Thông báo

Collapse
No announcement yet.

Từ "Trường Làng Tôi" đến "Mùa Thu Không Trở Lại"

Collapse
X

Từ "Trường Làng Tôi" đến "Mùa Thu Không Trở Lại"

Collapse
 
  • Filter
  • Giờ
  • Show
Clear All
new posts

  • Từ "Trường Làng Tôi" đến "Mùa Thu Không Trở Lại"

    Mùa Thu Không Trở Lại - Phạm Trọng Cầu - Tuấn Ngọc
    <iframe width="900" height="450" src="https://www.youtube.com/embed/OJXgUXe_SG0" frameborder="0" allow="accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture" allowfullscreen></iframe>


    Từ "Trường Làng Tôi" đến "Mùa Thu Không Trở Lại"


    Hẳn trong ký ức nhiều người vẫn còn nhớ nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu – “Quả chôm chôm biết hát” ngoại hình râu tóc lởm chởm của ông, và nhất là yêu thích những bài hát của ông: Trường Làng Tôi, Mùa Thu Không Trở Lại…

    Từ Trường Làng Tôi....

    Năm 1998, người viết được tháp tùng một đoàn gồm: các cô chú trong Ban Liên lạc cựu tù chính trị Côn Đảo, nhà thơ Kiên Giang, nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu, nhà văn Đoàn Thạch Biền, nhà thơ Nguyễn Bạch Dương, nghệ sĩ Ngô Đình Long… đi thăm gia đình nhà thơ Truy Phong (tác giả trường ca Một thế kỷ, mấy vần thơ) đang sống ở cù lao Quới Thiện (Vĩnh Long).

    Từ thành phố HCM đi xe về đến bến đò Vũng Liêm rồi bỏ xe lại, xuống ghe bầu vượt sông Cổ Chiên vào cù lao. Lượt về, vừa bước chân lên bến đò, nhạc sĩ Phạm Trọng Cầu đã kéo tay tôi và anh Đoàn Thạch Biền: "Đến coi chỗ này, chính là ngôi trường trong bài hát Trường Làng Tôi của tao!". Đó là trường Tiểu Học Vũng Liêm nằm cách bến đò khoảng trăm mét. Chỉ xa có chừng đó nhưng nhìn anh Phạm Trọng Cầu chống gậy đi khá khó khăn (anh có một chân giả), chúng tôi thật ái ngại… Đến cổng trường, anh đứng làm mẫu để chúng tôi chụp vài tấm hình. Ngôi trường trước mắt chúng tôi trông khang trang, bề thế chứ không như trong bài hát của anh Cầu, nhưng chúng tôi vẫn đồng thanh hát vang: "Trường làng tôi cây xanh lá vây quanh, muôn chim hót vang lên êm đềm. Trường làng tôi con đê bé xinh xinh, len qua đám cây xanh nhẹ lướt… Trường làng tôi hai gian lá đơn sơ, che trên miếng sân vuông mơ màng. Trường làng tôi không giây phút tôi quên nơi sống bao kỷ niệm ngày xanh…".

    Trong nhạc Việt, có khá nhiều bài ca nhắc đến ngôi trường cũ nhưng hầu như chỉ duy nhất bài hát này, nhạc sĩ đã dùng trọn tác phẩm để nói về ngôi trường thời thơ ấu của mình. Một bài hát tuyệt vời.

    … đến Mùa Thu Không Trở Lại

    Dịp ấy, Phạm Trọng Cầu còn tiết lộ anh là tác giả ca khúc Mùa Thu Không Trở Lại. Tôi cãi, bởi vì trước năm 1975, tôi có tập nhạc 12 bài ca quen thuộc trên đất Pháp (trong đó có ca khúc Mùa Thu Không Trở Lại) của tác giả Phạm Trọng. Anh cười xác nhận, sau ngày giải phóng miền Nam, anh mới thêm vào chữ “Cầu” cho tên anh được đầy đủ như trong giấy khai sinh.

    'Mùa Thu Không Trở Lại'

    Nhạc sĩ cho biết: anh sinh đúng vào ngày Noel (25.12.1935) tại Phnom Penh (Campuchia). Cha anh là Trắc địa Sư Phạm Văn Lạng, vốn gốc Hà Nội, nhưng đang làm việc tại đây (thời Pháp thuộc, những công chức có thể được điều chuyển khắp Đông Dương: Việt Nam, Campuchia, Lào) nên năm 1943, đã đưa gia đình về Sài Gòn và mẹ của anh (bà Đào Thị Ngọc Thư) mở một nhà hàng ca nhạc mang tên Aristo. Tại đây, Phạm Trọng Cầu được tiếp xúc với những ban nhạc Philippines và một số nhạc sĩ, ca sĩ nổi tiếng trong nước. Anh cũng bắt đầu học chơi đàn mandoline… Tuy nhiên, thời gian này khá ngắn ngủi – chưa tới 2 năm thì chiến cuộc lan tràn, gia đình anh phải tản cư lên Biên Hòa. Sau khi Nhật đầu hàng quân Đồng Minh, gia đình anh trở về Sài Gòn, rồi chuyển dần xuống miền Tây Nam Bộ.

    Ở Vĩnh Long, anh theo học trường Tiểu Học Vũng Liêm và tham gia vào Đội Tuyên truyền Xung phong huyện. Năm 1948, Phạm Trọng Cầu trở lại Sài Gòn, tham gia phong trào xuống đường đấu tranh của sinh viên, học sinh. Một thời gian sau, ông thoát ly và vào bộ đội Tiểu đoàn 308, rồi Trung đoàn Cửu Long (trong thời gian kháng chiến chống Pháp). Sau đó, ông bị thương phải cưa chân, mẹ ông đã tìm cách đưa ông vào Sài Gòn cứu chữa. Năm 1953, Phạm Trọng Cầu thi vào trường Quốc Gia Âm Nhạc và Kịch Nghệ Sài Gòn, và chàng trai 18 tuổi, nhớ về thời thơ ấu cắp sách đã sáng tác ca khúc Trường Làng Tôi… Tốt nghiệp xong, đến năm 1962, Phạm Trọng Cầu lại thi vào Nhạc Viện Paris (Pháp).

    Tại Paris, anh đã viết 12 bài ca quen thuộc trên đất Pháp, trong đó có Mùa Thu Không Trở Lại… Với ca khúc này, Phạm Trọng Cầu tâm sự: "Dạo ở Paris, mình gặp và yêu một cô gái Việt Nam có mái tóc đen dài, đôi mắt buồn vời vợi. Tình yêu đang độ trăng rằm thì nàng phải về nước và không bao giờ trở lại Paris nữa. Chúng tôi chia tay vào mùa Thu – khung cảnh mùa Thu ở Âu Châu rất đẹp, nhưng nếu phải chia ly trong một cái nền như vậy thì nó lại trở nên thật tê tái": 'Em ra đi mùa Thu, mùa Thu không trở lại. Em ra đi mùa Thu, sương mờ giăng âm u. Ngày em đi, nghe chơi vơi não nề. Qua vườn Luxembourg. Sương rơi che phố mờ, buồn này ai có mua? Từ chia ly, nghe rơi bao lá vàng, ngập dòng nước sông Seine. Mưa rơi trên phím đàn, chừng nào cho tôi quên?… Em ra đi mùa Thu, mùa Thu không còn nữa. Đếm lá úa mùa Thu, đo sầu ngập tim tôi'.

    Tôi hỏi anh có phải cô ấy tên Thu không mà anh cứ lặp lại câu điệp khúc “Em ra đi mùa Thu, mùa Thu không trở lại”? Anh trầm ngâm: “Đối với tôi… là một mối tình xa xưa thời còn trai trẻ. Gặp nàng vào mùa Xuân, mùa Hạ tình nồng cháy và mùa Thu nàng ra đi. Hôm tiễn nàng ra sân bay, tôi trở về nhà phải đi ngang qua khu vườn Luxembourg. Khu vườn đó, khi đi ngang, tôi chợt nhận ra mùa Thu, vì chân mình đá rất nhiều lá vàng, trong tôi tự nhiên vang một giai điệu 'Em ra đi mùa Thu, mùa Thu không trở lại…’ Dù là mùa Thu ở Paris rất đẹp, nhưng mà từ mùa Thu đó, với tôi, mùa Thu không bao giờ trở lại nữa, chỉ có thế thôi”.

    Sau chuyến đi cù lao Quới Thiện về được khoảng 2 tháng thì anh Phạm Trọng Cầu đột ngột qua đời…

    Hà Đình Nguyên

  • #2
    PHẠM TRỌNG CẦU – Sinh lầm thời!

    ...Sau khi tốt nghiệp trường Quốc Gia Âm Nhạc và Kịch Nghệ Sài Gòn, năm 1962 Phạm Trọng Cầu (PTC) thi đậu vào Nhạc Viện Paris (Conservatoire de Paris) nổi tiếng, nơi đào tạo các nhà soạn nhạc tương lai.

    Tốt nghiệp năm 1969, PTC trở lại Sài Gòn, giảng dạy tại trường Quốc Gia Âm Nhạc và Kịch Nghệ, đồng thời tham gia Đoàn Văn Nghệ Sinh Viên Vạn Hạnh và hoạt động nội thành cho cộng sản (chúng tôi được biết PTC và Phạm Thế Mỹ là vào thời gian này).

    Năm 1972, PTC bị nhà cầm quyền Sài Gòn bắt giam cho tới tháng 4/1975. Năm 1976, PTC cùng các nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, Trần Long Ẩn, Miên Đức Thắng, Hoàng Hiệp... thành lập Nhóm giới thiệu sáng tác mới, sinh hoạt trong Hội Trí Thức Yêu Nước, đồng thời ông ra sức phát động phong trào ca hát thiếu nhi, và sáng tác nhiều ca khúc cho thiếu nhi như Nhịp cầu tre, Nhớ mãi một ngày, Bụi phấn, Cho con...

    Thế nhưng, dù theo kháng chiến từ năm 11 tuổi, trước năm 1975 từng hoạt động nội thành cho cộng sản, bản thân PTC lại không chấp nhận một chế độ độc tài chuyên chính. Từ bất mãn, ông dần dần mất đi sự hăng say lúc ban đầu, và tới cuối thập niên 1980, chỉ còn trông coi các ban nhạc tại các vũ trường, nhà hàng ca nhạc, phòng thu âm... Ông trở thành một trong những người kháng chiến cũ đả kích chế độ CSVN nhiều nhất, và lớn tiếng nhất, cho tới khi qua đời vào tuổi 63.

    Trong đám tang của ông, một đám tang được rất đông người Sài Gòn cũ tham dự, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đọc điếu văn, nội dung có đoạn nói PTC “còn mắc một món nợ lớn với đời” vì đã không chịu đem hết tài năng để cống hiến. Một số người suy diễn: Trịnh Công Sơn “trách” PTC là để “chửi khéo” chế độ!

    Gạt bỏ yếu tố chính trị sang một bên, điều chúng tôi tiếc nhất cho PTC là ông đã không có điều kiện, môi trường để ứng dụng kiến thức nhạc học và tài năng của mình trong lĩnh vực sáng tác - không phải sáng tác ca khúc mà là sáng tác nhạc khúc cho các ban đại hòa tấu, bởi vì ông là một trong những người Việt hiếm hoi tốt nghiệp Nhạc Viện Paris về bộ môn này.

    Tất cả những gì PTC để lại cho đời chỉ là trên dưới 30 ca khúc đa số viết cho thiếu nhi, và một ít bản hòa tấu không mấy phổ biến. Về tình ca, ông chỉ có vài ba bản, trong đó có Mùa thu không lại.

    (Trích: 70 Năm Tình Ca trong Tân Nhạc Việt Nam, HOÀI NAM)


    Mùa Thu Không Trở Lại (Phạm Trọng Cầu) - Ánh Tuyết
    Last edited by Nguyen Huu Thien; 12-15-2018, 05:15 AM.

    Comment



    Hội Quán Phi Dũng ©
    Diễn Đàn Chiến Hữu & Thân Hữu Không Quân VNCH




    website hit counter

    Working...
    X