Thông báo

Collapse
No announcement yet.

Những Bài Thơ Khắc Trên Mộ Bia

Collapse
X

Những Bài Thơ Khắc Trên Mộ Bia

Collapse
 
  • Filter
  • Giờ
  • Show
Clear All
new posts

  • Những Bài Thơ Khắc Trên Mộ Bia


    Những bài thơ khắc trên bia mộ

    07/02/2019
    Nguyễn Mạnh Trinh






    Cuối năm âm lịch, tảo mộ. Thời tiết lạnh lạnh của những cơn gió thổi qua nhắc đến những ý tưởng nào tưởng đã xa xôi nhưng có lúc lại gần gũi. Câu thơ “Những người muôn năm cũ/ Hồn ở đâu bây giờ” như nhắc lại một thời văn chương đã qua, những chân dung văn học đã vắng bóng. Buổi trưa, vào thăm từng ngôi mộ cũa những nhà văn nhà thơ vừa đi khuất, đọc những vần thơ ghi khắc trên bia mộ, chột thấy lòng bâng khuâng. Hình ảnh còn đây, ngôn ngữ còn đây. Nhưng người thì đã đi vào cõi vô thủy vô chung. Cái còn để lại, là những tác phẩm để đời, là những câu thơ vẫn cứ hoài trong trí nhớ của những người yêu mến.

    Nghĩa trang cuối đường Bolsa là nơi an nghỉ của nhiều tác giả của văn học Việt Nam. Phía đông con đường thì ồn ào nhịp sống trong khi phía tây con đường thì tĩnh mịch lặng lẽ. Hình như cái tương phản giữa cõi của người sống và cõi của người chết chỉ một dặm đường như gọi lại bao nhiêu sắc thái của người tị nạn. Vòm cây xanh ngát của nghĩa trang, màu xanh thẳm của cỏ, màu xanh lam của nắng và màu xanh nhớ ngút ngàn của gió, làm sự phân chia của sống và chết chỉ trong thế giới mơ hồ…

    Ðến mộ thi sĩ Nguyên Sa, dường như nghe thấy thầm thầm một câu hỏi dù câu thơ ấy đã được ghi khắc trên ngôi mộ một thi sĩ lớn:
    “Nằm chơi ở góc rừng này
    Chưa thiên thu cũng đã đầy cỏ hoang
    Xin em một sợi tóc vàng
    Làm hoa khởi sự cho ngàn kiếp sau
    Biết đâu thảo mộc bớt đau?
    Biết đâu có bản kinh cầu dâng lên?”

    Vâng, biết đâu! Phải biết đâu chuyện ba trăm năm sau khi tấc lòng thi sĩ vẫn còn mãi mãi qua thăm thẳm thời gian những kiếp người?
    Lúc còn sinh tiền, thi sĩ cũng đã có lúc làm thơ để nghĩ về chuyến ra đi của mình. Bài thơ Lúc Chết:

    “Anh cúi mặt hôn lên lòng đất
    sáng ngày mai giường ngủ lạnh côn trùng
    mười ngón tay sờ sọang giữa hư không
    đôi mắt đã trũng sâu buồn ảo ảnh
    ở trên ấy mây mùa thu có lạnh
    anh nhìn lên mái cỏ kín chân trời
    em có ngồi mà nghe gió thu phai
    và em có thắp hương bằng mắt sáng
    lúc ra đi hai chân anh đằng trước
    mắt đi sau còn vướng vất cuộc đời
    hai mươi năm, buồn ở đấy, trên vai
    thân thể nặng đóng đinh bằng tội lỗi
    đôi mắt ấy đột nhiên buồn không nói
    đột nhiên buồn chaỵ đến đứng trên mi
    anh chợt nghe mưa gió ở trên kia
    thân thể lạnh thu mình trong gỗ mục
    anh chợt ngứa nơi bàn chân cỏ mọc
    anh chợt đau vầng trán nặng đêm khuya
    trên tay dài giun dế rủ nhau đi
    anh lặng yên một mình nghe tóc ướt
    nằm ở đây hai bàn tay thấm mệt
    ngón buông xuôi cho nhẹ bớt hình hài
    những bài thơ anh đã viết trên môi
    lửa trái đất sẽ nung thành ảo ảnh”
    Một bài thơ tưởng niệm Tháng tư, Tiễn biệt:
    “Tháng tư người đi hành trang là gió
    Hôm nay hình như có sợi mây hồng
    Thổi vào thiên thu nhịp tim sóng vỗ
    Dấu chân vết còn bảy sắc cầu vồng
    Câu hỏi quẩn quanh nửa khuya tỉnh thức
    Tháng tháng ngày ngày bèo bọt như sông
    Ðời cõi tạm ai phân vân mộng thực
    Như “có cũng xong mà không cũng xong”
    Tháng tư người đi hành trang là nắng
    Một thuở Paris câu hát bềnh bồng
    Ðôi mắt hạt dẻmầu phai im vắng
    Mi liếc khép rồi cuối nỗi nhớ mong
    Tự hỏi thâm tâm có đành quên lãng
    Trời chợt mưa mau ai lạy trời mưa
    “ Tháng giêng và Anh” thẫn thờ dĩ vãng
    phong tỏa đường về thóang mấy âm xưa
    Tháng tư người đi hành trang thao thiết
    Mặt nước sông Seine vẫn tạnh buồn tênh?
    Ðứng giữa đỉnh trời vẫy tay vĩnh biệt
    Ai ngẩn ngơ quanh mấy đợt sóng ghềnh?
    Không gian có đủ nỗi sầu thế kỷ
    Sao vằng vặc trời cũng lúc về ngôi
    “Giấc mơ” mênh mang mấy thời nghiệp dĩ
    phải “tôi đưa người hay người đưa tôi”
    Tháng tư người đi hành trang vô tận
    Chiếc lá còn bay “Tám phố Sài Gòn”
    Tiếng guốc quạnh không cuối hồn đứng ngẩn
    Màu lụa Hà Ðông làm nhớ vết son
    Ðất thẳm trời cao buồn như ga đợi
    Ngọn đèn vàng lu buồn nỗi xưa sau
    Nhủ thầm với lòng đừng nên bước vội
    Nhưng “chậm thế nào thì cũng phải xa nhau”!

    Có một đoạn thơ, đã được khắc trên bia mộ một nhà thơ, thi sĩ Long Ân:
    “Nay ta trở lại dòng sông cũ
    Rượu đã nhạt trong chai nhẹ không
    Ta thấy sông im nằm say ngủ
    Còn chính ta là sông mênh mông”

    Sông là người. Sông là ta. Ta với người, người với ta chia sẻ cùng nhau những nỗi niềm của một thời đại lịch sử đầy biến động. Dòng sông cũ chảy về biển lớn như bước trở lại cội nguồn. Câu thơ, như một kiếp người trôi đi từ lưu lạc, của một tiền kiếp hoang sơ trong số phận Việt Nam nào…
    Một bài thơ của người viết phiếm “Bỉnh Chúc Dạ Du” trên các báo Việt Nam Hải Ngoại và Thời Luận, của “nắng xế cõi chiều”, của “chưa khuất vết xe”, của “bên lề vẫy tay”, của “hồn vướng sợi mây”, của “bia mộ khắc tên” để nhớ về một người bạn đã “xa bóng trăng khơi” giữa mênh mông cuộc đời:

    Một người “bỉnh chúc dạ du”
    Gửi vào thiên cổ mịt mù nhân gian
    Trăm năm đã vội dặm ngàn
    Thoảng cười nụ tưởng hoa vàng còn mơ
    Tháng giêng, bước lạ bến bờ
    Con sông chảy thuở tình cờ gọi ai
    Người rằng “Thiên hà ngôn tai”
    Nhắc riêng đành một cõi ngoài quanh hiu
    Tháng giêng, nắng xế cõi chiều
    Bạc phai tóc lộng chân xiêu nẻo về
    Người đi, chưa khuất vết xe
    Ngã tư ngỡ đứng bên lề vẫy tay
    Nhớ ai, hồn vướng sợi mây
    Vọng đôi mắt của tháng ngày chưa quên
    Vẫy tay, bia mộ khắc tên
    Chắt giọt rượu giữa vô biên một thời.
    Người xa, còn bóng trăng khơi
    Còn câu thơ giữa một đời mênh mông..

    Thuở sinh thời, nhà văn Mai Thảo viết Tháng Giêng Cỏ Non. Từ ngày 10 tháng giêng năm 1998, là ngày ông từ trần, tới nay là hai mười năm. Cỏ non bây giờ đã phủ đầy mộ chí…

    Có một người làm thơ, đã khắc trên bia mộ của mình bài thơ tứ tuyệt:
    “Thế giới có triệu điều không hiểu
    càng hiểu không ra lúc cuối đời
    Chẳng sao khi đã nằm trong đất
    Ðọc ở sao trời sẽ hiểu thôi.”

    Bài thơ nhan đề “Không hiểu”. Mở ra với cái hữu hạn của con người và đóng lại với cái vô hạn của cuộc sống. Có mấy ai thông kim bác cổ hiểu được tất cả sự việc? Dù, cả khi cuối đời, khi đã trải đủ ngọt bùi đắng cay của kiếp nhân sinh? Chỉ, khi đã nằm trong ba tấc đất, nhìn ngôi sao sáng để đọc được cái lẽ huyền vi của đất trời. Chữ “chẳng sao” trong câu thơ, ý lạnh lùng, nghĩa thản nhiên, có một chút mặc kệ, biểu lộ cái tâm cảm an nhiên của một người sẽ phải đáp chuyến đi vào vô tận. Cuộc hành trình vô tận ấy, có khi xa xăm như ngôi tinh đẩu kia nhưng lại đôi lúc gũi gần như cái chết dần trước mặt. Thơ như trải ra nỗi niềm của một người thấy được cái hư vô của đời người. Thơ không đóng lại mà mở ra cõi tâm linh của một người có đôi mắt luôn vọng về một cõi xa, của tâm thức muôn đời vời vợi…

    Khi còn sống, nhà văn Mai Thảo cũng đã nghĩ đến ngày nằm xuống ba tấc đất cuả mình. Bài thơ “Nghe Ðất” trong buổi trưa hôm nay chợt đến để thấy cái tâm của một người thoáng rộng ở giữa cõi tử sinh. Người nằm trong đất còn thoảng nghe tiếng “đời sau thở dài”

    “Nằm đây dưới bóng cây xanh
    Nhìn qua lá biếc lại xanh sắc trời
    Mát thơm đất trải bên người
    Nghe trong ấm lạnh da người cũng thơm
    Ðất lên hương thấm qua hồn
    Nghe vui thoảng đến với buồn thoảng di
    Giữa giờ trưa nắng uy nghi
    Bóng vây vây nhẹ hàng mi cúi đầu
    Người nằm nghe đất bao lâu
    Tai nương nhẹ tiếng đời sau thở dài
    Lung linh sóng nắng đan cài
    Cõi Trong điệp điệp Cõi Ngoài mang mang
    Chợt đâu rụng tiếng phai tàn
    Rơi ngưng nửa ráng nắng chiều trôi qua
    Lonh hồn thiếp giữa triều hoa
    Bóng hình thôi đã nhạt nhòa quanh thân.”

    Nhà thơ Nguyên Sa đã làm nhiều bài thơ nhớ bạn Mai Thảo:
    năm 1990

    Ông ngồi với hai ông Tây
    Ông kia tên Mác ông này tên Cô
    Buổi sáng ông chỉ say vừa
    Nửa khuya mới tới đúng mùa ruơụ ngon
    Tết này ông sáu tư tròn
    Nhìn ông tôi thấy vẫn còn Tháng Giêng
    năm 1996
    Lên cao mới biết núi buồn
    Tháng Giêng, ở đó, vẫn còn mù sương
    Trôi trong vô thức cỏ non
    Gọi tên Mai Thảo, chiêu hồn Cổ Ngư
    Ban đêm tâm sự gọi mưa
    Tiếng đời với tiếng ruơụ khuya tới rồi

    Tiễn bạn
    Ngọn đèn chiếu xuống bức tranh
    Cầm lên Hà Nội thấy đình miếu xưa
    Tiễn nhau thấy Tháng Giêng mưa
    Sông Hồng nước đọng bóng chưa nhập hình
    Tiễn anh linh hiển u minh
    Cấu vào da thịt thấy mình bỏ đi.

    Có một bài thơ, chép trên di cảo của nhà thơ Trần Hồng Châu tức giáo sư Nguyễn Khắc Hoạch như một ký thác gủi lại trên mộ phần:

    “Anh nằm đây
    quay theo trục bánh xe luân hồi
    mộ địa
    mộ khúc đìu hiu
    gót chân em có lướt trên cỏ khâu xanh rì?
    Ðể mọc lên một loài kỳ hoa
    Ôm ấp thân anh trên vô cùng trần thế
    Nước mắt em có thấm qua những tầng địa kỷ?
    Ðể vào đáy tim anh
    Vuốt ve người thơ một thuơ yêu mê
    Cho vơi cạn
    Nhớ đất
    Thương trời”

    Hình như, có hai câu thơ dâng lên hương linh nhà thơ Trần Hồng Châu: “Phu thê nghĩa trọng, niềm kính yêu lòng thiếp kể sao nguôi/ phụ tử tình thâm, công nuôi dạy, phận con đền chưa đủ”.Và trong hồi nhớ, lời “cô” Nguyễn Khắc Hoạch để lại cho đời về “thầy” Trần Hồng Châu:

    “Tôi nhớ lại các Thành Phố Trong Hồi Tưởng, đó là các nơi chốn mà nhà thơ đã đến viếng thăm thời còn là sinh viên du học, cũng như các nơi mà chúng tôi sánh vai đi qua và đã hưởng được Hạnh Phúc Ðến Từng Giây. Tôi còn nhớ hình ảnh nhà thơ qua Nửa Khuya Giấy Trắng, tay cầm bút trần ngâm với Dăm Ba Ðiều Nghĩ Về Văn Học Nghệ Thuật. Rồi đất nước ly loạn phải tới nơi xứ người nhưng nhà thơ lúc nào cũng hướng về quê hương mà Nhớ Ðất Thương Trời. Chúng tôi đã đi qua nhiều nơi có rất nhiều suối: suối chảy qua khe núi, quanh chân đồi, suối chảy không ngừng. Ðó là suối bạc, suối trong, suối mơ, đối với nhà thơ tất cả là Suối Tím.
    Sau hết là Tuyển Tập Trần Hồng Châu, đây là sự chọn lọc cuối đời của nhà thơ vì người đã rũ sạch văn thơ, bụi trần để đi về miền an lạc”

    Những câu thơ tiền định ghi khắc trên bia mộ của Nguyễn Tất Nhiên như báo trước một đời tài hoa nhưng chết trẻ:
    “Ta phải khổ cho đời ta chết trẻ
    phải ê chề cho tóc bạc với thời gian
    phải đau theo từng hớp rượu tàn
    phải khép mắt sớm hơn giờ thiên định
    (vì Thượng Ðế từ lâu hiện hữu
    cầm trong tay sinh tử của muôn loài
    tình ta vừa gánh nặng thấu xương vai
    thì em hỡi ngai trời ta đạp xuống)

    Những câu thơ ấy cũng như những câu thơ khác được khắc trên bia mộ của các nhà văn Mai Thảo, Nguyên Sa, Long Ân,… là một chứng tích của thế hệ lưu vong hôm nay để lại cho đời sau. Nhiều người ở xa khi đến thăm little Sài Gòn, đã thường đến nghĩa trang ở cuối đường Bolsa để chiêm ngưỡng những câu thơ đặc biệt ấy…

    Có bài thơ viết để tưởng niệm Nguyễn Tất Nhiên sau một ngày thi sĩ qua đời. Buổi trưa hôm nay, khi nhìn di ảnh và đoạn thơ trên mộ, tự nhiên những bài thơ kỷ niệm của riêng tôi thoáng qua trong trí nhớ. “Thà như giọt mưa/ vỡ trên tượng đá”. Vỡ tan. vỡ tan…

    “ngày hôm qua thi sĩ đã chết
    Nắng mùa hạ lửa đốt trong đầu
    Mồ hôi đọng long lanh lệ khóc
    Mặt thủy mờ kính cuộn nỗi đau
    Một mình cơn mộng du không dứt
    Xa lộ đông bỗng chẳng còn ai
    Mặt nhựa xám đen thẳm ý mực
    Vỡ tan tành nghiên bút loay hoay
    Ngày hôm qua thơ tình đã hết
    “thà giọt mưa trên đá” vỡ tan
    cành “trúc đào” nở hoa oan nghiệt
    rất yêu em dù nỗi muộn màng
    đào mấy tầng tinh tuyền chất quặng
    ngôn ngữ ròng cùng tận trái tim
    gánh nhân gian đôi vai còn nặng
    “Cũng cần cho hạnh phúc” cách riêng
    Ngày hôm qua chuyến xe khuất biệt
    Hạt bụi nào hành trang đi xa
    Này “cô gái Bắc kỳ” mắt biếc
    Nước mắt đành giọt nhỏ vỡ òa?
    Hát lên đi bản nhạc xưa cũ
    Như chiếc lá phơi nền cỏ nâu
    Dáng mắt buồn đêm trắng ẩn dụ
    Lửa vô minh khói ngút bờ lau
    Ngày hôm qua trái đất đứng sững
    Chân lao đao thế giới lạ lùng
    Tiếng gió bật cuồng điên ngựa chứng
    Vài câu thơ đọc giữa muôn trùng.
    Sống là chịu vai trò thất ý
    Mộng ngàn năm, mơ cũng vạn năm
    Ðáy tâm cảm loài hoa kỳ dị
    Mọc rễ trong da thịt ăn năn
    Ngày hôm qua thi sĩ đã chết
    Gót chân trần dẫm cõi hư không
    Bài thơ tình chẳng có đoạn kết
    Ngôn ngữ rơi theo sóng bềnh bồng
    Ai đã hỏi thơ bao nhiêu tuổi?
    Ba trăm năm, ý nhớ tình quên
    Thơ, thiên thu vẫn là tiếng gọi
    Dìu dắt ai lạc chốn vô biên!”
    Nguyễn Mạnh Trinh
    Last edited by saomai; 09-08-2021, 08:28 AM.


Hội Quán Phi Dũng ©
Diễn Đàn Chiến Hữu & Thân Hữu Không Quân VNCH




website hit counter

Working...
X