Tweet
LTC: Kính thưa quý niên trưởng và quý độc giả,
Topic "Vụ Hà Thúc Nhơn nổi loạn..." vốn được tôi làm và đăng lên Le Tung Chau Library, (ngày khởi đăng: Aug. 25, 2025), và được phân thành 17 phân đoạn. Nay, khi post vào Diễn đàn Hội Quán Phi Dũng, để tránh Topic bị chia lẻ quá nhiều e bất tiện, nên tại đoạn này tôi gộp 4 phân đoạn 06, 07, 08 và 09 vào làm một để bạn đọc dễ theo dõi hơn.
Kính cáo!
LTC
—⚜—
( tiếp theo phần 05 )
Vụ Hà Thúc Nhơn nổi loạn ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ, Nha Trang năm 1970 - phần 06, 07, 08 và 09
Tin tức và Tường thuật trên các nhựt báo Saigon ( tiếp theo )
#Hoa Binh Sept. 1, 1970 trang nhất
Tin Giờ Chót: Thiếu Tá Nhơn, Lãnh Tụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Tự Tử Bằng Súng M16 Nhưng Không Chết. Tình Hình Nha Trang Đã Trở Lại Yên Tĩnh.
#Hoa Binh Sept. 1, 1970 trang nhất
Tin Giờ Chót: Thiếu Tá Nhơn, Lãnh Tụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Tự Tử Bằng Súng M16 Nhưng Không Chết. Tình Hình Nha Trang Đã Trở Lại Yên Tĩnh.
--------
Vụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Càng Ngày Càng Gay Cấn Thêm
Loạn Quân Tràn Ra Khỏi Quân Y Viện
Tiến Ra Ngoài Đặt Súng Bắn Lung Tung
DÂN CHÚNG QUANH QUÂN Y VIỆN NGUYỄN HUỆ ĐÃ PHẢI TẢN CƯ, TRƯỜNG HỌC PHẢI TẠM ĐÓNG CỬA
PHÁI ĐOÀN TƯỚNG HOÀN KHÔNG PHẢI RA NHA TRANG ĐỂ DẸP LOẠN
Kỳ Phong – Huỳnh Tấn ghi
NHA TRANG (HB). – Cuộc nổi loạn của bác sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn cùng các thương bệnh binh tại Quân Y Viện Nguyễn Huệ đến nay chưa được giải quyết xong. Tình trạng đáng lo ngại nhất hiện tại là số anh em thương bệnh binh trên Vùng II Chiến Thuật đang điều trị tại bệnh viện này bị lâm vào tình thế tuyệt vọng vì thiếu sự săn sóc thuốc men và theo dõi những phản ứng bệnh xảy ra bất ngờ … Có nhiều trường hợp con bệnh quá nặng e khó cưỡng nổi lưỡi hái của tử thần nếu tình trạng rối ren này không sớm được thu xếp xong.
Hiện hơn 100 Y tá và nhân viên các ngành cùng với khoảng 15 Bác sĩ của Quân Y Viện đang vắng mặt ngay từ đầu cuộc nổi loại phát khởi. Chỉ còn một Bác sĩ Bảo ở lại bên trong với Bác sĩ Nhơn. Tuy nhiên đến hôm nay Bác sĩ Bảo vì bận nhiều công tác bên ngoài nên cũng vắng mặt luôn.
Hai yêu sách của Bác sĩ Nhơn là đòi Quân Cảnh phải trả lại chiếc xe Jeep đã tịch thu của ông và Quân Đội phải giải tỏa chung quanh Quân Y Viện để các Bác sĩ và Y tá có thể đi làm việc trở lại, thì đến nay cả hai yêu sách đã được thỏa mãn.
Tuy nhiên mấy ngày nay, anh em thương bệnh binh trong Quân Y Viện bắn súng ra ngoài nhiều quá, đã làm hư hại một số nhà chung quanh Bệnh viện và làm bị thương nhiều đồng bào qua lại trên các con đường Bá Đa Lộc, Quang Trung, khiến cho sáng nay các Bác sĩ và Y tá vì sợ đạn lạc nên chẳng ai dám vào Quân Y Viện làm việc.
Tình thế đó càng trở nên bi đát khi các anh em bên trong khuôn viên Quân Y Viện phẫn nộ vì nghi kỵ rằng Chính quyền đã cố tình bao vây không cho Y sĩ vào cứu chữa bệnh nhân. Sự tức giận của phe nổi loạn dưới quyền Y sĩ hà Thúc Nhơn đã được thể hiện rõ rệt khi các anh em thương bệnh binh cầm súng bắn vào các quân nhân hoặc xe nhà binh đi qua lại Quân Y Viện thay vì chỉ bắn chỉ thiên như ngày hôm qua. Rất may là cho đến giờ này chưa có một quân nhân nào chết, chỉ có bị thương nhiều người thôi. Dù vậy, sự xôn xao và căng thẳng tột bực đã bao trùm cả thành phố.
Khắp Nha Trang, ngày hôm nay đi đâu cũng gặp người ta tụm năm tụm ba bàn tán về vụ nổi loạn này.
Phạm vi hoạt động của phe nổi loạn từ đêm qua đã mở rộng ra ngoài chu vi Quân Y Viện. Và sáng hôm nay, nhiều vòng kẽm gai đã được giăng ra bao lại trên hai con đường Quang Trung và Bá Đa Lộc nhằm ngăn cấm người qua lại. Có một lúc, nhiều thương bệnh binh đã vác súng liên thanh đặt tận ngoài đường Quang Trung hướng ra Ngã Sáu Nhà Đèn để bắn những quân nhân nào đi qua đi lại đó.
Các con đường quanh Quân Y Viện đều vắng hoe không một bóng người. Trường Thánh Tâm [ là Trường Nữ Tiểu Học Tư Thục do các Soeur Công Giáo thuộc Hội Dòng Carmen Thánh Tâm Chúa Giêsu thành lập và điều hành ] ở sát vách Quân Y Viện cũng đóng cửa nghỉ để tránh rủi ro đạn lạc.
Một Thông cáo của Quân Trấn Nha Trang cũng đã được loan ra triệt để cấm các quân nhân lai vãng trên các con đường chung quanh Quân Y Viện. Tình hình thật là ngộp thở.
Về phía chính quyền, từ đêm qua đến hôm nay đã có nhiều cuộc họp liên miên giữa Đại tá Tỉnh trưởng Lý Bá Phẩm, Đại tá Hồ Tiêu Xử Lý Thường Vụ Quân Trấn Trưởng.
Tướng Linh Quang Viên Quân Trấn Trưởng (đã công xuất từ hôm 25-8-1970) cùng Tham Mưu Trưởng Tiểu Khu Khánh Hòa Nguyễn Văn Trọng để tìm biện pháp êm thấm cho nội vụ, nhưng đều không đi được đến một kết quả cụ thể nào. Trong khi chờ đợi lệnh thượng cấp, lập trường lúc này của chính quyền Khánh Hòa là cố gắng làm cách nào tránh gây đổ vỡ giữa các phần tử Quốc Gia với nhau.
Vấn đề duy nhất còn lại vào lúc này là làm sao để các Y sĩ và Y tá có thể vào Quân Y Viện làm việc trở lại để chăm sóc thương bệnh binh.
Phe nổi loạn do Y sĩ Hà Thúc Nhơn cầm đầu thì cho biết sẽ bảo đảm tính mạng cho các Y sĩ, Y tá. Nhưng các Bác sĩ và Y tá thì hết sức e ngại cho tình trạng an toàn tính mạng nếu cứ vào Quân Y Viện làm việc giữa lúc tình thế căng thẳng này khi phe nổi loạn vẫn chưa chịu buông súng.
Một cuộc họp đông đủ khác của Bác sĩ Quân Y của Quân Y Viện Nguyễn Huệ tổ chức tại Tiểu Khu Khánh Hòa đã đưa đến một quyết định duy nhất là khi nào phe nổi loạn còn chưa chịu buông súng thì các Bác sĩ, Y tá đều từ chối vào làm việc trở lại.
Tuy nhiên, để có nơi cứu cấp thương bệnh binh mới đưa từ chiến trường về thì các Bác sĩ Quân Y đều đồng ý mượn tạm Bệnh Viện Dã Chiến Hoa Kỳ (bệnh viện này sẽ được chuyển giao cho VNCH vào tháng 9 sắp tới) để tất cả có nơi tụ họp lại làm việc trong khi chờ đợi tình thế sáng sủa hơn. Như thế có nghĩa là trong lúc này đành phải bỏ rơi 700 thương bệnh binh đang còn nằm trong Quân Y Viện Nguyễn Huệ.
Được biết, vụ nổi loạn của Bác sĩ Nhơn đã được trao trách nhiệm giải quyết từ tay Quân Trấn qua Tiểu Khu và Tòa Tỉnh Khánh Hòa. Lý do là vì cuộc nổi loạn này nằm trong phần hành trách nhiệm an ninh lãnh thổ thay vì trách vụ duy trì Quân Kỷ. Như thế có nghĩa là nội vụ nay đã mở rộng tầm quan trọng hơn trước.
Trong hiện tại, có một sự việc đáng lo ngại khác cần ghi chú là đến nay có đến 5 nhân viên của chính quyền đã bị phe nổi loạn bắt nhốt làm con tin bên trong khuôn viên Bênh viện. Chỉ có 1 người trốn thoát ra ngoài được là Đại úy Nguyễn Văn Di.
Đáp lời phỏng vấn của chúng tôi rằng bao giờ thì các nhân viên này được thả, bác sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn trả lời: «sẽ không thả và còn bắt thêm nữa để làm con tin. Nếu Chính Quyền lộn xộn tấn công vào, tôi sẽ cho bắn chết hết các người con tin này.»
Chuận tướng Cảnh từ Vùng II Chiến Thuật sẽ về Nha Trang để tìm hiểu nội vụ.
Mặt khác, sau chuyến đi Nha Trang, phái đoàn Cục Quân Y do Thiếu tướng Cục Trưởng Vũ Ngọc Hoàn hướng dẫn, đã về tới Saigon chiều qua.
Trong cuộc tiếp xúc với báo chí sáng nay, Tướng Hoàn cho biết ông không phải ra đó để giải quyết vụ lộn xộn Quân Y Viện Nguyễn Huệ. Theo ông, vụ này không có gì lớn lao và thuộc trách vụ của Tiểu Khu Khánh Hòa. Sau đây nếu cần xét xử các Y sĩ Quân Y có liên hệ vào việc này thì Cục Quân Pháp sẽ lo, còn Cục Quân Y chỉ biết bảo vệ tiềm năng của QLVNCH. Chính vì thế, Tướng Hoàn nói, chúng tôi bay ra Nha Trang để lo thu xếp viêc tiếp nhận điều trị các thương bệnh binh thuộc Quân Khu II đang và sẽ đến giữa lúc Quân Y Viện Nguyễn Huệ còn bị kẹt chưa gỡ rối xong.
Tướng Hoàn còn thông báo cho biết, một Bệnh viện với 60 giường cùng những phương tiện máy móc y khoa tối tân sẽ được người Hoa Kỳ giao lại cho Cục Quân Y VNCH vào ngày 1-9 tới đây.
Bạn đọc chú ý!
Ngày trước tại miền Nam Quốc Gia, cách làm báo giấy (nhựt trình) khá là công phu vất vả. Đây là tình hình chung cho việc làm báo trên thế giới lúc bấy giờ chưa có sự tân tiến của máy điện toán và liên mạng toàn cầu – computer và Internet. Do đó ta cũng nên biết sơ qua quá trình in ấn của một số báo, đại khái như sau:
Tin tức thì lấy và viết từ hôm qua (hoặc trước nữa nếu là các mục thường xuyên, như tiểu khảo, phóng sự nhiều kỳ v.v... không phải tin tức sốt dẻo), nộp cho Tòa Soạn duyệt bài, chấm bài rồi mới cho ấn công xếp chữ lên khuôn cho máy in chạy ngay để in ra tờ báo trong đêm. Sáng hôm sau, tờ báo phải được đem đi nạp bản tại Nha Báo Chí - Bộ Thông Tin hạn chót là 10 giờ sáng, để cơ quan này kiểm duyệt, và báo chỉ được phép phát hành sau 2 giờ chiều. Lỡ gặp trục trặc về kiểm duyệt, lớn thì tờ báo sẽ bị cấm phát hành, nhỏ lặt vặt thì bị yêu cầu đục bỏ hoặc sửa đổi trước khi chính thức được phép phát hành. Theo trình tự đó nên thông thường các báo phát hành buổi chiều hôm nay (cho các Đại Lý ở thủ đô Saigon có liền, và gởi vận chuyển ra các tỉnh, ngày hôm sau mới đến) nhưng chỗ đề ngày (Date) trên trang nhứt mặt báo thì đề ngày mai.
Ví dụ dễ thấy nhứt là bạn hãy nhìn ngay vào số báo Hòa Bình Sept. 1, 1970 trên đây (bài "Vụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Càng Ngày Càng Gay Cấn Thêm - Loạn Quân Tràn Ra Khỏi Quân Y Viện - Tiến Ra Ngoài Đặt Súng Bắn Lung Tung."). Bài do Kỳ Phong – Huỳnh Tấn viết ngày 30-8-1970 (nghĩa là tin tức chỉ trong phạm vi của ngày 30-8, hoặc từ 30-8 trở về trước). Báo lên khuôn và in ra ngày 31-8-1970 (vì ngày 30-8-1970 là Chủ Nhựt, Tòa Soạn nghỉ) và phát hành ngay trong buổi chiều cùng ngày. Nhưng trên phần Date của tờ báo thì đề ngày 1-9-1970.
Điều khác lạ của số báo Hòa Bình Sept. 1, 1970 này là ngay trước khi phát hành báo thì bỗng có tin mới sốt dẻo ngay tức thì là "Hà Thúc Nhơn đã tự tử nhưng không chết, Nha Trang đã trở lại yên tĩnh", vì thế Tòa Soạn đã cho in thêm dòng "Tin Giờ Chót" ngay chỗ chừa lề giấy trên đầu trang nhứt (còn trống đủ để in thêm 1 dòng) Tin Giờ Chót: Thiếu Tá Nhơn, Lãnh Tụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Đã Tự Tử Bằng Súng M16 Nhưng Không Chết. Tình Hình Nha Trang Đã Trở Lại Yên Tĩnh. chứ không thể để nguồn tin nóng hổi quan trọng này trôi qua số báo kế tiếp. Việc in thêm này khá là vất vả, phải in bằng tay từng tờ (vì báo đã in xong hoàn chỉnh hết chỉ con chờ phát hành thôi) chứ không thể in máy được.
Vì lý do đó, trong ruột bài thì vẫn còn đang thuật lại chuyện (cũ của 1, 2 ngày trước) nhưng tin nóng sốt mới rợi "Hà Thúc Nhơn đã tự tử nhưng không chết" thì thượng lên đầu trang nhứt. Người đọc (hôm nay) với kỹ thuật điện toán và Internet – computer science and Internet – sẽ thấy khó hiểu sự khác lạ này khi đọc báo nếu không biết trình tự làm bản tin, viết bài và in báo như vừa nêu trên.
LTC: Tin tức của báo Đuốc Nhà Nam vừa trùng lặp (với báo Hòa Bình) vừa thiếu vừa nghèo hơn xa tin trên báo Hòa Bình, đã vậy còn dễ dãi loan thêm tin thất thiệt việc Hà Thúc Nhơn có 1 vợ 3 con (#Đuốc Nhà Nam Sept. 2, 1970, xin xem ở Phân đoạn kế tiếp)! Thật ra, Hà Thúc Nhơn còn độc thân. Nhưng tôi vẫn post các bản tin #Đuốc Nhà Nam này ở đây dưới dạng Image chứ tôi không retyping, cốt để làm tài liệu và chứng cứ cho lịch sử. Dù sao, đây vẫn là những dữ kiện lịch sử quý báu mà chỉ miền Nam Tự Do mới có, trái ngược hoàn toàn với chế độ độc tài, phi nhân, bưng bít, láo khoét, bịp bợm của tập đoàn máu Ba Đình CSBV, dân ngoài Bắc tuyệt không có tự do báo chí, tự do ngôn luận, vì bị một nhúm những tên đầu lãnh làm tay sai cho cộng sản Nga Tàu đàn áp bịt miệng!!! Vì thế, những trang báo Sử liệu này của miền Nam, chúng ta cần phải lưu lại cho lịch sử và phổ biến rộng cho lớp thế hệ sau có tài liệu để tham khảo.
#Đuốc Nhà Nam Sept. 1, 1970, toàn bài "Vụ nổi loạn ở Quân Y Viện Nha Trang"
#Hoa Binh Sept. 2, 1970 trang nhất
#Hoa Binh Sept. 2, 1970 trang nhất
Vụ Nổi Loạn Tại Quân Y Viện Nha Trang Đã Kết Thúc
Đại Úy Nhơn Bị Dồn Tới Đường Cùng Đành Phải Tự Sát Và Đang Hấp Hối
⚝ MỘT THIẾU TÁ NHÂN CHỨNG BIẾT RÕ NỘI VỤ TỪ ĐẦU ĐẾN CUỐI NHƯNG CHỈ CHỊU KHAI KHI HẾT CÒN SỢ ĐẠI ÚY NHƠN
★ TRƯỚC KHI TỬ THƯƠNG, HÀ THÚC NHƠN MỘT MÌNH CHỐNG TRẢ QUÂN CHÁNH PHỦ
Kỳ Phong ghi
SAIGON 1-9 (HB) Những biến loạn tại Nha Trang đã kết thúc hồi chiều qua 31-8 khi quân chính phủ là lực lượng tấn công vào mục tiêu, vừa đánh vừa chiêu hồi. Một số loạn quân đã ra đầu hàng trong khi Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn «người đàn ông gieo gió đã gặt bão» bằng cách tự sát với khẩu súng của chính mình.
Theo tin tức sơ khởi cho biết thì viên đạn đã xuyên qua thái dương Y sĩ Nhơn làm phọt óc ra ngoài. Hiện Y sĩ này đang hấp hối tại một bệnh viện ở Cam Ranh.
Cho đến nay, việc Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn nổi loạn, việc Thiếu tá Đặng Mai Quản lý Quân Y Viện Nguyễn Huệ bỏ trốn về Saigon, việc tại sao có người theo Nhơn làm loạn v.v… vẫn còn trong vòng điều tra của nhà chức trách địa phương. Và nội vụ có lẽ sẽ được phanh phui trong một ngày rất gần đây.
Theo cuộc điều tra tại chỗ, theo sự phối kiểm tin tức từ các nhân vật liên quan đến nội vụ, chúng tôi sẽ lần lượt kể lại diễn tiến những rắc rối kinh dị bên lề vụ ám sát Thiếu tá Hiển và vụ nổi loạn này.
Thiếu tá Thời, nhân chứng quý giá
Đêm 25-8-1970, Thiếu tá Thời, thuộc binh chủng LLĐB, cùng với Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn đến nhà Thiếu tá Hiển mời ông đi chơi (?). Sáng hôm sau, xác Thiếu tá Hiển tấp lên bãi biển Nha Trang với hình thù bị sứt mẻ vì môi và mà đã bị cả rỉa nhiều.
8 giờ 30 ngày Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn lập chiến khu trong Quân Y Viện Nguyễn Huệ sau khi cưỡng lệnh của Tòa Án Quân sự Quân Khu II.
Tại Đồn Quân Cảnh Tư Pháp Nha Trang, Thiếu tá Thời bị câu lưu và hỏi cung.
Thiếu tá Thời không tiết lộ điều gì cả, và quả quyết chỉ «Tôi biết hết mọi chuyện nhưng tôi chỉ khai khi nào tận mắt thấy Bác sĩ Nhơn đã bị còng tay».
Trung tá Phấn, Ủy viên Chính phủ của Tòa Án Quân sự, trước sự kiện này đành bó tay, ông hiểu rằng phải bắt được Nhơn thì nội vụ mới được phanh phui ra ánh sáng.
Lời Thiếu tá Thời đã hứa, giờ này có lẽ đã thực hiện, và chắc rằng Tòa Án Quân sự Quân Khu II đã biết thủ phạm là ai?!
Ở đây chúng tôi không đi tìm thủ phạm, chúng tôi không buộc tội ai. Chúng tôi chỉ muốn kể lại một số dữ kiện thương tâm liên quan đến nội vụ.
Một Y sĩ tên Bảo
Theo giới chức thuộc Quân Y Viện Nguyễn Huệ cho biết, sở dĩ có cuộc phản loạn, có vụ ám sát chỉ vì một vụ áp phe đưa một người ra Hội Đồng Y Khoa. Thật ra, câu chuyện bắt đầu từ Thiếu tá Quân Cảnh Tôn Thất Thuyên được giải ngũ. Thiếu tá Thuyên này đã được Y sĩ đưa ra Hội Đồng Miễn Dịch, đã giám định về căn bệnh «tưởng tượng» (?) kinh phong.
Thường thường, việc tham nhũng trong ngành Quân Y rất khó xảy ra. Vì muốn được đưa ra Hội Đồng Miễn Dịch thì đương sự phải được một Y sĩ bảo đảm đưa ra.
Trường hợp ông Thuyên, khi đã lọt khỏi cửa ải thứ nhứt, tới chặng thứ hai là giám định, Thuyên được Y sĩ Nhơn (là 1 Hội Viên Hội Đồng Y Khoa và cả trong Hội Đồng Miễn Dịch) chứng nhận là có mắc bệnh kinh phong.
Lẽ ra chỉ một Y sĩ điều trị chứng nhận cho là đủ, nhưng Thuyên lại được Y sĩ Hà Thúc Cù chứng nhận thêm tình trạng bệnh kinh phong một lần nữa. Dĩ nhiên Thiếu tá Thuyên được xếp vào loại 2. Với giấy tờ này, Thuyên đã lam đơn xin giải ngũ và được toại nguyện.
Chẳng may là tại địa phương có rất nhiều người ghét Thuyên, nên họ đã đâm đơn tố cáo nội vụ như vậy lên Giám Sát Viện. Giám sát Viện được biết liền báo cho Tổng Tham Mưu QLVNCH, nơi đây chuyển nội vụ xuống Cục Quân Y và không biết sự vụ rồi ra sao.
Theo thiên hạ thì trong vụ giải ngũ «sur commander» [ = theo đơn đặt hàng ] này, Thiếu tá Thuyên đã phải chi 400.000đ.
Sự việc [ bê bối ] kể trên, Y sĩ Nhơn đã đổ tội cho Thiếu tá Mai Quản lý Quân Y Viện, Nhơn cho rằng chính ông này đã báo cáo vụ bê bối này về Cục Quân Y.
Chi tiết tại chỗ
Một nguồn tin khác nói rằng, vụ tấn công vô Quân Y Viện Nguyễn Huệ diễn ra lúc 6 giờ 30 sáng và quân phản loạn ban đầu đã chống lại kịch liệt. Nhưng khi 1.000 quân chính phủ gồm Sư đoàn 23, Địa Phương Quân và LLĐB có Thiết Giáp yểm trợ làm dữ thì quân phản loạn có vẻ núng thế.
Do đó, vào lúc 10 giờ sáng thì loạn tướng Hà Thúc Nhơn gọi quân sĩ vô tuyên bố giải tán lực lượng phản loạn rồi một mình Hà Thúc Nhơn ngồi trong căn nhà dùng làm Bộ chỉ huy phản loạn với 1 khẩu đại liên M60, 1 khẩu M73, 1 khẩu M16.
Sau khi giải tán loạn quân, Hà Thúc Nhơn đã chiến đấu một mình.
Cho tới 11 giờ thì lực lượng tấn công thấy cần phải mau lẹ giải quyết chiến trường bằng súng phóng lựu M79. Kết quả là căn nhà mà Hà Thúc Nhơn tử thủ biến thành pháo đài bốc cháy, và tiếng súng im bặt luôn.
Quân chính phủ tràn vô thì thấy Hà Thúc Nhơn nằm sóng sượt dưới đất với vết thương nơi đầu óc tung tóe ra.
Về chuyện Hà Thúc Nhơn trúng đạn, có hai luồng dư luận:
Dư luận thứ nhứt nói Nhơn tự tử vì tuyệt vọng. Đó là luận cứ của Quân Trấn.
Dư luận thứ hai nói Nhơn bị trúng đạn của quân tấn công.
Tin cuối cùng
Theo tin thông thạo thì Hà Thúc Nhơn đã chết lúc 16 giờ chiều ngày 31-8-1970 tại Cam Ranh.
Phát Ngôn Viên Chính Phủ nói về vụ nổi loạn ở Nha Trang
Hà Thúc Nhơn tự tử
Loạn Nha Trang đã yên
SAIGON 31-8 (VTX). – Phát Ngôn Viên Quân sự VNCH vừa loan báo là Đại úy Hà Thúc Nhơn, người bị tình nghi hạ sát Thiếu tá Trần Văn Hiển thuộc Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang vào đêm 25-8-1970 vừa qua, trưa nay đã dùng súng tự bắn đến trọng thương. Sau đó, lực lượng an ninh Tiểu Khu Khánh Hòa đã tiến vào kiểm soát Quân Y Viện này.
Theo lời Phát Ngôn Viên Quân sự thì đêm 25 rạng 26-8 vừa qua, Đại úy Quân Y Giải Phẫu Hà Thúc Nhơn bị nghi ngờ đã dùng súng hạ sát Thiếu tá Trần Văn Hiển, sĩ quan Hành chánh Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang và sáng hôm sau ngay tại Quân Y Viện này, Đại úy Nhơn đã đoạt vũ khí của nhân viên Quân Cảnh được phái đến điều tra trường hợp hạ sát Thiếu tá Hiển đêm qua.
Sau đó, vẫn theo Phát Ngôn Viên Quân sự, Đại úy Hà Thúc Nhơn đã dùng số súng có sẵn trong Quân Y Viện phân phát cho các thương bệnh binh tại Quân Y Viện này để tổ chức trú phòng và chống giữ Quân Y Viện.
Phát Ngôn Viên Quân sự VNCH nói rằng dường như sau khi có vụ hạ sát Thiếu tá Hiển thì Đại úy Nhơn đã về lại Quân Y Viện và chuẩn bị vũ khí để phân phát cho các thương bệnh binh ngay.
Phát Ngôn Viên Quân sự cho biết tiếp, ngay buổi sáng ngày 26-8, các đơn vị Quân cảnh và lực lượng thuộc Tiểu Khu Khánh Hòa đã đến bao vây Quân Y Viện Nguyễn Huệ. Tuy nhiên lực lượng này không nổ súng vì các giới chức có thẩm quyền ở đó có ý muốn thuyết phục Đại úy Nhơn ra hàng.
Tuy nhiên từ ngày 26 đến sáng nay 31-8-1970, Đại úy Nhơn đã không chịu ra hàng phục, trái lại còn ra lệnh bắn vào các quân nhân lai vãng bên ngoài trước cửa Quân Y Viện.
Trong khoảng thời gian kể trên, nguồn tin quân sự ghi nhận đã có 1 trẻ em, 1 thường dân, một người Hoa Kỳ đã bị trúng đạn tử thương, và 1 sĩ quan VNCH cùng 1 thường dân khác bị thương, tất cả là vì trúng đạn từ bên trong Quân Y Viện bắn ra.
Phát Ngôn Viên Quân sự nói rõ là vào hồi 19 giờ ngày 29-8-1970, có 1 chiếc xe Bus Hoa Kỳ đi ngang qua Quân Y Viện Nguyễn Huệ đã bị trúng đạn từ bên trong Quân Y Viện bắn ra, làm cho 1 người Hoa Kỳ bị tử thương.
Theo Phát Ngôn Viên Quân sự Việt Nam thì các người bên trong Quân Y Viện cũng đã phá hủy 4 xe Jeep và 2 xe GMC.
Phát Ngôn Viên kể trên cũng cho biết là vào hồi 11 giờ 15 sáng nay, 31-8-1970, Đại úy Hà Thúc Nhơn đã dùng súng tự sát nhưng không chết, chỉ bị thương nặng mà thôi. Sau đó, lực lượng Quân Cảnh và An ninh Tiểu Khu Khánh Hòa đã tiến vào kiểm soát Quân Y Viện Nguyễn Huệ.
Phát Ngôn Viên cũng cho biết, thường thường, nhân số trong Quân Y Viện là chừng 600 người.
Thiếu tá Nhơn bị thương
Theo một Thông cáo của Tòa Tỉnh Nha trang cho biết, Thiếu tá Bác sĩ Hà Thúc Nhơn đã cố thủ rồi tự vận mà không đầu hàng theo lời kêu gọi từ sáng cho đến trưa của Tòa Tỉnh.
Khi tấn công vào, người ta thấy Bác sĩ Nhơn đang nằm thoi thóp với 1 viên đạn ghim vào đầu. Đến 12 giờ, Thiếu tá Nhơn được tải thương vào Bênh Viện Hoa Kỳ tại Cam Ranh.
Về phía quân dẹp loạn, chỉ có 1 quân nhân bị gãy chân và 2 binh sĩ khác bị thương nhẹ.
Đại tá Tỉnh trưởng Khánh Hòa đã ra thông cáo chia buồn cùng đồng bào có thân nhân trong gia đình bị nạn trong vụ nổi loạn vừa qua.
#Chinh Luan Sept. 2, 1972 trang ba
#Chinh Luan Sept. 2, 1972 trang ba
Vụ «nổi loạn» ở Nha Trang đã kết thúc nhưng màn bí mật vẫn còn bao trùm …
Chạm súng giải tỏa QYV Nguyễn Huệ
Đại úy Hà Thúc Nhơn đã chết
⚫ Đại úy Nhơn để lại thư minh oan không giết ai, không tham nhũng
★ Giới hữu trách: đang điều tra, chưa rõ hư thực ra sao
SAIGON 1-9.– Hơn một tuần qua, dư luận xôn xao bàn tán và vô cùng hoang mang về vụ nổi loạn ở Quân Ý Viện Nha Trang, người nói thế này, kẻ nói thế nọ. Họ lại càng thắc mắc hơn khi thấy trước một vụ quan trọng đến như thế mà chính quyền Trung Ương vẫn làm thinh, không hề đề cập tới, dù chỉ là một giòng tin nho nhỏ. Mãi cho đến hôm nay nghĩa là đúng 8 ngày sau khi nội vụ xảy ra, phát ngôn viên quân sự VNCH mới chính thức lên tiếng. Nội vụ coi như đã kết thúc nhưng thực ra màn bí một quanh vụ này vẫn còn bao trùm...
– Phát ngôn viên quân sự VNCH vừa loan báo là Đại Úy Hà Thúc Nhơn, người bị tình nghi hạ sát Thiếu Tá Trần Văn Hiển thuộc Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang đêm 25-8 vừa qua, trưa nay đã dùng súng tự bắn đến trọng thương, sau đó lực lượng an ninh Tiểu Khu Khánh Hòa đã tiến vào kiểm soát Quân Y Viện này. Theo lời phát ngôn viên quân sự Việt Nam, đêm 25 rạng ngày 26-8 vừa qua, Đại úy Quân Y Giải Phẫu Hà Thúc Nhơn bị nghi ngờ đã dùng súng hạ sát Thiếu Tá Trần Văn Hiển, Sĩ quan Tài chánh Quân Y Viện Nguyễn Huệ, Nha Trang và sáng hôm sau ngay tại Quân Y Viện này Đại úy Nhơn đã tước đoạt vũ khí của nhân viên Quân cảnh được phái đến điều tra trường hợp hạ sát vừa kể.
Sau đó, vẫn theo phát ngôn viên quân sự, Đại Úy Hà Thúc Nhơn đã dùng số súng có sẵn trong Quân Y Viện Nguyễn Huệ phát cho các thương bệnh binh tại Quân Y Viện này dễ «tổ chức trú phòng và chống giữ Quân Y Viện»
Phát ngôn viên quân sự Việt Nam nói rằng “dường như sau khi có vụ hạ sát Thiếu tá Hiển Đại Úy Hà Thúc Nhơn đã về Quân Y Viện và đã chuẩn bị phân phát vũ khí cho các thương bệnh binh ngay”.
Phát ngôn viên quân sự cho biết tiếp là ngay sáng ngày 26-8, các đơn vị Quân Cảnh và lực lượng thuộc Tiểu Khu Khánh Hòa đã đến bao vây Quân Y Viện Nguyễn Huệ, tuy nhiên lực lượng này đã không nổ súng vì các giới chức có thẩm quyền ở đó có ý muốn thuyết phục Đại úy Nhơn ra hàng.
Tuy nhiên từ ngày 26 đến sáng nay, 31-8-70. Đại Úy Hà Thúc Nhơn đã không chịu hàng phục, trái lại còn ra lệnh bắn vào các quân nhân đi ngang qua trước cửa Quân Y Viện.
Trong thời gian kể trên, nguồn tin quân sự ghi nhận có một trẻ em, một thường dân, một người Hoa Kỳ đã bị tử thương, và một sĩ quan VNCH và một thường dân khác đã bị thương vì đạn từ trong Quân Y Viện bắn ra.
Phát ngôn viên quân sự nói rõ là vào hồi 19 giờ chiều ngày 29-8 vừa qua, một chiếc xe buýt Hoa Kỳ đi ngang qua Quân Y Viện Nguyễn Huệ đã bị trúng đạn từ trong Quân Y Viện bắn ra, làm cho một người Hoa Kỳ bị tử thương.
Theo phát ngôn viên quân sự Việt Nam, các người trong Quân Y Viện Nguyễn Huệ cũng đã phá hủy 4 chiếc xe Jeep và 2 chiếc xe GMC.
Phát ngôn viên kể trên cũng cho biết là vào hồi 11 giờ 15 sáng nay 31-8-70, Đại úy Hà Thúc Nhơn đã dùng súng tự sát, nhưng không chết mà chỉ bị thương nặng mà thôi, và sau đó, lực lượng Quân Cảnh và an ninh Tiểu Khu Khánh Hòa đã tiến vào kiểm soát Quân Y Viện Nguyễn Huệ.
Phát ngôn viên cũng cho biết thường thường nhân số trong Quân Y Viện có chừng 600 người.
Đâu là sự thật
Đại úy Hà Thúc Nhơn đã từ trần trong khi được trực thăng chở đến Bệnh Viện Cam Ranh cấp cứu vì viên đạn trúng vào cổ họng quá nặng.
Phát ngôn viên quân sự thì bảo là tự sát, nhưng một số nhân viên Bệnh Viện Nguyễn Huệ thì nói ông ta [ Hà Thúc Nhơn ] bị trung đạn từ bên ngoài vào. Đã có một cuộc chạm súng ngắn khi quân đội Tiểu Khu Khánh Hòa tiến vào giải tỏa Quân Y Viện Nguyễn Huệ khiến cho 1 người chết và 3 bị thương.
Đại Tá Tỉnh Trưởng Khánh Hà cho biết nội vụ còn đang trong vòng điều tra, chưa hoàn toàn biết rõ hư thực thế nào.
Thân nhân, bạn bè của Đại Úy Nhơn cho biết ông ta có để lại một bức thư để minh oan rằng ông không hế giết Thiếu tá Hiển, mà cũng không tham nhũng. Thân nhân ông Nhơn cho rằng một tổ chức tham nhũng đã giết Thiếu tá Hiển rồi vu cáo cho Đại úy Nhơn. Vì bị Tòa kêu trình diện về 1 tội oan, ông ta đã không trình diện. Sau đó người ta dàn xếp để đẩy ông Nhơn vào thế ở chân tường.
Một người bạn lâu năm của ông Nhơn cho rằng ông ta đã nhiều lần xin được trình diện trước một phái đoàn trung ương vì ngại tổ chức địa phương thanh toán, nhưng không được. Và cái chết của ông Nhơn đã là tấm màn khép kín nội vụ.
Ông Nhơn năm nay 35 tuổi, độc thân, mồ côi, chỉ còn một bà chị. Ngày mai, bà chị này sẽ đưa thi hài bác sĩ Nhơn về án táng tại Phan Rang quê nhà của ông ta. Thân nhân ông Nhơn cho rằng đây là một cái chết vô cùng oan ức vì đơn độc.
---------------------------------
#Đuốc Nhà Nam Sept. 2, 1970 trang nhất
LTC: nội dung "xem trang 3" của báo Đuốc Nhà Nam thực ra chỉ đăng lại nguyên văn bản tin của VTX (Việt Tấn Xã VNCH) Phát Ngôn Viên Chính Phủ nói về vụ nổi loạn ở Nha Trang đã đăng trên trang nhất báo #Hòa Bình Sept. 2, 1970 mà bạn đọc vừa mới xem ở bên trên.
#Hoa Binh Sept. 4, 1970 trang nhất
Phóng Viên Hòa Bình Quan Sát Tại Chỗ Vụ Bác Sĩ Nhơn
Có Nhiều Bằng Chứng Bác Sĩ Nhơn Bị Mưu Sát
BÁC SĨ NHƠN BỊ ĐẠN TRÚNG TRÁN VÀ NHIỀU MIỂNG M79
by HUỲNH TẤN
SAIGON (HB). – Đúng 4 giờ sáng khi vòng vây khép chặt bên ngoài, loa phóng thanh bắt đầu kêu gọi anh em nổi loạn hãy bỏ súng xuống.
Liền sau đó rất đông anh em thương bệnh binh còn khỏe mạnh lần lượt thoát ra ngoài bằng ngả vách. Ở đây, anh em được đưa về các nút chận gần đó để được săn sóc và đưa đi nơi khác như Bệnh Viện LLĐB và Bệnh Viện 2 Hồi Lực để điều trị.
Khi đồng hồ chỉ 6 giờ, cuộc tấn công bắt đầu. Đoàn xe thiết giáp tiến vào cổng chính mà không gặp một phản ứng nào đáng ngại của phe nổi loạn. Người ta chỉ nghe 1 loạt tiểu liên, Carbine và M16, tuy vậy, có 1 xe thiết giáp [ thiết vận xa M113 ] cũng bị hỏng bánh ngay lúc vừa tiến vào Quân Y Viện.
Đến 7 giờ sáng thì lực lượng chính phủ đã làm chủ toàn khu Quân Y Viện. Lúc này có độ 70% thương bệnh binh đã thoát ra ngoài một cách bình an vô sự. Số còn lại là những anh em bị liệt giường không tự đi đứng được.
Ngay lập tức, lệnh lục soát được đưa ra vào 8 giờ sáng. Cuộc lục soát diễn ra một cách trật tự nhằm mang hết bệnh nhân nặng ra ngoài, để trống chỗ cho quân đội dễ hành động. Việc di tản các bệnh nhân nặng này hoàn tất lúc 9 giờ sáng.
Việc duy nhất còn lại lúc này là thanh toán các mục tiêu cố thủ cuối cùng còn lại của bác sĩ Nhơn và các thương bệnh binh về theo phe ông.
Tuy nhiên, trong khi công tác lục soát đang tiến hành thì có 3 thương bệnh binh thuộc hàng cánh tay mặt của bác sĩ Nhơn thình lình bước ra đầu hàng, trong đó có [ Binh nhì ] Phan thanh Các, người được xem là có lập trường vững nhất. Được hỏi vì sao đến bây giờ mới ra hàng, Các trả lời tươi tỉnh: «Tôi phải lo bảo vệ bác sĩ Nhơn». Lại hỏi «sao không cứ tiếp tục ở trong đó mà bảo vệ?» thì Các cho biết: «bác sĩ Nhơn bảo tôi phải ra trình diện, nếu không thì bác sĩ bắn».
Cuộc tiến quân vào Quân Y Viện cho đến 10 giờ vẫn chưa có một trường hợp thương vong nào được ghi nhận. Chưa kịp mừng thì vào hồi 10 giờ 15, một quân nhân của Đại Đội 381 Địa Phương Quân do Đại úy Báo chỉ huy, khi thấy phòng của bác sĩ Nhơn bỏ ngỏ, anh bèn lẻn vào lấy khẩu Carbine thì bị bắn gãy giò.
Lúc 10 giờ 45, từ loa phóng thanh của chính quyền phát đi lời kêu gọi lặp đi lặp lại nhiều lần kêu gọi bác sĩ Nhơn hãy bỏ súng bước ra trình diện, nếu không thì đúng 11 giờ quân đội sẽ thanh toán mục tiêu.
Không nghe thấy một lời đáp lại!
Lúc này trong phòng của Y sĩ trưởng chỉ còn lại một mình bác sĩ Nhơn. Các cửa sổ đều bỏ ngỏ. Thỉnh thoảng từ bên trong khạc ra một vài tiếng súng M16 lẻ tẻ.
Sau 15 phút kêu gọi vô hiệu, một Sĩ quan bèn chở bà chị ruột của bác sĩ Nhơn đến tiếp tay kêu gọi em mình bỏ súng. Bà Hà thị Điểm [ hay Hà thị Đượm? ], chị ruột bác sĩ Nhơn [ hay chị họ? ], vừa khóc vừa kêu gọi «Nhơn ơi, em hãy ra đi» rồi bà quay qua vị sĩ quan hỏi «Nếu em tôi ra thì các ông có bảo đảm tính mạng cho em tôi không?». Vị Sĩ quan liền trả lời to trên micro rằng chánh quyền sẽ bảo đảm sinh mạng cho ông Nhơn. Nói xong, vị Sĩ quan này ra lệnh cho quân đội bên ngoài ngừng súng. Bà Điểm tiếp tục cầm Micro gọi «Nhơn ơi! Chị đã hỏi lại chánh quyền rồi. Họ nói sẽ bảo đảm tính mạng cho em.» Vẫn không nghe một lời đáp nào.
Bà bèn bỏ máy và tuyên bố trước mọi người rằng: «Tôi đã gặp em tôi trước đây, và em tôi nói rằng, chỉ có Trung tướng Vỹ ra đây em tôi mới sống. Ngoài ra không ai bắt được em tôi đâu. Nó sẽ tự tử chết».
Đúng 11 giờ, kỳ hạn đã hết, tức thì từng loạt đại liên và M79 thi nhau bắn tới tấp. 15 phút sau, một góc Khu Hành Chánh Quân Y Viện bốc hỏa cháy rực cả hàng ngàn hồ sơ y khoa trước khi xe cứu hỏa đến.
Khi ngọn lửa tàn, người ta nhìn thấy bên trong có xác của bác sĩ Nhơn nằm phía sau ghế bành nhưng không biết chết sống ra sao. Nhân viên cứu hỏa phải dùng vòi rồng phun mạnh nước cho chiếc ghế lật qua một bên để quan sát cho rõ xem bác sĩ Nhơn còn sống hay đã chết.
Khi biết bác sĩ Nhơn đã bất tỉnh nhân sự rồi mà chẳng có quân nhân nào dám leo cửa vào lấy xác. Độ 10 phút sau, 3 nhân viên y khoa tên là Nam, Thông và Mạnh mới liều mình leo cửa sổ vào mang xác bác sĩ Nhơn ra. Lúc đó là 12 giờ kém 5.
Bác sĩ Nhơn mặc quần áo xanh thương bệnh binh, bên ngoài choàng áo giáp, trên trán là vết thương máu tuôn xối xả, nét mặt nhợt nhạt, hơi thở thoi thóp, toàn thân rủn ra như bún!
Cuộc hành quân chấm dứt lúc 12 giờ 45.
Ngoại trừ 1 quân nhân Địa Phương Quân bị gãy giò, còn thì không có một thiệt hại nào đáng kể về nhân mạng ở cả 2 bên.
Chuẩn tướng Cảnh vừa bay về Nha Trang khi cuộc hành quân chấm dứt, đã cho chúng tôi biết là ông rất quý và ngưỡng mộ tài năng của bác sĩ Nhơn. Ông cho biết thêm, «Ngay từ đầu tôi đã điện đàm với bác sĩ nhưng lần nào cũng bị bác sĩ từ chối. Ngay hồi hôm (30-8) tôi cũng đã có điện đàm với bác sĩ Nhơn lần cuối nhưng bác sĩ cho biết bây giờ ông không còn tin được ai cả! Cực lòng lắm tôi mới cho tấn công, vì tình trạng này không thể để kéo dài mà tránh được sự xách động của địch».
Điều đáng ghi nhận khác là, 11 nhân viên chính quyền, quân đội và dân sự bị loạn quân bắt làm con tin cũng đã được giải thoát ngay sáng nay trong bình yên vô sự.
Mọi người sửng sốt bảo nhau là bác sĩ Nhơn đã tự sát.
Liền sau khi khiêng bác sĩ Nhơn ra, các Bác sĩ đã cho băng bó nơi đầu, chuyền sérum đồng thời cho mổ ngay nơi cuống họng một lỗ nhỏ để bác sĩ Nhơn có thể thở được dễ dàng thay vì thở bằng lỗ mũi đã bị trít máu.
Chuẩn tướng Cảnh từ Ban Mê Thuột vừa bay về Nha Trang lúc 12 giờ trưa cùng ngày đã cho lệnh chở bác sĩ Nhơn vào Bệnh Viện Dã Chiến Hoa Kỳ ở Cam Ranh để cứu cấp.
Nhưng vì bệnh tình quá trầm trọng nên khi vừa đến nơi lúc 1 giờ 30 cùng ngày thì bác sĩ Nhơn tắt thở trên tay của người bà con với ông là bác sĩ Hà Thúc Cù.
Hiện bác sĩ Nhơn được quàng tại căn phòng độc thân của bác sĩ ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ để mọi người đến phúng viếng. Khi nghe tin bác sĩ Nhơn đã chết, người ta kéo tới đông nghẹt cả Quân Y Viện. Ban tụng niệm của Giáo hội Phật giáo Thống nhất đã có mặt tại Quân Y Viện để tụng niệm cầu siêu.
Tất cả thân nhân của bác sĩ Nhơn gồm có bà chị ruột Hà thị Điểm, em trai ruột Hà Thúc Mùi, một bà chị họ đã đi tu, cùng người vợ mới đi hỏi mà chưa cưới (cô Xuân Dung, Dược sĩ ở Saigon), và một người yêu (cô Tuyết Nhung) lâu năm nhất nhưng vì nhân duyên trắc trở nên chưa được sum họp. Ngoài ra còn có người anh họ là bác sĩ Hà Thúc Cù.
Bác sĩ Nhơn có phải chết vì tự sát không?
Khi xác bác sĩ Nhơn được đưa từ phòng cố thủ của ông ra ngoài, mọi người đã cho rằng ông tự sát vì thấy ông chết mà trên tay còn ôm khẩu súng và cạnh chỗ ông nằm còn có 1 khẩu Carbine, 1 khẩu M16, 1 thùng đạn và 1 quả lựu đạn.
Tuy nhiên theo lời đồn của dư luận thì cho rằng ông bị trúng đạn trong khi cố thủ trong phòng.
Theo các bác sĩ khám nghiệm thì toàn thân bác sĩ Nhơn không có vết thương nào khác ngoài vết thương nơi trán, rộng một bề 3 phân một bề 4 phân.
Người ta cho rằng vết đạn ở trán không thể là vết thương tự sát vì thứ nhất, bắn vào trán thì thuận tay nên ít ai tự sát bằng súng theo cách đó.
Lại nữa theo lời bác sĩ khám nghiệm thì vết thương nơi trán của bác sĩ Nhơn không có dấu hiệu nào chứng tỏ là viên đạn được bắn gần vì không có thuốc súng bám quanh đó.
Cuối cùng thì theo hồ sơ giảo nghiệm của phái đoàn Cục Quân Y đến Nha Trang chiều hôm qua để xem xét tại chỗ thì có ghi nhận rằng trong đầu bác sĩ Nhơn có 4 mảnh đạn (chưa rõ thuộc loại đạn nào, 2 mảnh đã lấy ra ngay chiều qua 1-9, 1 mảnh màu đồng đỏ và 1 màu đen) còn 2 mảnh kia chưa lấy ra được.
Nếu là tự sát thì viên đạn chắc phải bay ra khỏi đầu chớ không còn lại bên trong.
Dù sao cũng còn phải chờ Cục Quân Y xác nhận lại xem có phải bác sĩ Nhơn thật sự tự sát hay là đã bị bắn chết.
Gia tài để lại: một bàn cờ, một ván ngựa và mấy cuốn sách Phật
Sau khi dứt tiếng súng, trong cảnh khói lửa mù mịt, tôi có bước vào văn phòng của Y sĩ trưởng, nơi bác sĩ Nhơn chiếm làm Tổng hành dinh chiến đấu, thì tôi thấy tủ bàn ngửa nghiêng, ghế sa lông bị rách tươm vì trúng đạn. Một quả “pom” [ apple ] được cắn một nửa còn lại một nửa, nằm chơ vơ ở giữa là cái cà mèn, 2 cái bình thủy nhỏ trên bàn làm việc, một trái cam cắt ra chưa kịp ăn còn tươi rói. Bên cạnh là một hộp bánh gateau mới ăn được một cái, còn lại nằm trên góc bàn. Góc bàn bên kia, phía trong góc, là một phong bánh in rẻ tiền được bọc kỹ trong giấy nylon.
Dưới căn nhà, một cái gối và một chiếc drap đẫm nước, nơi đêm đêm bác sĩ Nhơn nằm thao thức.
Cạnh đó 10 thước là căn phòng độc thân trong Quân Y Viện mà bác sĩ Nhơn chọn làm nơi trú ngụ. Vào bên trong tôi chỉ thấy có mỗi bộ ván ngựa, 1 bàn cờ và 1 mớ sách Phật ngổn ngang hầu hết là Kinh Phật, sách viết về giáo lý nhà Phật.
Tôi tự hỏi phải chăng đây là căn phòng của một bác sĩ của thế kỷ 20 đầy tiện nghi vật chất?
(Huỳnh Tấn)
--------------------
#Chinh Luan Sept. 4, 1972 trang ba
Thiếu Tá Ủy Viên Báo Chí Bộ Quốc Phòng cho biết:
Sự thật Vụ Hà Thúc Nhơn hiện nằm trong tay Tòa Án Quân Sự Vùng II
SAIGON 3.9, Thiếu Tá Ủy Viên Báo Chí Bộ Quốc Phòng sáng nay cho biết rằng hiện Tòa Án Quân Sự Vùng II đang thụ lý hồ sơ vụ Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn vừa tử nạn trong biến cố Quân Y Viện Nguyễn Huệ.
Theo Thiếu Tá, không có việc Bộ Quốc Phòng thành lập một Ủy Ban Điều Tra Hỗn Hợp vì vụ Hà Thức Nhơn sẽ do cơ quan thẩm quyền cấp dưới thực hiện cuộc điều tra. Tất cả hồ sơ và diễn tiến chính xác của vụ Hà Thúc Nhơn đều nằm trong tay Uỷ Viên Chính Phủ Tòa Án Quân Sự Vùng 2 Chiến Thuật và một Uỷ Ban Điều Tra có thể do Tòa Án Quân Sự Vùng 2 thành lập để tiến hành cuộc điều tra về vụ án nhiều bí ẩn này.
Tưởng cũng nên nhắc lại là trong ngày hôm qua, đám tang Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn đã được cử hành tại Nha Trang. Theo các nguồn tin cho biết, dân chúng và Thương phế bình đã kéo đi dự đám táng này rất đông.
Hiện nay dư luận từ Nha Trang vẫn thắc mắc nhiều về cái chết mang đầy vẻ bí ẩn của BS Nhơn.
--------------------
#Chinh Luan Sept 6_7 1972 trang ba
LIÊN HỆ ĐẾN VỤ HÀ THÚC NHƠN
THIẾU TÁ QUẢN LÝ ĐẶNG MAI BỊ BẮT khi định trốn ra nước ngoài
SAIGON 5-9 – Dư luận về cái chết của Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn ở Nha Trang mỗi ngày thêm phần sôi nổi. Câu hỏi về cái chết của Y sĩ Nhơn, hoặc tự sát hoặc bị giết để phi tang một người có thể tố cáo tập đoàn tham nhũng ở Nha Trang, chưa có câu trả lời thì có tin Thiếu tá Mai đang sửa soạn trốn đi ngoại quốc. Hiện có tin đồn Thiếu Tá Đặng Mai đang được một giới chức cao cấp che chở và sửa soạn cho chuyến xuất ngoại nói trên.
Thiếu Tá Đặng Mai là Quản Lý của Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang, bị tiếng là tham nhũng và là người bị y sĩ Đại úy Nhơn tối 25-8-1970 tới nhà kiếm mà không gặp.
Tuy nhiên theo nguồn tin chắc chắn của chúng tôi thâu lượm được và đã được giới thẩm quyền xác nhận thì Thiếu tá Mai đã bị An Ninh Quân Đội bắt giữ từ 3 ngày nay. Trước đây 1 tuần, Thiếu Tá Đặng Mai đã tự ý bỏ Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang vào Saigon và trình diện Cục Quân Y. Có tin nói ông bị phạt vì bỏ nhiệm sở không có phép và mỗi ngày phải đến Cục Quân Y trình diện 1 lần vào buổi chiều. Nhưng cách đây độ 3 hôm, Thiếu tá Mai đã được Cục An Ninh Quân Đội mời và sau đó ông bị giữ lại để điều tra (TV) [ * ]
Trong lúc đó, Y sĩ Thiếu Tướng Vũ Ngọc Hoàn, Cục Trưởng Cục Quân Y Quân Lực VNCH tối thứ Sáu nói rằng, Ông mong đợi sự điều tra của Giám Sát Viện về những điều mà Sinh Viên Dược Khoa trong cuộc hội thảo sáng thứ Sáu đã tố cáo Cục Quân Y là một ổ tham nhũng.
Ông nói tiếp rằng, Ông mong nếu Giám Sát Viện khám phá được những viên chức thuộc Cục Quân Y có tham nhũng thì kẻ đó phải bị trừng phạt nặng nề. Ông cũng cho hay tại mỗi Trung tâm Tuyển mộ và Nhập ngũ đều có một Hội đồng Y Khoa có toàn quyền trách nhiệm phân loại binh sĩ và ông không dính dáng gì tới công việc của họ. Riêng tại trung ương, có một Hội đồng Miễn Dịch Trung Ương, Chủ tịch cũng như thành phần của Hội đồng này cứ 6 tháng được thay đổi một lần và họ làm việc hoàn toàn trong trách nhiệm của họ.
[ * ] TV chữ viết tắt của Tin Việt, là hãng tin mà báo Chính Luận, Tiền Tuyến rất hay lấy về đăng lại. Riêng bản tin này, TV đã đăng một tin vịt (tin không có thực, chưa được xác thực = fake News), bạn đọc xem bản tin của #Tien Tuyen Sept. 9, 1970 dưới đây sẽ rõ.
----------------
#Chinh Luan Sept. 8, 1972 trang ba
Trung Tá Chỉ Huy Trưởng Quân Y Viện Nguyễn Huệ đã bị cách chức
SAIGON 7-9.– Sáng nay, Thiếu Tướng Vũ Ngọc Hoàn, Cục Trưởng Quân Y đã xác nhận chuyện Thiếu tá Đặng Mai, Quản lý Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang đã bị bắt. Thiếu Tướng Hoàn cho biết:
«Chúng tôi đã phạt Thiếu tá Đặng Mai, Quản lý Quân Y Viện Nguyễn Huệ, 20 ngày trọng cấm xin gia tăng tối đa vì tội bỏ cơ quan khi có biến loạn» và đã được một sĩ quan cấp Tá thuộc Cục Quân Y gởi đi giam tại Bộ Tổng Tham Mưu một ngày ngay sau khi đương tự đến trình diện tại Cục Quân Y. Do đó, không hề có chuyện Thiếu Tá Đặng Mai dự định đi trốn ra ngroại quốc.
Thiếu Tướng Hoàn còn tiết lộ rằng: Y sĩ Trung Tá Phùng Quốc Anh, Chỉ Huy trưởng Quân Y Viện Nguyễn Huệ hiện đã bị cách chức và đòi về trình diện hàng ngày tại Cục Quân Y
GSV không xét vụ Hà Thúc Nhơn
◙ Cũng không xét xử một số Đại Sứ
SAIGON 7.9.— Giám Sát Viện không muốn dính dáng gì vào vụ ông Hà Thúc Nhơn vì vụ này thuộc trách nhiệm và thẩm quyền của Tổng Thanh Tra Quân Lực. Công cán Uỷ viên Đặc trách Báo chí GSV, ông Trần Nguyên Khởi, cho hay GSV chỉ thụ lý vụ này khi có một đơn kiện chính xác với những bằng chứng cụ thể.
Trong dịp này, ông Khởi cũng đã đính chính tin nói rằng có một số vị Đại Sứ bị GSV đưa ra trước Đại Hội Đồng đề xét xử. Ông Khởi cho rằng tin này hoàn toàn thất thiệt. Đại Hội Đồng trong kỳ họp thường lệ này chỉ nghe phúc trình của một số phái đoàn đi công xuất về báo cáo. Ông Khởi cho rằng «tin thất thiệt này có thể gây sự hiểu lầm giữa Bộ Ngoại Giao và GSV và từ đó có thể đưa đến những điều đáng tiếc.»
#Hoa Binh Sept. 8, 1970 trang nhất
Đại tá Tỉnh trưởng Khánh Hòa họp báo Vụ Hà Thúc Nhơn
Hai tướng Quảng và Cảnh bảo đảm tính mạng, nhưng Nhơn vẫn chết
★ QUÂN Y VIỆN NGUYỄN HUỆ CHỈ BỊ THIỆT HẠI NHẸ CHỚ KHÔNG TAN NÁT NHƯ LỜI ĐỒN
by Kỳ Phong – Tường Đan
SAIGON (7-9-1970 LNN). – Hôm qua 7-9-1970, một cuộc họp báo đã diễn ra tại tỉnh lỵ Khánh Hòa. Hiện diện trong buổi họp báo là Đại Tá Lý Bá Phẩm, Tỉnh trưởng Khánh Hoà. Trung tá Huấn Ủy viên Chính phủ Quân Khu 2 và ông Trưởng Ty Cảnh Sát Khánh Hòa.
Mở đầu cuộc họp báo, Đại Tá Lý Bá Phẩm Tỉnh Trưởng Khánh Hòa trình bày những diễn tiến ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ, được Đại tá Phẩm gọi là cuộc bạo loạn.
Theo lời Đại tá Phẩm thì ông và tất cả các cơ quan công quyền ở Nha Trang đã dùng tất cả các biện pháp mềm dẻo ôn hòa nhân đạo từ ngày 26 đến ngày 31 tháng 8 để tránh thiệt hại sinh mạng cho thương bệnh binh cũng như thường dân trong vùng.
Được hỏi biện pháp ôn hòa như thế nào, Đại Tá Phẩm cho biết, chính quyền đã dùng loa phóng thanh kêu gọi, và cho hai người chị họ của Y sĩ Hà Thúc Nhơn tiếp xúc với Y sĩ để yêu cầu ông buông súng.
Ngoài ra, Thiếu Tướng Đoàn Văn Quảng và Chuẩn Tướng Võ Văn Cảnh Tư lệnh SĐ23BB đã đích thân đến Nha Trang cử Bác sĩ Dõng bạn thân Y sĩ Nhơn đến tiếp xúc điều đình với Y sĩ.
Thiếu Tướng Quảng và Chuẩn Tướng Cảnh để cho Bác sĩ Dõng nhắn với Hà Thúc Nhơn rằng, hai ông với danh dự của Tướng lãnh, sẵn sàng bảo đảm tánh mạng cho Nhơn; và trong khi chờ đợi cuộc điều tra, Y sĩ Nhơn sẽ vẫn được phục vụ trong quân đội như thường.
Nhưng Y sĩ Nhơn không tin lời hứa đó, và cuộc điều đình bế tắc.
Trung Tá Huấn cho rằng, ông không hay biết gì về nguồn tin Đại úy Nhơn bị bọn tham nhũng dồn vào đường cùng phải làm loạn. Trung Tá Huấn cho biết ông không nhận được sự tố giác nào của Y sĩ Nhơn hay của bất cứ ai tố cáo một hành vi tham những nào tại Quân Y Viện Nguyễn Huệ. Ông cũng cho biết các cơ quan công quyền ở đây không hề ký giấy tống giam bác sĩ Nhơn, mà chỉ mời bác sĩ Nhơn lên Tiểu đội Quân Cảnh để hỏi cung về cái chết của Thiếu Tá Hiển vì có sự tố cáo là bác sĩ Nhơn có liên hệ đến cái chết trên.
Về nguồn tin xung quanh Thiếu Tá Đặng Mai Quản lý Quân Y Viện Nguyễn Huệ, ông Ủy viên Chính phủ trả lời là không biết gì cả vì ông chưa nhận được thư tố cáo Thiếu Tá Mai tham nhũng, cũng không hề hay biết Thiếu Tá Mai bị An ninh Quân đội bắt giữ như các báo đã loan tin.
Vấn đề tham những ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ, Đại tá Phẩm trả lời đó là vấn đề thuộc thẩm quyền của Cục Quân Y. Riêng ông với cương vị Tỉnh trưởng kiêm Tiểu Khu trưởng, ông chỉ có trách nhiệm trên phương diện an ninh tại lãnh thổ tỉnh Khánh Hòa mà thôi.
Được hỏi về nguyên nhân gây ra cuộc biến loạn ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ và lý do tại sao thương bệnh binh ủng hộ bác sĩ Nhơn, Đại tá Phẩm cho rằng có lẽ bác sĩ Nhơn là y sĩ giỏi, tận tâm với chức nghiệp nên được nhiều người quý mến.
Khi được hỏi có phải Đại Tá được lệnh của Quân Đoàn II để hạ sát bác sĩ Nhơn không, vị Tỉnh trưởng bèn lấy ra một Công Điện và công bố nội dung nguyên văn như sau:
Nơi xảy ra biến cố này đã gây nên sự xúc động trong những ngày vừa qua. Tại đây, nhìn tổng quát thì không có thiệt hại gì đáng kể, ngoài phòng làm việc của bác sĩ Nhơn các cửa kính và nóc nhà bị cháy rụi đen ngòm chưa được sửa sang gì cả.
Còn lại các khu vực khác, sự thiệt hại không có gì đáng kể.
( đọc qua phần kế tiếp: Dư Âm Vụ Hà Thúc Nhơn nổi loạn )
Topic "Vụ Hà Thúc Nhơn nổi loạn..." vốn được tôi làm và đăng lên Le Tung Chau Library, (ngày khởi đăng: Aug. 25, 2025), và được phân thành 17 phân đoạn. Nay, khi post vào Diễn đàn Hội Quán Phi Dũng, để tránh Topic bị chia lẻ quá nhiều e bất tiện, nên tại đoạn này tôi gộp 4 phân đoạn 06, 07, 08 và 09 vào làm một để bạn đọc dễ theo dõi hơn.
Kính cáo!
LTC
—⚜—
( tiếp theo phần 05 )
Vụ Hà Thúc Nhơn nổi loạn ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ, Nha Trang năm 1970 - phần 06, 07, 08 và 09
Tin tức và Tường thuật trên các nhựt báo Saigon ( tiếp theo )
#Hoa Binh Sept. 1, 1970 trang nhất
Tin Giờ Chót: Thiếu Tá Nhơn, Lãnh Tụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Tự Tử Bằng Súng M16 Nhưng Không Chết. Tình Hình Nha Trang Đã Trở Lại Yên Tĩnh.
#Hoa Binh Sept. 1, 1970 trang nhất
Tin Giờ Chót: Thiếu Tá Nhơn, Lãnh Tụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Tự Tử Bằng Súng M16 Nhưng Không Chết. Tình Hình Nha Trang Đã Trở Lại Yên Tĩnh.
--------
Vụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Càng Ngày Càng Gay Cấn Thêm
Loạn Quân Tràn Ra Khỏi Quân Y Viện
Tiến Ra Ngoài Đặt Súng Bắn Lung Tung
DÂN CHÚNG QUANH QUÂN Y VIỆN NGUYỄN HUỆ ĐÃ PHẢI TẢN CƯ, TRƯỜNG HỌC PHẢI TẠM ĐÓNG CỬA
PHÁI ĐOÀN TƯỚNG HOÀN KHÔNG PHẢI RA NHA TRANG ĐỂ DẸP LOẠN
Kỳ Phong – Huỳnh Tấn ghi
NHA TRANG (HB). – Cuộc nổi loạn của bác sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn cùng các thương bệnh binh tại Quân Y Viện Nguyễn Huệ đến nay chưa được giải quyết xong. Tình trạng đáng lo ngại nhất hiện tại là số anh em thương bệnh binh trên Vùng II Chiến Thuật đang điều trị tại bệnh viện này bị lâm vào tình thế tuyệt vọng vì thiếu sự săn sóc thuốc men và theo dõi những phản ứng bệnh xảy ra bất ngờ … Có nhiều trường hợp con bệnh quá nặng e khó cưỡng nổi lưỡi hái của tử thần nếu tình trạng rối ren này không sớm được thu xếp xong.
Hiện hơn 100 Y tá và nhân viên các ngành cùng với khoảng 15 Bác sĩ của Quân Y Viện đang vắng mặt ngay từ đầu cuộc nổi loại phát khởi. Chỉ còn một Bác sĩ Bảo ở lại bên trong với Bác sĩ Nhơn. Tuy nhiên đến hôm nay Bác sĩ Bảo vì bận nhiều công tác bên ngoài nên cũng vắng mặt luôn.
Hai yêu sách của Bác sĩ Nhơn là đòi Quân Cảnh phải trả lại chiếc xe Jeep đã tịch thu của ông và Quân Đội phải giải tỏa chung quanh Quân Y Viện để các Bác sĩ và Y tá có thể đi làm việc trở lại, thì đến nay cả hai yêu sách đã được thỏa mãn.
Tuy nhiên mấy ngày nay, anh em thương bệnh binh trong Quân Y Viện bắn súng ra ngoài nhiều quá, đã làm hư hại một số nhà chung quanh Bệnh viện và làm bị thương nhiều đồng bào qua lại trên các con đường Bá Đa Lộc, Quang Trung, khiến cho sáng nay các Bác sĩ và Y tá vì sợ đạn lạc nên chẳng ai dám vào Quân Y Viện làm việc.
Tình thế đó càng trở nên bi đát khi các anh em bên trong khuôn viên Quân Y Viện phẫn nộ vì nghi kỵ rằng Chính quyền đã cố tình bao vây không cho Y sĩ vào cứu chữa bệnh nhân. Sự tức giận của phe nổi loạn dưới quyền Y sĩ hà Thúc Nhơn đã được thể hiện rõ rệt khi các anh em thương bệnh binh cầm súng bắn vào các quân nhân hoặc xe nhà binh đi qua lại Quân Y Viện thay vì chỉ bắn chỉ thiên như ngày hôm qua. Rất may là cho đến giờ này chưa có một quân nhân nào chết, chỉ có bị thương nhiều người thôi. Dù vậy, sự xôn xao và căng thẳng tột bực đã bao trùm cả thành phố.
Khắp Nha Trang, ngày hôm nay đi đâu cũng gặp người ta tụm năm tụm ba bàn tán về vụ nổi loạn này.
Phạm vi hoạt động của phe nổi loạn từ đêm qua đã mở rộng ra ngoài chu vi Quân Y Viện. Và sáng hôm nay, nhiều vòng kẽm gai đã được giăng ra bao lại trên hai con đường Quang Trung và Bá Đa Lộc nhằm ngăn cấm người qua lại. Có một lúc, nhiều thương bệnh binh đã vác súng liên thanh đặt tận ngoài đường Quang Trung hướng ra Ngã Sáu Nhà Đèn để bắn những quân nhân nào đi qua đi lại đó.
Các con đường quanh Quân Y Viện đều vắng hoe không một bóng người. Trường Thánh Tâm [ là Trường Nữ Tiểu Học Tư Thục do các Soeur Công Giáo thuộc Hội Dòng Carmen Thánh Tâm Chúa Giêsu thành lập và điều hành ] ở sát vách Quân Y Viện cũng đóng cửa nghỉ để tránh rủi ro đạn lạc.
Một Thông cáo của Quân Trấn Nha Trang cũng đã được loan ra triệt để cấm các quân nhân lai vãng trên các con đường chung quanh Quân Y Viện. Tình hình thật là ngộp thở.
Về phía chính quyền, từ đêm qua đến hôm nay đã có nhiều cuộc họp liên miên giữa Đại tá Tỉnh trưởng Lý Bá Phẩm, Đại tá Hồ Tiêu Xử Lý Thường Vụ Quân Trấn Trưởng.
Tướng Linh Quang Viên Quân Trấn Trưởng (đã công xuất từ hôm 25-8-1970) cùng Tham Mưu Trưởng Tiểu Khu Khánh Hòa Nguyễn Văn Trọng để tìm biện pháp êm thấm cho nội vụ, nhưng đều không đi được đến một kết quả cụ thể nào. Trong khi chờ đợi lệnh thượng cấp, lập trường lúc này của chính quyền Khánh Hòa là cố gắng làm cách nào tránh gây đổ vỡ giữa các phần tử Quốc Gia với nhau.
Vấn đề duy nhất còn lại vào lúc này là làm sao để các Y sĩ và Y tá có thể vào Quân Y Viện làm việc trở lại để chăm sóc thương bệnh binh.
Phe nổi loạn do Y sĩ Hà Thúc Nhơn cầm đầu thì cho biết sẽ bảo đảm tính mạng cho các Y sĩ, Y tá. Nhưng các Bác sĩ và Y tá thì hết sức e ngại cho tình trạng an toàn tính mạng nếu cứ vào Quân Y Viện làm việc giữa lúc tình thế căng thẳng này khi phe nổi loạn vẫn chưa chịu buông súng.
Một cuộc họp đông đủ khác của Bác sĩ Quân Y của Quân Y Viện Nguyễn Huệ tổ chức tại Tiểu Khu Khánh Hòa đã đưa đến một quyết định duy nhất là khi nào phe nổi loạn còn chưa chịu buông súng thì các Bác sĩ, Y tá đều từ chối vào làm việc trở lại.
Tuy nhiên, để có nơi cứu cấp thương bệnh binh mới đưa từ chiến trường về thì các Bác sĩ Quân Y đều đồng ý mượn tạm Bệnh Viện Dã Chiến Hoa Kỳ (bệnh viện này sẽ được chuyển giao cho VNCH vào tháng 9 sắp tới) để tất cả có nơi tụ họp lại làm việc trong khi chờ đợi tình thế sáng sủa hơn. Như thế có nghĩa là trong lúc này đành phải bỏ rơi 700 thương bệnh binh đang còn nằm trong Quân Y Viện Nguyễn Huệ.
Được biết, vụ nổi loạn của Bác sĩ Nhơn đã được trao trách nhiệm giải quyết từ tay Quân Trấn qua Tiểu Khu và Tòa Tỉnh Khánh Hòa. Lý do là vì cuộc nổi loạn này nằm trong phần hành trách nhiệm an ninh lãnh thổ thay vì trách vụ duy trì Quân Kỷ. Như thế có nghĩa là nội vụ nay đã mở rộng tầm quan trọng hơn trước.
Trong hiện tại, có một sự việc đáng lo ngại khác cần ghi chú là đến nay có đến 5 nhân viên của chính quyền đã bị phe nổi loạn bắt nhốt làm con tin bên trong khuôn viên Bênh viện. Chỉ có 1 người trốn thoát ra ngoài được là Đại úy Nguyễn Văn Di.
Đáp lời phỏng vấn của chúng tôi rằng bao giờ thì các nhân viên này được thả, bác sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn trả lời: «sẽ không thả và còn bắt thêm nữa để làm con tin. Nếu Chính Quyền lộn xộn tấn công vào, tôi sẽ cho bắn chết hết các người con tin này.»
Chuận tướng Cảnh từ Vùng II Chiến Thuật sẽ về Nha Trang để tìm hiểu nội vụ.
Mặt khác, sau chuyến đi Nha Trang, phái đoàn Cục Quân Y do Thiếu tướng Cục Trưởng Vũ Ngọc Hoàn hướng dẫn, đã về tới Saigon chiều qua.
Trong cuộc tiếp xúc với báo chí sáng nay, Tướng Hoàn cho biết ông không phải ra đó để giải quyết vụ lộn xộn Quân Y Viện Nguyễn Huệ. Theo ông, vụ này không có gì lớn lao và thuộc trách vụ của Tiểu Khu Khánh Hòa. Sau đây nếu cần xét xử các Y sĩ Quân Y có liên hệ vào việc này thì Cục Quân Pháp sẽ lo, còn Cục Quân Y chỉ biết bảo vệ tiềm năng của QLVNCH. Chính vì thế, Tướng Hoàn nói, chúng tôi bay ra Nha Trang để lo thu xếp viêc tiếp nhận điều trị các thương bệnh binh thuộc Quân Khu II đang và sẽ đến giữa lúc Quân Y Viện Nguyễn Huệ còn bị kẹt chưa gỡ rối xong.
Tướng Hoàn còn thông báo cho biết, một Bệnh viện với 60 giường cùng những phương tiện máy móc y khoa tối tân sẽ được người Hoa Kỳ giao lại cho Cục Quân Y VNCH vào ngày 1-9 tới đây.
-------
LTC:Bạn đọc chú ý!
Ngày trước tại miền Nam Quốc Gia, cách làm báo giấy (nhựt trình) khá là công phu vất vả. Đây là tình hình chung cho việc làm báo trên thế giới lúc bấy giờ chưa có sự tân tiến của máy điện toán và liên mạng toàn cầu – computer và Internet. Do đó ta cũng nên biết sơ qua quá trình in ấn của một số báo, đại khái như sau:
Tin tức thì lấy và viết từ hôm qua (hoặc trước nữa nếu là các mục thường xuyên, như tiểu khảo, phóng sự nhiều kỳ v.v... không phải tin tức sốt dẻo), nộp cho Tòa Soạn duyệt bài, chấm bài rồi mới cho ấn công xếp chữ lên khuôn cho máy in chạy ngay để in ra tờ báo trong đêm. Sáng hôm sau, tờ báo phải được đem đi nạp bản tại Nha Báo Chí - Bộ Thông Tin hạn chót là 10 giờ sáng, để cơ quan này kiểm duyệt, và báo chỉ được phép phát hành sau 2 giờ chiều. Lỡ gặp trục trặc về kiểm duyệt, lớn thì tờ báo sẽ bị cấm phát hành, nhỏ lặt vặt thì bị yêu cầu đục bỏ hoặc sửa đổi trước khi chính thức được phép phát hành. Theo trình tự đó nên thông thường các báo phát hành buổi chiều hôm nay (cho các Đại Lý ở thủ đô Saigon có liền, và gởi vận chuyển ra các tỉnh, ngày hôm sau mới đến) nhưng chỗ đề ngày (Date) trên trang nhứt mặt báo thì đề ngày mai.
Ví dụ dễ thấy nhứt là bạn hãy nhìn ngay vào số báo Hòa Bình Sept. 1, 1970 trên đây (bài "Vụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Càng Ngày Càng Gay Cấn Thêm - Loạn Quân Tràn Ra Khỏi Quân Y Viện - Tiến Ra Ngoài Đặt Súng Bắn Lung Tung."). Bài do Kỳ Phong – Huỳnh Tấn viết ngày 30-8-1970 (nghĩa là tin tức chỉ trong phạm vi của ngày 30-8, hoặc từ 30-8 trở về trước). Báo lên khuôn và in ra ngày 31-8-1970 (vì ngày 30-8-1970 là Chủ Nhựt, Tòa Soạn nghỉ) và phát hành ngay trong buổi chiều cùng ngày. Nhưng trên phần Date của tờ báo thì đề ngày 1-9-1970.
Điều khác lạ của số báo Hòa Bình Sept. 1, 1970 này là ngay trước khi phát hành báo thì bỗng có tin mới sốt dẻo ngay tức thì là "Hà Thúc Nhơn đã tự tử nhưng không chết, Nha Trang đã trở lại yên tĩnh", vì thế Tòa Soạn đã cho in thêm dòng "Tin Giờ Chót" ngay chỗ chừa lề giấy trên đầu trang nhứt (còn trống đủ để in thêm 1 dòng) Tin Giờ Chót: Thiếu Tá Nhơn, Lãnh Tụ Nổi Loạn Ở Nha Trang Đã Tự Tử Bằng Súng M16 Nhưng Không Chết. Tình Hình Nha Trang Đã Trở Lại Yên Tĩnh. chứ không thể để nguồn tin nóng hổi quan trọng này trôi qua số báo kế tiếp. Việc in thêm này khá là vất vả, phải in bằng tay từng tờ (vì báo đã in xong hoàn chỉnh hết chỉ con chờ phát hành thôi) chứ không thể in máy được.
Vì lý do đó, trong ruột bài thì vẫn còn đang thuật lại chuyện (cũ của 1, 2 ngày trước) nhưng tin nóng sốt mới rợi "Hà Thúc Nhơn đã tự tử nhưng không chết" thì thượng lên đầu trang nhứt. Người đọc (hôm nay) với kỹ thuật điện toán và Internet – computer science and Internet – sẽ thấy khó hiểu sự khác lạ này khi đọc báo nếu không biết trình tự làm bản tin, viết bài và in báo như vừa nêu trên.
---------
#Đuốc Nhà Nam Sept. 1, 1970 trang nhất #Đuốc Nhà Nam Sept. 1, 1970, toàn bài "Vụ nổi loạn ở Quân Y Viện Nha Trang"
#Hoa Binh Sept. 2, 1970 trang nhất
Vụ Nổi Loạn Tại Quân Y Viện Nha Trang Đã Kết Thúc
Đại Úy Nhơn Bị Dồn Tới Đường Cùng Đành Phải Tự Sát Và Đang Hấp Hối
⚝ MỘT THIẾU TÁ NHÂN CHỨNG BIẾT RÕ NỘI VỤ TỪ ĐẦU ĐẾN CUỐI NHƯNG CHỈ CHỊU KHAI KHI HẾT CÒN SỢ ĐẠI ÚY NHƠN
★ TRƯỚC KHI TỬ THƯƠNG, HÀ THÚC NHƠN MỘT MÌNH CHỐNG TRẢ QUÂN CHÁNH PHỦ
Kỳ Phong ghi
SAIGON 1-9 (HB) Những biến loạn tại Nha Trang đã kết thúc hồi chiều qua 31-8 khi quân chính phủ là lực lượng tấn công vào mục tiêu, vừa đánh vừa chiêu hồi. Một số loạn quân đã ra đầu hàng trong khi Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn «người đàn ông gieo gió đã gặt bão» bằng cách tự sát với khẩu súng của chính mình.
Theo tin tức sơ khởi cho biết thì viên đạn đã xuyên qua thái dương Y sĩ Nhơn làm phọt óc ra ngoài. Hiện Y sĩ này đang hấp hối tại một bệnh viện ở Cam Ranh.
Cho đến nay, việc Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn nổi loạn, việc Thiếu tá Đặng Mai Quản lý Quân Y Viện Nguyễn Huệ bỏ trốn về Saigon, việc tại sao có người theo Nhơn làm loạn v.v… vẫn còn trong vòng điều tra của nhà chức trách địa phương. Và nội vụ có lẽ sẽ được phanh phui trong một ngày rất gần đây.
Theo cuộc điều tra tại chỗ, theo sự phối kiểm tin tức từ các nhân vật liên quan đến nội vụ, chúng tôi sẽ lần lượt kể lại diễn tiến những rắc rối kinh dị bên lề vụ ám sát Thiếu tá Hiển và vụ nổi loạn này.
Thiếu tá Thời, nhân chứng quý giá
Đêm 25-8-1970, Thiếu tá Thời, thuộc binh chủng LLĐB, cùng với Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn đến nhà Thiếu tá Hiển mời ông đi chơi (?). Sáng hôm sau, xác Thiếu tá Hiển tấp lên bãi biển Nha Trang với hình thù bị sứt mẻ vì môi và mà đã bị cả rỉa nhiều.
8 giờ 30 ngày Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn lập chiến khu trong Quân Y Viện Nguyễn Huệ sau khi cưỡng lệnh của Tòa Án Quân sự Quân Khu II.
Tại Đồn Quân Cảnh Tư Pháp Nha Trang, Thiếu tá Thời bị câu lưu và hỏi cung.
Thiếu tá Thời không tiết lộ điều gì cả, và quả quyết chỉ «Tôi biết hết mọi chuyện nhưng tôi chỉ khai khi nào tận mắt thấy Bác sĩ Nhơn đã bị còng tay».
Trung tá Phấn, Ủy viên Chính phủ của Tòa Án Quân sự, trước sự kiện này đành bó tay, ông hiểu rằng phải bắt được Nhơn thì nội vụ mới được phanh phui ra ánh sáng.
Lời Thiếu tá Thời đã hứa, giờ này có lẽ đã thực hiện, và chắc rằng Tòa Án Quân sự Quân Khu II đã biết thủ phạm là ai?!
Ở đây chúng tôi không đi tìm thủ phạm, chúng tôi không buộc tội ai. Chúng tôi chỉ muốn kể lại một số dữ kiện thương tâm liên quan đến nội vụ.
Một Y sĩ tên Bảo
Theo giới chức thuộc Quân Y Viện Nguyễn Huệ cho biết, sở dĩ có cuộc phản loạn, có vụ ám sát chỉ vì một vụ áp phe đưa một người ra Hội Đồng Y Khoa. Thật ra, câu chuyện bắt đầu từ Thiếu tá Quân Cảnh Tôn Thất Thuyên được giải ngũ. Thiếu tá Thuyên này đã được Y sĩ đưa ra Hội Đồng Miễn Dịch, đã giám định về căn bệnh «tưởng tượng» (?) kinh phong.
Thường thường, việc tham nhũng trong ngành Quân Y rất khó xảy ra. Vì muốn được đưa ra Hội Đồng Miễn Dịch thì đương sự phải được một Y sĩ bảo đảm đưa ra.
Trường hợp ông Thuyên, khi đã lọt khỏi cửa ải thứ nhứt, tới chặng thứ hai là giám định, Thuyên được Y sĩ Nhơn (là 1 Hội Viên Hội Đồng Y Khoa và cả trong Hội Đồng Miễn Dịch) chứng nhận là có mắc bệnh kinh phong.
Lẽ ra chỉ một Y sĩ điều trị chứng nhận cho là đủ, nhưng Thuyên lại được Y sĩ Hà Thúc Cù chứng nhận thêm tình trạng bệnh kinh phong một lần nữa. Dĩ nhiên Thiếu tá Thuyên được xếp vào loại 2. Với giấy tờ này, Thuyên đã lam đơn xin giải ngũ và được toại nguyện.
Chẳng may là tại địa phương có rất nhiều người ghét Thuyên, nên họ đã đâm đơn tố cáo nội vụ như vậy lên Giám Sát Viện. Giám sát Viện được biết liền báo cho Tổng Tham Mưu QLVNCH, nơi đây chuyển nội vụ xuống Cục Quân Y và không biết sự vụ rồi ra sao.
Theo thiên hạ thì trong vụ giải ngũ «sur commander» [ = theo đơn đặt hàng ] này, Thiếu tá Thuyên đã phải chi 400.000đ.
Sự việc [ bê bối ] kể trên, Y sĩ Nhơn đã đổ tội cho Thiếu tá Mai Quản lý Quân Y Viện, Nhơn cho rằng chính ông này đã báo cáo vụ bê bối này về Cục Quân Y.
Chi tiết tại chỗ
Một nguồn tin khác nói rằng, vụ tấn công vô Quân Y Viện Nguyễn Huệ diễn ra lúc 6 giờ 30 sáng và quân phản loạn ban đầu đã chống lại kịch liệt. Nhưng khi 1.000 quân chính phủ gồm Sư đoàn 23, Địa Phương Quân và LLĐB có Thiết Giáp yểm trợ làm dữ thì quân phản loạn có vẻ núng thế.
Do đó, vào lúc 10 giờ sáng thì loạn tướng Hà Thúc Nhơn gọi quân sĩ vô tuyên bố giải tán lực lượng phản loạn rồi một mình Hà Thúc Nhơn ngồi trong căn nhà dùng làm Bộ chỉ huy phản loạn với 1 khẩu đại liên M60, 1 khẩu M73, 1 khẩu M16.
Sau khi giải tán loạn quân, Hà Thúc Nhơn đã chiến đấu một mình.
Cho tới 11 giờ thì lực lượng tấn công thấy cần phải mau lẹ giải quyết chiến trường bằng súng phóng lựu M79. Kết quả là căn nhà mà Hà Thúc Nhơn tử thủ biến thành pháo đài bốc cháy, và tiếng súng im bặt luôn.
Quân chính phủ tràn vô thì thấy Hà Thúc Nhơn nằm sóng sượt dưới đất với vết thương nơi đầu óc tung tóe ra.
Về chuyện Hà Thúc Nhơn trúng đạn, có hai luồng dư luận:
Dư luận thứ nhứt nói Nhơn tự tử vì tuyệt vọng. Đó là luận cứ của Quân Trấn.
Dư luận thứ hai nói Nhơn bị trúng đạn của quân tấn công.
Tin cuối cùng
Theo tin thông thạo thì Hà Thúc Nhơn đã chết lúc 16 giờ chiều ngày 31-8-1970 tại Cam Ranh.
————— ୨୧ —————
Hoa Binh Sept. 2, 1970 trang nhấtPhát Ngôn Viên Chính Phủ nói về vụ nổi loạn ở Nha Trang
Hà Thúc Nhơn tự tử
Loạn Nha Trang đã yên
SAIGON 31-8 (VTX). – Phát Ngôn Viên Quân sự VNCH vừa loan báo là Đại úy Hà Thúc Nhơn, người bị tình nghi hạ sát Thiếu tá Trần Văn Hiển thuộc Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang vào đêm 25-8-1970 vừa qua, trưa nay đã dùng súng tự bắn đến trọng thương. Sau đó, lực lượng an ninh Tiểu Khu Khánh Hòa đã tiến vào kiểm soát Quân Y Viện này.
Theo lời Phát Ngôn Viên Quân sự thì đêm 25 rạng 26-8 vừa qua, Đại úy Quân Y Giải Phẫu Hà Thúc Nhơn bị nghi ngờ đã dùng súng hạ sát Thiếu tá Trần Văn Hiển, sĩ quan Hành chánh Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang và sáng hôm sau ngay tại Quân Y Viện này, Đại úy Nhơn đã đoạt vũ khí của nhân viên Quân Cảnh được phái đến điều tra trường hợp hạ sát Thiếu tá Hiển đêm qua.
Sau đó, vẫn theo Phát Ngôn Viên Quân sự, Đại úy Hà Thúc Nhơn đã dùng số súng có sẵn trong Quân Y Viện phân phát cho các thương bệnh binh tại Quân Y Viện này để tổ chức trú phòng và chống giữ Quân Y Viện.
Phát Ngôn Viên Quân sự VNCH nói rằng dường như sau khi có vụ hạ sát Thiếu tá Hiển thì Đại úy Nhơn đã về lại Quân Y Viện và chuẩn bị vũ khí để phân phát cho các thương bệnh binh ngay.
Phát Ngôn Viên Quân sự cho biết tiếp, ngay buổi sáng ngày 26-8, các đơn vị Quân cảnh và lực lượng thuộc Tiểu Khu Khánh Hòa đã đến bao vây Quân Y Viện Nguyễn Huệ. Tuy nhiên lực lượng này không nổ súng vì các giới chức có thẩm quyền ở đó có ý muốn thuyết phục Đại úy Nhơn ra hàng.
Tuy nhiên từ ngày 26 đến sáng nay 31-8-1970, Đại úy Nhơn đã không chịu ra hàng phục, trái lại còn ra lệnh bắn vào các quân nhân lai vãng bên ngoài trước cửa Quân Y Viện.
Trong khoảng thời gian kể trên, nguồn tin quân sự ghi nhận đã có 1 trẻ em, 1 thường dân, một người Hoa Kỳ đã bị trúng đạn tử thương, và 1 sĩ quan VNCH cùng 1 thường dân khác bị thương, tất cả là vì trúng đạn từ bên trong Quân Y Viện bắn ra.
Phát Ngôn Viên Quân sự nói rõ là vào hồi 19 giờ ngày 29-8-1970, có 1 chiếc xe Bus Hoa Kỳ đi ngang qua Quân Y Viện Nguyễn Huệ đã bị trúng đạn từ bên trong Quân Y Viện bắn ra, làm cho 1 người Hoa Kỳ bị tử thương.
Theo Phát Ngôn Viên Quân sự Việt Nam thì các người bên trong Quân Y Viện cũng đã phá hủy 4 xe Jeep và 2 xe GMC.
Phát Ngôn Viên kể trên cũng cho biết là vào hồi 11 giờ 15 sáng nay, 31-8-1970, Đại úy Hà Thúc Nhơn đã dùng súng tự sát nhưng không chết, chỉ bị thương nặng mà thôi. Sau đó, lực lượng Quân Cảnh và An ninh Tiểu Khu Khánh Hòa đã tiến vào kiểm soát Quân Y Viện Nguyễn Huệ.
Phát Ngôn Viên cũng cho biết, thường thường, nhân số trong Quân Y Viện là chừng 600 người.
Thiếu tá Nhơn bị thương
Theo một Thông cáo của Tòa Tỉnh Nha trang cho biết, Thiếu tá Bác sĩ Hà Thúc Nhơn đã cố thủ rồi tự vận mà không đầu hàng theo lời kêu gọi từ sáng cho đến trưa của Tòa Tỉnh.
Khi tấn công vào, người ta thấy Bác sĩ Nhơn đang nằm thoi thóp với 1 viên đạn ghim vào đầu. Đến 12 giờ, Thiếu tá Nhơn được tải thương vào Bênh Viện Hoa Kỳ tại Cam Ranh.
Về phía quân dẹp loạn, chỉ có 1 quân nhân bị gãy chân và 2 binh sĩ khác bị thương nhẹ.
Đại tá Tỉnh trưởng Khánh Hòa đã ra thông cáo chia buồn cùng đồng bào có thân nhân trong gia đình bị nạn trong vụ nổi loạn vừa qua.
#Chinh Luan Sept. 2, 1972 trang ba
Vụ «nổi loạn» ở Nha Trang đã kết thúc nhưng màn bí mật vẫn còn bao trùm …
Chạm súng giải tỏa QYV Nguyễn Huệ
Đại úy Hà Thúc Nhơn đã chết
⚫ Đại úy Nhơn để lại thư minh oan không giết ai, không tham nhũng
★ Giới hữu trách: đang điều tra, chưa rõ hư thực ra sao
SAIGON 1-9.– Hơn một tuần qua, dư luận xôn xao bàn tán và vô cùng hoang mang về vụ nổi loạn ở Quân Ý Viện Nha Trang, người nói thế này, kẻ nói thế nọ. Họ lại càng thắc mắc hơn khi thấy trước một vụ quan trọng đến như thế mà chính quyền Trung Ương vẫn làm thinh, không hề đề cập tới, dù chỉ là một giòng tin nho nhỏ. Mãi cho đến hôm nay nghĩa là đúng 8 ngày sau khi nội vụ xảy ra, phát ngôn viên quân sự VNCH mới chính thức lên tiếng. Nội vụ coi như đã kết thúc nhưng thực ra màn bí một quanh vụ này vẫn còn bao trùm...
– Phát ngôn viên quân sự VNCH vừa loan báo là Đại Úy Hà Thúc Nhơn, người bị tình nghi hạ sát Thiếu Tá Trần Văn Hiển thuộc Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang đêm 25-8 vừa qua, trưa nay đã dùng súng tự bắn đến trọng thương, sau đó lực lượng an ninh Tiểu Khu Khánh Hòa đã tiến vào kiểm soát Quân Y Viện này. Theo lời phát ngôn viên quân sự Việt Nam, đêm 25 rạng ngày 26-8 vừa qua, Đại úy Quân Y Giải Phẫu Hà Thúc Nhơn bị nghi ngờ đã dùng súng hạ sát Thiếu Tá Trần Văn Hiển, Sĩ quan Tài chánh Quân Y Viện Nguyễn Huệ, Nha Trang và sáng hôm sau ngay tại Quân Y Viện này Đại úy Nhơn đã tước đoạt vũ khí của nhân viên Quân cảnh được phái đến điều tra trường hợp hạ sát vừa kể.
Sau đó, vẫn theo phát ngôn viên quân sự, Đại Úy Hà Thúc Nhơn đã dùng số súng có sẵn trong Quân Y Viện Nguyễn Huệ phát cho các thương bệnh binh tại Quân Y Viện này dễ «tổ chức trú phòng và chống giữ Quân Y Viện»
Phát ngôn viên quân sự Việt Nam nói rằng “dường như sau khi có vụ hạ sát Thiếu tá Hiển Đại Úy Hà Thúc Nhơn đã về Quân Y Viện và đã chuẩn bị phân phát vũ khí cho các thương bệnh binh ngay”.
Phát ngôn viên quân sự cho biết tiếp là ngay sáng ngày 26-8, các đơn vị Quân Cảnh và lực lượng thuộc Tiểu Khu Khánh Hòa đã đến bao vây Quân Y Viện Nguyễn Huệ, tuy nhiên lực lượng này đã không nổ súng vì các giới chức có thẩm quyền ở đó có ý muốn thuyết phục Đại úy Nhơn ra hàng.
Tuy nhiên từ ngày 26 đến sáng nay, 31-8-70. Đại Úy Hà Thúc Nhơn đã không chịu hàng phục, trái lại còn ra lệnh bắn vào các quân nhân đi ngang qua trước cửa Quân Y Viện.
Trong thời gian kể trên, nguồn tin quân sự ghi nhận có một trẻ em, một thường dân, một người Hoa Kỳ đã bị tử thương, và một sĩ quan VNCH và một thường dân khác đã bị thương vì đạn từ trong Quân Y Viện bắn ra.
Phát ngôn viên quân sự nói rõ là vào hồi 19 giờ chiều ngày 29-8 vừa qua, một chiếc xe buýt Hoa Kỳ đi ngang qua Quân Y Viện Nguyễn Huệ đã bị trúng đạn từ trong Quân Y Viện bắn ra, làm cho một người Hoa Kỳ bị tử thương.
Theo phát ngôn viên quân sự Việt Nam, các người trong Quân Y Viện Nguyễn Huệ cũng đã phá hủy 4 chiếc xe Jeep và 2 chiếc xe GMC.
Phát ngôn viên kể trên cũng cho biết là vào hồi 11 giờ 15 sáng nay 31-8-70, Đại úy Hà Thúc Nhơn đã dùng súng tự sát, nhưng không chết mà chỉ bị thương nặng mà thôi, và sau đó, lực lượng Quân Cảnh và an ninh Tiểu Khu Khánh Hòa đã tiến vào kiểm soát Quân Y Viện Nguyễn Huệ.
Phát ngôn viên cũng cho biết thường thường nhân số trong Quân Y Viện có chừng 600 người.
Đâu là sự thật
Đại úy Hà Thúc Nhơn đã từ trần trong khi được trực thăng chở đến Bệnh Viện Cam Ranh cấp cứu vì viên đạn trúng vào cổ họng quá nặng.
Phát ngôn viên quân sự thì bảo là tự sát, nhưng một số nhân viên Bệnh Viện Nguyễn Huệ thì nói ông ta [ Hà Thúc Nhơn ] bị trung đạn từ bên ngoài vào. Đã có một cuộc chạm súng ngắn khi quân đội Tiểu Khu Khánh Hòa tiến vào giải tỏa Quân Y Viện Nguyễn Huệ khiến cho 1 người chết và 3 bị thương.
Đại Tá Tỉnh Trưởng Khánh Hà cho biết nội vụ còn đang trong vòng điều tra, chưa hoàn toàn biết rõ hư thực thế nào.
Thân nhân, bạn bè của Đại Úy Nhơn cho biết ông ta có để lại một bức thư để minh oan rằng ông không hế giết Thiếu tá Hiển, mà cũng không tham nhũng. Thân nhân ông Nhơn cho rằng một tổ chức tham nhũng đã giết Thiếu tá Hiển rồi vu cáo cho Đại úy Nhơn. Vì bị Tòa kêu trình diện về 1 tội oan, ông ta đã không trình diện. Sau đó người ta dàn xếp để đẩy ông Nhơn vào thế ở chân tường.
Một người bạn lâu năm của ông Nhơn cho rằng ông ta đã nhiều lần xin được trình diện trước một phái đoàn trung ương vì ngại tổ chức địa phương thanh toán, nhưng không được. Và cái chết của ông Nhơn đã là tấm màn khép kín nội vụ.
Ông Nhơn năm nay 35 tuổi, độc thân, mồ côi, chỉ còn một bà chị. Ngày mai, bà chị này sẽ đưa thi hài bác sĩ Nhơn về án táng tại Phan Rang quê nhà của ông ta. Thân nhân ông Nhơn cho rằng đây là một cái chết vô cùng oan ức vì đơn độc.
---------------------------------
#Đuốc Nhà Nam Sept. 2, 1970 trang nhất
#Hoa Binh Sept. 4, 1970 trang nhất
Phóng Viên Hòa Bình Quan Sát Tại Chỗ Vụ Bác Sĩ Nhơn
Có Nhiều Bằng Chứng Bác Sĩ Nhơn Bị Mưu Sát
BÁC SĨ NHƠN BỊ ĐẠN TRÚNG TRÁN VÀ NHIỀU MIỂNG M79
by HUỲNH TẤN
SAIGON (HB). – Đúng 4 giờ sáng khi vòng vây khép chặt bên ngoài, loa phóng thanh bắt đầu kêu gọi anh em nổi loạn hãy bỏ súng xuống.
Liền sau đó rất đông anh em thương bệnh binh còn khỏe mạnh lần lượt thoát ra ngoài bằng ngả vách. Ở đây, anh em được đưa về các nút chận gần đó để được săn sóc và đưa đi nơi khác như Bệnh Viện LLĐB và Bệnh Viện 2 Hồi Lực để điều trị.
Khi đồng hồ chỉ 6 giờ, cuộc tấn công bắt đầu. Đoàn xe thiết giáp tiến vào cổng chính mà không gặp một phản ứng nào đáng ngại của phe nổi loạn. Người ta chỉ nghe 1 loạt tiểu liên, Carbine và M16, tuy vậy, có 1 xe thiết giáp [ thiết vận xa M113 ] cũng bị hỏng bánh ngay lúc vừa tiến vào Quân Y Viện.
Đến 7 giờ sáng thì lực lượng chính phủ đã làm chủ toàn khu Quân Y Viện. Lúc này có độ 70% thương bệnh binh đã thoát ra ngoài một cách bình an vô sự. Số còn lại là những anh em bị liệt giường không tự đi đứng được.
Ngay lập tức, lệnh lục soát được đưa ra vào 8 giờ sáng. Cuộc lục soát diễn ra một cách trật tự nhằm mang hết bệnh nhân nặng ra ngoài, để trống chỗ cho quân đội dễ hành động. Việc di tản các bệnh nhân nặng này hoàn tất lúc 9 giờ sáng.
Việc duy nhất còn lại lúc này là thanh toán các mục tiêu cố thủ cuối cùng còn lại của bác sĩ Nhơn và các thương bệnh binh về theo phe ông.
Tuy nhiên, trong khi công tác lục soát đang tiến hành thì có 3 thương bệnh binh thuộc hàng cánh tay mặt của bác sĩ Nhơn thình lình bước ra đầu hàng, trong đó có [ Binh nhì ] Phan thanh Các, người được xem là có lập trường vững nhất. Được hỏi vì sao đến bây giờ mới ra hàng, Các trả lời tươi tỉnh: «Tôi phải lo bảo vệ bác sĩ Nhơn». Lại hỏi «sao không cứ tiếp tục ở trong đó mà bảo vệ?» thì Các cho biết: «bác sĩ Nhơn bảo tôi phải ra trình diện, nếu không thì bác sĩ bắn».
Cuộc tiến quân vào Quân Y Viện cho đến 10 giờ vẫn chưa có một trường hợp thương vong nào được ghi nhận. Chưa kịp mừng thì vào hồi 10 giờ 15, một quân nhân của Đại Đội 381 Địa Phương Quân do Đại úy Báo chỉ huy, khi thấy phòng của bác sĩ Nhơn bỏ ngỏ, anh bèn lẻn vào lấy khẩu Carbine thì bị bắn gãy giò.
Lúc 10 giờ 45, từ loa phóng thanh của chính quyền phát đi lời kêu gọi lặp đi lặp lại nhiều lần kêu gọi bác sĩ Nhơn hãy bỏ súng bước ra trình diện, nếu không thì đúng 11 giờ quân đội sẽ thanh toán mục tiêu.
Không nghe thấy một lời đáp lại!
Lúc này trong phòng của Y sĩ trưởng chỉ còn lại một mình bác sĩ Nhơn. Các cửa sổ đều bỏ ngỏ. Thỉnh thoảng từ bên trong khạc ra một vài tiếng súng M16 lẻ tẻ.
Sau 15 phút kêu gọi vô hiệu, một Sĩ quan bèn chở bà chị ruột của bác sĩ Nhơn đến tiếp tay kêu gọi em mình bỏ súng. Bà Hà thị Điểm [ hay Hà thị Đượm? ], chị ruột bác sĩ Nhơn [ hay chị họ? ], vừa khóc vừa kêu gọi «Nhơn ơi, em hãy ra đi» rồi bà quay qua vị sĩ quan hỏi «Nếu em tôi ra thì các ông có bảo đảm tính mạng cho em tôi không?». Vị Sĩ quan liền trả lời to trên micro rằng chánh quyền sẽ bảo đảm sinh mạng cho ông Nhơn. Nói xong, vị Sĩ quan này ra lệnh cho quân đội bên ngoài ngừng súng. Bà Điểm tiếp tục cầm Micro gọi «Nhơn ơi! Chị đã hỏi lại chánh quyền rồi. Họ nói sẽ bảo đảm tính mạng cho em.» Vẫn không nghe một lời đáp nào.
Bà bèn bỏ máy và tuyên bố trước mọi người rằng: «Tôi đã gặp em tôi trước đây, và em tôi nói rằng, chỉ có Trung tướng Vỹ ra đây em tôi mới sống. Ngoài ra không ai bắt được em tôi đâu. Nó sẽ tự tử chết».
Đúng 11 giờ, kỳ hạn đã hết, tức thì từng loạt đại liên và M79 thi nhau bắn tới tấp. 15 phút sau, một góc Khu Hành Chánh Quân Y Viện bốc hỏa cháy rực cả hàng ngàn hồ sơ y khoa trước khi xe cứu hỏa đến.
Khi ngọn lửa tàn, người ta nhìn thấy bên trong có xác của bác sĩ Nhơn nằm phía sau ghế bành nhưng không biết chết sống ra sao. Nhân viên cứu hỏa phải dùng vòi rồng phun mạnh nước cho chiếc ghế lật qua một bên để quan sát cho rõ xem bác sĩ Nhơn còn sống hay đã chết.
Khi biết bác sĩ Nhơn đã bất tỉnh nhân sự rồi mà chẳng có quân nhân nào dám leo cửa vào lấy xác. Độ 10 phút sau, 3 nhân viên y khoa tên là Nam, Thông và Mạnh mới liều mình leo cửa sổ vào mang xác bác sĩ Nhơn ra. Lúc đó là 12 giờ kém 5.
Bác sĩ Nhơn mặc quần áo xanh thương bệnh binh, bên ngoài choàng áo giáp, trên trán là vết thương máu tuôn xối xả, nét mặt nhợt nhạt, hơi thở thoi thóp, toàn thân rủn ra như bún!
Cuộc hành quân chấm dứt lúc 12 giờ 45.
Ngoại trừ 1 quân nhân Địa Phương Quân bị gãy giò, còn thì không có một thiệt hại nào đáng kể về nhân mạng ở cả 2 bên.
Chuẩn tướng Cảnh vừa bay về Nha Trang khi cuộc hành quân chấm dứt, đã cho chúng tôi biết là ông rất quý và ngưỡng mộ tài năng của bác sĩ Nhơn. Ông cho biết thêm, «Ngay từ đầu tôi đã điện đàm với bác sĩ nhưng lần nào cũng bị bác sĩ từ chối. Ngay hồi hôm (30-8) tôi cũng đã có điện đàm với bác sĩ Nhơn lần cuối nhưng bác sĩ cho biết bây giờ ông không còn tin được ai cả! Cực lòng lắm tôi mới cho tấn công, vì tình trạng này không thể để kéo dài mà tránh được sự xách động của địch».
Điều đáng ghi nhận khác là, 11 nhân viên chính quyền, quân đội và dân sự bị loạn quân bắt làm con tin cũng đã được giải thoát ngay sáng nay trong bình yên vô sự.
Mọi người sửng sốt bảo nhau là bác sĩ Nhơn đã tự sát.
Liền sau khi khiêng bác sĩ Nhơn ra, các Bác sĩ đã cho băng bó nơi đầu, chuyền sérum đồng thời cho mổ ngay nơi cuống họng một lỗ nhỏ để bác sĩ Nhơn có thể thở được dễ dàng thay vì thở bằng lỗ mũi đã bị trít máu.
Chuẩn tướng Cảnh từ Ban Mê Thuột vừa bay về Nha Trang lúc 12 giờ trưa cùng ngày đã cho lệnh chở bác sĩ Nhơn vào Bệnh Viện Dã Chiến Hoa Kỳ ở Cam Ranh để cứu cấp.
Nhưng vì bệnh tình quá trầm trọng nên khi vừa đến nơi lúc 1 giờ 30 cùng ngày thì bác sĩ Nhơn tắt thở trên tay của người bà con với ông là bác sĩ Hà Thúc Cù.
Hiện bác sĩ Nhơn được quàng tại căn phòng độc thân của bác sĩ ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ để mọi người đến phúng viếng. Khi nghe tin bác sĩ Nhơn đã chết, người ta kéo tới đông nghẹt cả Quân Y Viện. Ban tụng niệm của Giáo hội Phật giáo Thống nhất đã có mặt tại Quân Y Viện để tụng niệm cầu siêu.
Tất cả thân nhân của bác sĩ Nhơn gồm có bà chị ruột Hà thị Điểm, em trai ruột Hà Thúc Mùi, một bà chị họ đã đi tu, cùng người vợ mới đi hỏi mà chưa cưới (cô Xuân Dung, Dược sĩ ở Saigon), và một người yêu (cô Tuyết Nhung) lâu năm nhất nhưng vì nhân duyên trắc trở nên chưa được sum họp. Ngoài ra còn có người anh họ là bác sĩ Hà Thúc Cù.
Bác sĩ Nhơn có phải chết vì tự sát không?
Khi xác bác sĩ Nhơn được đưa từ phòng cố thủ của ông ra ngoài, mọi người đã cho rằng ông tự sát vì thấy ông chết mà trên tay còn ôm khẩu súng và cạnh chỗ ông nằm còn có 1 khẩu Carbine, 1 khẩu M16, 1 thùng đạn và 1 quả lựu đạn.
Tuy nhiên theo lời đồn của dư luận thì cho rằng ông bị trúng đạn trong khi cố thủ trong phòng.
Theo các bác sĩ khám nghiệm thì toàn thân bác sĩ Nhơn không có vết thương nào khác ngoài vết thương nơi trán, rộng một bề 3 phân một bề 4 phân.
Người ta cho rằng vết đạn ở trán không thể là vết thương tự sát vì thứ nhất, bắn vào trán thì thuận tay nên ít ai tự sát bằng súng theo cách đó.
Lại nữa theo lời bác sĩ khám nghiệm thì vết thương nơi trán của bác sĩ Nhơn không có dấu hiệu nào chứng tỏ là viên đạn được bắn gần vì không có thuốc súng bám quanh đó.
Cuối cùng thì theo hồ sơ giảo nghiệm của phái đoàn Cục Quân Y đến Nha Trang chiều hôm qua để xem xét tại chỗ thì có ghi nhận rằng trong đầu bác sĩ Nhơn có 4 mảnh đạn (chưa rõ thuộc loại đạn nào, 2 mảnh đã lấy ra ngay chiều qua 1-9, 1 mảnh màu đồng đỏ và 1 màu đen) còn 2 mảnh kia chưa lấy ra được.
Nếu là tự sát thì viên đạn chắc phải bay ra khỏi đầu chớ không còn lại bên trong.
Dù sao cũng còn phải chờ Cục Quân Y xác nhận lại xem có phải bác sĩ Nhơn thật sự tự sát hay là đã bị bắn chết.
Gia tài để lại: một bàn cờ, một ván ngựa và mấy cuốn sách Phật
Sau khi dứt tiếng súng, trong cảnh khói lửa mù mịt, tôi có bước vào văn phòng của Y sĩ trưởng, nơi bác sĩ Nhơn chiếm làm Tổng hành dinh chiến đấu, thì tôi thấy tủ bàn ngửa nghiêng, ghế sa lông bị rách tươm vì trúng đạn. Một quả “pom” [ apple ] được cắn một nửa còn lại một nửa, nằm chơ vơ ở giữa là cái cà mèn, 2 cái bình thủy nhỏ trên bàn làm việc, một trái cam cắt ra chưa kịp ăn còn tươi rói. Bên cạnh là một hộp bánh gateau mới ăn được một cái, còn lại nằm trên góc bàn. Góc bàn bên kia, phía trong góc, là một phong bánh in rẻ tiền được bọc kỹ trong giấy nylon.
Dưới căn nhà, một cái gối và một chiếc drap đẫm nước, nơi đêm đêm bác sĩ Nhơn nằm thao thức.
Cạnh đó 10 thước là căn phòng độc thân trong Quân Y Viện mà bác sĩ Nhơn chọn làm nơi trú ngụ. Vào bên trong tôi chỉ thấy có mỗi bộ ván ngựa, 1 bàn cờ và 1 mớ sách Phật ngổn ngang hầu hết là Kinh Phật, sách viết về giáo lý nhà Phật.
Tôi tự hỏi phải chăng đây là căn phòng của một bác sĩ của thế kỷ 20 đầy tiện nghi vật chất?
(Huỳnh Tấn)
--------------------
#Chinh Luan Sept. 4, 1972 trang ba
Thiếu Tá Ủy Viên Báo Chí Bộ Quốc Phòng cho biết:
Sự thật Vụ Hà Thúc Nhơn hiện nằm trong tay Tòa Án Quân Sự Vùng II
SAIGON 3.9, Thiếu Tá Ủy Viên Báo Chí Bộ Quốc Phòng sáng nay cho biết rằng hiện Tòa Án Quân Sự Vùng II đang thụ lý hồ sơ vụ Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn vừa tử nạn trong biến cố Quân Y Viện Nguyễn Huệ.
Theo Thiếu Tá, không có việc Bộ Quốc Phòng thành lập một Ủy Ban Điều Tra Hỗn Hợp vì vụ Hà Thức Nhơn sẽ do cơ quan thẩm quyền cấp dưới thực hiện cuộc điều tra. Tất cả hồ sơ và diễn tiến chính xác của vụ Hà Thúc Nhơn đều nằm trong tay Uỷ Viên Chính Phủ Tòa Án Quân Sự Vùng 2 Chiến Thuật và một Uỷ Ban Điều Tra có thể do Tòa Án Quân Sự Vùng 2 thành lập để tiến hành cuộc điều tra về vụ án nhiều bí ẩn này.
Tưởng cũng nên nhắc lại là trong ngày hôm qua, đám tang Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn đã được cử hành tại Nha Trang. Theo các nguồn tin cho biết, dân chúng và Thương phế bình đã kéo đi dự đám táng này rất đông.
Hiện nay dư luận từ Nha Trang vẫn thắc mắc nhiều về cái chết mang đầy vẻ bí ẩn của BS Nhơn.
--------------------
#Chinh Luan Sept 6_7 1972 trang ba
LIÊN HỆ ĐẾN VỤ HÀ THÚC NHƠN
THIẾU TÁ QUẢN LÝ ĐẶNG MAI BỊ BẮT khi định trốn ra nước ngoài
SAIGON 5-9 – Dư luận về cái chết của Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn ở Nha Trang mỗi ngày thêm phần sôi nổi. Câu hỏi về cái chết của Y sĩ Nhơn, hoặc tự sát hoặc bị giết để phi tang một người có thể tố cáo tập đoàn tham nhũng ở Nha Trang, chưa có câu trả lời thì có tin Thiếu tá Mai đang sửa soạn trốn đi ngoại quốc. Hiện có tin đồn Thiếu Tá Đặng Mai đang được một giới chức cao cấp che chở và sửa soạn cho chuyến xuất ngoại nói trên.
Thiếu Tá Đặng Mai là Quản Lý của Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang, bị tiếng là tham nhũng và là người bị y sĩ Đại úy Nhơn tối 25-8-1970 tới nhà kiếm mà không gặp.
Tuy nhiên theo nguồn tin chắc chắn của chúng tôi thâu lượm được và đã được giới thẩm quyền xác nhận thì Thiếu tá Mai đã bị An Ninh Quân Đội bắt giữ từ 3 ngày nay. Trước đây 1 tuần, Thiếu Tá Đặng Mai đã tự ý bỏ Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang vào Saigon và trình diện Cục Quân Y. Có tin nói ông bị phạt vì bỏ nhiệm sở không có phép và mỗi ngày phải đến Cục Quân Y trình diện 1 lần vào buổi chiều. Nhưng cách đây độ 3 hôm, Thiếu tá Mai đã được Cục An Ninh Quân Đội mời và sau đó ông bị giữ lại để điều tra (TV) [ * ]
Trong lúc đó, Y sĩ Thiếu Tướng Vũ Ngọc Hoàn, Cục Trưởng Cục Quân Y Quân Lực VNCH tối thứ Sáu nói rằng, Ông mong đợi sự điều tra của Giám Sát Viện về những điều mà Sinh Viên Dược Khoa trong cuộc hội thảo sáng thứ Sáu đã tố cáo Cục Quân Y là một ổ tham nhũng.
Ông nói tiếp rằng, Ông mong nếu Giám Sát Viện khám phá được những viên chức thuộc Cục Quân Y có tham nhũng thì kẻ đó phải bị trừng phạt nặng nề. Ông cũng cho hay tại mỗi Trung tâm Tuyển mộ và Nhập ngũ đều có một Hội đồng Y Khoa có toàn quyền trách nhiệm phân loại binh sĩ và ông không dính dáng gì tới công việc của họ. Riêng tại trung ương, có một Hội đồng Miễn Dịch Trung Ương, Chủ tịch cũng như thành phần của Hội đồng này cứ 6 tháng được thay đổi một lần và họ làm việc hoàn toàn trong trách nhiệm của họ.
[ * ] TV chữ viết tắt của Tin Việt, là hãng tin mà báo Chính Luận, Tiền Tuyến rất hay lấy về đăng lại. Riêng bản tin này, TV đã đăng một tin vịt (tin không có thực, chưa được xác thực = fake News), bạn đọc xem bản tin của #Tien Tuyen Sept. 9, 1970 dưới đây sẽ rõ.
----------------
#Chinh Luan Sept. 8, 1972 trang ba
Trung Tá Chỉ Huy Trưởng Quân Y Viện Nguyễn Huệ đã bị cách chức
SAIGON 7-9.– Sáng nay, Thiếu Tướng Vũ Ngọc Hoàn, Cục Trưởng Quân Y đã xác nhận chuyện Thiếu tá Đặng Mai, Quản lý Quân Y Viện Nguyễn Huệ Nha Trang đã bị bắt. Thiếu Tướng Hoàn cho biết:
«Chúng tôi đã phạt Thiếu tá Đặng Mai, Quản lý Quân Y Viện Nguyễn Huệ, 20 ngày trọng cấm xin gia tăng tối đa vì tội bỏ cơ quan khi có biến loạn» và đã được một sĩ quan cấp Tá thuộc Cục Quân Y gởi đi giam tại Bộ Tổng Tham Mưu một ngày ngay sau khi đương tự đến trình diện tại Cục Quân Y. Do đó, không hề có chuyện Thiếu Tá Đặng Mai dự định đi trốn ra ngroại quốc.
Thiếu Tướng Hoàn còn tiết lộ rằng: Y sĩ Trung Tá Phùng Quốc Anh, Chỉ Huy trưởng Quân Y Viện Nguyễn Huệ hiện đã bị cách chức và đòi về trình diện hàng ngày tại Cục Quân Y
GSV không xét vụ Hà Thúc Nhơn
◙ Cũng không xét xử một số Đại Sứ
SAIGON 7.9.— Giám Sát Viện không muốn dính dáng gì vào vụ ông Hà Thúc Nhơn vì vụ này thuộc trách nhiệm và thẩm quyền của Tổng Thanh Tra Quân Lực. Công cán Uỷ viên Đặc trách Báo chí GSV, ông Trần Nguyên Khởi, cho hay GSV chỉ thụ lý vụ này khi có một đơn kiện chính xác với những bằng chứng cụ thể.
Trong dịp này, ông Khởi cũng đã đính chính tin nói rằng có một số vị Đại Sứ bị GSV đưa ra trước Đại Hội Đồng đề xét xử. Ông Khởi cho rằng tin này hoàn toàn thất thiệt. Đại Hội Đồng trong kỳ họp thường lệ này chỉ nghe phúc trình của một số phái đoàn đi công xuất về báo cáo. Ông Khởi cho rằng «tin thất thiệt này có thể gây sự hiểu lầm giữa Bộ Ngoại Giao và GSV và từ đó có thể đưa đến những điều đáng tiếc.»
#Hoa Binh Sept. 8, 1970 trang nhất
Hai tướng Quảng và Cảnh bảo đảm tính mạng, nhưng Nhơn vẫn chết
★ QUÂN Y VIỆN NGUYỄN HUỆ CHỈ BỊ THIỆT HẠI NHẸ CHỚ KHÔNG TAN NÁT NHƯ LỜI ĐỒN
by Kỳ Phong – Tường Đan
SAIGON (7-9-1970 LNN). – Hôm qua 7-9-1970, một cuộc họp báo đã diễn ra tại tỉnh lỵ Khánh Hòa. Hiện diện trong buổi họp báo là Đại Tá Lý Bá Phẩm, Tỉnh trưởng Khánh Hoà. Trung tá Huấn Ủy viên Chính phủ Quân Khu 2 và ông Trưởng Ty Cảnh Sát Khánh Hòa.
Mở đầu cuộc họp báo, Đại Tá Lý Bá Phẩm Tỉnh Trưởng Khánh Hòa trình bày những diễn tiến ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ, được Đại tá Phẩm gọi là cuộc bạo loạn.
Theo lời Đại tá Phẩm thì ông và tất cả các cơ quan công quyền ở Nha Trang đã dùng tất cả các biện pháp mềm dẻo ôn hòa nhân đạo từ ngày 26 đến ngày 31 tháng 8 để tránh thiệt hại sinh mạng cho thương bệnh binh cũng như thường dân trong vùng.
Được hỏi biện pháp ôn hòa như thế nào, Đại Tá Phẩm cho biết, chính quyền đã dùng loa phóng thanh kêu gọi, và cho hai người chị họ của Y sĩ Hà Thúc Nhơn tiếp xúc với Y sĩ để yêu cầu ông buông súng.
Ngoài ra, Thiếu Tướng Đoàn Văn Quảng và Chuẩn Tướng Võ Văn Cảnh Tư lệnh SĐ23BB đã đích thân đến Nha Trang cử Bác sĩ Dõng bạn thân Y sĩ Nhơn đến tiếp xúc điều đình với Y sĩ.
Thiếu Tướng Quảng và Chuẩn Tướng Cảnh để cho Bác sĩ Dõng nhắn với Hà Thúc Nhơn rằng, hai ông với danh dự của Tướng lãnh, sẵn sàng bảo đảm tánh mạng cho Nhơn; và trong khi chờ đợi cuộc điều tra, Y sĩ Nhơn sẽ vẫn được phục vụ trong quân đội như thường.
Nhưng Y sĩ Nhơn không tin lời hứa đó, và cuộc điều đình bế tắc.
Trung Tá Huấn cho rằng, ông không hay biết gì về nguồn tin Đại úy Nhơn bị bọn tham nhũng dồn vào đường cùng phải làm loạn. Trung Tá Huấn cho biết ông không nhận được sự tố giác nào của Y sĩ Nhơn hay của bất cứ ai tố cáo một hành vi tham những nào tại Quân Y Viện Nguyễn Huệ. Ông cũng cho biết các cơ quan công quyền ở đây không hề ký giấy tống giam bác sĩ Nhơn, mà chỉ mời bác sĩ Nhơn lên Tiểu đội Quân Cảnh để hỏi cung về cái chết của Thiếu Tá Hiển vì có sự tố cáo là bác sĩ Nhơn có liên hệ đến cái chết trên.
Về nguồn tin xung quanh Thiếu Tá Đặng Mai Quản lý Quân Y Viện Nguyễn Huệ, ông Ủy viên Chính phủ trả lời là không biết gì cả vì ông chưa nhận được thư tố cáo Thiếu Tá Mai tham nhũng, cũng không hề hay biết Thiếu Tá Mai bị An ninh Quân đội bắt giữ như các báo đã loan tin.
Vấn đề tham những ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ, Đại tá Phẩm trả lời đó là vấn đề thuộc thẩm quyền của Cục Quân Y. Riêng ông với cương vị Tỉnh trưởng kiêm Tiểu Khu trưởng, ông chỉ có trách nhiệm trên phương diện an ninh tại lãnh thổ tỉnh Khánh Hòa mà thôi.
Được hỏi về nguyên nhân gây ra cuộc biến loạn ở Quân Y Viện Nguyễn Huệ và lý do tại sao thương bệnh binh ủng hộ bác sĩ Nhơn, Đại tá Phẩm cho rằng có lẽ bác sĩ Nhơn là y sĩ giỏi, tận tâm với chức nghiệp nên được nhiều người quý mến.
Khi được hỏi có phải Đại Tá được lệnh của Quân Đoàn II để hạ sát bác sĩ Nhơn không, vị Tỉnh trưởng bèn lấy ra một Công Điện và công bố nội dung nguyên văn như sau:
«Trong thời gian 48 giờ đồng hồ kể từ 24 giờ ngày 30 tháng 8/1970, Tiểu Khu Khánh Hòa phải tuần tự thi hành các biện pháp sau đây:
A) kêu gọi các thương bệnh binh hãy ra khỏi Quân Y Viện Nguyễn Huệ để tránh bị lạc đạn.
B) Sau thời gian kêu gọi, với các phần tử ngoan cố còn ở lại thì phải dùng biện pháp mạnh để giải quyết.
C) Phải bắt bằng được Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn. Giữ cẩn mật và đưa ra Tòa Án Quân Sự.
Còn về phần các quân nhân khác thì giáo dục và khiển phạt theo quân kỷ».
A) kêu gọi các thương bệnh binh hãy ra khỏi Quân Y Viện Nguyễn Huệ để tránh bị lạc đạn.
B) Sau thời gian kêu gọi, với các phần tử ngoan cố còn ở lại thì phải dùng biện pháp mạnh để giải quyết.
C) Phải bắt bằng được Y sĩ Đại úy Hà Thúc Nhơn. Giữ cẩn mật và đưa ra Tòa Án Quân Sự.
Còn về phần các quân nhân khác thì giáo dục và khiển phạt theo quân kỷ».
Nơi xảy ra biến cố này đã gây nên sự xúc động trong những ngày vừa qua. Tại đây, nhìn tổng quát thì không có thiệt hại gì đáng kể, ngoài phòng làm việc của bác sĩ Nhơn các cửa kính và nóc nhà bị cháy rụi đen ngòm chưa được sửa sang gì cả.
Còn lại các khu vực khác, sự thiệt hại không có gì đáng kể.
( đọc qua phần kế tiếp: Dư Âm Vụ Hà Thúc Nhơn nổi loạn )