Hạ Màn Một

Khi các phi công 72A ở Sư Đoàn 3 trở lại đơn vị từ Nha Trang sau giai đoạn hai quân sự thì các phi đoàn không còn ở Biên Hòa nữa mà đã về hết Tân Sơn Nhất. Mỗi ngày đi hành quân đều thấy C-141 của Mỹ cất cánh đều đặn từ phía bên kia phi trường và những chiếc xe buýt vẫn đưa hành khách vào phi trường đều đặn. Có hôm sau giờ pháo kích anh em lục đục kéo lên lầu ngủ lại thì thấy đám phụ nữ thân nhân của mấy đàn anh còn ngồi bẹp dưới hố cá nhân, thì ra họ sợ quá không dám lên. Với những thằng phi công tối ngủ lại trong căn cứ như chúng tôi thì chuyện pháo kích đã trở thành cơm bữa. Thường là đêm nào có pháo kính là tôi lại thấy mình thức dậy dưới hố cá nhân ở ngoài sân, có nghĩa là sau khi nghe tiếng hỏa tiễn đến tôi đã choàng dậy mở khóa tông cửa phòng chạy ra sân và nhẩy xuống hố cá nhân ngồi an vị xong rồi mới bắt đầu thức giấc. Những phản xạ của con người không ngờ lại có thể giúp cho tôi làm những chuỗi động tác phức tạp bằng một thứ tự rất nhịp nhàng.

 

Ở Đà Nẵng thì Nguyễn Hữu Thiện Tuấn đã nếm mùi pháo tới tấp vào phi trường vào cuối tháng 3, nhưng khó quên đêm 29/3/75 nằm suốt đêm dưới giao thông hào bên cạnh phi đoàn mà đếm không hết pháo của Vẹm. Trong khi đó thì các phi đoàn khu trục bạn di tản gần hết chỉ còn lại đám phi công trẻ háo thắng và gan dạ của phi đoàn Tuấn cùng ông Thiếu Tá Hiển, Phi Đoàn Phó của Phi Đoàn 528. Đã thế số Tuấn còn mạt vận hơn khi về được tới Sàigòn lại bị nhốt ở Quân Vụ Thị Trấn hơn 5 ngày trong khi chờ sự vụ lệnh về Cần Thơ để tái phối trí đơn vị vào cuối tháng tư. Hãy nghe chính lời đương sự kể tiếp trong mục sau với tựa đề “Đà Nẵng Vào Cuối Tháng Ba” trong đoạn Ba Năm Lính.

“Trong khi Quân Đoàn I bỏ ngỏ dù rằng có lệnh tử thủ của Trung Tướng Ngô Quang Trưởng, sau khi Thủy Quân Lục Chiến đã rút khỏi đèo Ải Vân ra tàu Hải Quân để về tái phối trí ở Cam Ranh thuộc vùng II Chiến Thuật thì phi trường Đà Nẵng bị địch gia tăng pháo kích. Lúc đầu chúng tôi còn tìm hầm trú ẩn, sau nghe quen đến độ cứ lăn xuống giường rồi dỗ giấc ngủ tiếp.

“Riêng Phi Đoàn Hổ Cáp 528 của tôi thì anh em bị kẹt lại đa số, tức là nhiều hơn so với các phi đoàn bạn như Hồng Tiễn 538 , Phi Hổ 516 , và Nhện Đen 550 . Lý do chính làm cho chúng tôi kẹt lại là vì chúng tôi muốn cương quyết chiến đấu. Hơn nữa, vì còn độc thân nên chúng tôi tự tình nguyện ở lại cho những anh em có gia đình được di tản chiến thuật bằng C-130 từ hai đêm trước để tránh pháo kích.

“Bởi đèo Ải Vân ở phía Bắc của phi trường là một cao điểm chiến lược quan trọng, sau khi Thủy Quân Lục Chiến đã rút khỏi rồi thì bọn Vẹm tha hồ dùng nó để pháo kích xuống phi trường. Vào tối ngày 29/3, các phi công có nhận được lệnh mang phi cơ vào đáp tạm thời ở phi trường Phù Cát thuộc Sư Đoàn 6 Không Quân để sẽ bay ra lại cố thủ Đà Nẵng sau đó. Ngay đúng vào lúc chúng tôi chuẩn bị cất cánh thì pháo địch gia tăng chưa từng thấy. Hơn nữa, có lẽ vì có đề lô của địch nằm lén trong phi trường điều chỉnh nên pháo rất chính xác. Phi đạo bị hư hại nặng đến độ có phi công phải cất cánh A-37 bằng taxiway. Có người cất cánh xong bị vertigo đã đâm vào vùng biển núi Sơn Trà tử nạn. Riêng tàu tôi chưa kịp rời hangar thì pháo đã tới sát bên nên phải bỏ tàu mà chạy để tránh pháo kích.

“Những phi công của Hổ Cáp chúng tôi như thế là bị kẹt gần hết, kể cả Thiếu Tá Hiển Phi Đoàn Phó quyền thay cho Phi Đoàn Trưởng là Trung Tá Hồ Viết Thanh đang học khóa Tham Mưu Cao Cấp. Khi nhận thấy tình hình hoàn toàn vô phương cứu chữa, Thiếu Tá Hiển đã cho phép anh em tự tìm đường thoát về miền Nam. Nhiều anh em kể cả tôi đã có ý định nếu vượt thoát thì sẽ lật đổ chính phủ. Sau tháng tư, cả Trung Tá Thanh lẫn Thiếu Tá Hiển đều bị bắt đi tù cải tạo miền Bắc. Tôi rất cảm phục tư cách chỉ huy công bằng và sự quan tâm của hai ông đối với thuộc cấp. Cấp chỉ huy trưởng của Không Đoàn 61 Chiến Thuật cũng đáng mến phục như vậy. Tôi đã may mắn được làm phi công thời chiến tại phi đoàn khu trục này, không phải vì hiếu chiến hay ngạo mạn, mà vì tình đồng đội san xẻ cho nhau trong những chuyến đi mây về gió đầy nỗi chết đe dọa để nhằm trấn giữ một mảnh đất địa đầu của miền Nam Tự Do.

“Trở lại hoàn cảnh hỗn loạn lúc đó, Thiếu Úy Thanh của Nhện Đen trong lúc sắp cất cánh di tản trên taxiway thì bị trúng pháo cháy phỏng hết thân thể. Chúng tôi đã cố gằng chở ông sang một phi đoàn trực thăng nhờ tải thương khỏi Đà Nẵng bởi Quân Y Viện Duy Tân ngoài phi trường đã bỏ trống và chiến xa của đối phương cũng đã đến gần. Sau này tôi nghe kể lại là chiếc trực thăng chở Thiếu Úy Thanh cũng bị nạn phải đáp khẩn cấp ở bờ biển và ông ta còn nằm kẹt lại trên đó một mình, không biết số mạng ra sao. Tôi cầu cho ông được an lành.

 

“Riêng phần tôi thì sau đó ở lại trong phi trường để nghe pháo dài dài. Bộ Tư Lệnh Không Quân có gửi C-119 lên vào buổi trưa nhưng không đáp được phải bay về. Chỉ có một chiếc trực thăng của Air Amercan đáp khẩn xuống được một taxiway nhưng lại vội vã cất cánh lên vì bị pháo. Sau đó có một chiếc Boeing 727 của một hãng hàng không dân sự, có lẽ là TWA, liều mạng đáp xuống bất ngờ trong lúc tầng mây overcasting thật thấp bên trên phi trường . Dân quân di tản trong kinh hoàng và hỗn loạn cứ rượt theo mà leo tràn lên vì máy bay không thể dừng lại vì sợ trúng đạn pháo. Có người bị bánh phi cơ cán. Một lần nữa cảnh vợ mất chồng con mất cha, con trẻ thất lạc bơ vơ kêu khóc lại xẩy ra trên mảnh đất quê hương khốn khổ. Pháo vẫn rơi liên tục khi chiếc Boeing cất cánh trên một taxiway, và người vẫn còn bị rớt xuống từ phi cơ mà chết. Đáng phục thay cho sự can đảm vì lòng nhân đạo của phi hành đoàn này!

“Không lâu sau đó thì một chiếc pickup Không Quân màu xanh dương của một toán an ninh phi trường đang tử thủ bị trúng đạn pháo nổ tan cách chỗ tôi nằm không xa. Chợt ngay sau lưng tôi có tiếng thét ‘Đề lô! Đề lô â!’ Tôi giật mình quay lại thì thấy từ bên trong một chiếc conex cạnh taxiway một tên đàn ông mặc thường phục chạy ra tay còn cầm máy Motorola. Theo sau là một chiến sĩ Không Quân tặng cho hắn một tràng M-16. Tự dưng tôi giơ tay chào anh bạn cơ hữu một cái theo quân cách. Vào giờ phút đó, chỉ còn tôi là một chiến hữu chứng kiến chiến công của anh, và tôi chỉ còn một cái chào để thưởng công anh. Lòng tôi tự dưng bình thản, giống như những lần lên phi cơ đi hành quân trước đó khi biết rằng mình đã quyết nắm chắc cái chết trong tay. Mỗi phi công thời chiến chúng tôi đều có một cách nào đó để tự trấn an tâm hồn mình trong những giờ phút sinh tử. Có như vậy thì mới không ‘lạnh cẳng’. Với khẩu P-38 còn lại bên mình, tôi đã tự nhủ rằng một viên cuối cùng để dành lại cho mình, phần kia thì dành cho anh Vẹm nào mà mình sẽ gặp .

“Sau khi tôi lần theo lối về khu cư xá sĩ quan phi hành thì gặp Thiếu Úy Toản trong cùng phi đoàn. Hai đứa tôi tự tìm đường thoát hiểm bằng cách băng ngang qua thành phố để ra biển sau khi tôi nghe hắn lý luận chí lý rằng, ‘Ê Tuấn, ở trong này cũng chết, ra đó cũng chết, nhưng dù sao ra đó cũng còn có hy vọng hơn.’ Thế là chúng tôi thay đồ dân sự và nhẩy lên một chiếc Vespa vô chủ chạy ra khỏi cổng phi trường. Ở bên ngoài thì súng đang nổ vang bên phía Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn I. Chúng tôi chạy qua được khỏi cầu Delattre thì phải dùng tới khẩu M-16 để tự vệ, rồi chạy bộ ra bãi biển Mỹ Khê. Dọc theo bãi cát, và ngay cả dưới nước, tôi thấy rất nhiều chiến xa và quân xa đủ loại, có chiếc đang còn cháy dở. Thấy một chiếc ghe chở đầy người, lính và dân, phụ nữ lẫn trẻ em đang mắc cạn, chúng tôi mừng quá vội vác súng lên vai lội xuống đẩy phụ. Ngờ đâu lúc thoát khỏi chỗ cạn thì chủ ghe cầm súng chĩa thẳng vào chúng tôi đuổi đi. Buộc lòng chúng tôi phải lên đạn chĩa súng vào hắn vừa đe dọa vừa năn nỉ xin trả tiền. Lúc đầu hắn ngang ngạnh không chịu, sau nhờ mấy anh em bộ binh lên tiếng bênh vực tụi tôi, hắn mới lấy tiền và cho lên ghe.

“Khi ghe rời bãi biển chừng nửa cây số thì một tiếng nổ long trời từ trong đất liền dội ra và khói đen trong đó bốc lên cao ngất. Tôi đoán một là cầu Delattre bị giựt sập, hai là kho xăng bị pháo trúng. Dù đã thoát hiểm nhưng tôi thấy buồn vô tận. Đây là lần đầu tiên tôi nhận thức được rằng quê hương tôi đẹp nhưng tang thương quá. Cùng ở chỗ này mười năm trước , Thủy Quân Lục Chiến Mỹ đã đổ bộ lần đầu để mở màn cho một cuộc chiến có chính nghĩa trên mặt chủ nghĩa Tự Do nhưng thất bại về chính sách dùng Quân và Dân vì miếng mồi kinh tế cũng như sai lầm về chiến lược. Nixon và Kissinger đã đi cửa hậu hoặc “đi đêm” với Cộng Sản Tàu và Bắc Việt ở Bắc Kinh lẫn hòa đàm Ba Lê đã bán đứng miền Nam Việt Nam. Đã vậy còn cộng thêm việc các tướng lãnh giỏi và can trường như hai Tư Lệnh Quân Đoàn I và Quân Đoàn II tức là Tướng Ngô Quang Trưởng và Tướng Nguyễn Văn Phú đã bị kềm chân bởi cấp trên của hai ông nên đã gây ra sự hỗn loạn và đưa đến chỗ miền Nam sụp đổ đầy chuyện vô lý, vì những kế hoạch 'di tản chiến thuật' vô tổ chức cộng thêm vào sự ngưng viện trợ của chính phủ và quốc hội Mỹ. Bài học tự lập tự chủ cho một chính thể có lẽ sẽ in đậm cho thế hệ lãnh đạo sau này của Việt Nam. Nhìn lại những mất mát của những chiến binh QLVNCH thật là quá sức tưởng tượng, có lẽ là không tiền khoáng hậu trong lịch sử. Họ vẫn còn chiến đấu và thắng trên nhiều mặt trận chiến thuật. Một thí dụ là mặt trận Long Khánh dưới sự chỉ huy của tướng Lê Minh Đảo. Ở nhiều nơi khác cũng thế, ngay cả sau khi Cộng Sản tràn chiếm miền Nam, người lính vẫn không hề hay biết là họ đã bị phản bội bởi Đồng Minh và cấp lãnh đạo của mình. Tôi muốn thắp trong lòng mình một nén nhang bất diệt và cúi đầu chào kính cẩn vĩnh cửu tất cả những anh hùng và tử sĩ mà tôi đã có cơ hội đứng cùng chiến tuyến.

“Như thế chưa đủ. Vận số tôi còn mạt hơn nữa về sau này khi tôi phải trải qua một lần nữa nhìn Tổ Quốc trong cùng một tâm trạng ngậm ngùi không kém.

 

“Sau khi rời Đà Nẵng, tôi cập Cảng Cam Ranh bằng tàu Hải Quân Việt Nam cùng lúc với Sư Đoàn Thủy Quân Lục Chiến rút trước từ vùng I về. Sau khi chia tay, Thiếu Úy Toản đi ngược ra Nha Trang, còn tôi đi bộ về phi trường Phan Rang để trình diện. Trên đoạn này của Quốc Lộ số 1 tình hình vẫn còn yên tĩnh hơn phía Tây. Có một nhóm loạn binh chận chiếc xe cam nhông có tôi quá giang, nhưng tài xế không chịu ngừng vì sợ bị cướp. Đám loạn binh đã nhắm bắn vào xe nhưng may mắn không ai bị trúng đạn.

“Khi đến được phi trường, tôi đã ở lại đó một đêm, và đã có dịp thăm Đỗ Minh Hùng 72A ở Phi Đoàn 534 Kim Ngưu. Chàng này có một trái tim để yêu rất cuồng nhiệt, bất chấp hậu quả. Vì yêu mà Hùng bị kẹt lại sau tháng 4/75 và phải đi học tập . Lần sau đó chúng tôi gặp lại nhau là ở trong trại cải tạo suốt ba năm trời biền biệt. Thời gian này sẽ được kể sau.

“Ở Không Đoàn 92 Chiến Thuật, tôi được biết phi công Lý Tống của Phi Đoàn 548 Ó Đen đã nổi tiếng sát Cộng bị chúng treo giá đầu anh trên tần số liên lạc. Cuộc chiến đấu chống Cộng can trường của riêng anh vẫn tiếp tục với nhiều chuyện hy hữu sau này mà ai cũng biết đến. Lúc đó một phi công khác của Phi Đoàn 534 là Thiếu Úy Lộc Xích Lô vừa bị bắn rớt ở mặt trận Khánh Dương. Anh đã được các phi công trực thăng can trường, trong đó có một bạn 72A là Thiếu Úy Nguyễn Văn Bực, bất chấp lửa đạn bay vào cứu ra vùng an toàn. Bực à, tôi cám ơn và phục các bạn lắm. Tôi ví phi công trực thăng các bạn là những 'biệt cách hành' như Lôi Hổ của Bộ Binh. Trong các phi vụ anh hùng của các bạn, các bạn đã vừa 'gần đất xa trời' mà vừa còn thực sự đối diện địch quân.

“Lúc này ở vùng II, mặt trận Ban Mê Thuột và Khánh Dương ở hướng Tây Quốc Lộ 1 do Nhẩy Dù và Bộ Binh trấn giữ dưới quyền chỉ huy của Tướng Tư Lệnh Phạm Văn Phú cũng đang diễn ra ác liệt. Cũng như những tướng tư lệnh Nguyễn Khoa Nam và Lê Văn Hưng của Quân Đoàn IV, tướng Phạm Văn Phú sau này khi thất trận đã tự sát chứ không đầu hàng. Tổ Quốc và lịch sử sẽ vinh danh họ.”

Tiếp theo đây là đoạn 3 trong phần Ba Năm Lính của Nguyễn Hữu Thiện Tuấn. Phần này có tựa là “Thủ Đô Sài Gòn Vào Cuối Tháng Tư”.

“Từ Phan Rang, tôi về tới Sài Gòn vào giữa tháng 4/75. Tôi vào trình diện Bộ Tư Lệnh Không Quân và trong khi chờ nhận sự vụ lệnh vầ Cần Thơ tái phối trí đơn vị thì tôi lại bị Cu Xê của Bộ Binh chận xét ngay trước phi trường Tân Sơn Nhất và vô cớ chở đi nhốt vào nhà giam Quân Vụ Thị Trấn ở đường Lê Văn Duyệt mất 5 ngày. Sau đó Quân Cảnh Không Quân đến đón về lại cho tôi vào nhà giam của Sư Đoàn V Không Quân nằm thêm hai ngày nữa. Khi Thiếu Tá Hiển Phi Đoàn Phó 528 vào nhận lãnh tôi, hai thầy trò chỉ còn biết lắc đầu nhìn nhau chứ không còn ý kiến gì nữa.

“Tuần lễ cuối tháng 4/75 ở Sài Gòn chẳng khác gì Đà Nẵng vào tháng 3. Sau khi Nguyễn Văn Thiệu từ chức, phi công nội tuyến phản loạn Trung dùng F-5 dội bom dinh Độc Lập vào ngày 28/4, rồi phi trường Tân Sơn Nhất bị nhiều phi cơ A-37 lái bởi phi công Cộng Sản (có cả tên phản tặc Nguyễn Thành Trung) và hai phi công tù binh ở Đà Nẵng (tạm dấu tên) bị chúng cưỡng ép theo để xuất phát từ phi trường Phan Rang vào oanh tạc thì sự rối loạn càng lúc càng gia tăng. Sau khi được biết gia đình đã di tản khỏi Việt Nam trong khi người em trai đang theo đơn vị lính Nhẩy Dù của chàng, tôi yên tâm về Cần Thơ. Sau khi về Cần Thơ, tôi đã quay lại Sài Gòn và quyết định ở lại đó. Lại một lần nữa tôi đau thấu tủy khi chứng kiến cảnh thủ đô thất thủ sau khi Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng.”

Đến đây là chấm dứt phần hồi ký Ba Năm Lính của Nguyễn Hữu Thiện Tuấn. Xin đón xem phần Ba Năm Tù ở chương sau.
Cùng trong đêm 29/3/75 tại Đà Nẵng mà Cộng quân pháo kích nặng nề vào phi trường đó, Mai Ngọc Trai và Lê Minh Bảo tức Bảo Nhí nằm trong hầm trú ẩn chờ trời sáng. Trong ngày hôm đó, Trai đã giúp cho gia đình cô bạn gái tên Lan gồm có Lan, mẹ, và và cậu em bẩy tuổi của Lan vô phi trường để xin theo C-130 chở thân nhân về Sài Gòn trước nhưng có tin sắp bị pháo kích nên phi vụ bị hủy bỏ. Những tiếng nổ long trời liên tiếp trong đêm đen mịt làm cho đêm kéo dài như bất tận. Khi ngưng pháo vào lúc bốn giờ sáng thì trên một chiếc Vespa, Trai đã đèo Bảo, Lan, và cậu em chạy lên phi đoàn. Khi tới nơi thì một đoàn người đã chờ sẵn tự bao giờ. Đó là những thân nhân của các chiến hữu Không Quân. Trong ánh lửa cháy lập lòe, nét mặt ai cũng đầy sợ hãi. Phi đoàn chỉ còn lại Thiếu Tá Vinh là Trưởng Phòng Hành Quân. Trong khi ông điểm danh từng người của phi đoàn thì Cộng quân bắt đầu pháo kích trở lại làm cho các thân nhân gào khóc vang lên và bỏ chạy tán loạn. Lúc đó Thiếu Tá Vinh yêu cầu mọi người ra phi đạo để tìm phi cơ mà đi kẻo trễ. Khi ra tới phi đạo thì Bảo tìm được một chiếc L-19 lành lặn là leo ngay lên. Trai vội đẩy Lan, cậu em, và mấy người nữa lên chiếc phi cơ đó, rồi Trai và Thiếu Tá Vinh chạy đi tìm chiếc khác. Khi Trai tìm được một chiếc L-19 nhẩy lên mở máy xong nhìn lại thì thấy có thêm năm người lính nữa trên tàu. Định taxi ra phi đạo nhưng thấy Bảo đã cất cánh và phi đạo đầy xe cộ do người ta chạy bỏ lại nên Trai bèn cất cánh ngay trên taxiway. Bình thường chiếc tàu chỉ chở có hai người bây giờ phải chở gấp ba, nó lăn bánh nặng nề chập chạp và gầm gừ mãi mới cất khỏi mặt đất. Tới cuối phi đạo Trai cho tàu quẹo trái lừ đừ bay, khi qua đèo Non Nước thì nghe một tràng tiếng súng liên thanh nhưng may mắn không trúng tàu. Khi ngoái nhìn sau lưng thì Trai thấy những anh lính còn mang theo lủ khủ nào là M-16, hành trang, cùng bao nhiêu thứ linh tinh khác. Trai nói họ vất bỏ xuống biển cho nhẹ, nhưng có người năn nỉ xin giữ lại túi gạo vì lý do là không có ai là thân nhân ở trong Sài Gòn cả, nếu vất đi rồi thì không biết lấy gì ăn.

Sau khi vứt bỏ bớt hành lý thì Trai cho phi cơ bình phi ở một ngàn bộ vì trần mây phủ kín. Tàu cứ theo bờ biển bay về hướng Nam. Dọc đường có tiếng gọi cầu cứu trên vô tuyến và có nhiều trực thăng đáp vì hết xăng nhưng Trai không thể làm gì giúp họ dù hết sức chua xót trong lòng. Vào tới Quảng Ngãi thì trời bắt đầu nắng tốt. Trai lên năm nghìn bộ thì thấy phi cơ của Bảo ở hướng 2 giờ. Trai bay đến gần và ra hiệu cho Bảo theo Trai về Nha Trang. Gần tới Ninh Hòa thì Bảo ra hiệu cần đáp vì hết xăng rồi từ từ hạ thấp rồi mất dạng sau màn mây. Trong khi Trai còn hoang mang chưa biết phải xử trí thế nào thì mấy người lính phía sau lên tiếng khống chế buộc Trai phải tiếp tục bay về Nha Trang chứ không thể đáp vì sợ bị Việt Cộng bắt. Sau khi đáp ở Nha Trang an toàn, Trai vào Không Đoàn Bộ Không Đoàn 62 và báo cáo phi cơ Bảo mất tích, hy vọng họ sẽ tìm ra Bảo và chị em Lan. Số phi cơ của hai phi đoàn 110 và 120 về đến Nha Trang hơn mười chiếc, với hơn phân nửa nhân viên của hai phi đoàn còn kẹt lại hay đã mất tích rồi. Đại Tá Lạc Không Đoàn Trưởng Không Đoàn 62 tiếp đón và kêu gọi những người mới về trình diện để bổ xung quân số cho Phi Đoàn 114 tại đó, nhưng Thiếu Tá Hào Phi Đoàn Phó 120 nói nhỏ anh em ra kêu phi đạo đổ xăng để về Sàigòn. Trong khi Trai còn đang bồn chồn lo lắng thì Bảo tìm tới nơi xuất hiện và kể rằng may mắn sao khi phi cơ xuống thấp Bảo thấy phi trường Dục Mỹ và được tiếp xăng và cất cánh lại mà không bị trở ngại gì.

Sau khi đoàn tàu cất cánh trở lại thì Thiếu Tá Hào dẫn đầu về Sàigòn. Lần này thì chị em Lan cùng vài người nữa đã lên con tàu cũ kỹ nhưng chung tình của Trai. Đoàn tàu lấy hướng Tây Nam trực chỉ. Trai lên cao độ bẩy ngàn bộ, mắt luôn đảo nhìn các phi cụ và cầu mong cho không bị trục trặc gì. Hơn ba giờ sau thì Biên Hòa hiện ra trước mặt. Trai nhận rõ từng làng xóm của chính quê mình. Trên tần số 118.0 VHF, Trai gọi:
–Tân Sơn Nhất đây Tango Papa .
Khi nghe đáp “Tango Papa đây Tân Sơn Nhất”, Trai tiếp tục:
–Tango Papa chúng tôi cao độ 3000 cách 10 dặm hướng Đông Bắc xin chỉ thị hạ cánh.
–O.K. Chấp thuận hạ cánh phi đạo 25 trái gió êm.
–Tango Papa nhận rõ, cám ơn bạn.
Sau khi liếc mắt nhìn thấy người yêu bên cạnh thật gần đang nhìn mình thán phục, Trai chạm bánh nhẹ nhàng như một cánh bướm si tình. Sau khi cho phi cơ vào chỗ đậu ở sân vãng lai và thở phào nhẹ nhõm, Trai quay lại thì thấy hai chị em Lan đôi mắt đỏ hoe vì khóc. Hóa ra giờ này đến chỗ an toàn rồi hai người mới nhận thức ra cảnh biệt ly không còn bên bà mẹ.

Về Sàigòn rồi Trai mới biết rằng các vị chỉ huy nhà ta đã rời Đà Nẵng tự bao giờ. Họ mang theo vợ con, có người còn mang theo cả con chó, về Sàigòn bình yên. Chỉ có mấy thằng trẻ khờ khạo ở lại chiến đấu. Thấy vậy Trai mới kính phục Thiếu Tá Vinh đã lo cho đàn em tới giờ phút cuối.

Khi ra phố ngày hôm đó, Trai đã cẩn thận không đưa hai chị em về nhà mình vì sợ tai tiếng cho Lan mà đã đưa chị em Lan về nhà bà con của Lan ở Ngã Ba Ông Tạ. Sau khi trình diện phi đoàn tại Biên Hòa, Trai có gặp lại Lan mấy lần, và lần nào cũng bị trách là sao không đến thăm. Trai giãi bày là phải đi làm chứ đâu được nghỉ ở nhà, dù là biết mình bị giận vì bị cho là hờ hững. Lan hối thúc Trai đi xuống tàu để ra biển, nhưng Trai không cam lòng thà chịu chết chung với gia đình vì cha mẹ không đi, và vì thế mà tất cả đều kẹt lại.

Vào cuối tháng 3/75, Đặng Chấn Kỳ từ Phi Đoàn 213 Đà Nẵng về học Khóa 2 Giai Đoạn 2 Quân Sự loay hoay thế nào để khi các anh em khác đã lên C-130 về Sài Gòn hết rồi mà chàng ta còn ở Nha Trang. Kỳ đã vô trại Thiên Nga tìm xem có gặp ai quen không, nhưng thấy trại trống lổng không có một người nào lai vãng. May mà sau đó Kỳ gặp Lê Hoàng Lân và đã quá giang trực thăng của Lân về Phan Rang ngủ một đêm rồi hôm sau về Sài Gòn.

 

Sau khi về Sài Gòn thì Kỳ được lệnh về Cần Thơ tái phối trí cùng Phi Đoàn 213vào khoảng ngày 12/4. Một lần nữa, Kỳ lang thang thế nào đó mà lúc đi lại không có máy bay, và Kỳ đã ở Sài Gòn cho tới ngày 29/4. Chiều hôm đó khoảng bốn năm giờ, Kỳ vô Tân Sơn Nhất và tình cờ gặp Hạo bạn cùng khóa 3 HTTT và Chuẩn Úy Kim ở Trường Quân Sự. Ba người đi tìm được một chiếc máy bay của Ủy Ban Kiểm Soát Quân Sự Bốn Bên nằm trong một hangar. Khi giở nắp đầu máy lên thì không thấy bình điện, nhưng khi lên ngồi check thử thì máy quay, có lẽ là tàu có bình điện nằm phía sau. Thế là Kỳ và Hạo cất cánh chở theo bạn Kim.

Khi cất cánh lên rồi thì Kỳ và Hạo bàn nhau định bay hướng Nam để về Cần Thơ vì không biết các tàu Mỹ đậu ở đâu. Vừa lúc đó thì hai chàng thấy có trực thăng Mỹ cất cánh bên phía Hàng Không Việt Nam và bay ra hướng biển, và thế là hai chàng bay theo. Khi đến bờ biển gần Vũng Tàu nhìn ra khơi, Kỳ thấy có nhiều tàu lô nhô ngoài biển cách bờ cỡ hơn mười cây số. Xăng lúc đó đã gần hết nhưng hai chàng cứ phiêu lưu bay đại ra, và bảo nhau rằng có rớt xuống biển thì cũng ráng lết tới gần một chiếc tàu nào đó cho họ cứu.
Lúc ra khơi được một quãng thì Kỳ thấy có cả tầu chiến cũng như thuyền đánh cá lô nhô ngoài xa, trong số có hai ba chiếc hàng không mẫu hạm và rất nhiều khu trục hạm. Tàu của Kỳ đã đáp an toàn trên chiếc SS Hancock.

Mấy hôm sau chiếc SS Hancock đã sang tới Hải Cảng Cupi của Phi Luật Tân. Từ đó Kỳ đã được chở qua Vịnh Subic bằng tàu nhỏ. Lên bờ là Kỳ được phát một cây thuốc lá, sandwich, cùng một bộ quần áo dân sự và được cho một bao giấy dầu để bỏ bộ đồ bay vào cho tiện xách đi. Chỉ mấy tiếng đồng hồ sau là Kỳ được lên C-141 chở qua Guam mà không phải làm thủ tục giấy tờ chi cả.

Ở Guam, Kỳ lại một lần thứ ba vì cái tật lè phè không bỏ mà lỡ chuyến bay. Đêm trước ngày phải lên tàu về Camp Pendleton ở California, chàng ta đi lang thang về muộn ngủ quên mất nên sáng dậy thì đã trễ chuyến tàu. Một tháng sau, Kỳ đã lên một chuyến khác về Indianatown Gap ở Pennsylvania.

Trên chiếc tàu SS Hancock còn có Nguyễn Xuân Sơn. Rạng ngày 29/4, Sơn đã theo tàu Thiếu Tá Đào Bá Hùng di tản về Tân Sơn Nhất. Sáng 30 thì Sơn theo một chiếc khác bay ra đáp trên tàu Hancock lúc 10 giờ sáng. Số thứ tự của Sơn là 102 trong số 4 ngàn người lên tàu đó. Mấy ngày sau khi tàu về đảo Clark ở Phi Luật Tân, Sơn ngủ một đêm sáng sau lên Boeing 747 về Guam. Ở đó đêm không ngủ được, Sơn thường lên phòng hành chánh xem và thấy có một bà Mỹ da đen có vẻ rất tử tế. Sơn đến bảo với bà rằng mình là một cựu phi công, và bà thông qua giấy tờ cho đi ngay hôm sau. Sơn về lều báo cho mọi người lên xin và cùng được đi nhanh chóng. Sau đó Sơn về Camp Pendleton ở 22 ngày thì được sponsored về Georgia. Khi Đỗ Văn Bính sang sau này, một người bạn của ông sponsor của Sơn đã bảo lãnh Bính về Georgia luôn. Hai chàng đã vừa đi làm vừa đi học cho đến khi Bính về Dallas.

Sau đây là phần chuyện của Đinh Đông Định tự Gà Tây. Sau khi tốt nghiệp Khóa 1 Trực Thăng quốc nội, Định về phục vụ tại Phi Đoàn 221 Lôi Vũ, Biên Hòa. Phi đoàn này được biệt phái cho Sư Đoàn 5 Bộ Binh.
Trong khóa 72A, Định có hai người bạn học cũ là Hoàng Đình Lai và Trương Tấn Phát, tức là Phát Rỗ. Hoàng Đình Lai, cùng ra trường Khóa 1 Trực Thăng với Định, về phục vụ tại Phi Đoàn 223, Biên Hòa. Phi Đoàn này được biệt phái cho Sư Đoàn 25 Bộ Binh. Trương Tấn Phát thì tốt nghiệp Khóa 2 Trực Thăng, phục vụ tại Phi Đoàn 255 Cần Thơ.

Vào đầu năm 75, Định ra Nha Trang học Giai Đoạn II Quân Sự. Lúc đó có 3 khóa. Định và tôi thuộc Khóa 2. Định, Phát Rỗ, Tuấn Đầu Bò, Trọng Đen, và tôi đã mướn một căn nhà làm nơi tạm trú. Nhà bên cạnh thì có Lộc Sữa và Tuyển 72E ở trọ. Trong căn nhà đó có một người đàn bà trẻ tên Dung có đứa con trai nhỏ đang ở cùng với bà mẹ nữa.

Ngày 28/3 Định, Tuyển, và tôi được lệnh về trình diện đơn vị trong vòng 24 tiếng đồng hồ. Phát Rỗ thì bị kẹt lại vì chưa có lệnh. Khi Định ra hậu trạm Nha Trang thì thấy có hai chiếc C-130 nhưng có tới cả 300 chàng hoa tiêu thuộc Khóa 2 và Khóa 3 Quân Sự đang chờ. Những chàng hoa tiêu này bị quân cảnh ngăn không cho lên tàu vì có những người đang bận rộn đưa ghế sô pha và tủ lạnh lên hai chiếc tàu đó.

Sau khi chờ đợi được vài tiếng đồng hồ thì một ông trung úy trong khóa 2 quân sự tuyên bố tan hàng để chạy. Không biết làm gì, Định và Chánh Lơ Xe bỏ ra trại gia binh nhậu. Ba tiếng đồng hồ sau khi hai chàng trở lại thì không thấy anh em đâu mà chỉ có Phát Rỗ đang dẫn một đứa bé trai ba bốn tuổi, lúc hỏi ra thì mới biết rằng đó là đứa con trai của bà Dung ở nhà bên cạnh nhờ Phát dẫn chạy về Sài Gòn dùm.

Ba chàng và đứa bé đứng chờ hồi lâu thì có mấy chiếc C-130 đáp xuống. Khi Chánh Lơ Xe leo lên được chiếc thứ hai thì dân chúng đã lên chật hết. Phát Rỗ bỏ đi hồi lâu trở lại kéo theo hai ông mang lon trung úy. Họ hỏi Định có phải là hoa tiêu trực thăng hay không, và khi Định xác nhận thì họ chở ra một chiếc trực thăng đang đậu trong hangar và bảo là mới kiểm kỳ xong. Khi Định check tàu thì thấy thiếu bình điện. Khi hai ông trung úy kia tìm được bình điện CPU lớn mang về quay được máy thì Định ngồi ghế pilot, Phát ngồi ghế copilot, và chở thêm được khoảng một tá lính nữa phía sau.

Khi cất cánh được rồi, Định bình phi ở 3000 bộ và cứ nhắm hướng Phan Rang mà bay. Khi đáp xuống phi trường Phan Rang đổ xăng xong vừa cất cánh lên lại thì một chiếc xe Jeep ở đâu chạy tới và mấy người trên xe nhẩy xuống chĩa súng vào tàu bắt đáp. Lúc đáp xuống thì mới biết cầm đầu mấy binh sĩ đó là Trung Tá Bút Không Đoàn Trưởng ở Pleiku di tản về.

Sau khi Định trình bày rằng mình thuộc quân số Biên Hòa thì Trung Tá Bút bảo ra phi đạo chờ tàu về. Sau đó thì Định gặp lại Lưu Khải Minh. Thế là Minh, Phát, Định, và đứa bé dẫn nhau ra phi đạo. Trên đường đi lại gặp hai đứa trẻ lạc cỡ 10, 12 tuổi dẫn theo luôn, tổng cộng là 6 người. Sau khi chờ hết khoảng 24 tiếng đồng hồ thì có máy bay vận tải của Mỹ đáp xuống, nhưng dân chúng quá nhiều nên anh em không lên được. Có những người lính chen lấn đạp lên những người khác để lên tàu. Thấy cảnh đó quá chướng tai gai mắt, Định và Phát nắm giò mấy tên kéo xuống dộng tơi bời. Một lúc sau thì có hai sinh viên sĩ quan đến bảo rằng có một chiếc trực thăng ai bỏ ngoài đầu phi đạo. Định ngần ngại vì cho rằng có lẽ đó là một chiếc tàu hư nên bị bỏ lại, nếu bay nó mà bị crash thì không biết tìm được ai để cứu mình.

Trong khi mấy anh em và ba đứa bé đang đi lang thang thì Định gặp một ông trung úy tên Đạm là staff pilot trước đó ở Đà Nẵng di tản về Sài Gòn và đang ra trở lại Phan Rang để tìm vợ và con. Định rủ ông ra chỗ chiếc trực thăng để xem nó còn bay được hay không nhưng ông từ chối vì tìm vợ con chưa ra trong những đám người hỗn độn trong phi trường lúc đó. Định kêu ông đưa hình vợ con cho Phát đi tìm, để ông ta và Định ra xem tàu.

Bởi đầu phi đạo cách đó khá xa mà trời thì đã gần tối, hai người ngần ngại vì sợ trong bóng tối đó mà lần ra đầu phi đạo thì bị an ninh phi trường bắn lầm. May sao vừa lúc đó có một chiếc xe quân cảnh có đèn chớp do một người lái tới đậu ở đó rồi bỏ đi để chìa khóa công tắc trong ổ. Định và Trung Úy Đạm nhẩy lên mở máy xe bật đèn chớp lái ra đầu phi đạo. Khi hai người tìm được chiếc tàu thì trời đã tối mịt. Trong bóng tối, hai người dùng tay sờ soạng thấy main rotor, tail rotor, cùng chong chóng đuôi còn đủ cả. Mừng quá, hai người quay trở lại chỗ cũ. Lưu Khải Minh vô phòng huấn luyện A-37 lấy được bốn chiếc nón bay có mặt nạ dưỡng khí loại dùng bay phản lực. Gặp lại Phát thì may sao hắn đã theo tấm hình mà tìm được vợ con của Trung Úy Đạm.

Cả đám lúc đó đã đói lả người nên dẫn nhau đi tìm thực phẩm. Trong một barrack bỏ không, họ đã tìm được gạo và bắp cải mang về cho bà vợ của Trung Úy Đạm nấu cơm ăn.

Sau khi cơm nước xong, cả bọn bàn nhau rằng đi ngủ để sáng mai đi sớm. Định cởi đôi giày civil để dưới chân nằm ngủ mới được nửa tiếng đồng hồ thì bị Phát Rỗ đá vào chân hỏi "giày mày đâu rồi?" Khi biết
rằng đôi giày của Định đã bị ai lấy mất, Phát chạy đi tìm một lúc thì thấy một anh lính đang mang bèn đòi lại và mang về cho Định.

 

Phi trường Phan Rang đêm đó bị pháo kích lai rai. Đám người ngủ chập chờn đến 5 giờ sáng thì cùng lên xe Jeep chở nhau ra đầu phi đạo. Leo lên chiếc trực thăng bỏ không lúc đó gồm có vợ chồng Trung Úy Đạm với 3 con, Định, Phát, Minh, một hoa tiêu L-19 thuộc khóa đàn em, hai đứa trẻ lạc, và đứa nhỏ mà Phát nhận mang dùm. Trung Úy Đạm ngồi ghế hoa tiêu trưởng và Định ngồi ghế phó. Tàu cất cánh xong xem lại thì thấy gần hết xăng chỉ còn cỡ từ 300 tới 400 pounds, tức là chỉ bay được cỡ 20 tới 30 phút là hết cỡ. Khi tới ụ đổ đầy xăng xong thì người lính giữ trạm xăng thấy lạ với những chiếc nón có mặt nạ dưỡng khí mà hoa tiêu trực thăng bình thường không dùng nên hỏi "mấy anh đi đâu?" Khi nghe nói rằng tàu đang đi về Sài Gòn thì hắn nói "cho em đi với". Thế là thêm một hành khách nữa.

Tàu vừa cất cánh lên trở lại thì đèn engine chips detector sáng lên báo hiệu có mạt sắt trong máy. Đây là một triệu chứng nguy hiểm, vì nếu mạt sắt nhiều gây cản trở cho sự chuyển động của các cơ phận thì máy tàu có thể bị nổ. Định nhấn tắt chiếc đèn này, và tàu hướng về miền Nam theo ven biển mà bay.

Thời tiết lúc đó rất xấu với mây mù nên tầm nhìn rất giới hạn. Đang bay tự nhiên Định có linh tính không lành bèn kêu Trung Úy Đạm hướng tàu ra biển. Vừa đổi hướng xong thì vừa vặn lúc nhìn thấy nguyên dãy núi Bình Tuy hiện ra bên phải thân tàu, nếu chậm trễ trong giây phút thì đã đâm vào sườn núi.

Sau khi vòng theo sườn núi đáp xuống Bình Tuy thì Định vô trụ sở quận hỏi lấy xăng. Dù bị hỏi phiếu xăng không có, phi hành đoàn đã được cho xăng để bay tiếp. Khi cất cánh lên lại, Định đã dùng tần số FM để gọi phi đoàn của mình, nhưng tần số đã đổi nên không còn gọi được nữa. Lúc đáp xuống Tân Sơn Nhất thì một đám hoa tiêu của Phi Đoàn 215 Thần Tượng thấy tàu sơn phù hiệu của phi đoàn mình đã ùa chạy ra coi ai đã bay về được trễ như vậy. Khi phi hành đoàn bước xuống, họ đã ngạc nhiên khi thấy Trung Úy Đạm mang phù hiệu Sư Đoàn I Đà Nẵng, Định mang phù hiệu Sư Đoàn III Biên Hòa, và Phát mang phù hiệu Sư Đoàn IV Cần Thơ. Thật là một phi hành đoàn hy hữu của Không Lực VNCH chưa từng thấy trước đó.

Sau khi thở một hơi dài, Định đã dẫn hai đứa nhỏ lạc ra đón xe xích lô máy bảo chở chúng về cái địa chỉ của thân nhân mà chúng giữ được trong người. Tắm rửa xong, Phát và Định chở đứa con của người đẹp Dung về giao cho bà nó ở Sài Gòn.

Sau khi về Sài Gòn được một ngày thì Định được gọi lên Biên Hòa trình diện. Cùng đi trình diện với Định có Trung Úy Khoa trong Khóa 3 Quân Sự và Đỗ Văn Bính.

Sau đây là những giòng của Nguyễn Văn Bực.
"Trong những ngày cuối tháng 4/75 Nguyễn Văn Hóa và tớ có cùng tâm sự giống nhau. Buồn nhất là chiều hôm ở phi trường Liên Khương Đà Lạt nhìn cảnh chạy loạn mà lòng tớ đau xót vô ngần. Hóa đã khóc làm cho tớ muốn khóc theo. Tớ đã không khóc liền khi ấy mà đã quay mặt đi nơi khác rồi mới khóc thật nhiều. Đó là lần cuối tụi tớ bay ở Vùng II đầy núi rừng trùng điệp.

"Những ngày tiếp theo là vào Biên Hòa, rồi Tân Sơn Nhất, rồi xuống Bình Thủy chiều 29/4/75. Gặp Đinh Đông Định và Liêu Huỳnh Phong ngồi trực tàu và ăn cơm, tớ có hỏi 'Sao mà còn ngồi đây?' Hai ông thần chẳng trả lời mà chỉ ngó tớ, không biết hai ông đang nghĩ gì. Tớ chạy ra phố Cần Thơ với Nguyễn Văn Hóa tìm mua được ổ bánh mì. Đó là ổ bánh chót mà tớ mua trước khi rời Việt Nam. Tớ giữ được ổ bánh đó cho đến khi đến Đệ Thất Hạm Đội.

"Trong khi tớ và Nguyễn Văn Hóa đang nổ máy tàu để ra khơi thì gặp Đinh Đông Định và một ông nữa. Vì mải check tàu không để ý nên tớ không nhìn rõ ông này là ai, nhưng có lẽ là Hứa Văn Bảo hay Liêu Huỳnh Phong gì đó. Nhìn thấy tớ hai ông liền tuột xuống, không hiểu tại sao. Khi nào có dịp gặp lại Đinh Đông Định thế nào tớ cũng sẽ hỏi."

Trở lại những ngày cuối tháng 3/75, lúc tôi trở lại Sài Gòn khi chưa kịp hoàn tất Giai Đoạn II Quân SựÏ ở Nha Trang thì được cho hay Phi Đoàn 112 Thanh Xà của tôi đã về đóng ở Tân Sơn Nhất. Ngày đó tôi không có thì giờ suy nghĩ nhiều về những sự việc xẩy ra, nhưng sau này nghĩ lại tôi thấy việc ra Nha Trang học Giai Đoạn II Quân Sự thật vô lý. Chiến cuộc ở khắp các vùng đang nóng bỏng mà tự dưng hàng trăm phi công lại được đưa ra Nha Trang để học mất cả mười sáu tuần lễ là nghĩa lý gì? Đêm đêm tôi ở trong căn cứ bị pháo kích đều đặn. Cũng như thời ở Biên Hòa trước khi ra Nha Trang học Giai Đoạn II Quân Sự, đêm nào tôi cũng thức dậy ở dưới hố trú ẩn sau khi viên đạn pháo đầu tiên đã nổ. Bây giờ thì có khác hơn một chút vì khi ở hố trú ẩn lục tục đi lên lầu các barracks để ngủ lại ngoài những phi công ra còn có vài người khác phái. Họ là vợ của những phi công khu trục vô phi trường chờ giấy lên C-141 đi ra nước ngoài. Trong số các phi công khu trục, có nhiều người đã có vợ con đi rồi. Họ rất hoang mang vì không biết vợ con họ đi đâu và sẽ ra sao.

Phi Đoàn của tôi lúc đó là rắn không đầu, bởi Trung Tá Phi Đoàn Trưởng đã lên Long Bình học Tham Mưu Cao Cấp. Đó lại là một chuyện lạ nữa, bởi trong khi chiến cuộc đang tồi tệ như thế thì các phi đoàn trưởng được gọi đi học Tham Mưu Cao Cấp để làm gì? Tôi không nhớ có thấy ông phi đoàn phó trong những ngày đó hay không mà chỉ nhớ ông Đại Úy Sơn Trưởng Phòng Hành Quân ngày ngày vẫn còn cắt các phi vụ cho chúng tôi bay. Trong những ngày này, Tân Uyên ở hướng Bắc Biên Hòa bị địch quân vây chặt. Trong khi dân chúng xuống ghe di tản về bờ phía Nam của con sông thì địch quân bám sát phía sau. Cứ hễ dân ra khỏi tới đâu là chúng tôi được chỉ thị cho khu trục dội bom tới đó. Tân Uyên có ba cái nhà thờ có mái cao. Thoạt đầu chúng tôi được lệnh khi cho khu trục đánh bom phải chừa ba cái nhà thờ đó ra vì có dân ở trong đó. Đến khi được lệnh thả bom vào nhà thờ luôn vì dân đã đi hết, tôi bàng hoàng chợt hiểu là Tân Uyên đã mất. Chỉ có trong vòng một tuần lễ mà một thành phố trù phú đã hoàn toàn thành bình địa. Khi chúng tôi rời Tân Uyên sau khi chuyến ghe di tản dân chúng cuối cùng tách bến thì ngay cả nhiều mảnh đất ngay bờ sông cũng đã bị bom sạt đi xuống sông luôn.

Ngoài các phi vụ ở Tân Uyên ra tôi còn bay ở Bình Dương và Củ Chi trong những ngày chót. Sau khi kho xăng của địch ở Củ Chi bị trúng bom, nó đã bốc cháy liên tiếp trong nhiều ngày trời với khói bay cao tới hơn sáu ngàn bộ. Đại bác phòng không của địch lúc đó đã được mang ra phô trương tối đa. Những viên đạn đại bác bắn không trúng máy bay nổ trắng trời như hoa trên tầm bay của L-19.

Chiều ngày 21/4, khi các phi công Việt Nam còn bay theo phi vụ lệnh ở trên không trung thì qua đài phát thanh họ đã nghe tiếng nói của Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu trách người Mỹ đã bỏ rơi miền Nam và từ chức nhường quyền lại cho Phó Tổng Thống Trần Văn Hương. Tôi nghe bài diễn văn từ chức mà trong đó Tổng Thống Thiệu đã quy lỗi cho nước bạn đồng minh khi đang bay cho tiểu khu Bình Dương. Vì trời xấu mây nhiều không trông thấy gì, tôi nghe theo lời quan sát viên về bay ngay trên trường đua Phú Thọ. Tôi bay vòng vòng rút thuốc lá châm lửa hút, nhìn từng chuyến C-141 cất cánh từ phi trường Tân Sơn Nhất mà thấy dửng dưng không vui không buồn.

Một buổi chiều trong một ngày sau đó, Không Đoàn Trưởng Không Đoàn 23 Chiến Thuật Hoàng Thanh Nhã đã họp những hoa tiêu trong không đoàn, trong đó có tôi, cho biết rằng có những chiếc tàu hàng không Việt Nam đã qua đáp ở U-Tapao, và ông khuyên chúng tôi nên tự tìm hướng bay cho mình khi khẩn cấp. Tôi nghĩ rằng ông là một người đàn anh có lương tâm đã có lời nhắn nhủ đàn em dù không thể trực tiếp nói lên lời từ giã.

Ngày 28/4 chúng tôi lại nghe ông Trần Văn Hương từ chức và trao quyền lại cho Đại Tướng Dương Văn Minh. Hôm đó thì hình như các chuyến C-141 đã đưa hết những người hành khách chờ ở phòng đợi cùng trong phi trường Tân Sơn Nhất nhưng được ra vào bằng một cổng riêng bằng những chuyến xe buýt xám của quân đội Mỹ.

Trong ngày 29/4 khi tòa đại sứ Mỹ bắt đầu di tản là đa số các phi công chiến đấu của Sư Đoàn 3 đã kéo về Cần Thơ. Tôi là thằng chậm chân nhất của phi đoàn 112. Sau khi nhìn tận mắt chiếc AC-119 bị bắn đứt đuôi chúi đầu xuống đất ngay phía bắc phi trường Tân Sơn Nhất , tôi vẫn còn lảng vảng ở ngoài sân phòng đợi hút thuốc vặt uống cà phê chờ lệnh gọi đi bay. Mãi đến gần giữa trưa, tôi mới ngạc nhiên sao chưa thấy ai điều động phi vụ của mình và vào phòng trực hành quân định hỏi thì mới vỡ lẽ ra là không còn ai ở đó cả. Tôi lấy chiếc xe gắn máy chạy ra chỗ tàu đậu thì thấy có những người lính cơ hữu chạy lanh quanh. Thấy một Thiếu Úy Quan Sát Viên khóa đàn em mà tôi nhớ mặt đang chạy lang thang, tôi gọi chạy theo tôi. Chúng tôi cùng một ông thượng sĩ lớn tuổi hơn nhẩy lên một chiếc tàu lành lặn nhưng khi mở máy thì bình điện đã hết. Trên nguyên tắc thì tàu hành quân bao giờ cũng trang bị sẵn sàng xăng nhớt và bình điện tốt, nhưng vào những ngày chót những người lính bảo trì ở phi đạo đã mang cất hết các bình điện tốt. Tôi dẫn hai người chạy qua từng tầu một trong suốt dẫy, và chiếc nào tôi mở cửa thò tay vào bật công tắc quay máy thì bình điện cũng chết. Cuối cùng khi gặp một chiếc quay được cánh quạt, tôi vội bảo hai người lấy chèn bánh và leo lên. Trong khi tôi taxi ra cất cánh thì một đoàn người cả đàn ông lẫn đàn bà chạy theo hai bên tàu, có một chị cứ vừa chạy theo vừa giơ một đứa trẻ sơ sinh về hướng tôi. Tôi biết là không thể dừng bánh được vì nếu cả đám người đó mà cùng tranh nhau lên tàu thì chắc chắn là chết cả. Khi ra tới phi đạo thì hỡi ôi ngổn ngang những bom đạn của vài thằng hèn chạy trước nào đó đã bỏ lại cho nhẹ cánh. Tôi đành cất cánh khẩn cấp, tức là đạp thắng và tống hết ga chờ cho cánh quạt quay hết tốc lực rồi mới nhả thắng cho mấy bay chạy và vừa thấy đủ tốc độ là nhấc tàu lên liền. Trong khi tàu đang gia tăng tốc độ trên phi đạo, tôi phải chạy ngòng ngoèo tránh miểng đạn pháo kích nằm đầy trên taxiway như một thằng điên, bởi sợ cán trúng bể bánh thì coi như là lúa luôn.

Sau khi đã quẹo rời phi đạo, tôi nhấn nút thả hết bốn cặp hỏa tiễn khói cho nhẹ tàu thì chỉ có hai cặp là chịu rớt, còn hai cặp thì treo tòng teng hai bên cánh. Lúc đó mới biết là chiếc tàu đã bị trúng đạn pháo kích rách tơi tả như một con cá phướng bị cá lia thia đá. Cũng may, bởi nếu tôi cũng hèn như mấy tên kia để thả mấy giàn rocket khói trên phi đạo thì mắc dây tòng teng kiểu đó chắc đã không cất cánh được. Tôi vừa lấy cao độ vừa nhắm chừng Cần Thơ bay tới. Trên đường đi thì hai cặp rocket khói sau khi đong đưa trong gió một thời gian đã lần lượt rơi mất tự khi nào. Khi đáp xong ở Cần Thơ kiểm điểm lại, tôi thấy còn nhiều khuôn mặt trực thăng và L-19 từ Sài Gòn về. Phần những phi công khu trục thì có lẽ đã trực chỉ U-Tapao.

Đinh Sỹ Hưng rời phi trường Biên Hòa bay ra đáp ở chiến hạm Hancock thuộc Đệ Thất Hạm Đội ở ngoài khơi Vũng Tàu vào khoảng sau 1 giờ trưa. Khi vào tới phòng tiếp tân dưới boong tàu, Hưng thấy gần hai mươi cái bàn dài phủ toàn khăn trắng. Trên mỗi cái bàn đó là bánh mì, bánh ngọt, thịt gà tây, cà phê nóng, thuốc lá thơm, và hàng chục chị y tá mặc đồng phục trắng đứng chờ giúp đỡ. Trên tàu lúc đó đã có nhiều phi hành đoàn bay ra trước. Ngày hôm sau, khi nghe tin đầu hàng, anh em đã khóc thảm thiết.
Tối hôm 29/4ù ở Cần Thơ, sau khi ăn chúng tôi còn họp lại nhận chỉ thị bảo phải ở lại chiến đấu cùng với anh em ở Sư Đoàn 4. Khi rời phòng họp ra về cư xá sĩ quan độc thân, tôi đã được bạn Đoàn Anh Thuấn bay A-37 ở Cần Thơ dẫn tới cư xá sĩ quan độc thân gặp Võ Văn Thừa cùng khóa 42 HTQS của tôi ngày xưa để kiếm bản đồ. Sau đó Thuấn mặc thường phục ra ngoài mướn phòng khách sạn ở để sáng sau về Sài Gòn. Thừa nhường phòng cho tôi ngủ, trong khi hắn thì lại chuẩn bị xe Honda rời căn cứ. Hỏi thì hắn bảo rằng có thương một cô giáo nhà cách phi trường 30 cây số, và hắn sẽ ra gặp cô. Tôi đã cố can gián nhưng hắn không nghe. Đó là lần cuối tôi được biết tin của hắn. Sau khi Thừa đi rồi, tôi tẩn mẩn xem mấy cái bản đồ không lưu dán trên vách nứa ngăn buồng của Thừa với buồng trong và tìm thấy một bản đồ có vẽ phi trường Cần Thơ và phi trường U-Tapao với khoảng cách chỉ vài phân nhưng cũng đủ cho thấy phương hướng. Lúc đó tôi mới thực sự biết U-Tapao nằm ở đâu trên quả địa cầu.

Khoảng 10 giờ rưỡi sáng ngày 30/4 thì ông Dương Văn Minh tuyên bố đầu hàng. Tôi và các anh em chạy về hướng phi đạo nhưng các đơn vị phòng thủ của Sư Đoàn 4 còn chăng kẽm gai không cho những ai không có phi vụ lệnh ra phi đạo. Một giờ sau đó những anh em này mới mở hàng rào kẽm gai cho vào, và những phi công chiến đấu cuối cùng mới cất cánh, kẻ thì đi U-Tapao, kẻ thì ra các chiến hạm Mỹ. Khi đáp xuống U-Tapao hôm đó với hai người khách “quá giang” ở ghế sau, tôi đã ngạc nhiên khi có hai thanh niên mặc thường phục đèo nhau trên một chiếc xe Honda chạy ra sơn mất lá cờ và số tàu. Khi được chở về nơi tạm trú, tôi càng hết sức ngỡ ngàng khi thấy đã có rất nhiều người ở trong mấy cái lều khổng lồ. Hỏi ra thì đã có ba ngàn người tời đó trước tôi.

Theo lời Võ Thanh Hà kể lại thì một tuần trước khi hạ màn là vợ con của các phi công ở Cần Thơ đã được cho vô phi trường để đi Mỹ. Trong cùng lúc đó một hôm trong một phi vụ mà Hà bay chiếc C&C với Trung Tá Không Đoàn Trưởng Nguyễn Kim Huờn, và Mai Thanh Hoàng đi cùng một ông Trung Úy. Sau khi cất cánh ở Cần Thơ vào lúc 11 giờ trưa được 15 phút thì tàu của Mai Thanh Hoàng bị bắn trúng rớt nằm trên ngọn của một đám cây dừa. Ông trung úy hoa tiêu chánh bị kẹt một cẳng dưới bảng phi cụ không rút ra được, trong khi Hoàng không biết làm sao mà leo ra tuột xuống một cây dừa được và bỏ chạy. Trong khi hai chiếc gun ships bay vòng vòng yểm trợ thì chiếc C&C đã đáp xuống nhưng không biết làm sao. Sau khi gọi về cầu cứu thì một chiếc Chinook tới, nhưng vì cánh quạt chiếc UH-1 đã gãy mất nên không có chỗ để câu. Cuối cùng những người dân địa phương đã hè nhau chặt giúp các cây dừa cho máy bay rớt xuống rồi mới kéo được ông trưởng phi cơ ra.

Sau khi mang được ông trung úy trưởng phi cơ ra rồi thì lại phải đi kiếm Mai Thanh Hoàng. Sau đó thì dân chúng báo là đã tìm được một ông phi công ngoài xa lộ. Khi mang được Hoàng về thì đưa thẳng vào nhà thương vì chàng bị gẩy chân. Vợ Hoàng đã từ Sài Gòn xuống lo cho Hoàng, nhưng xui xẻo sao chỉ một tuần sau đó là hạ màn, và bởi Hoàng còn trong nhà thương nên chắc đã bị kẹt lại.

Sáng ngày 30/4 Võ Thanh Hà bay cùng với Trung Tá Huờn trên một chiếc tàu biệt phái chở Đại Tá Bá Quân Đoàn Phó Quân Đoàn IV. Khi đài phát thanh tuyên bố đầu hàng thì phi hành đoàn có hỏi Đại Tá Bá nhưng ông tuyên bố sẽ ở lại vì nghe nói rằng một ông tướng cựu tư lệnh Không Quân sẽ về Vùng IV để tiếp tục chiến đấu. Ông Huờn sau đó đã cất cánh chở theo Hà ra Côn Sơn. Sau khi hạ cánh và cánh quạt chưa ngừng quay, ông và Hà đã leo lên một chiếc tàu dân sự lớn của Phi Luật Tân đậu sát bãi biển, nghe đâu của Mỹ thuê chở người Việt di tản. Tàu này chở cỡ năm ngàn người đi bẩy ngày thì qua tới Phi Luật Tân.

Ở tại trại tạm trú có quân đội Mỹ trấn đóng trong Subic Bay, mỗi người được phát cho một áo thung và một chiếc quần rộng thùng thình. Ở đó có một ngày thì Hà lên máy bay qua Guam. Nơi đây Hà đã gặp một bạn cũ có tới bốn năm cái quần tây, nhưng khi hỏi mượn một cái thì bạn đó đã từ chối.

Một bạn cùng phi đoàn với Hà và cũng ra Côn Sơn rồi qua Guam là Võ Thành Long Châu.
Sau đây là phần kể lại của SVSQ 72A KPH Hồ Đắc Tiến ở Không Đoàn 10 Bảo Trì Tiếp Liệu thuộc Sư Đoàn I Không Quân Đà Nẵng. Tối 28/3 ở Đà Nẵng bị pháo kích tơi tả tới nửa đêm thì Tiến rời đơn vị bảo trì F-5 về tư thất của ông anh rể là Trung Tá Mai Phi Đoàn Trưởng Phi Đoàn 247 Chinook trong phi trường. Từ nửa đêm tới 2 giờ sáng, Tiến ngồi nghe tiếng A-37 và trực thăng cất cánh tránh pháo kích. Sau đó Tiến gọi lên xưởng bảo trì coi anh em cơ hữu ra sao thì có một anh em trả lời điện thoại và bảo rằng, “Giờ này mà ông còn lo gì nữa, tìm đường dzọt đi!” Tiến xách xe xuống Phi Đoàn 247 lúc 4 giờ sáng thì thấy cả phi đoàn vẫn còn đầy đủ ở đó. Khi Tiến hỏi Trung Tá Mai sao không đi thì ông bảo “Đang chờ lệnh của không đoàn.” Khi gọi lên không đoàn không thấy ai trả lời điện thoại, Trung Tá Mai mới ra lệnh cho anh em cơ khí phi hành ra check xăng nhớt và đưa các anh em phi hành hiện diện cùng gia đình lên 3 chiếc Chinook với mục đích là tạm thời bay đi lánh nạn pháo kích. Bay qua khỏi cầu Dalattre thì cả ba chiếc đáp xuống một bãi đất trống gần cầu để kiểm điểm lại thì thấy mỗi phi cơ có hàng trăm người, chưa kể hành lý và xe gắn máy. Trưởng phi cơ gồm có Trung Tá Mai chiếc thứ nhất, Đại Úy Bôi chiếc thứ nhì, và Trung Úy Mân chiếc thứ ba. Trong ba chiếc này chỉ có chiếc thứ nhì là còn đủ xăng để bay về Phù Cát. Khi bay trở lại phi trường Đà Nẵng lấy thêm xăng thì xăng bị khóa nên không lấy được. Tiến gặp một SVSQ KPH 72A lúc đó làm sĩ quan hành chánh tài chánh của Không Đoàn 41 và xin cho anh ấy lên tàu nhưng trưởng phi cơ từ chối vì tàu đã overloaded. Ông hỏi Tiến rằng “muốn 100 người sống hay là chỉ cứu thêm một người để chết cả?” Thông thường thì tàu nào cũng đầy xăng trong tình trạng ứng chiến, nhưng bởi tiếp liệu vừa bị cắt 300 triệu nên tiếp liệu bị cắt, và xăng bị đình động. Chỉ có A-37 mới luôn luôn có đầy xăng vì những phi vụ thả bom mà thôi. Không lấy được xăng, Trung Tá Mai đành ra lệnh cho cả ba chiếc bay ra đáp ở gần cầu Dalattre trở lại, nhưng khi vừa đáp xong có những người lính TQLC tan hàng đang ở đó. Sợ bị cướp tàu, Trung Tá Mai đã ra lệnh cất cánh lên lại. Trong khi Trung Tá Mai chưa biết phải xử trí ra sao thì chiếc của Đại Úy Bôi đã tách ra bay đi riêng. Còn lại hai chiếc, Trung Tá Mai đã làm liều quyết định bay theo Quốc Lộ 1, tức là đường núi, thay vì bay dọc theo bờ biển. Bởi tàu chở quá nặng nên phi cơ bay rất khó khăn. Lúc đó đã sau sáu giờ nên trời đã sáng. Tiến thấy Việt cộng di chuyển bên dưới nhưng chúng không bắn lên, có lẽ vì chúng biết rằng trước sau gì tàu cũng rớt và sẽ bắt sống được cả tàu lẫn phi hành đoàn. Khi đi ngang Sa Huỳnh thì thấy chiếc của Đại Úy Bôi đang ở dưới đất, có lẽ cả phi hành đoàn đã bị Việt Cộng bắt, nhưng không thể cứu được vì hai chiếc đang bay đều đang chở quá trọng tải. Khi đến Quảng Ngãi thì thấy đang do Việt Cộng kiểm soát nên cả hai chiếc hướng về Phù Mỹ bay tiếp. Khi đó thì đèn fuel flow của chiếc do Trung Tá Mai bay sáng đỏ lên, và chiếc kia cũng báo cáo tương tự. Cả hai chiếc phải đáp khẩn cấp xuống ruộng gần quốc lộ bên kia một trụ sở xã gì đó có treo cờ VNCH, may mà không lật tàu. Khi gọi liên lạc phi trường Phù Cát thì được cho hay là đang bị pháo kích nên không tiếp cứu hoặc lấy xăng ra được. Sau khi những người có súng trong phi hành đoàn ra nấp sau những nấm mộ thì thấy có một người cầm súng từ quốc lộ đi vào. Bởi sợ đó là Việt Cộng nên anh em phi hành đoàn đã lên tiếng đuổi đi. Sau khi người đó quay lưng đi thì trong vòng năm phút sau là đạn pháo kích đã rơi xuống trụ sở xã bên kia quốc lộ, và dân làng kêu lên ơi ới, có lẽ vì có người trúng miểng đạn. Tiến lột lon cùng phù hiệu F-5 và từ biệt trước với ông bà cụ rằng “nếu con có gì thì hãy theo xe đò trở lại Huế.” Vài phút sau thì có một chiếc UH-1 từ Phù Cát đáp xuống cho hai thùng đạn M-60 xăng JP-4. Đang loay hoay đổ xăng vào tàu của Trung Tá Mai thì đạn pháo kích vẫn rơi gần bên. Sau khi quay máy và cất cánh lên được tới 10 ngàn bộ thì tàu hết xăng và phải đáp khẩn cấp nhưng may sao đáp được trong phi trường Phù Cát trong khi phi trường đang bị pháo. Khi lấy xăng xong, Trung Tá Mai đã bay trở lại nơi chiếc Chinook kia còn ở lại để tiếp tế xăng cho họ. Sau khi chiếc thứ nhì về Phù Cát thì cả hai cùng bay về tới Nha Trang khoảng 2, 3 giờ chiều. Chuẩn Tướng Nguyễn Hữu Lượng Chỉ Huy Trưởng Sư Đoàn II Không Quân đã gọi phi hành đoàn vào trình diện để bổ xung cho Pleiku, nhưng sau đó lại có lệnh của Trung Tướng Tư Lệnh Trần Văn Minh gọi ra bảo về Sài Gòn. Trên đường về khi ghé Phan Rang đổ xăng thì trời đã tối, và phi trường cũng đang bị pháo kích. Sau đó khi bay qua rừng Sát thì bị dưới đất bắn lên, và trên tàu thì các đại liên cứ theo hướng đạn đỏ mà bắn xuống cùng chuẩn bị sẵn flares để thả chống hỏa tiễn tầm nhiệt. Đến gần Biên Hòa thì lại bị low fuel, nhưng khi xin đáp thì Biên Hòa không cho vì cũng đang bị pháo kích. Thế là hai chiếc
Chinook bay về đáp khẩn cấp ở ngay đầu phi đạo Tân Sơn Nhất khoảng 8, 9 giờ tối.

Sau khi hai chiếc Chinook đáp xong thì có người ra bảo thừa lệnh Trung Tướng Trần Văn Minh ra đón “các anh hùng từ Sư Đoàn I về.” Anh em trong phi hành đoàn lúc đó bất mãn vì các ông lớn ra đi mà không cho hay. Các anh em phi hành đã được đưa vô trại tạm cư gần cổng Phi Long chờ tái phối trí. Trong thời gian anh em đang chờ ở đó thì các anh em từ Pleiku, Nha Trang, rồi Phan Rang lần lượt kéo về. Tiến được tin báo rằng có một bạn KPH 72A tên Hưng đi nhậu với Na ở Phan Rang bị bắn chết.
Trong thời gian chờ tái phối trí, bạn Hồ Đắc Tiến đã đặc trách phân phối các sĩ quan và binh sĩ về các Sư Đoàn III, IV, và V Không Quân. Nơi đây Tiến đã biết rằng trong số tất cả các sĩ quan bảo trì ở Đà Nẵng chỉ có một mình Tiến về được tới Sài Gòn. Trung Tá Bình Phi Đoàn Trưởng Phi Đoàn 253 bị bắn rớt dọc đường Đà Nẵng Nha Trang nhưng được cứu thoát. Tiến nghe nói rằng từ Đà Nẵng trở vào Việt Cộng đã dàn sẵn phòng không dọc theo bờ biển để chờ tàu di tản, bởi vậy nếu tàu của Tiến mà bay theo đường đó thì chắc đã bị bắn rồi.

 

Tối 28/4 Biên Hòa thất thủ. Tất cả F-5 từ Biên Hòa đã về Sài Gòn trong tháng 4/75. Ngày 28/4 một phi công tên là Nguyễn Thành Trung đã thả ở khu F-5 và dinh Độc Lập mỗi nơi một trái bom. Tiến xuống khu F-5 gần phi đạo gặp Trung Úy Thanh thì ông ta đã khuyên Tiến rằng “nếu có chiếc F-5B hai chỗ ngồi nào đi thì đi theo đi, vì bởi gia đình vợ con các pilots đã được cho đi thì tất nhiên họ cũng sẽ đi hết.”

Chiều 28 Tiến về Cư Xá Sĩ Quan Chí Hòa ăn cơm với ông bà cụ rồi vào thì phi trường Tân Sơn Nhất tiếp tục bị pháo kích. Tiến theo ông anh họ là Trung Tá Liên Đoàn Trưởng Liên Đoàn Trợ Lực Biên Hòa đi gặp Chuẩn Tướng Phan Phụng Tiên Tư Lệnh Sư Đoàn V Không Quân để xin giấy phép đi Côn Sơn lập trại gia binh để di tản gia đình Không Quân, vì ở Côn Sơn lúc đó đã có nhiều gia đình binh sĩ Không Quân di tản ra. Khi được sự vụ lệnh ra tới xe buýt thì Tiến bước lui vì không nỡ bỏ ông bà cụ và các em ở lại.

Sáng 29/4 khi phi trường tiếp tục bị pháo thì Tiến rời khu cư xá sĩ quan độc thân ở cổng Phi Long ra giao thông hào gần bệnh xá nấp tránh miểng đạn. Nơi đây Tiến đã gặp Đại Tá Thuật Tham Mưu Phó Kỹ Thuật, và hai người đã chứng kiến chiếc C-119 bị bắn rớt ngay phía Bắc phi trường. Theo như Tiến nghe nói sau này thì chiếc C-119 đó đã là phi vụ cuối cùng do phi hành đoàn tình nguyện đi đánh xe tăng ở hướng bắc của Sài Gòn trong khi nhiều chiếc khác đã bỏ đi hết. Tiến đã thấy hai người từ phi cơ nhẩy ra và đang cháy như hai bó đuốc khi rơi xuống. Tiến nhớ hình như có thấy phòng lái của chiếc C-119 đó rơi xuống. Khi hồi tưởng lại chuyện này, bạn Tiến đã ngỏ lời khâm phục sự can trường của phi hành đoàn.

Khi Tiến bỏ nơi trú ẩn để chạy thì khi qua khu nữ quân nhân đã nghe tiếng gào thét thê thảm vì họ đã bị pháo trúng. Trên phi đạo nhiều phi cơ trúng pháo đang cháy, và một chiếc C-130 bên Air Việt Nam đã bị đứt đôi. Tiến gặp Thiếu Tá Phương bay C-130 lái pickup chở vợ con đi qua. Tiến cùng ông ta kêu một ông thượng sĩ tình cờ ở gần đó đi check tàu. Khi mở máy xong thì Thiếu Tá Phương mở ramp cho khoảng bốn chục người nữa lên tàu.

Khi chiếc C-130 đã cất cánh lên không phận Sài Gòn thì Tiến thấy hai bộ đồ mình đang mặc gồm một bộ quân phục ở ngoài và một bộ dân phục ở trong đều ướt đẫm mồ hôi. Lúc đó Tiến ngồi trong phòng lái và được cho biết rằng tàu đủ xăng để bay tới Nam Dương nhưng Thiếu Tá Phương không biết nên bay đi đâu, vì ông không có chuẩn bị sẵn kế hoạch nào cả, mà liên lạc với Sài Gòn thì không được chỉ thị gì. Thiếu Tá Phương hướng ra Vũng Tàu và gọi U-Tapao thì họ chấp thuận cho đáp.

Khi tàu vừa đáp xuống U-Tapao thì có người ra sơn mất lá cờ Việt Nam trên thân tàu. Tiến thấy một chiếc C-47 đáp với một chong chóng. Riêng phần Tiến thì đến được đây là coi như đã ba lần thoát chết, ở Phù Mỹ, Phù Cát, và Tân Sơn Nhất.

Ở U-Tapao lúc đó mọi người vẫn còn đang chờ lệnh. Ai cũng còn đang lo lắng vì di tản không có lệnh sợ bị đưa về Việt Nam với tội trạng. Một ông tướng Không Quân Thái Lan đã xuống thanh tra coi tàu. Tới khoảng 3 rưỡi 4 giờ chiều thì có một xe canteen tới cho hamburgers và thuốc lá free muốn bao nhiêu thì lấy. Tiến đã lấy hai gói thuốc dằn túi. Sáng hôm sau là 30/4 thì Tiến ra C-141. Khi tàu này đáp ở Subic Bay ở Phi Luật Tân lấy xăng thì trời đã tối. Máy bay cất cánh bay tới Guam. Mọi người được cho vào một khách sạn dành cho Hải Quân Mỹ.

Sau khi đến Guam một tuần thì hồ sơ của Tiến được clear và Tiến được đưa về trại 8 của Camp Pendleton ở San Clemente gần San Diego. Đây là một trại của TQLC Mỹ. Trong trại Tiến đã gặp các anh em 72A KPH như Tân, Thạch, Quý ở Khóa 18 Bảo Trì, Nhượng làm về Tiếp Liệu. Ở đây gần một tháng thì Tiến được sponsored ra và về Sacramento, rồi sau đó thì tự sống lấy thôi.

Sau này Tiến nghe nói rằng Tướng Nguyễn Văn Khánh Tư Lệnh Sư Đoàn 1 Không Quân ra hạm đội Mỹ họp và đã bị giữ luôn ở đó. Người chở ông ra đó là Cao Quang Khôi Phi Đoàn Trưởng Phi Đoàn 213 cũng bị giữ lại. Sau khi được thả ra về Sài Gòn thì Đà Nẵng đã mất và vợ con ông đã bị kẹt lại ở đó và ông bị điên luôn. Sau 30/4 ông đã bị đi cải tạo hết 13 năm trời.

Trần Đôn Điền thì ở Sài Gòn đã chứng kiến cảnh sau đây.
Buổi sáng cuối tháng tư ở Sài Gòn mọi người chạy ngược xuôi y hệt cảnh bầy ong vỡ tổ. Những kẻ hôi của không bỏ lỡ cơ hội, và toàn thành phố giống như một bãi rác khổng lồ. Tôi và một người bạn đèo nhau chạy trên đường Trương Minh Ký về hướng Lăng Cha Cả. Khi gần đến lăng, tôi thấy mọi người chạy tán loạn nên vội tấp xe vào lề. Ngay lúc đó tôi nghe tiến trực thăng gần sát bên tai, khi ngước lên thì thấy có một chiếc trực thăng đang đáp xuống một sân thượng, có lẽ do một anh bạn nào đó của chúng ta đang về đón gia đình. Không may cho anh ta, khi đáp xuống được thì cánh quạt chém vào trụ bê tông của nhà bên cạnh. Máy bay thì không lên được nữa nhưng máy vẫn nổ, có lẽ cho tới khi hết xăng. Cả hai tháng sau đó có dịp đi qua, tôi nhớ vẫn còn thấy chiếc tàu chễm chệ nằm nguyên chỗ cũ.”

Tiếp theo là lời kể của Nguyễn Hữu Thiện Tuấn.

“Một phi công L-19 là Thiếu Úy Hiền Mắt Lồi, một hung thần khét tiếng trong thời gian huấn nhục 72A, đã phải làm một cái force landing xuống đường Nguyễn Hoàng gần trường trung học Petrus Ký. Sau đó tôi đã nhìn thấy chiếc tàu của anh gác cánh trên một cột đèn đường. Minh Voi, một niên trưởng bay L-19 khác, đã kể tôi nghe rằng Thiếu Úy Hiền đã may mắn leo ra được và đi về nhà. Chiếc phi cơ không bốc cháy có lẽ vì đã hết xăng.”

Để chấm dứt chương này, hãy nghe lời kể của Đỗ Minh Hùng.

"Trong mấy tuần cuối của tháng 4/75, dân chúng Sài Gòn nhốn nháo. Kẻ chạy ngược, người chạy xuôi. Không biết họ đi đâu, nhưng mình là lính, phải chờ lệnh cấp trên. Sau này mới biết cấp trên chạy mất đất từ lâu nên chờ mãi chẳng thấy có lệnh lạc gì. Phần gia đình thì tạm yên tâm, vì hai gia đình của tôi và Thiện Tuấn đã đi ra khỏi Việt Nam bình an.

"Tôi còn nhớ buổi chiều hôm đó, bố tôi tất tả chạy vào nhà với giọng bất thường: 'Cả nhà thu xếp lẹ, chỉ lấy những đồ dùng tối cần. Phải đi lên phi trường cho kịp chuyến bay.' Ông nhìn tôi dò hỏi. Tôi trả lời: 'Gia đình cứ đi trước. Con có máy bay, đi lúc nào chẳng được.'

"Người yêu tôi đứng chết trân. Nàng hết nhìn gia đình tôi rồi lại nhìn tôi. Tôi muốn đưa nàng đi, nhưng ngại mang tiếng vì chưa cưới hỏi. Vả lại, có lẽ Thiện Tuấn còn ở đâu đây. Mỗi ngày, tôi và Tuấn đều gặp nhau cà phê cà pháo. Có gì, Tuấn sẽ bàn với tôi. Tên này từng có kinh nghiệm chạy làng ở Đà Nẵng.

"Sáng ngày 29/4, tiếng súng đì đẹt khắp nơi như đêm 30 tết. Thiện Tuấn đi đâu mất tiêu từ mấy ngày qua. Tôi hay mượn chiếc xe Honda 90 mua bằng tiền đi Mỹ của hắn để lên phòng hành quân hay đi chơi với đào. Tôi mặc đồ bay chạy sang nhà người yêu mượn chiếc xe Honda dame của ông chú nàng. Cổng Phi Long mở ngỏ, người ra, kẻ vô. Súng lớn súng nhỏ quẳng đầy đường cùng quân phục, nón sắt, ba lô. Hơi quái chiêu.

"Tôi vào phòng hành quân phi đoàn. Không còn ai. Tôi chạy ra bãi đậu A-37 thì có anh bảo trì cho biết rằng các chiếc tốt đã cất cánh từ đêm trước, còn lại là những chiếc dởm. Bởi tay nghề mình giỏi quá nên không dám liều.

"Đang đứng tần ngần thì một chiếc L-19 taxi ngang. Anh phi công thò đầu ra hỏi: 'Đi không cha nội?' Đi thì đi, một phản ứng tự nhiên. Chưa kịp dọt lên thì ông Thiếu Tá Nghĩa phi đoàn phó phi đoàn tôi ở đâu tới chận lại: Chú Hùng ở lại đi chuyến sau nhé, gia đình anh tất cả đang ở Cần Thơ.' Tôi trả lời: 'Thiếu tá cứ đi trước đi, tôi sao cũng được.'

"Tôi chạy lang thang. Đi chẳng xong, ở thì chẳng biết phải làm gì. Một đám phi công chạy lại, trong đó có ông Đại Tá Thi, phi đoàn trưởng của tôi. Ông bảo ra cơ quan MACV sẽ có trực thăng Mỹ đến đón. Tới nơi thì thủy quân lục chiến Mỹ lên đạn không cho đến gần cửa. Chúng tôi đang đứng lảng vảng, bỗng vang một tiếng nổ chát chúa. Đám thủy quân lục chiến chạy cuống cuồng, la hét rầm rĩ. Sau này tôi mới biết quả đạn pháo kích đó làm tử trận hai anh lính Mỹ, hai người Mỹ cuối cùng chết 'cho chiến tranh Việt Nam'. Một hồi lâu sau thì các anh em phi công mới chui ra từ các hầm trú ẩn.

"Lúc này có thêm một mớ sĩ quan từ bộ tổng tham mưu nhập bọn. Có tiếng trực thăng vọng lại càng lúc càng gần. Rồi đáp xuống là một chiếc tàu mang cờ hiệu Việt Nam. Cả bọn chạy nước rút; tôi tới trước nhất nhẩy ngay vào giữa lòng tàu. Nhìn lên phía trước thấy phi công là một tên 72A là Tạ Hoàng. Tên này mới ở Mỹ về, không biết đã được check ride chưa. Dù sao nó lái được trực thăng còn mình thì không. Tôi hỏi hắn: 'Làm gì mà đáp lang thang ở đây?' Hắn trả lời rằng hắn còn ở đó vì vừa đưa một nàng chạy loạn trong phi trường về nhà xong trở lại. Tôi nghĩ thầm: 'Đúng là phe ta, tới giờ này thấy đàn bà con gái mà đầu óc còn tối thui'.

"Ông phi đoàn trưởng tôi ngồi ghế phi công phụ giúp kiểm soát đồng hồ phi cụ. Chiếc tàu lúc này đã đầy ứ người. Hai ba người ngồi lên cổ và lưng tôi. Tàu cất cánh lên được bốn năm thước rồi rớt uỳnh xuống như cục đá. Tôi thấy đau ở chân, bí tất đỏ thẫm máu. Một anh phi công kêu gọi những ai không biết lái máy bay đi xuống. Nhiều người cự nự. Anh giải thích: 'Các phi công đi được mới đem được thêm máy bay về cứu .' Thế là vài anh bỏ xuống.

"Cất cánh lần này nhẹ nhàng hơn, nhưng con tàu cứ quay vòng vòng. Tôi nghĩ chắc chết. Tàu rớt xuống đất. Các cánh quạt chém đất xoành xoạch. Mọi người nhẩy vội ra và chạy về hầm trú ẩn. Chiếc trực thăng nổ tung.

"Lúc này đám người chia làm hai nhóm đi riêng rẽ. Một bên là nhóm phi công, bên kia là bộ binh. Tôi đi theo thầy tôi. Bây giờ mới có thì giờ tỉnh táo nhìn chân dung các đấng phi hành. Đa số thuộc Phi Đoàn 534 Kim Ngưu. Thiên Lôi 524 và Ó Đen 548 bay mất tiêu từ đêm trước.

"Một chiếc C-119 đang taxi về hướng phi đạo. Chúng tôi lái xe chận đầu phi cơ lại. Phi công C-119 năn nỉ hãy để hắn ra phi đạo rồi hãy lên, chứ đứng chàng ràng là ăn đạn pháo kích một lũ. Chúng tôi thấy có lý nên để hắn đi và chạy theo sau. Tới phi đạo, chiếc tàu nhấn ga cất cánh không đón một ai. Chúng tôi nhìn theo hướng máy bay chửi thề ỏm tỏi, riêng tôi thấy mất mát thật nhiều. Bỗng về phía Hóc Môn có vài ngọn khói đen lằng ngoằng như con rắn hướng về chiếc C-119. Hình như là SA-7. Chiếc C-119 bị rắn cắn đâm nhủi về hướng Chợ Lớn. Chúng tôi thở phào. Thoát một lần nữa. Ở đời có khi cái họa liền với cái may. Cũng còn hên.

"Đói và khát, chúng tôi trực chỉ câu lạc bộ. Cửa có móc xích khóa hai ba vòng. Một tràng M-16 là
cánh cửa bật tung. Cứ như là trong phim mafia. Chúng tôi ăn mì gói sống, uống nước ngọt. Một phi công bước vào tuyên bố anh biết có một chiếc C-130 bay được. Anh cần người biết đổ xăng. May sao trong nhóm tôi có người biết. Mọi người nhào hết lên phi cơ, kể cả nhóm bộ binh, mà phi cơ vẫn còn dư chỗ.
"Tàu từ từ lăn bánh ra phi đạo. Tôi yêu cầu các hành khách ai có súng thì khóa chốt an toàn. Mọi người vui vẻ chuyện trò. Thiếu Úy Khôi khóa 69A trong cùng phi đoàn tôi tuyên bố có mang theo hơn 100 cây vàng. Qua Thái Lan anh em không sợ đói.

"Tôi nhìn ra cửa sổ về những hàng cỏ dài chạy ngược về sau. Tôi nhớ người yêu. Tôi tự hỏi không biết Thiện Tuấn ở đâu. Không có câu trả lời, nhưng sao ở tốc độ quá cao rồi mà máy bay chưa cất cánh. Bỗng máy bay thắng gấp, chòng chành chạy lạc ra khỏi phi đạo, rồi lật nghiêng. Lửa bắt đầu phùn phụt từ cánh trái. Thiếu Úy Sơn Đầu Bò của Khóa 74-08 Sheppard mở tung cửa nhẩy xuống. Tôi nhẩy theo, rồi co cẳng chạy.

"Hơi lửa nóng hừng hực. Tiếng khóc gào từ trong chiếc máy bay vọng ra. Tôi không thể diễn tả nổi cái kinh hoàng lúc đó. Thiếu Úy Sơn không biết nhẩy kiểu gì mà nằm luôn không nhúc nhích. Tôi đứng xa nhìn một cách bất lực. Sau này mới biết anh phi công đã chạy thật nhanh trên phi đạo chỉ để tránh pháo kích chứ chưa định cất cánh. Khi gần đến cuối phi đạo, anh thắng lại tính để đón gia đình anh và gia đình phi công trưởng.

"Chán quá. Thôi đi về. Dù sao vẫn còn người tôi yêu và cũng là người yêu tôi. Chùm bong bóng đỏ đã bay mất rồi. Chỉ còn người nằm chết rải rác. Một phi công tự sát nằm chết cạnh chiếc F-5. Tôi đi tìm chiếc Honda mà tôi đã mượn của chú người yêu tôi. Không thấy. Có một chiếc khác có chìa khóa sẵn. Kệ mẹ nó, ra khỏi phi trường rồi tính. Vừa nổ máy, một anh trung sĩ dọt tới: 'Thiếu úy ơi, xe này của em. Em có giấy chủ quyền đây nè.' Tôi trả lại xe, chẳng cần xem giấy. Khi đi bộ ra phía cổng mới nhớ mình có cái chân đau. Vừa khỏi cổng Phi Long thì một bà mẹ chận tôi lại cho tôi bộ đồ dân sự và bảo thay áo bay ra. Xin cảm ơn các bà mẹ Việt Nam.

"Tôi ghé nhà người yêu trước. Thấy tôi đi bộ vào là nàng biết chiếc Honda đã mất. Nàng lau máu và săn sóc vết thương ở chân cho tôi.
"Tôi đến nhà Thiện Tuấn và hy vọng hắn có đó. Y chang. Hắn đang cởi trần nằm nhìn nước chảy dưới dòng sông. Hắn nhìn tôi cười: 'Ông chạy làm chi cho mệt. Tôi chạy ở Đà Nẵng đủ rồi.'
"Tuấn và tôi chẳng nói gì nhiều. Pha cà phê, châm thuốc lá. Một lúc sau, em một thằng bạn chạy vào đưa tôi một cây súng ru lô. Tôi với Tuấn bàn chuyện tự sát, nhưng không biết thằng nào nên bắn thằng nào trước.

"Cuối cùng chúng tôi vất cây súng xuống sông. Không đi được. Không chết được. Thì phải sống."

Như thế là xong một màn. Kể ra thì khóa 72A có thể được xem là may mắn. Tính sổ lại thì tới cuối tháng tư 75 đó mới có bốn anh em chết: Nguyễn Văn Chiến tức Chiến Răng Vàng, Lê Minh Hải tức Hải Cải Lương, Nguyễn Thanh Quan, và Dương Hồng Sơn. Hình như còn Tuấn Babilac nữa, nhưng chuyện những người đã chết xin để dành cho một chương sau.
 

Mục lục