vớí những lần trước, khi Hoàng trở lại đơn vị sau những ngày phép thường niên. Hình như nó cũng linh cảm được một việc gì đó quan trọng đang xẩy ra. Nó ôm cứng chân Hoàng gào lên:
- Bố không được đi, bố không được đi.
Hoàng phải bế nó lên dỗ dành. Lần đầu tiên con bé lớn tiếng với bố. –
- Bố nói dối, bố nói dối con. Bố hổng thương con. Bố bỏ con. Tại sao bà nội khóc. Tại sao mẹ khóc…?
Nó nói một hơi rồi nhất định ôm riết lấy cổ bố, không theo mẹ khi Chi đưa tay ra đòi bế. Con bé gào lên dẫy dụa, cào cấu mỗi khi có ai đòi kéo nó rời khỏi bố.
Hoàng ôm chặt lấy con, hôn trây trất lên mặt nó, hít lấy hít để mùi thơm thánh thiện trên da thịt của con khi những giọt nước mắt đầu tiên bắt đầu rơi xuống.
Hoàng quay qua Dũng đang thút thít một mình:
- Con ở nhà ráng học hành, giúp mẹ chăm sóc bà và em nghe con. Thôi, bế em vào trong phòng cho bố đi.
Thằng Dũng dùng hết sức lực để kéo Tỷ Chiêu bế vào phòng, mặc cho con bé vùng vẫy la hét.
Khi Hoàng và Chi đến địa điểm thì mọi người đã tụ tập đông đảo. Xe cộ đậu ngổn ngang trên lòng đường và hai bên vỉa hè. Giao thông của khu phố hầu như bị gián đoạn. Từng toán nhỏ dăm ba người, khuôn mặt ai nấy giống như đám mây của một cơn mưa đang kéo tới. Không khí bao quanh thật nặng nề, thỉnh thoảng vang lên những tiếng sụt sùi.
Chi dựng xe, đỡ chiếc ba lô nặng trĩu trên lưng Hoàng đặt xuống đất. Hành trang của Hoàng và mọi người hầu như đều giống nhau. Chiếc ba lô căng cứng với mùng mền, võng và quần áo. Hai chiếc nồi mới, được treo lủng lẳng bên ngoài. Bao cát gạo đủ cho mười ngày ăn, kèm thêm một bao cát linh tinh đồ khô và những nhu yếu phẩm khác.
Địa điểm tập trung là một trường tiểu học. Cổng lớn đóng. Hai cánh cổng nhỏ bên đóng bên mở. Tên bộ đội cầm súng đi tới đi lui. Dưới gốc cây cổ thụ, hai chiếc bàn nhỏ được kê sát nhau. Ngồi sau đống hồ sơ là hai tên bộ đội đeo cấp bậc đỏ chót trên cổ áo, thỉnh thoảng quay qua nói chuyện rồi cười hô hố với nhau. Chi đứng sát chồng im lặng. Biết tâm tư Hoàng cũng đang lắng đọng xuống tận cùng sầu khổ như mình, Chi mở lời thật khó khăn:
- Không biết chúng sẽ đưa anh đi đâu nên em để thêm một chiếc áo len trong đó. Anh nhớ viết thư về cho mẹ con em càng sớm càng tốt. Cần gì, khi đi thăm em sẽ mang lên.
Hoàng ậm ừ. Đầu óc Hoàng lúc này không nằm ở những chỗ đó. Chi nói tiếp:
- Em có bỏ trong túi ba lô một số trụ sinh cần thiết. Anh cố gắng nhịn nhục, giữ gìn sức khỏe. Cuộc sống bây giờ không giống ngày xưa lúc nào cũng có người chăm sóc, lo lắng cho anh.
Hoàng nắm tay vợ thật chặt:
- Anh biết rồi. Anh hứa sẽ làm tất cả những gì em căn dặn. Giây phút cuối này, anh chỉ muốn nói rằng hình bóng em và các con sẽ không bao giờ rời xa khỏi anh, mãi mãi yêu em…
Chi ôm chặt lấy chồng. Hạnh phúc và khổ đau chan hòa không phân biệt. Chi muốn hét lên vì đâu giông bão đổ xuống mái ấm gia đình. Dũng và Tỷ Chiêu có tội tình gì. Nàng muốn hét lên thật to cho vơi đi những uất ức bấy lâu dồn nén, tại sao và tại sao để rồi chỉ còn lại đây tiếng rên rỉ trong nước mắt…anh …ơi. Không muốn những bịn rịn làm tan nát cõi lòng, Hoàng ôm vợ, hôn nhẹ lên mái tóc rồi đeo ba lô, hành trang đến bàn trình diện. Quay nhìn người vợ thương yêu lần sau cùng trước khi cánh cổng trường khép lại. Chi không biết mình đứng chết lặng trong tư thế ấy bao lâu, cho đến khi cây cối, nhà cửa bắt đầu đảo lộn. Chi cố bám vào chiếc xe để thân hình không đổ xuống theo cảnh vật xung quanh. Người đó ta đây nhưng thực sự đã nghìn trùng. Thiên đàng ở đâu sao quanh ta chỉ là địa ngục. Trại Đầm đùn với những bản án không hẹn thời gian mãi quay quắt trong đầu nàng. Bổn phận, trách nhiệm, con cái, bắt Chi vùng dậy.
Về đến nhà, bà Tâm còn mê man. Dũng còn đang dỗ dành Tỷ Chiêu.
Những ngày kế tiếp Chi vẫn lái xe đến nơi tập trung. Khung cảnh không có gì thay đổi. Cho đến tuần sau, khi hai chiếc bàn và những tên bộ đội đã biến mất, lúc ấy thân nhân mới sững sờ. Có người kê xe sát chân tường, đứng lên nhìn vào trong. Vắng tanh, không dấu vết gì để lại. Chi khóa cổ xe, đi một vòng nghe ngóng. Tin cư dân, một đoàn xe bít bùng đã chở đoàn người đi từ đêm hôm qua. Không khí hôm nay ồn ào, sôi động hơn mấy ngày trước. Một vài bình luận với giọng bực tức:
- Đã bảo mà không nghe, đừng có trình diện, tụi nó ở rừng về biết mẹ gì…
- Đã có bao nhiêu kinh nghiệm về Cộng sản rồi mà vẫn còn nghe lời chúng, mười ngày í à, để rồi coi, có mà mút chỉ…
Có phải Chi không biết đâu, nhưng càng nghe nàng lại càng bấn loạn thêm. Chi không có ý kiến gì về những lời bình luận. Mỗi người một hoàn cảnh, một suy nghĩ khác nhau. Điều nàng không hiểu được là, dù Hoàng còn ở trong bức tường giam kia hay đã đi rồi có khác biệt gì đâu mà sao hôm nay Chi nghe lòng mình bối rối hơn, hoang mang và buồn da diết hơn.
Chi đã đi nhiều nơi, từ đơn vị thấp nhất, công an khu vực, công an thành phố đến ủy ban Quân quản, đâu đâu cũng chỉ một câu trả lời giống hệt nhau như một con vẹt. Đôi khi Chi muốn thét lên nhưng phải cố dằn lại - Biết rồi - khổ lắm - nói mãi. Đường lối Cách mạng khoan hồng, nhân đạo như thế nào, nếu cần, tôi đọc nghe còn hay hơn các ông nữa – Điều chúng tôi muốn biết là, các ông đã đưa chồng tôi đi đâu, bao giờ chúng tôi mới có tin tức và thăm nuôi, các ông hiểu chưa?

***

- Ê ! nón cối, tụi bay ơi, nón cối.
Đám trẻ con la lớn rồi ù té chạy, núp sau những bức tường khi thấy một người đàn ông trong bộ quân phục màu xanh, dép râu, nón cối, vai đeo sắc cốt, đang bước vào đầu ngõ.
Nghe tiếng la, người đàn ông khựng lại, dáo dác nhìn quanh. Hắn nhìn rất lâu vào các biển số nhà, quay đầu lại phía cổng rồi phóng tầm mắt về cuối con ngõ xa hút như ước lượng khoảng cách. Cuối cùng hắn dừng lại trước một ngôi nhà có tường rào thấp bằng gạch, hai cánh cổng sắt khép lại nhưng không khóa.
- Nón cối ghé nhà bà Tâm tụi bay ơi.
Đám trẻ con lại ơi ới la lên, chạy xẹt qua xẹt lại quan sát. Tiếng la làm người đàn ông vững tin hơn, hắn ngoái đầu nhìn đám trẻ, nở nụ cười như thể cám ơn. Hắn rút cây bút và cuốn sổ trong túi áo ghi vội số nhà rồi đưa tay mở cổng bước vào. Bên trong là một sân si măng, đó đây chừa từng khoảng đất trống trồng hoa. Bước lên tam cấp, dưới mái hiên, xếp hàng ngang là những chậu mẫu đơn đang khoe sắc. Hắn đứng yên một lúc khá lâu rồi đưa tay rụt rè gõ cửa.
Tỷ Chiêu quăng bút trên bức tranh đang tô màu dở, chạy vội ra, kiễng chân mãi mới với tới chốt cửa. Nó ngơ ngác nhìn người lạ. Người đàn ông chưa kịp nở nụ cười làm quen thì nó đã vừa chạy ngược vào vừa la:
- Bà nội ơi, có ai ngoài cửa.
Bà Tâm lững thững bước ra.
Đang ngắm những chậu mẫu đơn, nghe tiếng dép lẹp xẹp sau lưng, người đàn ông quay lại. Bốn mắt nhìn nhau sững sờ. Người đàn ông cố gắng cười, nụ cười giờ thứ hăm lăm của một tên lính trở về sau cuộc chiến. Hình như hắn cũng xúc động lắm nên giọng nói run run, ngập ngừng:
- Liễu em ! Anh là Tâm đây.
Lâu lắm rồi mới nghe ai đó gọi lại tên tục của mình. Trời ơi! Có phải trước mặt là người bằng xương bằng thịt hay hồn ma bóng quế từ thế giới xa xăm nào hiện về. Bà Tâm mở to đôi mắt để thu nhận hết những hình ảnh hoang tưởng trước mặt. Miệng há hốc, hơi thở dồn dập, bà phải bám một tay vào thành cửa mới đứng vững. Người đàn ông bước tới đưa tay ra đỡ nhưng bà Tâm gạt đi, lùi dần cho đến khi rớt xuống ghế. Bà nhìn chòng chọc người đàn ông trong bộ quần áo xa lạ đang ngồi đối diện. Hình ảnh ngày xưa như một cơn gió lốc, như dòng nước lũ cuồn cuộn, cuốn trôi đi khối óc bé nhỏ của bà. Kỷ niệm của gần bốn mươi năm trước ùn ùn kéo về.

Thuở còn là nữ sinh, tuy nhan sắc không chim sa cá lặn nhưng Liễu cũng thuộc hàng gian nhân của một trường Nữ trung học, mê mệt biết bao cây si cùng trang lứa. Ngày ấy Liễu con rất vô tư, hồn nhiên như trang giấy trắng. Cho đến một ngày, trong dạ tiệc sinh nhật của người bạn thân, Liễu được giới thiệu một khuôn mặt thanh tú, mái tóc phiêu bồng, đôi mắt nói nhiều với nụ cười thật tươi. Chàng tên là Tâm, sinh viên năm thứ ba trường Luật. Từ quen nhau, kế tiếp là những hẹn hò, lang thang nơi công viên, sở thú hay những tối cà phê, nghe nhạc.
Một năm sau Tâm đề nghị làm đám cưới.
- Vội vàng quá vậy anh. Sao không đợi sang năm tốt nghiệp xong rồi hãng tính có phải tiện hơn không?
- Ơ hay cái cô này. Lấy nhau mà cũng phải tiện với không tiện nữa à. Các cụ xưa đã bảo, cưới vợ thì cưới liền tay, với lại, biết bao văn nhân tài tử cứ dập dìu bên nhan sắc của em làm sao anh an tâm cho được. Tốt nghiệp có chậm một chút cũng chẳng sao. Cưới xong, anh xin đi dậy thêm. Bảo đảm với em, anh sẽ lo được cuộc sống đầy đủ cho hai đứa.
Mặt Liễu xụ xuống:
- Nghĩa là cho đến bây giờ anh vẫn chưa tin lòng em phải không…
Nói đến đây Liễu dừng lại, rơm rớm nước mắt. Tâm hoảng hốt tìm bàn tay Liễu:
- Anh xin lỗi. Anh đùa thôi mà.
Cuối cùng thì Liễu cũng đồng ý thưa chuyện cùng bố mẹ.
Đám cưới được tổ chức không rềnh rang nhưng cũng đủ đẹp lòng hai họ và bạn bè. Hai đứa chọn trăng mật Đà lạt, là nơi bố mẹ Tâm đang sinh sống. Tâm rất chiều chuộng vợ. Giữ đúng lời hứa, Tâm xin dạy giờ tại một vài trường Trung học Tỉnh. Thời gian có bận rộn nhưng tài chánh cũng tương đối khả quan khi không phải lo vấn đề chỗ ở. Căn nhà hiện tại là hồi môn bố mẹ Liễu cho con gái. Hạnh phúc êm đềm trôi qua. Một hôm Liễu báo đã mang thai, Tâm mừng quýnh lên, đòi nghe ngóng. Liễu đẩy ra, mắng yêu:
- Làm cái gì vậy. Đã có gì đâu mà.
Từ đó Tâm không cho Liễu động tay, ngoại trừ nấu ăn. Mọi việc khác từ đi chợ, dọn dẹp nhà cửa, rửa chén bát, làm vườn tưới hoa đều một tay Tâm lo cả. Cho đến khi cái thai được bốn tháng, bà mụ bảo là con trai, Liễu rủ Tâm đi sắm sửa tã lót, quần áo cho con thì Tâm lại thẫn thờ làm Liễu ngạc nhiên :
- Ủa, anh làm sao vậy, có nghe em nói không?
- Nghe, đi…đi chứ.
- Anh có gì dấu em phải không? Sao cứ như người mất hồn vậy.
Một buổi sáng thứ bảy, Tâm bảo phải lên trường họp về những đề án mới, có thể sẽ về trễ, đừng đợi cơm chiều.
Chín giờ tối cũng không thấy Tâm về. Liễu sốt ruột, lấy xe chạy lên trường. Cổng đóng. Bên trong tối om. Như vậy Tâm đi đâu. Ghé lại nhà mấy người dạy cùng trường với Tâm, họ bảo chẳng biết gì về buổi họp hay dự án nào cả.Thế là Tâm nói dối. Liễu giận lắm, nghĩ thế nào cũng phải trị tội Tâm mới được. Liễu về nhà mà ruột gan rối bời, cả đêm không ngủ được. Sáng hôm sau rồi những ngày kế tiếp vẫn không thấy Tâm về. Bây giờ thì Liễu mới bắt đầu hoảng sợ. Nàng lại nhà báo tin cho bố mẹ. Đánh điện tín cho gia đình Tâm. Mọi người đều lo âu, chạy ngược chạy xuôi, cuống quýt đi tìm.
Liễu đã báo tin cho Cảnh sát nhưng vẫn chưa có tin tức hồi báo. Nàng chỉ còn biết khóc.
Mẹ Liễu dọn đến ở chung với con gái để tiện chăm sóc, khuyên nhủ, sợ nàng bệnh hoạn trong lúc thai nghén. Liễu không biết phải suy nghĩ như thế nào. Tâm không thuộc loại đàn ông đàn đúm bạn bè. Không rượu chè và rất ghét cờ bạc. Chuyện trai gái lại càng không thể xảy ra. Có thể nào Tâm bị ám sát. Tâm hiền lành thật thà, không thể có kẻ thù mưu toan hãm hại. Hay là Tâm bị tai nạn xe cộ. Nhưng sao Cảnh sát không có tin tức và không tìm thấy thi thể.
Tất cả là một vùng hỏa mù, là một cuộn chỉ rối không đầu gỡ. Liễu không thể kềm chế được những cảm xúc của mình, khi thì như giận hờn sợ hãi, lúc thì như đau khổ hoang mang. Liễu cảm thấy như mình gần muốn điên lên. Những hình ảnh ghê rợn cứ chập chờn quanh giấc ngủ. Mẹ Liễu phải qua ngủ chung với con từng đêm, ôm Liễu thật chặt mỗi khi Liễu kinh hãi thét lên. Thế là từ đó thức, khóc cho đến sáng. Mọi dỗ dành của mẹ không làm Liễu nguôi ngoai, cho đến khi bà dọa sẽ ảnh hưởng đến đưa bé, Liễu mới chịu ăn uống trở lại. Người Liễu gầy dộc hẳn đi.

Cậu bé sinh ra rất kháu khỉnh. Biết mẹ buồn nên chẳng dám quấy phá, chỉ bú xong là lăn ra ngủ, ngày cũng như đêm. Khi nào ướt đít mới e e vài tiếng. Bố Liễu, phần nhớ vợ, phần thương con, cũng bỏ nhà trống, dọn qua ở với hai mẹ con để có thể hủ hỉ với cháu ngoại. Cu Hoàng mau ăn chóng lớn trong tràn ngập yêu thương của mẹ và ông bà ngoại để bù đắp những thiếu thốn chưa nằm trong ý thức của nó.
Tình còn đầy ắp, bóng hình Tâm mãi quanh quất đâu đây, nhớ thương còn chất ngất. Liễu quyết tâm ở vậy nuôi con. Thấy Liễu ngồi im, đôi mắt xa xăm không hồn. Tâm mở lời:-
- Hôm nay anh trở về đây để xin lỗi em và con…
Liễu khoát tay chặn lại:
- Trước khi ông nói, xin ông hãy theo tôi.
Nói xong Liễu đứng dậy, bước dọc hành lang, mở cửa căn phòng ở cuối nhà. Bên trong, đối diện cửa ra vào là chiếc bàn thờ lớn với hình Phật Thích ca treo trên tường. Bên phải, thấp hơn, một bàn thờ nhỏ để hình bán thân của một người đàn ông. Tủ sách chứa kinh kệ và bộ chuông mõ nằm phía bên trái. Liễu thắp mấy nén nhang cắm lên hai bàn thờ rồi quay qua hỏi:
- Chắc ông nhìn và đã thấy?
Tâm đứng chết lặng nhìn tấm hình của mình. Khói tỏa một vùng không gian u uẩn. Liễu lẳng lặng trở lại phòng khách ngồi đợi.
Một lát sau Tâm mới khép cửa phòng bước ra. Hình ảnh trông thấy đang làm vỡ miệng những vết thương, kích động thêm những mặc cảm đã chôn kín từ lâu tận đáy lòng.
- Anh biết anh có tội với em, anh có lỗi rất nặng đối với con. Chỉ xin em rộng lượng cho anh được chuộc lại tất cả những lỗi lầm này…
Tâm ngập ngừng buông lửng ở đây, chờ đợi phản ứng.
Thực sự trong lòng Liễu cũng đang rất bối rối nhưng cố gắng che đậy bằng vẻ mặt lạnh lùng. Liễu tự hỏi tại sao nàng cứ mãi phải đương đầu với những bài toán khó khăn cần phản ứng cấp thời mà không có được thời gian suy nghĩ, quyết định. Dù sao đau khổ đã tôi luyện nàng cứng rắn hơn. Nàng mỉa mai:
- Không, không, ông không có lỗi gì cả. Mỗi người sống đều có lý tưởng riêng của mình. Ông đã coi nhẹ tình phụ tử, vứt bỏ nghĩa phu thê để chạy theo lý tưởng, đó là sự lựa chọn, đâu có gì đáng trách để hôm nay ông trở về nói lời tạ tội.
Giọng Liễu ngày càng chua chát hơn như trút hết những ẩn ức:
- Giả sử như ngày xưa ông đi với một người đàn bà khác, diễn tiến hôm nay đã không như thế này. Ông đành tâm bỏ người vợ chân thành yêu thương ông bụng mang dạ chửa, đành đoạn bỏ đứa con đầu lòng vô tội từ khi chưa buông tiếng khóc chào đời, chỉ vì một chủ nghĩa hoang tưởng. Nếu cái lý tưởng của ông thực sự mang lại được ấm no hạnh phúc cho mọi người, mẹ con tôi dù qua bao tủi cực cũng rất hãnh diện về người chồng, người cha của mình. Tiếc rằng cái lý tưởng ấy chỉ mang đến đói khó, nghèo hèn, mồ hôi và nước mắt cho toàn dân. Nếu ông là người ít học đã đành, đằng này ông được mệnh danh là trí thức, thử hỏi coi có đáng được tha thứ hay không. Đó là tôi chưa nói đến, ông ra đi mang hết những ngày tháng thanh xuân của tôi, còn cướp đi niềm an ủi cuối cùng của đời tôi.
Liễu nói một cách say sưa.Thực ra trước đây, Tâm vẫn là một hình ảnh được nàng tôn thờ nhưng từ lúc gặp lại, bài toán đã được giải sau bốn chục năm trời. Niềm hy vọng mong manh đã trở thành sự thực chua xót. Người đã trở về.
- Anh cảm nhận được vết thương trong lòng em. Nhưng dù sao cũng xin em cho anh được giải bày. Từ một sai lầm nhỏ đã đưa anh tới sự ép buộc không lựa chọn.
Tâm bặm môi, nhắm măt hồi tưởng lại…
… Ngày ấy, một người bạn, sau giờ dạy rủ anh đi dự buổi họp của một hội kín. Chỉ vì tính tò mò, anh đã đi theo. Những lần họp kế tiếp, vì mù quáng về lòng yêu nước, anh đã bị thu hút bởi phong trào nên đồng ý gia nhập. Cho đến khi được đề nghị vào bưng học tập bổ túc thì anh từ chối, viện lý do gia cảnh, vợ đang mang thai. Chúng trở mặt một cách trắng trợn, dọa sẽ tố giác anh với chính quyền, sẽ thủ tiêu nếu anh không thi hành lệnh cấp trên. Để bảo vệ bí mật, chúng sẽ lần lượt thủ tiêu vợ con. Chúng đã âm thầm sưu tra lý lịch về gia đình mình. Lúc đó anh mới hiểu rõ bộ mặt thật của tổ chức anh vừa tham gia. Thấy được sự sai lầm của mình thì đã quá muộn màng. Anh đã nghĩ đến chuyện mang em đi trốn nhưng biết đi đâu, liệu có trốn thoát khỏi bàn tay của chúng hay không.Còn bố mẹ hai bên thì sao. Thời gian quá gấp rút, anh đành phải tuân theo bọn chúng để bảo toàn tính mạng cho mẹ con em cùng toàn thể gia đình. Những ngày ở trong bưng quá cực khổ, đã ba lần anh muốn vượt thoát nhưng khi nghĩ đến và con thì anh đành nghiến răng chịu đựng. Vả lại tổ chức tam tam của chúng rất chặt chẽ, anh đành phải bắt chước mọi người trùm mặt, nín thở qua sông. Mặc cảm tội lỗi đeo mang suốt bấy lâu, hôm nay nói ra được với em, lòng anh rất nhẹ nhàng như vừa trút một gánh nặng xuống dòng sông. Tin hay không, quyết định như thế nào anh cũng chấp nhận. Anh là tội nhân và em đang đóng vai một quan tòa, chỉ xin em một ân huệ cuối cùng, cho anh được gặp mặt đứa con anh hằng mơ tưởng bấy lâu.
Liễu cố nén sự xúc động đang trào dâng trong lòng. Đúng lúc đó Tỷ Chiêu chạy ra gỡ rối cho nàng. Nó kéo dài giọng nhõng nhẽo:
- Bà nội…Anh hai không cho con qua nhà ông ngoại chơi kìa…
Nó nhìn người khách rồi quay qua Liễu hỏi:
- Bà nội, ông này sao giống hình ông trên bàn thờ quá vậy bà.
- Con nói anh hai là bà cho đi nhé, đi đi.
Tỷ Chiêu ngoái cổ nhìn người lạ trước khi chạy vào phòng.Tâm đưa mắt trìu mến nhìn theo con bé. Liễu đã lấy lại được sự bình tĩnh:
- Thưa ông, như tôi đã nói, lý tưởng của ông đã cướp đi niềm yêu thương an ủi cuối cùng, có nghĩa là các ông đã bắt đi đứa con trai duy nhất của tôi từ mấy tháng nay, sống chết không tin tức gì…
Tâm bật dậy từ lưng ghế la lên một tiếng rồi quay sang Liễu:
- Chết rồi, quá bận bịu với công việc mới, anh quên bẵng mất chuyện này. Thôi được, em cho anh chi tiết của con, anh sẽ đem nó về với em.
- Mấy chục năm trời theo Cách mạng có thể ông đã mang cấp bậc lớn và có đủ quyền hạn trong chế độ này nhưng tôi không muốn và yêu cầu ông đừng làm điều đó mặc dầu, tuổi già này tôi rất cần có nó bên cạnh…
- Nhưng nó cũng là con của anh mà....
- Thực tế là vậy nhưng vấn đề là nó có chấp nhận hay không. Nuôi con từng ngày, tôi hiểu được tư tưởng, đọc được từng ý nghĩ của nó. Chắc chắn nó không hãnh diện về một người cha như ông chứ đừng nói là sẽ chấp nhận một ân huệ ông dành cho nó. Ông đừng suy nghĩ về việc này nữa.Vợ chồng sống phải có tình có nghĩa với nhau. Hai điều này tôi đã giữ trọn cho ông. Bảo rằng muốn chuộc lại lỗi lầm của mình, tự hỏi, ông có dám vứt bỏ tất cả những gì ông đang có, bên ngoài cũng như trong khối óc của ông. Nói vậy thôi. Trở lại với nhau làm gì khi chúng ta không cùng nhìn về một hướng, khi tư tưởng đã khác biệt. Ông hãy để tôi yên bên câu kinh tiếng mõ cùng những đau thương cho hết cuộc đời này.
(còn tiếp phần 3 và 4)

[thien ly]

Ân Tình (tiếp theo & hết)

3.

Sàigòn, ngày… tháng… năm…

Giờ này anh đang ở đâu? Mấy tháng rồi chẳng tin tức gì cả. Có biết là em đang nhớ anh lắm không, các con cũng vậy. Tỷ Chiêu cứ tò tò theo hỏi mẹ, bố đi đâu sao lâu quá bố không về. Em chẳng biết trả lời con như thế nào, cứ phải ậm ờ. Dũng kỳ này lầm lỳ, ít nói cười. Nó hận lắm những người đã bắt bố đi, chia rẽ gia đình nó. Cuộc sống ngày càng khó khăn hơn trước, nói vậy thôi, anh đừng bận tâm, em còn lo được.
Dũng có vẻ lơ là việc học. Nói chuyện với con, nó không muốn làm như những người khác, phải choàng khăn đỏ, phải hò hét những khẩu hiệu đi ngược lại tâm tư của nó, nhất là rất khó chịu trước những kỳ thị mà trường dành cho con của sĩ quan chế độ cũ. Nó bảo là rất khổ sở khi phải tới trường. Nó xin em nghỉ học để đi làm giúp mẹ. Nó phân tích, chế độ không cho phép nó vào đại học thì học tiếp nữa để làm gì. Không phải là em không lo được cho con nhưng thấy nó có lý nên em đồng ý. Cả Tỷ Chiêu cũng vậy. Em không muốn con chúng ta lớn lên bằng những bài toán đố cộng trừ sắt máu, học những bài lịch sử bóp méo, những bài địa dư thiếu hụt, những bài công dân trâng tráo tôn thờ cá nhân và một chủ nghĩa tàn bạo. Anh đừng lo, mỗi ngày, trừ những giờ kiếm cơm, em sẽ cố gắng dạy kèm thêm các con. Hôm nào bận, bà nội sẽ giúp em…

Sài gòn ngày…tháng…năm…

Mình ơi.
Sài gòn những cơn mưa đầu mùa đã trút xuống. Hôm nay không đi đâu được, em ở nhà chơi với các con và viết những giòng nhật ký cho mình. Cả tháng trời từ hôm mình đi em chẳng ăn ngủ gì được. Nỗi nhớ nhung quay quắt. Ở đâu cũng lảng vảng hình bóng mình, ở đâu cũng có hơi hướm của mình. Em phải làm sao đây hỡi trời. Bà nội cứ hỏi thăm chừng, đã có thư từ, tin tức gì về mình chưa. Em chạy hỏi thăm bạn bè khắp nơi nhưng chồng con họ vẫn còn bặt vô âm tín.
Mình ơi em nhớ mình quá. Hãy trở về với em và các con mình nhé!

Sài gòn ngày… tháng…năm…

Hoàng yêu ơi!
Hôm qua tình cờ đi qua con đường cũ. Cả một trời thênh thang kỷ niệm. Nhớ anh quá Hoàng ơi. Em nhớ anh đến bồn chồn, nhớ anh đến se thắt cả cõi lòng, anh biết không?
Em nhớ mãi buổi chiều hôm ấy. Vừa tan dạy ra, lòng còn đang phơi phới khi nghĩ đến hai ngày nghỉ cuối tuần thì có tiếng gọi sát sau lưng. Anh chàng trong bộ đồ rằn ri, đầu húi cua, chiếc mũ đỏ vắt trên cầu vai, tiến tới:
- Chào cô, thưa cô tôi có một người cháu con bà chị ruột học lớp cô, cháu tên là Bích Trâm. Chị tôi nhờ hỏi thăm cô về hạnh kiểm của cháu.
Lúc ấy nhìn anh thấy dễ ghét vô cùng. Miệng cười thì tươi nhưng tướng thì nghênh nghênh ngáo ngáo. Phản ứng tự nhiên khiến em cũng kiểm soát trong trí, tên những đứa học trò của mình.
- Xin lỗi hình như ông đã nhớ lộn rồi, trong lớp tôi không có em nào tên là Trâm cả.
- Thưa cô chắc là tôi lộn thiệt, nhưng mà không sao, hình như cháu tên là Bích Hà.
Thật vô duyên, tên cháu mình mà cũng không nhớ, lại còn hình như nữa. Kiểm soát thêm một lần nữa cũng không có tên này. Thì ra anh chàng kiếm cớ muốn làm quen với mình đây. Không hiểu sao hôm ấy em lại bạo dạn đến như vậy, có thể tại anh trông cũng đẹp trai, phong độ, dù nước da có hơi đen một tí.
- Này ông, nếu muốn làm quen sao không nói thẳng ra mà quanh co đặt chuyện khiến người ta phải suy nghĩ chi vậy.
Coi bộ anh vững tin hơn nên tiếp tục tấn công:
- Quả thật lần đầu tiên tôi gặp một người đẹp và thông minh như cô…
- Thôi xạo quá đi ông ơi.
- Tôi tên Hoàng, nếu xin phép được làm bạn chắc cô không nỡ từ chối.
Anh biết không, em vốn mang mặc cảm là một cô gái nhà quê nên cũng muốn thăm dò khả năng chàng trai thành thị:
- Đâu có gì, miễn ông giữ vị trí của ông, tôi giữ vị trí của tôi.
- Cám ơn cô. Để kỷ niệm lần đầu gặp gỡ hôm nay, cũng như để có thời gian tìm hiểu nhau, nếu cô không ngại, cho phép tôi được mời cô ly nước giải khát.
Anh độc tài lắm. Chẳng đợi sự đồng ý gì cả đã quay đầu, đưa tay vẫy. Chiếc xe díp nãy giờ vẫn rề rề đằng sau bỗng vọt lên. Người tài xế lui ra phía sau.
- Chưa quen mà đã dám cầm tay đỡ lên xe làm em sợ gần chết. Anh biết không, lần đầu tiên ngồi trên xe díp nhà binh, cảm giác của em vừa run vừa hãnh diện:
- Ông là tài xế hả?
Anh chưa kịp trả lời, người ngồi phía sau đã vọt miệng:
- Tôi mới là tài xế. Ổng là Trung úy thầy tôi đó cô ơi.
Anh lừ mắt. Người tài xế im lặng. Sao anh dữ quá vậy. Anh tâm sự, chỉ còn một mẹ già lủi thủi trong căn nhà nhỏ, ôm nỗi lo sợ từng giây, khắc khoải từng ngày mong thằng con chiến trận trở về, làm em xúc động. Hai ngày phép còn lại, chiều nào anh cũng đến đón làm bạn bè chế diễu em quá chừng chừng. Thư đến thư đi. Từ chiến trường anh viết, bạn bè anh nhiều người lính đã anh dũng hy sinh làm em muốn khóc.Thế là anh đã khiến em trở thành nạn nhân thứ hai phập phồng lo lắng cho anh từng giây từng phút. Em vẫn thường lui tới thăm mẹ. Lúc ấy mẹ cũng thương em lắm. Cả năm sau anh mới lại về phép. Tức cười quá phải không anh, người chân trời, kẻ góc biển, kết thành vợ thành chồng…

Sài gòn ngày…tháng…năm…

Hoàng ơi.
Tính nói bao lần mà rồi em vẫn cứ quên. Hôm nay em phải đóng khung trang nhật ký này để báo cho anh một tin mừng, anh sắp có món quà thứ ba. Cái tháng anh đi, em không thấy, cứ nghĩ rằng tại mình quá lo lắng buồn phiền nên bị rối loạn mà thôi. Tháng kế tiếp cũng vậy. Em đi khám bác sĩ mới biết là đã mang thai. Mừng không anh. Em biết sẽ là những khó khăn nhưng bù lại, nó sẽ làm em bớt nhớ nhung, quay quắt về anh, sẽ là động lực cho em phấn đấu. Bà nội lo nhưng cũng vui lắm. Anh hư ghê, lần về phép nào cũng có chuyện.
Mình lấy nhau mười mấy năm trời nhưng thực ra sống bên nhau được bao nhiêu ngày đâu hả anh. Này nhé, em tính cho anh coi, đổ đồng là mười năm, mỗi năm anh có mười lăm ngày phép thường niên, vị chi là một trăm năm mươi ngày, cộng thêm những ngày phép đặc biệt, những ngày phép thưởng hành quân cũng chưa tới một năm. Thế mà…
Nhật ký này, ngày anh trở về, một đêm hai đứa bên nhau, thật yên, em nói là thật yên, em sẽ nằm đọc cho anh nghe từng chữ, từng trang.Về với em trong chiêm bao đêm nay anh nhé.

4 .

Trang nhật ký thưa dần khi những đồng tiền cuối cùng đã vơi. Vật dụng trong nhà được Chi lên danh sách ưu tiên thứ tự ra đi. Đầu tiên là những bộ quần áo đắt tiền và nữ trang. Thời buổi này chạy ăn còn chưa xong lấy đâu mà chưng với diện. Món tiền bán được cầm trên tay, Chi nhìn nó thật xa lạ, tủi thân. Chi lại nhớ đến Hoàng, nhớ đến từng món quà chàng mua tặng trong những dịp lễ Tết, Giáng sinh hay sinh nhật. Chi bồi hồi, người đã xa, kỷ niệm rồi cũng phải đi theo hay sao. Từ nhỏ đến giờ đâu biết buôn bán là gì. Lần này Chi cũng thử thời vận, theo người bạn đi buôn gạo.
Hai chị em thức dậy từ sáng sớm, ra bến xe xếp hàng chờ lấy vé xe đi Sa đéc. Bến xe đò lục tỉnh đông nghẹt người là người. Có lẽ đây là phương tiện duy nhất kiếm sống. Những tiếng chửi thề, mạ lỵ được thoát ra một cách trơn tru, thoải mái. Những gánh hàng rong ngút khói. Những em bé bán từng ly nước trà nóng. Không khí tuy sinh động nhưng nhuốm vẻ tang thương. Gần hai tiếng đồng hồ xe tới Bến Lức. Tất cả hành khách đi bộ xuống phà qua sông rồi lại lên xe đi tiếp. Xe vào bến khoảng mười giờ sáng. Hai chị em chia tay, hẹn gặp lại lúc mười hai giờ để trở về.
Chi kêu chiếc xe ôm chở đến nhà cậu Út. Hai chị em mừng mừng tủi tủi. Chi kể cho cậu nghe những chuyện xẩy ra trong gia đình và mục đích của chuyến đi này. Cậu Út hối hả dọn cơm cho chị rồi sốt sắng lái xe ra chợ mua gạo về. Hai vợ chồng Út lấy nhau đã lâu nhưng chưa có con. Út được miễn dịch vì bị thương tật ở chân. Cuộc sống cũng tương đối, không bị bóp chẹt vì liên hệ với chế độ cũ. Chuyến về mới thật là cam go. Qua biết bao trạm kiểm soát nhưng khó khăn nhất là trạm bên kia phà. Kinh nghiệm của con buôn nhà nghề là phải góp tiền đưa tài xế nộp cho thuế vụ ở mỗi trạm. Đóng bao nhiêu tùy theo khai báo, kiểm soát của lơ xe và quen biết của tài xế. Một số con buôn được bao che. Nhiều ít tùy theo mức độ chấp nhận sự lợi dụng của họ. Tay mơ như Chi, nằm ngoài thông lệ sẽ bị kiểm soát đến nơi đến chốn. Tất cả hàng hóa được chất lên mui xe. Chỉ bỏ dưới gầm ghế những gì gọn nhẹ để không choán chỗ ngồi.Tài xế dừng lại ở mỗi trạm, lơ chạy vào nói chuyện thông cảm. Khi mọi việc thỏa thuận, xe tiếp tục đi. Riêng tại trạm chính tất cả hành khách phải xuống xe. Tên kiểm soát thuế vụ đầu đội cát kết, lững thững bước tới hỏi lớn, giọng trịch thượng:
- Trên xe có gì không?
- Thưa không có gì.
Đối thoại theo thói quen, theo quy ước hàng ngày của họ làm Chi tức cười. Cả một xe đầy ngộp như thế mà bảo là không có gì. Tên thuế vụ bước lên xe, người lơ theo sau. Tài xế đứng dưới bóng mát của một tàng cây hút thuốc.
- Cái này của ai?
Nếu hàng được bảo chứng, người lơ nói nhỏ, tên thuế vụ bỏ qua chỗ khác. Đến chỗ Chi, nhấc bao gạo khoảng mười ký lên, hắn nhìn quanh rồi hỏi lớn:
- Của ai đây?
- Của tôi.
- Chị mang cái này vào trạm.
Hàng hóa trên mui xe cũng bị kiểm soát tương tự. Thêm một bao nữa mười ký trên mui của Chi cũng bị chúng mang vào.Tên trưởng đồn bắt đầu lên lớp, giảng giải rồi kết tội chống phá nhà nước. Đã chán ngấy những bài giáo khoa này tuy nhiên Chi cũng rất nhỏ nhẹ:
- Thưa đồng chí - nàng mỉm cười sử dụng ngôn từ - Tôi là giáo viên đang dạy tại trường… không phải là dân buôn bán. Số gạo này bố mẹ tôi cho, mang về để nuôi các cháu. Xin đồng chí thông cảm.
Tên cán bộ tưởng Chi cười với hắn nên cười lại. Hắn giả lả hỏi thăm:
- Thế quê chị cũng ở dưới này à?
Lần này thì Chi cười thật. Cười vào sự hảo ngọt của đàn ông, nhưng trả lời gọn lỏn:
- Vâng.
Hắn nháy mắt:
- Lần này tôi bỏ qua, không có lần thứ hai đâu nhé.
Thấy Chi loay hoay, hắn kêu nhân viên mang hai bao gạo ra xe cho Chi.
Mọi người trố mắt nhìn khi nàng trở lại bình an với hai bao gạo nguyên vẹn.
- Đóng thuế bao nhiêu chị?
- Chúng không tịch thu à?
Chi ngẩn người nhưng rồi cũng hiểu ra được. Nàng trả lời lửng lơ cho xong chuyện:
- Ơ…cũng chẳng bao nhiêu.

Chuyến đầu tiên kiếm được ba ký gạo và đủ tiền mua đồ ăn trong vài ngày. Chuyến kế tiếp thì Chi trắng tay vì đã mạnh dạn chỉ tay, lên án sự lợi dụng của đám người vô lương.
Đồ đạc trong nhà cứ tuần tự theo nhau mà đi. Sa lông ư, khách khứa đâu mà cần. Trải chiếu dưới đất cũng được, cần gì bàn ăn. Máy may ư, vải vóc đâu mà may với cắt. Quạt máy ư - ồ - cái này không được, rất cần cho hai bà cháu ngủ trưa. Chi cứ tính với toán nhưng rồi những bữa ăn cứ xuống cấp dần dần. Bữa nào không có thịt là Tỷ Chiêu không chịu ăn. Nó ngồi chống đũa vào chén cơm, miệng lầm bầm:
- Hỏng có gì ăn hết trơn hà.
Dũng bực tức la em. Bà Tâm bỏ dở bữa ăn, buông đũa, lẳng lặng đứng dậy bước về phòng.
Mặc cảm phạm tội làm nước mắt nàng trào ra. Cái tội đã không lo lắng cho con được đầy đủ, đã không giữ được lời hứa với Hoàng. Lúc này xả thịt cho con ăn được Chi cũng không ngần ngại. Nàng chạy qua ôm Tỷ Chiêu dỗ dành:
- Thôi ráng bữa nay đi. Mẹ hứa ngày mai sẽ mua thịt cho con ăn.
Bây giờ Chi mới thông cảm được những người bạn hàng mà trước đây nàng đã có cái nhìn không thiện cảm về họ. Bởi chính nội tâm nàng cũng đang là bãi chiến trường, giằng xé giữa danh dự và nhu cầu. Bà Tâm gọi Chi vào phòng. Bà ngồi trước bàn phấn, kéo hộc tủ lấy hộp nữ trang bọc nhung đỏ đưa cho Chi:
- Con cầm lấy. Đây là kỷ niệm ngày cưới của mẹ. Nó không còn ý nghĩa và cần thiết nữa. Mẹ tính đưa cho con từ lâu nhưng chưa có dịp. Con giữ lấy để chi dùng trong gia đình.
- Con xin lỗi mẹ về chuyện vừa xẩy ra làm mẹ buồn. Con sẽ cố gắng nhiều hơn nữa. Con nghĩ cũng chưa khẩn thiết lắm. Khi nào cần con sẽ xin mẹ sau.
Từ ngày nghỉ học, thằng Dũng chạy xe ôm. Mấy ngày đầu, trừ xăng nhớt, tiền mua quà cho bà nội và em, nó cũng còn được chút đỉnh đưa cho mẹ.
Cái giá phải trả là cơn sốt đã hành Dũng nằm liệt mấy hôm liền vì không quen nắng gió. Những ngày kế tiếp đã bắt đầu có vấn đề. Phần chưa rành đường xá, phần dân chạy xe ôm lại quá đông. Thấy Dũng lạ mặt, còn quá trẻ nên họ giành giựt, thậm chí hăm dọa, làm Dũng hoảng sợ. Dũng không trả lời, không phản ứng, chỉ lẳng lặng bỏ đi. Nó chưa đủ trí khôn để hiểu và đánh giá cuộc đời. Nhận định của nó chỉ hạn hẹp ở những chuyện xẩy ra rồi đi đến kết luận, chẳng có người nào tốt với nó, với gia đình nó. Người ta đã bắt bố đi, người ta không cho mẹ buôn bán, người ta làm em nó khóc vì ăn cơm không có thịt và bây giờ tới phiên nó bị hăm dọa không cho kiếm tiền giúp mẹ nó.

Cho đến một hôm. Nhìn trước nhìn sau không có ai, Dũng dừng xe nghỉ bên vỉa hè, dưới bóng mát của một tàng cây. Lát sau, ba chiếc xe ôm kéo tới, đậu xa xa nói chuyện rồi trỏ tay về phía Dũng.
Một người khách đứng tuổi, hai tay bê một thùng giấy lớn, tiến về phía Dũng trả giá. Dũng nói thật lẹ trong lúc ba tên xe ôm bước tới:-
- Xin ông nói ông là anh của em, đừng nói là đi xe ôm, họ đánh em.
Người đàn ông chẳng hiểu ất giáp gì, để thùng đồ xuống đất, đứng nhìn.
Một trong ba tên lôi Dũng rời khỏi xe:
- Ê ! Nói mày bao nhiêu lần rồi, không được tới khu vực này nữa, sao không nghe mày.
Người đàn ông như hiểu ra câu chuyện, bước tới, đẩy tên xe ôm ra, đứng che Dũng sau lưng:
- Các anh lớn rồi, có gì từ từ nói, sao có thái độ du đãng với một em nhỏ vậy
- Ê ! Chuyện gì đến mày. Bộ muốn ăn đòn hả?
Hai tên đứng ngoài nãy giờ nhẩy xổ vào tấn công. Chỉ trong nháy mắt cả ba tên cùng ngã lăn chiêng dưới đất. Người đàn ông chỉ ngón tay:
- Từ nay cấm chúng mày không được đụng đến nó nữa, nghe chưa.
Ba tên lồm cồm bò dậy, lên xe chạy mất dạng.
Trên đường về, người đàn ông hỏi chuyện gia đình rồi trả Dũng gấp bốn năm lần tiền nó đòi.
Tấm lòng hào hiệp, món tiền hậu hĩ cũng là lần cuối cùng chấm dứt cái nghề xe ôm của Dũng.
Chi bây giờ đổi tuyến đường, đi buôn cà phê trên Ban mê thuột. Ở đâu thì tình trạng cũng vậy, tham nhũng, đút lót và lợi dụng. Ngoài ba ký cà phê đã rang được phép mang theo, người ta cột những bao nhỏ cà phê sống vào tay, chân, bụng, vào bất kỳ chỗ nào mà quần áo có thể che được. Cà phê sống rất có giá tại Sài gòn. Chi phải ngủ tại nhà trọ bến xe qua đêm vì không có người quen ở đây. Thật khổ sở và không an toàn. Được vài chuyến, Chi lại ở nhà, tìm phương cách khác.

***

- Tỷ Chiêu, Tỷ Chiêu, mở cổng cho chú mau.
Tỷ Chiêu nghe tiếng gọi, quăng đại chiếc xe đạp đang chạy xuống đất:
- Không được, cao quá con không với tới, chú mở đi.
Quý một tay bế con bé, một tay xách bao cát nặng bước lên thềm nhà, vừa lúc Chi xuất hiện:
- Chà, lâu lắm mới thấy mặt mũi, gia đình có khỏe không?
- Cám ơn chị, vợ chồng em và các cháu dưới quê vẫn bình thường.
Quý là tài xế, người luôn ngồi phía sau mỗi lần Hoàng về phép chở Chi đi chơi.
- Xách cái gì mà nặng thế kia?
- Em có ít gạo mang lên biếu bà và chị.
- Không được, chị không nhận đâu, chú mang về cho thím và các cháu.
Quý bỏ con bé xuống đất, gãi đầu:
- Chị à, ông thầy em mấy tháng nay không có tin tức gì em đã rầu thúi ruột, bây giờ có chút đỉnh này chị cũng không chịu nhận nữa. Ngày xưa ông thầy giúp đỡ em biết bao nhiêu…
- Thôi được, vào nhà đi rồi hãng tính.
Vừa bước qua cửa, Quý thả bao gạo xuống đất cái bịch, sững sờ:
- Trời ơi. Sao lại như vầy. Đi đâu hết cả rồi.
Căn nhà trống trơn. Bốn bức tường trắng nhìn nhau cô quạnh. Chi hơi ngượng:
- Túng quá, chị phải bán rẻ bán tháo để lấy tiền nuôi các cháu – nàng cười giả lả - Thôi, chị em mình chịu khó ngồi dưới đất vậy.
Quý ngồi bệt tựa lưng vào tường, lặng lẽ châm thuốc hút, bặp liên tục để dằn xuống những cơn bất nhẫn trong lòng. Có thể như thế này sao. Quý cứ nghĩ rằng, ít lắm gia đình ông thầy cũng có thể cầm cự được một vài năm, ai dè đâu chỉ mới mấy tháng mà đã ra nông nỗi này.
- Dạo này chú làm ăn ra sao?
- Khoan, chị kể cho em nghe về chị trước đi cái đã.
Nghe Chi kể đến đâu Quý lắc đầu đến đó. Thời gian đã thay đổi tất cả, tâm tư và cuộc sống. Cuộc đổi đời không dựa vào sự công bằng của Thượng Đế hay công bằng đã chết theo Thượng Để rồi. Khi Chi ngừng câu chuyện, Quý trầm ngâm một lát rồi nói:
- Công việc của em không nặng nhọc và khó khăn gì cả nhưng không biết có hợp với chị không? Thế này, chị thử theo em một chuyến xem sao.
- Nhưng chú phải cho chị biết chú làm gì đã chứ.
- Em cũng buôn gạo như chị, nhưng mỗi chuyến vài ba tấn, bằng đường xe lửa, từ Tuy Hòa vào Sài gòn.

***

Khi thành phố đã lên đèn, hai chị em đón xe ôm ra ga Hòa Hưng.
Phòng vé vắng tanh vì tất cả hành khách đang sửa soạn lên tàu. Cột đèn sân ga tỏa ánh sáng yết ớt như một đêm trăng già, không đủ soi rõ cảnh vật xung quanh. Những toa tàu đen xì nằm nối đuôi nhau trên con đường sắt.
Chi bước thấp bước cao mới theo kịp Quý. Hai chị em lên toa gần đầu máy. Còn một hàng trống nhưng Quý bảo Chi ngồi ngay ghế ngoài cùng, trong lúc Quý đứng sát bên cạnh. Chi khều tay Quý hỏi nhỏ như sợ người khác nghe thấy:
- Sao chú không ngồi, mình chưa lấy vé hả?
Quý nhìn chị cười, nói đùa:
- Em phải đứng vì lát nữa kiểm soát, mình không có vé, chúng đuổi, em xuống cho dễ.
Chi càng thắc mắc thêm nhưng thấy Quý cười nên cũng cười theo. Quý giải thích:
- Chị đừng lo. Mọi chuyện sẽ rất lạ đối với chị, tất cả em sẽ giải thích sau.
Vài người qua lại gật đầu chào Quý. Lát sau một người đàn ông bương bả chạy tới:
- Chào anh Ba. Bữa nay đi sao không cho tụi em hay. Có lệnh gì mới không anh Ba?
- Không có gì. Tại bữa nay có bà chị tao muốn thanh tra đột xuất nên không kịp báo. Công việc ra sao, tất cả anh em vẫn đầy đủ và sẵn sàng cả chứ.
- Dạ thưa vẫn bình thường, anh Ba.
- Mày gọi thằng Sáu đến gặp tao.
- Dạ
Người đàn ông đi khoảng vài phút thì một tên công an áo vàng bước tới:
- Dạ, anh Ba gọi em.
- Ừ, hôm nay tao có bà chị tháp tùng, mày kiếm phòng nghỉ ngơi cho bả.
- Dạ, lúc nào cũng sẵn sàng, mời anh Ba và chị theo em.
Cuối phòng, một cửa sổ có song chắn mà phía dưới là một chiếc kệ có thể dùng làm bàn. Sát hai bên tường là hai chiếc giường, mỗi chiếc rộng vừa đủ một người nằm. Tất cả đều bằng sắt được hàn dính vào toa. Trước khi đi tên công an căn dặn:
- Lát nữa tụi nó mang nước uống tới, anh Ba và chị cần gì thêm cứ cho tụi nó biết.
Từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Quý của mấy tháng về trước nay đã khác hẳn rồi. Chi ngập ngừng hỏi:
- Bộ lúc này làm lớn, có nhiều đàn em lắm hả ?
Quý cười xuề xòa:
- Có gì đâu chị. Em cũng chẳng muốn thế nhưng thời thế bắt mình phải thế. Ở đây chị sẽ được chăm sóc rất chu đáo, nhưng em dặn chị đừng ra ngoài trừ khi cần thiết. Hôm qua em có nói, không biết môi trường này có hợp với chị hay không là vì hai lý do, chị đang thai nghén, sau nữa, chốn này rất ô tạp, đủ mọi hạng người, băng đảng, trộm cướp, công an, đấu đá, nhiều khi còn thanh toán lẫn nhau nữa…
Chi hoang mang hỏi:
- Trời đất, mấy chuyện này đàn ông chưa chắc làm được làm sao chị cáng đáng nổi.
- Nhìn thì ghê lắm nhưng công việc em giao cho chị nhàn hạ thôi, chị đừng lo. Bây giờ em phải đi giải quyết một vài vấn đề, lát về chị em mình nói chuyện tiếp.
Quý đi rồi, Chi nằm xuống cho đỡ mỏi lưng. Cái thai đạp nhiều làm Chi khó chịu và mau mệt. Những câu hỏi cứ vòng quanh trong đầu. Chi cố suy đoán nhưng không tài nào hiểu nổi.
Có tiếng gõ cửa. Một cậu bé khoảng mười mấy tuổi bước vào. Hình như đã quen với công việc, nó cúi đầu chào, đặt hai chai nước ngọt và hai ly đá trên bàn rồi lặng lẽ lui ra. Chi gọi giật lại:
- Em quen với anh Ba hả?
- Dạ con đâu có biết ông Ba nào. Người ta trả tiền kêu con mang nước vào đây.
Chi nhớ đến người công an tên Sáu, dọ hỏi thêm:
- Vậy là ông Sáu công an trả tiền phải không?
Thấy Chi có một mình, vui vẻ, cậu bé chịu nói chuyện:
- Dạ đúng rồi, ổng tốt và dễ thương lắm, không giống như những tên “phựa” miền Bắc đâu.
Cậu bé lăn lộn trong giới giang hồ đã lâu nên sử dụng tiếng lóng một cách rất thành thạo. Chi chọc nó:
- Ủa, em ghét người Bắc lắm hả, cô cũng người Bắc nè.
Cậu bé nhìn Chi từ đầu đến chân dò xét. Như thấy mình bị hố, nó đánh trống lảng:
- Cô không phải.
Khoảng mười giờ Quý về:
- Em đói quá, chị đi ăn với em.
Chi chiều Quý. Hai chị em đến toa hàng ăn. Trong lúc ăn, Quý giải thích công việc:
- Chị biết đấy, người ta chỉ buôn hàng từ mọi nơi về Sài gòn. Tối mai chị sẽ thấy khác hẳn tối nay. Chuyến tàu từ Bắc vào sẽ ngừng lại tại ga Tuy Hòa khoảng nửa tiếng. Trong thời gian ngắn này, bằng mọi cách, khoảng hai chục bao gạo phải được chuyển từ dưới đất lên nhiều toa khác nhau. Người của em sẽ gom lại, để ở một vài chỗ thuận tiện cho khi xuống hàng. Nhiệm vụ của chị và một vài người nữa là kiểm soát và an ninh số gạo đó trong lúc những người khác tiếp tục chuyển. Khi sắp vào ga Hòa Hưng, tàu giảm tốc độ, đó là lúc tất cả số gạo phải được đẩy xuống đất. Ở dưới đã có người của em nhận và phân phối. Không riêng gì gạo, mặt hàng nào có thể, đều được làm như vậy để trốn thuế Nhà nước có luật pháp thì giang hồ cũn có những quy định riêng của nó. Ăn chi sòng phẳng, tình nghĩa, thì làm ăn mới được lâu bền. Mọi biến chuyển, thay đổi nhân sự về phía công an, chính quyền, tụi em đều được thông báo trước nên rất an toàn, không bao giờ trục trặc. Tối mai chị chỉ ngồi trên mấy bao gạo ở một chỗ, tựa lưng vào tường nghỉ cho đến sáng. Khi gạo đã xuống hết. Vào ga, chị xuống tàu bình thường. Em bảo đảm là sẽ không người nào làm phiền tới chị.
Chi thắc mắc:
- Như chú kể thì chị có làm gì đâu?
Quý cười, khôi hài:
- Có chứ, chị là bà thần ngồi giữ gạo, quan trọng nhất còn gì.
Trở về toa phòng ngủ, khi hai chị em đã lên giường, những thắc mắc trong đầu Chi:
- Làm gì mới mấy tháng mà chú thay đổi dữ vậy.
Quý bắt đầu kể. Giọng Quý đều đều, hòa vào tiếng sình sịch của xe lửa làm Chi buồn ngủ nhưng cũng ráng nghe cho hết câu chuyện.
Từ khi mất miền Nam, Quý về quê sống với vợ con. Không chịu nổi những o ép của một chính quyền bình dân học vụ, Quý lại một mình bỏ lên Sài gòn. Quen biết nhiều nhưng không muốn làm phiền tới ai, Quý bắt đầu một cuộc sống mới cơm hàng cháo chợ, đêm ngủ gầm cầu, trường đua, nhưng đa số là tại ga Bình Triệu hay Hòa Hưng.
Một hôm đánh gục mấy tên du đãng, lấy lại được chiếc cặp da cho người đàn ông trung niên bị cướp và hành hung khi xuống tàu. Quý được mời vào tiệm ăn sáng. Ông ta rút trong chiếc ví da một cọc tiền đưa cho Quý để tạ ơn. Nhìn xấp tiền dầy cộm, Quý lạnh lùng:-
- Ông cất đi. Thấy việc bất bình tôi ra tay, đâu phải vì chiếc cặp da của ông.
Người đàn ông ngạc nhiên. Thời buổi này, giữa đám lục lâm lại có kẻ chê tiền. Ông nhìn Quý đăm đăm, lát sau rút một tấm danh thiếp đưa cho Quý:
- Em làm anh rất thán phục. Đây là tấm danh thiếp của anh, nếu giúp được gì cho em, anh sẽ làm.
Liếc qua, thấy đề - Trung tá Hoàng văn Nghiêm – Trưởng phòng Tư pháp…Quý đặt chiếc danh thiếp xuống bàn, thẳng thắn:
- Nếu biết ông là dân Hà nội, lại là công an, tôi đã không giúp ông đâu.
Như đọc được tâm trạng của Quý, người đàn ông nhỏ nhẹ:
- Xã hội nào cũng có người tốt kẻ xấu, không nên nuôi mãi một ấn tượng trong đầu. Tấm danh thiếp này em cứ cầm lấy. Đời người có lúc này lúc khác, biết đâu một ngày nào đó em sẽ dùng tới nó. Bằng không em cứ xé nó đi chứ đừng để thất lạc.
Từ đó danh Quý nổi như cồn, đàn em càng ngày càng đông. Nhiều lần Quý đã phải giải quyết những tranh chấp giữa đàn em Sài gòn với băng đảng của những tỉnh khác. Vết chém trên vai đã mang đến hỗn danh “Quý sẹo” và mở rộng địa bàn hoạt động từ đó.
Với tính tình phóng khoáng, hy sinh và bao bọc, Quý đã mua được yêu thương, thu phục được kính trọng và sự trung thành của đàn em.
Tối hôm sau, hai chị em ngồi đợi tàu ở ga Phú Hiệp, Tuy Hòa. Tám giờ tối mà trời vẫn còn nóng hừng hực. Sân ga thật ồn ào náo nhiệt. Tiếng còi tàu vọng lại từ xa. Hành khách, con buôn đã bắt đầy nhốn nháo. Từng kiện hàng lớn đến gánh gồng, rải rác khắp nơi. Đội ngũ hàng rong không ngớt tiếng rao mời. Hai vệt đèn càng lúc càng sáng hơn. Tàu giảm dần tốc độ, chưa ngừng hẳn đã có một số người nhẩy vội xuống đất.
Từ những ngôi nhà cách đường rầy vài chục thước, dăm bóng đen vọt ra, mỗi người cõng trên lưng một bao gạo trăm ký, xăm xăm chạy về hướng con tàu. Họ ước tính chính xác đến độ khi họ đến nơi là lúc con tàu cũng vừa dừng lại.
Quý đỡ chị lên tàu để kịp làm việc. Đám đàn em đã có mặt tự lúc nào, đang chuyển những bao gạo về vị trí ấn định, thường là ở cuối mỗi toa để khi đến nơi, kéo ra ngoài, đẩy xuống cho tiện.
Công việc hoàn tất thật nhanh chóng. Một đứa chạy lại báo cáo kết quả.
Quý chỉ cho chị ngồi ở nơi chất ít bao nhất:
- Chị ngồi nghỉ ở đây. Quan sát đừng để cho đám trẻ dùng cây xăm đâm vào bao lấy trộm gạo ra. Em đi tí xíu quay lại.
Nhìn chung quanh, hàng hóa ngổn ngang khắp nơi, trên ghế ngồi, trên kệ, giữa lối đi. Người cũng vậy, họ ngồi bất kỳ chỗ nào miễn giữ được hàng hóa của mình. Đi lại thật khó khăn, va chạm bắt buộc phải xẩy ra, thế là những bài học thuộc lòng, những câu văn bất hủ được tuôn ra hàng loạt, không vấp váp, không ngơi nghỉ. Đâu đó vang lên tiếng thét của một cô gái, tiếng la hoảng hốt của một người nào đó vừa phát hiện chiếc ví hay chiếc xách tay của mình không cánh mà bay Quý đi thanh toán tiền bạc, cho anh em ăn uống xong trở về.Thấy Chi có vẻ mệt, Quý đề nghị:
- Em thấy chị không được khỏe, hay là chị về phòng nghỉ đi, mình em ở đây được rồi.
- Đâu có sao. Chị có làm gì đâu mà mệt.
Gần đến Hòa Hưng tàu hụ còi. Không khí trong toa lại bắt đầu nhốn nháo. Chi nhìn qua cửa sổ, đám đông tụ tập sát đường rầy để đón nhận hàng từ trên tàu tháo xuống. Những bao gạo được kéo ra chỗ nối hai toa và lăn xuống đất. Quý bảo chị:
- Em phải xuống đây phân phối hàng. Lát nữa chị cứ xuống tự nhiên kêu xe ôm về nhà. Em về sau.
Quý bám một tay, nghiêng người ra ngoài, chọn vị trí quang đãng nhảy xuống.

Chi về đến nhà, Tỷ Chiêu ôm mẹ khóc òa. Thằng Dũng cũng mừng lắm. Bà Tâm hối Chi tắm rửa rồi ra nói chuyện. Một lát sau Quý về tới. Mọi người quây quần dưới đất.Chi kể sơ cho bà Tâm nghe về chuyến đi, xong quay qua Quý:
- Chị thấy cái thai kỳ này phá đám quá, chắc chị không theo chú được. Để sanh xong rồi tính.
- Thấy chị mệt nhiều, em cũng tính nói với chị như vậy.
Nghe mẹ kể, thấy công việc có vẻ phiêu lưu mạo hiểm, Dũng thích thú lắm, xen và
- Hay là cho con đi thay mẹ, con bây giờ cũng chẳng làm gì.
Quý nhìn bà Tâm rồi quay qua Chi thăm dò. Thấy không ai có ý kiến, Quý ngần ngại phát biểu:
- Chắc chắn con đi sẽ giúp được cho chú nhiều việc nhưng chú không dám, một mai bố con trở về, thấy chú đưa con vào con đường này chú sẽ bị bố la. Thế này đi, từ từ chú hứa sẽ tìm cho con một công việc đàng hoàng.
Quý xin phép gia đình đi về sau khi ôm hôn Tỷ Chiêu, đưa cho nó gói kẹo mà nó thích.Quý đi rồi Chi mới phát hiện cái túi đựng tiền mà Quý vẫn thường mang. Chạy theo không kịp, bóng Quý đã khuất khỏi đầu con ngõ. Chi mở ví, mảnh giấy nhỏ với hàng chữ ngắn ngủi rơi xuống – Em không bỏ quên đâu. Đây là món tiền nhỏ em biếu chị để lo cho các cháu. Chị đừng bận tâm.

5 .

Leo hết con dốc, chiếc xe díp từ từ dừng lại trước một doanh trại được vây kín bằng hàng rào bằng cây. Người tài xế bước xuống đi về phía cổng, nơi có tên lính đang cầm súng đứng gác. Hai người nói với nhau vài câu. Người tài xế quay lại xe trong lúc tên lính gác mở cổng, bắt súng chào khi chiếc xe đi qua. Ngồi ghế trưởng xa là một người đàn ông đứng tuổi, áo quần thẳng nếp, khuôn mặt xương xẩu với chiếc kính râm che kín đôi mắt. Đôi giày đen được đánh si bóng loáng.
Trại gồm ba lớp nhà tranh vách đất hình chữ U, cách cổng chừng trăm thước. Có lẽ đã được điện thọai từ ngoài cổng, khi chiếc xe díp vào được nửa đường thì từ trong căn nhà đối diện, một số cán bộ chạy ra, dẫn đầu là tên Thiếu tá trại trưởng.
Đám sĩ quan xếp hàng ngang, kính cẩn chào khi người đàn ông bước xuống xe.
- Kính chào Thiếu tướng. Thiếu tướng đến thanh tra đột xuất, chúng tôi không kịp nghi lễ đón tiếp.
Người đàn ông chào lại kiểu nhà binh.
- Điều đó không quan trọng. Nhiệm vụ khẩn cấp không cần thông báo, đồng chí đưa tôi vào văn phòng làm việc ngay.
Sau khi an vị, người đàn ông chậm rãi:
- Theo tin tức tình báo ghi nhận, tôi muốn gặp tên Thiếu tá nhảy dù ngụy tên Lý triệu Hoàng để khai thác
- Kính thưa Thiếu tướng, tên ngụy này đã bị xử lý cách đây mấy ngày rồi.
Mặt người đàn ông biến sắc nhưng kịp thời trấn tĩnh, lấy lại giọng bình thản:
- Ai ra lệnh xử lý?
- Kính Thiếu tướng, không ai cho lệnh, đây chỉ là trường hợp tự vệ khẩn cấp.
Người đàn ông nghiêm sắc mặt:
- Các đồng chí có biết là vừa phạm một lỗi lầm rất quan trọng. Tên ngụy này là cơ sở của CIA. Giết nó chết, ta mất đi những đầu mối truy cập sau này.
Tên Thiếu tá trại trưởng tái hẳn nét mặt, bào chữa:
- Kính Thiếu tướng, việc này do chúng tôi hoàn toàn không biết…
Người đàn ông gạt đi:
- Lỡ rồi ! Đồng chí lấy tất cả hồ sơ và biên bản xử lý ra đây cho tôi coi.
Tên Thiếu tá quay lại phía sau, hất đầu. Một người đứng lên đi vào trong. Người đàn ông cầm xấp hồ sơ khoảng chục tờ giấy, lật qua lật lại rồi dán mắt vào tờ biên bản.

Ngày…tháng…năm…

Trong buổi kiểm nghiệm hàng tuần vào sáng thứ bảy lúc chín giờ sáng.Tên Thiếu tá ngụy Lý triệu Hoàng đã vi phạm chính sách và nội quy của trại, dấu diếm tư trang dưới đáy ba lô. Tang vật là một hộp kim loại mạ vàng, 16 cm vuông, có bản lề đóng mở. Bên trong đựng bốn tấm hình căn cước cá nhân. Vệ binh Lâm văn Phúc đã khám thấy. Lúc tang vật bị tịch thu trình lên quản giáo, tên Hoàng rời vị trí ấn định, nhẩy xổ tới cướp lại. Vệ binh Trần Thú đã lên đạn và xử lý tên này tại chỗ. Tang vật và tư trang của tên Hoàng được niêm phong, giữ tại nhà kho.

Người khai Người lập biên bản

• Lâm văn Phúc Thiếu úy Lê văn Kiên
• Trần Thú
Đọc xong, người đàn ông ra lệnh:
- Cho Thiếu úy Kiên trình diện, mang tư trang và vật chứng ra đây.
Thiếu úy Kiên tay khép sát người trong vị thế nghiêm.
- Biên bản này do Thiếu úy viết? Sự thực xẩy ra có đúng như vậy không? Trước khi chết tên Hoàng có phát biểu hay tiết lộ điều gì không?
- Kính Thiếu tướng, biên bản được làm đúng theo lời khai của quản giáo. Tên Hoàng chết ngay sau loạt đạn.
Người đàn ông mở gói đồ cá nhân, bên ngoài có dán tên, cấp bậc và thứ tự những đồ vật bên trong.
- Tại sao trong này không có chiếc hộp với bốn tấm hình theo biên bản …
Cả phòng im lặng, đám cán bộ ngơ ngác nhìn nhau.
- Bốn tấm hình này rất quan trọng và cần thiết trong hồ sơ tình báo. Đồng chí coi lại và xử lý cho nghiêm. Tôi không có nhiều thì giờ, đồng chí đưa tôi ra chỗ chôn cất tên ngụy này.

Rải rác quanh ngọn đồi, dăm bảy ngôi mộ được đánh dấu bằng những viên đá lớn viết tên và ngày tháng từ trần bằng sơn. Người đàn ông tháo chiếc kính đen, rút trong túi quần chiếc khăn tay, lau vội vài hạt bụi nào đó vừa vô tình bay vào mắt.
- Sắp tới đây, Liên hiệp quốc sẽ tới thanh tra vấn đề giam giữ và ăn ở của tù binh. Có thể CIA sẽ trà trộn trong phái đoàn tháp tùng. Các đồng chí cho xây lại những ngôi mộ này khang trang một chút. Tôi không muốn chúng có những hình ảnh xấu về chúng ta để rêu rao với quốc tế. Đồng chí hiểu không ?
Trở lại trại, người đàn ông bắt tay tên trại trưởng, ra lệnh:
- Mang tất cả những thứ này ra xe cho tôi.

6.

- Mẹ Dũng có nhà không qua tau biểu.
Thằng Dũng nghe tiếng ông Tư gọi lớn từ bên kia cửa sổ, nó khều mẹ nói nhỏ:
- Ông ngoại kêu mẹ qua la đó.
- Ủa, sao vậy.
Thằng Dũng thì thầm kể cho mẹ nghe. Chi cười, nói vọng qua:
- Dạ con qua bây giờ đây ông ngoại.
Qua đến nơi, ông Tư bảo Chi ngồi xuống, bắt đầu:
- Bây làm như dzậy coi được không. Tỷ Chiêu qua chơi hủ hỉ với vợ chồng tau, cho nó gói bánh gói kẹo thì đã sao. Tại sao bây cấm không cho qua làm nó buồn. Bây làm như dzậy mà coi được sao.
Chi cười, xin lỗi:
- Tại con sợ cháu nó ra đường chơi thôi chứ con đâu có dám, ông ngoại.
Ông Tư nói tiếp:
- Tau kêu bây qua đây còn chuyện này nữa. Thằng Dũng không còn chạy xe ôm. Tau cho nó chiếc xích lô, biểu nó qua lấy về, ngày mai chạy kiếm thêm, được đồng nào hay đồng nấy. Tau mới lau chùi xong, nó không phải làm gì cả.
Nhớ đến việc thằng Dũng bị hăm dọa, Chi e dè:
- Ngoại à, con sợ nó chạy xích lô cũng bị như xe ôm thôi.
- Không phải, bây kêu nó qua đây.
Thằng Dũng qua chào ông Tư xong, đứng cạnh mẹ.
- Ngày mai mày lấy chiếc xích lô chạy kiếm tiền về cho mẹ.
- Con sợ…
- Không sợ gì cả. Nhìn thấy xe của tau là không đứa nào dám động đến mày cả, hiểu chưa.

***

Gia đình ông Tư trước đây ở mãi dưới Gò Vấp, trong một khu lao động nghèo nàn. Cuộc sống lam lũ cho ông thói quen dậy sớm từ gà gáy nhất.Việc đầu tiên là ôm ly cà phê bà Tư pha sẵn để trên bàn, châm điếu thuốc, mở cửa, ra ngoài. Tay cầm chiếc giẻ khô, làm cái thú đầu ngày của ông là…lau xe. Chiếc xích lô không bám một hạt bụi. Tay lái, cầu để chân của khách, niềng xe, căm xe, chỗ nào cũng bóng loáng đến độ con ruồi không dám đậu. Thế mà ông cũng chưa hài lòng, chùi tới chùi lui.
Đứng ngắm nghía một lát, ông gật gù bước vô nhà. Bên cạnh đĩa rau sống, tô mì quảng bốc hơi, nóng hổi. Ăn xong, ông gọi với vào bếp, chẳng cần biết bà Tư có nghe hay không – Đi nghen. Thế là ông lên xe rong ruổi một ngày, có nhiều khi khuya lắc khuya lơ mới về đến nhà.
Bà Tư thăm chừng nồi mì quảng xong, quét dọn nhà cửa, đánh thức hai đứa con dậy ăn sáng, rồi quảy gánh ra đi. Thường thì khoảng giữa trưa là đã thanh toán xong gánh hàng. Bà ghé qua chợ mua đồ ăn, không quên món nhậu và xị đế cho chồng.
Biển giang hồ không bao giờ cạn sóng. Từ khi mới về sống ở Gò Vấp, bao nhiêu thư hùng đã xẩy ra. Rừng nào cọp đó. Mỗi khu đều có một tay anh chị cầm đầu. Để thống lĩnh, trận cuối cùng đã mang lại thanh thế và sự kính nể cho ông Tư một thời.
Tháng ngày bình lặng trôi qua cho đến khi thằng Hai của ông tử trận trong một cuộc phục kích của Việt cộng. Buồn khổ, ông Tư bỏ đạp xe, bà Tư bỏ gánh hàng, đi ra đi vào nhìn nhau giọt vắn giọt dài. Cả tháng trời sau, không khí gia đình mới trở lại bình thường.
Không muốn bị ám ảnh bởi những kỷ niện đau buồn, dành dụm một đời cộng với số tiền tử tuất, ông bà Tư quyết định mua căn nhà khác, bên cạnh nhà bà Tâm. Năm thằng Ba mười tám tuổi, nó đăng lính Biệt động vì thích hình con cọp và quyết chí trả thù cho anh. Chẳng biết đi trận ra sao nhưng mặc bộ rằn ri trên người, lại là đệ tử chân truyền của ông Tư mà thằng Ba lại hiền như cục bột. Những ngày về phép chỉ quanh quẩn với bố mẹ, qua nhà chơi với Dũng và Tỷ Chiêu hoặc đưa hai đứa đi ăn kem, xi nê là hết. Nó không rượu chè, cũng không giao du thân mật với ai. Ngày đơn vị đưa tin nó tử trận, bà Tư té xỉu tại chỗ.
Bà Tâm và Chi phải giựt tóc, cạo gió hồi lâu mới tỉnh. Ông Tư ngồi bó gối ôm đầu bứt tóc ở một góc. Đàn em ông kéo đến chật nhà, phần an ủi, phần lo tẩm liệm, ma chay.
Một đời thương yêu lo lắng, ai ngờ đâu lá xanh kia đã vội lìa cành. Cuộc sống còn gì phía trước mặt khi tuổi chiều xế bóng. Cuộc đời ý nghĩa gì không, khi chẳng một người thân, chẳng còn con cái bên cạnh. Ông bà Tư đã mang hẳn về nhà cái nghĩa trang hoang lạnh kia, nơi có hai ngôi mộ nằm kề bên nhau.
Chiều nào đi dạy về Chi và Tỷ Chiêu cũng mang đồ ăn bà Tâm dọn sẵn qua cho ông bà Tư, hỏi thăm, an ủi. Một hôm vừa về đến cổng nhà, người hàng xóm đã chờ sẵn, thầm thì với Chi. Nàng hoảng hốt, chạy vội qua, tông đại cửa vào. Ông bà Tư nằm cạnh nhau trên giường. Trên bàn chai thuốc rầy và hai cái ly đã cạn. Nét mặt bình thản, thân người còn ngay ngắn, chưa sùi bọt mép. Chi tri hô lên. Hàng xóm ùn ùn chạy qua khiêng ông bà ra xe. Thằng Dũng chở đi nhà thương.
May mắn là thuốc chưa ngấm. Sau khi súc ruột ông bà đã tỉnh lại, chưa nói được, chỉ có giòng nước mắt chầm chậm lăn trên đôi gò má nhăn nheo.
Ông bà Tư đã già yếu, sức khỏe không còn đáp ứng được công việc nặng nhọc hàng ngày. Chi đề nghị dùng tiền tử tuất lần này mở một tiệm tạp hóa nhỏ, buôn bán lặt vặt, mắm muối, bánh kẹo qua ngày. Công việc nhẹ nhàng, có cơ hội hàn huyên với mọi người, nỗi buồn của ông bà ngày một nguôi ngoai.
Từ khi nghỉ học, Tỷ Chiêu thường cả buổi ở bên đó. Mới sáu tuổi nhưng đã giúp được nhiều việc, nó đã biết chào khách, lấy hàng, thu tiền, thối tiền. Sự hồn nhiên, lanh lợi và lễ phép đã khiến mọi người đều yêu thương nó. Khách vào không thấy là hỏi thăm rối rít, ông bà Tư vắng nó là kêu réo om xòm. Lần nào về nhà, nó cũng được ông bà dúi cho không bánh thì kẹo. Có lần nó khóc sướt mướt khi bị Dũng cấm không cho qua vì sợ nó học tính xấu của trẻ con.

***

Số tiền Quý để lại đã tiêu gần hết, Chi nghĩ nếu không thể buôn bán đường xa, tại sao không tạo một gánh mì quảng như bà Tư trước đây, ít vốn ít lời nhưng khỏi mệt đầu mệt óc. Chi mang chuyện này bàn với bà Tư:
- Ngoại à, buôn đường xa phiền phức quá, ngoại chỉ con nấu mì quảng, mang bán ngay đầu ngõ còn có lý hơn, ngoại thấy sao?
- Ừa, thấy bây cực khổ quá vợ chồng tau cũng không đành lòng. Tau cũng có ý này lâu rồi nhưng không dám nói ra sợ bây sĩ diện. Thôi được rồi, tất cả đồ nghề, quang gánh, nồi niêu vẫn còn nguyên, bây chẳng cần sắm sửa chi cho tốn. Sáng mai theo tau đi chợ.
Hai người bắt đâu vào bếp. Bà Tư truyền lại tất cả bí quyết cho Chi. Thế là sáng hôm sau, một gánh mì quảng mới chào đời.
Mỗi buổi sáng Chi chỉ phải gánh một đoạn đường ngắn vài chục thước từ nhà đến đầu ngõ. Điều không thể ngờ là gánh hàng của Chi lại được chiếu cố một cách đặc biệt. Lúc đầu Chi nghĩ chắc tại mình tay mới, giá rẻ, nhưng những ngày kế tiếp, người cũ trở lại, khách hàng mới tăng, Chi hiểu ra là, kỹ thuật đặc biệt của bà Tư đã đánh thức được khẩu vị khách sành ăn. Chưa đến mười giờ đã hết sạch. Có lẽ nồi nước lèo đã trở thành quá nhỏ cho nhu cầu của khách hàng, kể cả những khách trung thành như bà Tâm, ông bà Tư, Dũng và Tỷ Chiêu.

Chỉ còn hơn tháng nữa là đến ngày sanh. Cái thai đã lớn và hành Chi mệt nhiều. Tối qua Chi cảm thấy chóng mặt, đau bụng nhưng cố gắng hoàn tất công việc và đi ngủ sớm.
Sáng dậy, như thường lệ, Chi đặt bếp than nhỏ và nồi nước một bên thúng. Bên kia là vật dụng lỉnh kỉnh, mì, rau và chậu nước rửa chén. Khi gánh hàng vừa đặt lên vai, Chi nghe như không còn chút sức lực nào. Nàng hụt chân khi nghe một tiếng nổ lớn dội bên tai rồi muôn ngàn tia sáng, đom đóm chớp ngay trước mắt. Mơ hồ, nàng thấy mình như một giòng sông trong mùa gió bão, con sóng cao phá vỡ bờ đê và nước cuồn cuộn trôi khi cả bầu trời sập xuống đè nặng lên người. Chi ngất đi. Gánh hàng lăn xuống tam cấp, tung tóe trên mặt đất và thân xác nàng với chiếc bụng vượt mặt cũng đổ gập, lăn theo.
Không biết Chi nằm như thế bao lâu, cho đến khi hàng xóm phát hiện la lên. Khi mọi người mở cổng bước vào, Chi vẫn còn bất tỉnh, mắt nhắm chặt, mặt tái mét. Bà Tâm đỡ Chi dậy mới phát hiện Chi bị làm băng. Bà và bà Tư khiêng Chi vào nhà, thay quần áo, xoa dầu nóng, một lát sau Chi mới tỉnh lại, mắt lờ đờ vì mất máu quá nhiều. Cô y tá trong xóm được mời tới. Mũi thuốc chỉ hiệu quả trong khoảnh khắc rồi máu lại tiếp tục chảy.
- Con nghĩ là bác nên đưa chị đi nhà thương tốt hơn để không ảnh hưởng đến sức khỏe của đứa bé.
Thằng Dũng được ông Tư nhắn, cũng đã về tới. Nó chạy vào phòng ôm chầm lấy mẹ khi Chi vẫn còn mê man. Bà Tâm sửa soạn vài thứ cần thiết cho Chi xong, hối Dũng bế mẹ ra xe. Ngồi bên cạnh, kéo đầu Chi tựa lên vai mình, ôm đứa con dâu khốn khó mà lòng bà đau như cắt.
Chi lúc tỉnh lúc mê, đã nhận ra Dũng, chỉ kêu lên được một tiếng – con – rồi lại thiếp đi.
Phòng bệnh đông nghẹt, bệnh nhân la liệt khắp nơi nhưng không có ai trong tình trạng khẩn cấp như Chi. Một vài thân nhân đứng dậy nhường chiếc ghế cho Dũng đỡ mẹ nằm xuống. Y tá đi qua đi lại mà chẳng ai hỏi han gì. Nóng ruột, Dũng chặn một người lại hỏi
- Cô ơi, mẹ cháu bệnh nặng lắm, hôn mê rồi mà sao chẳng thấy ai tới chăm sóc vậy?
Ngạc nhiên khi thấy Dũng còn quá nhỏ, liếc sang thấy Chi nằm dài trên ghế.
- Không có ai người lớn đi với em sao. Em đã làm hồ sơ đóng tiền nhập viện chưa?
- Con đâu có biết phải làm gì đâu. Tình trạng mẹ con nguy lắm rồi, xin cô giúp con.
Người y tá lắc đầu ái ngại:
- Cô biết, muốn giúp em nhưng cô cũng không làm gì được vì thủ tục bây giờ ở đây là như vậy.
Bà Tư cũng vừa tất tả bước vào. Thấy Dũng đang nói chuyện, bà chạy thẳng đến chỗ hai người:
- Tiền nhập viện là bao nhiêu hả cô?
- Bà tới văn phòng cuối hành lang làm thủ tục và đóng năm chục ngàn.
Nghe nói, hai bà cháu sững sờ. Số tiền quá lớn mà thằng Dũng chưa bao giờ nghĩ tới. Nó mếu máo:
- Trời ơi, nhiều quá, làm sao đây ngoại?
Bà Tư cũng đứng chết trân. Suy nghĩ một lát, bà quay sang bảo Dũng:
- Con đến đàng đó điền giấy tờ, ngọai đi một lát rồi quay lại.
Bà Tư về nhà. Vừa bước vào đến cửa đã gọi rối rít:
- Ông nó ơi, ông nó đâu rồi.
Ông Tư từ trong phòng bước ra. Bà Tư ghé tai nói thầm:
- Số tiền bán cây vàng trả nợ hôm hai vợ chồng đi nhà thương còn lại bao nhiêu đưa đây cho tôi.
Ông Tư ngơ ngác. Bà dục:
- Sao còn đứng ngẩn ra đó không đi đi.
- Tỷ Chiêu nó khóc từ sáng đến giờ, mới dỗ được cho nó ngủ đó. Bà coi chừng cháu.
Bà Tư trở lại đóng tiền trước sự ngạc nhiên của Dũng.
Hai y tá đến khiêng Chi lên xe, đẩy đi sau khi ghi tất cả mọi chi tiết và dặn mọi người phải đợi ở bên ngoài Chi được đẩy vào phòng khám, chuyển lên chiếc giường sắt cao, đệm phủ bằng tấm khăn trắng đã ngả màu.
Chờ khá lâu, một bác sĩ trẻ tuổi bước vào. Tháo chiếc bảng bệnh lý treo đầu giường, coi xong bắt đầu khám. Trầm ngâm bỏ ra ngoài rồi trở lại với một bác sĩ khác. Hai người thầm thì bàn tán.
Cánh cửa sịch mở. Một người đứng tuổi ngồi trên chiếc xe lăn, đang đẩy cửa, lăn xe vào. Hai bác sĩ trẻ kính cẩn chào. Hỏi thăm qua bệnh tình, ông đẩy xe lại chỗ Chi, lật mí mắt, nghe trên ngực. Ông kéo thấp giây lưng quần xuống, đặt tay lên chiếc bụng nhô cao một lúc như thăm chừng cái thai rồi quay sang:
- Bệnh tình như thế này mà các anh còn hội chẩn gì nữa. Đã tiếp máu chưa?
- Dạ thưa bác sĩ, bệnh viện không còn một loại máu nào cả.
- Không chần chờ nữa, đưa ngay xuống phòng giải phẫu. Điền mẫu cam kết đưa cho thân nhân ký để tránh phiền phức sau này. Giải thích với họ rõ ràng là người mẹ mất máu quá nhiều trong khi bệnh viện không còn máu để tiếp. Giải phẫu chỉ hy vọng cứu được đứa bé mà thôi.
Bà Tâm, thằng Dũng, vừa khóc vừa ký vào tờ giấy. Niềm hy vọng của họ là câu trả lời thật chua chát, con ký bản án tử hình cho mẹ, mẹ ký bản án tử hình cho con dâu. Họ còn lựa chọn nào hơn khi Thượng đế đã an bài.
Trong lúc hai bà cháu đang đợi đi thử máu thì đứa bé gái được lấy ra từ bụng mẹ, không một tiếng khóc. Y tá phải đánh vào mông nó. Tiếng ré lên đã gọi Chi về từ một cõi xa xăm. Hình như cặp môi mấp máy trong đôi mắt của bác sĩ.-
- Cho thân nhân vào.
Dũng ào tới, nó cố dằn tiếng khóc trong cổ họng. Đôi vai rung lên từng cơn. Nó vòng tay ôm người Chi như ôm cả một đại dương mà ở đó nó đã từng ngụp lặn những tháng năm trong niềm hạnh phúc. Nó nâng cánh tay Chi vòng qua cổ nó, nắm chặt bàn tay lạnh ngắt đã dịu lả, không còn sinh lực để bám víu. Nó muốn mẹ ôm nó, đừng bỏ nó đi. Nó thấy mẹ mở mắt. Nó thấy mẹ cười. Nó cảm nhận những ngón tay mẹ cử động như muốn kéo nó lại gần. Nó chợt im bặt tiếng nấc, nét mặt căng thẳng, ghé sát tai gần bờ môi đã tím ngắt của mẹ. Phút hồi dương chỉ cho Chi đủ để thì thào lời trăn trối cuối cùng:-
- Đ..ặ..t.t..ê..n e..m..l..à..L..ý..h..o..à..n..g..m..i..ê..u..A..n. .h…
Đầu Chi gặt qua một bên
Sự chịu đựng nào cũng có giới hạn. Dũng khóc rống lên, không cần biết đến xung quanh. Không gian này bây giờ chỉ còn có nó và mẹ. Nó lay mãi hai vai như đánh thức mẹ dậy, lấy bàn tay nâng mặt mẹ trở lại như muốn mẹ phải nghe những lời thống khổ của nó – Mẹ ơi! Mẹ không thương anh em chúng con sao, mẹ nỡ đành bỏ anh em con mẹ đi, mẹ ơi…
Không muốn xao động giây phút thiêng liêng cuối cùng của tình mẫu tử, hai bà già gạt lệ đứng nhìn thằng cháu đang điên loạn trong khổ đau. Bà Tư lầm bầm:
- Tội tình chi Chi ơi. Bây không cho tau đi, giờ bây lại dành đi trước. Tội nghiệp quá Chi ơi…
Đã đến lúc nhà thương lên tiếng.
Dũng ôm xác mẹ vừa đi vừa khóc. Sinh hoạt nơi hành lang như ngừng lại. Tiếng khóc, lời than là một bản nhạc mà tiết tấu xoáy thẳng vào óc, đâm thẳng vào tim. Tiếng khóc của một đứa trẻ mới lớn, vừa chợt hiểu ý nghĩa của sư sống và cõi chết. Những cặp mắt mở tròn xót thương, ngậm ngùi chia sẻ.
Tỷ Chiêu thức dậy đã lâu. Hai ông cháu đang trò chuyện trong quán. Mọi người lục tục về trước sân. Nhìn quanh không thấy mẹ, nó chạy vụt vào nhà. Khi Dũng vừa đặt Chi nằm xuống, nó nhào tới. Chưa ai kịp cản nó lại. Nó kéo chiếc khăn trắng, thấy mẹ nhắm mắt. Nó gọi mẹ, không thấy trả lời. Nó vạch mắt mẹ, nó nắm tay mẹ giật mạnh, cũng không thấy nhúc nhích. Bàn tay đã cứng và lạnh. Nó khóc rống lên khi vừa nhận biết một mất mát vô cùng trong cuộc đời. Dũng chạy lại ôm chặt lấy nó. Hai anh em cùng khóc.
Bà Tư bế Miêu Anh giao cho ông Tư. Con bé vẫn còn say sưa ngủ. Bà cầm về nhà những vật dụng cần thiết mà Chi đã sắm đầy đủ cho em bé rồi chạy qua giúp bà Tâm lo tẩm liệm.
Từ nhập quan cho đến lúc di quan, Tỷ Chiêu bị nhốt bên hàng xóm. Họ hàng không còn ai, không chờ đợi, không phúng điếu, tất cả chu tất trong vỏn vẹn hai ngày.
Bà Tâm lại trở về với việc nuôi con mọn của mấy chục năm về trước. Giống như Hoàng ngày xưa, Miêu Anh rất là ngoan. Bà bận rộn hơn một chút nhưng nỗi buồn một đời vẫn mãi không nguôi. Nhiều khi bà ngồi bất động hàng giờ bên tấm hình cưới của Hoàng và Chi. Sống và chết, hạnh phúc hay đau khổ, vui với buồn cũng chỉ là những danh từ rỗng tuếch, lừa lọc. Bàn thờ ông Tâm vẫn còn đấy nhưng tấm hình đã đổi.
Để chia bớt gánh nặng cho Dũng, mỗi ngày bà nấu một thúng xôi, cùng tỷ Chiêu ngồi bán ngay trước cửa nhà. Tình thương của Dũng dành hết cho Miêu Anh, đứa em gái bất hạnh, chào đời vừa khi mẹ ra đi. Mẹ không thấy được mặt con, con chưa hề được nhìn thấy mẹ. Mỗi ngày, trước khi đi cũng như lúc về, bao giờ nó cũng phải thăm em trước rồi làm gì mới làm.
Tỷ Chiêu cũng thương em lắm. Nó đã có em bằng xương bằng thịt nên không chơi với búp bê nữa. Nó để dành cho em, đặt nằm bên cạnh. Nó cứ quanh quẩn bên bà nội chờ để được sai vặt những việc cho em nó. Nó hỏi những câu thật ngây ngô - Sao em không cười với con - Em ngủ hoài, em không muốn chơi với con - Sao bà không cho con bế em, con thương em thật mà. Bố có biết em không hả bà?
Mỗi câu hỏi như từng nhát dao đâm. Bà Tâm không trả lời nó càng hỏi tiếp.

ĐOẠN KẾT

Có tiếng gõ cửa. Bà Tâm ngồi dậy, nhìn chiếc đồng hồ nhỏ trên bàn. Đã lâu lắm nhà không có khách nhất là vào khuya như thế này. Bà mở cửa phòng nghe ngóng. Bên phòng Dũng tiếng ngáy ngủ đều đều. Phòng Tỷ Chiêu và Miêu Anh vẫn im lìm. Tiếng gõ cửa lần này gấp hơn. Trong đầu, bà Tâm luôn nghĩ là ông Tâm trở về. Bà hỏi lớn:
- Đêm khuya ai gõ cửa đó?
Tiếng trả lời bên ngoài rất nhỏ, bà phải lắng tai mới nghe rõ:
- Con là Trí, bạn của Hoàng đây, bà mở cửa cho con vào.
Nghe nhắc đến tên đứa con trai, bà cuống quýt, lúng túng đến độ cái chốt cửa sử dụng hàng ngày mà bây giờ loay hoay mãi không mở được. Ánh điện đường nhập nhòe, chỉ thấy một người đàn ông gầy gò, dong dỏng cao đang đứng trước mặt. Bà sững sờ đến quên cả mời khách. Người đàn ông quay nhìn xung quanh, nói vừa đủ nghe:
- Bà cho con vào, con thưa chuyện bà sau.
Bà Tâm lách người nhường chỗ rồi đóng cửa lại. Bao nhiêu ý nghĩ, bao nhiêu câu hỏi xáo trộn trong đầu. Người đàn ông hơi lúng túng khi thấy trong nhà trống rỗng. Bà Tâm về phòng lấy chiếc chiếu trải dưới đất.
Người khách tế nhị, bình thản ngồi xuống. Bà Tâm bắt đầu bằng một tràng câu hỏi:
- Thằng Hoàng nhà tôi thế nào, sao nó không về cùng với anh?
- Thưa bà, cấp bậc con nhỏ hơn nên được chúng thả về trước, ít lâu nữa rồi anh Hoàng cũng về.
- Tình trạng sức khỏe của nó ra sao ? Tại sao bấy lâu nay không thấy nó thư từ gì về cho vợ con…
Những câu hỏi tới tấp. Người đàn ông từ tốn trả lời”
- Thưa bà tất cả vẫn bình thường. Con có nhắc Hoàng nhiều lần. Sở dĩ anh không viết về vì sợ gia đình bận tâm chuyện thăm nuôi trong lúc hoàn cảnh khó khăn…
Để tránh nhưng câu hỏi kế tiếp, Trí chuyển đề tài:
- Thưa bà con với Hoàng ở cùng chung một trại, một nhà với nhau. Chúng con kết nghĩa anh em, hôm nay con được về trước, xin bà hãy coi con như con đẻ để con được thay Hoàng phụng dưỡng mẹ. Con mồ côi và tự lập từ thuở nhỏ. Gia đình vợ con, dưới quê có sắm được chiếc thuyền đánh cá đã hoat động cả năm nay, chờ con về để vượt biên. Kế hoạch vào cuối tháng tới. Con xin mẹ, chị cùng các cháu sửa soạn. Con sẽ lên đón khi khởi hành.
Bà Tâm ngỡ ngàng, không ngờ câu chuyện lại chuyển biến xa như vậy:
- Cám ơn con, mẹ không thể bỏ đi khi thằng Hoàng chưa về, chưa được thấy mặt nó.
- Thưa mẹ anh Hoàng cũng đoán được điều này nên có dặn con giải thích với mẹ là mai mốt khi Hoàng về, một mình không vướng bận, anh sẽ xoay sở dễ dàng hơn. Đây là cơ hội tốt, cố gắng khuyên mẹ hãy đi theo gia đình con. Nếu trời thương, cơ hội đoàn tụ không phải là không có.
Bà Tâm nghe giải thích cũng có lý nhưng tình mẫu tử bao la trời biển, bà không thể đành đoạn:
- Mẹ biết con hoàn toàn có lý nhưng xin con hiểu cho, tình cảm và lương tâm khiến mẹ phải đành phụ lòng tốt của con vậy. Hay là con giúp mẹ cho các cháu đi theo được không?
Trí vẫn cố giải thích:
- Mẹ nghĩ coi, nếu mẹ không đi, con chắc chắn sẽ không ai muốn đi cả. Dù mẹ đợi Hoàng ở đây hay ở một bến bờ tự do nào đó cũng khác biệt gì đâu nhất là dưới chế độ cộng sản này, ai định trước được ngày về của mình. Hơn nữa, con xin bà vì tương lai hạnh phúc của các cháu, chúng đã chịu đựng bấy lâu nay, mai hậu rồi sẽ có được gì, ra sao?
Bà Tâm nhất định không thay đổi ý kiến cho dù Trí có cố gắng đến mức nào.
Báo một tin chẳng lành là một điều rất khó khăn và tế nhị. Nếu không báo, làm sao thuyết phục được bà Tâm. Trí cảm thấy hơi bấn loạn vì không biết phải chọn giải pháp nào. Thôi thì sự thực vẫn là sự thực, không nói ra mới là điều cắn rứt của lương tâm. Bằng tất cả cố gắng, Trí quyết định:
- Con biết không thể nào lay chuyển được bà nên con đành phải nói sự thật…
Như đã đoán ra được nhưng bà Tâm vẫn yên lặng lắng nghe. Bằng một giọng đều đều, Trí kể lại từ đầu đến cuối câu chuyện về cái chết của Hoàng. Bà Tâm khóc nức lên, kêu gào thảm thiết, hai tay quơ lên trời, đập xuống đất:
- Trời ơi là trời, chỉ vì chút lòng tham mà chúng đành giết chết con tôi…
Trí hoảng hốt chạy qua ôm vai bà dỗ dành:
- Mẹ, mẹ, con xin mẹ hãy bớt thương tâm. Đau xót này dành cho chúng con và cả dân tộc nữa. Hoàng ra đi sẽ không bao giờ trở lại, xin mẹ hãy nghĩ đến tương lai hậu duệ của Hoàng…
Tiếng khóc làm Dũng thức dậy. Mở cửa phòng, nó thấy bà nội khóc bên cạnh một người khách lạ. Nó chạy tới, ngồi xuống cầm tay bà thảng thốt, trong lúc mắt vẫn không rời người lạ:
- Bà nội, sao vậy bà nội.
Rồi quay qua Trí:
- Xin lỗi, ông là ai?
Tỷ Chiêu và Miêu Anh cũng vừa ra tới. Hai đứa ngồi vây quanh như bảo vệ lấy bà. Bà Tâm bỗng nhiên nín bặt, mặc dầu nước mắt vẫn dàn dụa:
- Mấy đứa chào chú đi con. Chú Trí đây là bạn của bà.
Quay sang Trí;
- Đây là ba đứa cháu nội của tôi, con Hoàng.
Một tia lửa lóe lên trong đầu khiến bà thay đổi thái độ một cách nhanh chóng. Bà không muốn mấy đứa nhỏ biết về thân phận của bố cũng như ý định của Trí vừa đưa ra. Bà hôn hai đứa cháu nội rồi nói
- Không có gì đâu, thôi, mấy đứa đi ngủ cho bà nói chuyện.
Bao nhiêu năm tụng kinh gõ mõ, chỉ sát na này bà mới hiểu được cái thâm trầm, cao siêu của triết lý Phật giáo. Tại sao cứ tự mình quay cuồng trong bể khổ khi đã biết được sự vay trả, có không của trời đất. Cơn xúc động qua đi, trả lại cho bà sự bình thản. Sự bình thản đến từ chữ ngộ, không bất biến. Nhìn Trí bà nói:
- Bây giờ mẹ quyết định theo con. Thời gian và kế hoạch tiến hành như thế nào cho mẹ biết.
- Qua tiết Tiểu mãn một tuần, ngày khởi hành là hai mươi tháng ba. Mùa này biển rất lặng, không sợ say sóng nhiều. Trước một tuần con cho người lên đón các cháu. Để tránh con mắt theo dõi của Công an, coi như các cháu đi ăn giỗ dưới quê. Sẽ có người liên lạc, đón bà xuống trước một ngày. Từ bây giờ đến đó còn hơn một tháng, đủ thời gian để bà tính toán nhà cửa, làm sao để, nếu không may phải trở về sẽ không bị phiền lụy và mất mát. Từ hôm nay trở đi, con sẽ không trở lại đây nữa, trừ khi cần thiết. Đây là địa chỉ gia đình bên vợ, chỗ con đang ở bây giờ. Có gì trở ngại bà cứ nhắn, con sẽ tới ngay. Bà đừng bận tâm vấn đề thực phẩm chỉ cần kín đáo và giữ gìn sức khỏe.
Hôm sau bà bảo Dũng gọi Quý lại nhà. Quý bây giờ đã đưa gia đình về sống hẳn tại Sài gòn, giã từ giới giang hồ để làm chủ nhân một nhà hàng khá sang trọng. Buổi họp tổ chức tại nhà ông Tư gồm ông bà Tư, Quý, và có cả Dũng, bây giờ đã là là một chàng trai cường tráng, khôi ngô. Bà Tâm sơ lược về ý định của Trí. Không nhắc đến Hoàng để tránh những xúc động và thắc mắc không cần thiết. Kế hoạch là sẽ bán căn nhà cho Quý trên giấy tờ hợp lệ. Trong vòng hai tuần, Quý phải dọn vào ở để tránh những khó khăn có thể có sau này với công an. Trách nhiệm của Quý là thay Dũng phụng dưỡng ông bà Tư. Trong trường hợp chuyến đi không thành phải trở về, bà vẫn cư trú với tính cách ở đậu để che mắt. Phần Dũng phải tuyệt đối giữ bí mật kể cả với Tỷ Chiêu và Miêu Anh. Tất cả đều sửng sốt trước những đột ngột. Ông bà Tư nét mặt ủ dột, rưng rưng nước mắt, không nói năng gì, dù không ruột thịt, giờ lại thêm một mất mát, những người thương yêu sửa soạn ra đi. Quý trấn an bà Tâm, dù trong bất kỳ tình huống nào, Quý cũng yêu thương ông bà Tư và sẽ phụng dưỡng chu đáo cho đến cuối đời.

***

Chuyến vượt biên an toàn sau một tuần lênh đênh trên biển. Thuyền tắp vào Phi luật Tân. Mọi người được đưa về trại tỵ nạn Palawan. Để dễ dàng trong công việc giấy tờ và sinh hoạt, Trí đề nghị tất cả nhận họ hàng và ghép chung một hộ. Nhờ lý lịch của Hoàng và Trí, gia đình được đi Mỹ trong thời gian ngắn nhất và đinh cư tại Arizona.
Sau năm năm, Dũng đã thành tài. Tỷ Chiêu và Miêu Anh cũng có một tương lai hứa hẹn. Cả gia đình bà Tâm và Trí trở lại Việt Nam đi tìm mộ.
Ngọn đồi hoang vu rải rác nhưng ngôi mộ đã từ lâu không người chăm sóc, cỏ mọc cao hơn đầu người. Khó khăn lăm mới tìm ra ngôi mộ của Hoàng. Ngôi mộ xây đơn sơ đã sụp từng góc loang lổ. Dũng thuê người bốc mộ bố mang về chôn cạnh mẹ .
Quý tổ chức một bữa tiệc đoàn tụ, vui buồn bên bàn thờ nghi ngút khói hương. Ông bà Tư vẫn còn khỏe mạnh, đầm đìa nước mắt khi gặp lại. Sau Dũng đến Tỷ Chiêu và Miêu Anh lần lượt thắp nhang trên bàn thờ bố mẹ. Đợi hai em khấn vái xong, Dũng hỏi:
- Hai đứa biết tên của mình có ý nghĩa gì không?
Hai đứa em ngơ ngác, Dũng tiếp:
- Hãy suy nghĩ đi. Bố đặt tên cho Tỷ Chiêu và mẹ đăt tên cho Miêu Anh.
Hai cái tên là cả một chuyện tình thơ mộng, yêu đương thắm thiết của bố mẹ đó.

Lý Thảo Yên
Arizona 9-21-2008

[tv5050]

TV đã chờ nghe tiếp truyện này. Cảm ơn tác giả và Thiên lý đã uploaded tiếp.

[thien ly]

LỬA HẬN THÙ
Kính dâng hương hồn
Trung tá Nguyễn văn Cường, Trung tá Hà thúc Ứng &Trung úy Quách Giang.
Cũng xin tạ tội hèn nhát của chúng tôi, đã không dám chết cho các anh được sống

Gió phần phật thổi
Cuộn khói đen vần vũ lên trời
Cháy! Cháy! Cháy!!!
Căn nhà biệt giam
Cùm 3 người tù trốn trại
Đang chìm trong biển lửa .

Những tiếng thét kinh hoàng giục giã
Cháy! Cháy!
Cứu tôi với! anh em ơi. Cứu tôi với!!!
Chúng nó đốt nhà giết tôi
Nóng! Nóng quá! Trời ơi
Chúng nó giết tôi
Anh em ơi!!! Cứu tôi với!

Đã sẵn sàng
Những thùng nước ngổn ngang
Tay cuốc, tay cào...
Đứng khựng lại bên trong hàng rào
Khi hai tên vệ binh lăm lăm mũi súng
Đồng loạt hét lớn
"Cho chúng tôi ra chữa lửa, cứu người"

Lời kêu gào lạc giữa trùng khơi
Trước đôi mắt đục ngầu, man di, vô cảm
"Tất cả đứng im, đứa nào dám
bước tới tao bắn chết "
Thôi thế là hết
Mươi phút oan khiên một mảnh đời

Như viên đạn bắn sẻ ghim ngay giữa ngực
Như trái lựu đạn cay lả chả lệ rơi
Những người còn ở lại

Tiếng thét lịm dần
Và gió cũng lịm dần
Nhưng vẫn đủ
đưa mùi da thịt cháy.
Lưng trời tàn lửa nhấp nháy
Như tiễn anh linh
Những người tù vô tội.

Hỡi những tên Việt gian
Hãy mở mắt cho to
Hãy nhìn cho rõ
Trước khi hô hào
Hận thù xóa bỏ

Giữa người với người
"có thể" xóa bỏ hận thù
Nhưng không thể với loài cầm thú.

Lý Thảo Yên