“Okuribito - Departure - Khởi hành”

[saomai]

Rửa nhục! Phim Nhật “Đưa người đi” đoạt giải Oscar

“Okuribito - Departure - Khởi hành”

Vũ Ðăng Khuê

Chuyện say xỉn của ông Nakagawa được người Nhật xem là một nỗi nhục quốc thể thì may mắn thay chỉ sau vài ngày Nhật Bản đã rửa được nỗi nhục khi một phim Nhật lần đầu tiên: đoạt giải Oscar dành cho bộ môn phim ngoại quốc hay nhất trong buổi trao giải Oscar tại Hollywood ngày 22/2 vừa qua.

Phim có tựa đề là “Okuribito”… được đưa sang tiếng Anh với tên Departures –Khởi hành. Nếu dịch ra tiếng Việt, tạm chính xác là “Đưa người đi”.

Tưởng cũng cần nhắc lại là: cho tới năm 1956, Oscar có dành một giải thưởng danh dự cho phim nước ngoài. Năm 1952, 1955 và 1956, theo thứ tự phim Rashomon của đạo diễn nổi tiếng Kurosawa Akira, Jigokumon của Kinugasa Teinosuke và Miyamoto Musashi của Inagaki Hiroshi đã đoạt giải, đánh dấu thời hoàng kim của điện ảnh Nhật.

Từ năm 1957, Oscar chính thức có giải phim ngoại quốc hay nhất nhưng từ đó cho tới hơn 50 năm sau; Nhật Bản chưa một lần nào nắm trong tay chiếc tượng vàng quí giá.... nặng 3 ký 8. Oscar trở thành một niềm mơ ước không thể ngoi tới của các nhà đạo diễn và làm phim của Nhật.

Đạo diễn Takita Yojiro (người đeo mắt kính) và nam tài tử Motoki (bên trái)

Tháng 9 năm 2008, phim Okuribito của đạo diễn Takita Yojiro được đem đi trình chiếu ở một số đại hội điện ảnh và đã đoạt Grand Prix Montreal. Tại Nhật, Okuribito đoạt gần như tất cả các giải thưởng lớn. Có gần 3 triệu người đã đến rạp xem phim này, số thu cho tới lúc nhận Oscar là 3,6 tỉ Yen. Con số trên sẽ còn có thể tăng hơn nữa vì từ 80 rạp chiếu đã có thêm 100 rạp đã xin thuê phim đăng chiếu, coi như là khắp nước Nhật.

Vậy “Đưa người đi” có gì hấp dẫn đã khiến cho ban chấm thi phải loại hai Phim ứng viên nặng ký khác của Do Thái và Pháp?

Đó là một câu chuyện về một nhạc sĩ đàn Cello (trung hồ cầm) ở Tokyo (do Motoki đóng). Dàn nhạc của anh bị giải tán nên anh và vợ phải về quê kiếm nghề khác. Thấy trong một mục quảng cáo cần người lo cho công việc “Đưa người đi”, anh tưởng là một công ty du lịch chuyên sắp xếp đưa người đi… chơi, nhưng tới nơi mới biết, đó là công việc chuyên “Đưa người đi” về bên kia.... thế giới. Cụ thể là việc của một người khâm liệm, chuyên trang điểm cho xác chết.

Anh gồng mình học việc, một công việc chẳng ăn nhập với cây đàn cello của anh. Từ nỗi lo sợ, những thay đổi tâm lý khi tiếp xúc với xác chết đến sự kinh hãi của người vợ khi không muốn tay anh đụng vào người cô, gia đình tưởng chừng như đổ vỡ… Quá trình những biển chuyển đó khiến anh có một nhân sinh quan mới về sự sống chết, trở nên yêu nghề và trở thành một gạch nối giữa người sống với người chết theo quan niệm đông phương: -Chết chưa hẳn là hết. Và vợ anh, cho đến khi gia đình có tang qua cái chết của người cha, mới thấy hết được ý nghĩa của công việc anh làm.

Có thể nói, Okuribito đã đưa đến thế giới Châu Âu một cái nhìn của đông phương về sự liên hệ giữa người sống và người chết qua công việc của người khâm liệm. Một đề tài tưởng chừng rất khô khan và khó kéo khán giả tới rạp. Bên cạnh đó, nó còn cho thấy một phong tục mới của Nhật Bản đối với người chết. Nghề trang điểm cho xác chết hồng hào tươi đẹp như người còn sống, là nghề chỉ mới bắt đầu ở Nhật chừng hơn 50 năm nay nhân một vụ tai nạn chìm phà vào năm 1953 khiến 1400 người thiệt mạng. Lúc đó có nhiều đứa trẻ được vớt lên, và người ta nghĩ đến việc làm sao cho gương mặt chúng vẫn tươi đẹp như lúc còn sống để xoa dịu nỗi đau người thân một phần nào.

Ngoài ý nghĩa của Phim, tài diễn xuất xuất thần của Motoki đã đánh động ban giám khảo. Có thể nói, công của nghệ sĩ Motoki, 43 tuổi, đã chiếm hơn nửa trong việc đem tượng vàng Oscar về cho Nhật.

Motoki xuất thân từ một nhóm ca Tam ca đình đám giữa thập niên 80 của Nhật với cái tên thân mật Mok-kun. Năm 27 tuổi, Mok-kun đi du lịch Ấn Độ, tận mắt gặp một xác chết trôi dạt trên sông Hằng. Về Nhật anh cứ thao thức đến chuyện sinh-tử của con người. Năm 1996, tình cờ đọc được cuốn tự truyện mang tựa đề: “Nhật ký người khâm liệm” của nhà văn Aoki Shinmon; Motoki liền liên lạc với nhà văn để xin làm trung gian chuyển tác phẩm này thành phim. Ban đầu nhà văn Aoki đồng ý nhưng sau đó từ chối vì kịch bản đã thay đổi không gian cốt truyện và thực tế ngoài đời có nhiều điểm khác biệt so với trong phim. Thế nhưng, Motoki vẫn không nản, anh bỏ tất cả thời gian đến gặp Aoki để được cái gật đầu của ông. Thấy chàng ca sĩ nhạc trẻ nổi tiếng mà có lòng với một đề tài ít ai để ý tới như vậy, nhà văn Aoki chấp nhận với điều kiện, Motoki phải là vai chính và tựa đề cuốn truyện không dùng cho tựa đề phim.

Mất 13 năm, từ lúc có ý tưởng dàn dựng của Motoki, bộ phim mới hoàn thành. Trong 3 năm cuối chuẩn bị, Motoki phải học đàn Cello như một nhạc sĩ chuyên nghiệp; cùng đạo diễn tham dự mười mấy đám khâm liệm để tận mắt nhìn cách trang điểm, thay đồ cho người chết. Khi diễn xuất, anh đã hóa thân thành một người khâm liệm tài ba không khác gì những “Sensei” (Tiên sinh - thầy) khâm liệm ở ngoài đời.

Motoki đã bỏ tất cả tâm sức cho bộ phim này và thật xứng đáng khi anh cùng đạo diễn Takita đã đem danh dự về cho nước Nhật. Khi được hỏi về ý tưởng đóng cho một phim mới, Mok-kun đã lắc đầu và cho biết… Chắc anh phải ngưng đóng phim một thời gian để trở lại với con người thực.

(Trích trong Chuyện Xứ Phù Tang tháng 2/2009)

English Subtitles available. Please click on 'CC' button or activate translation function.

[Firebird24]

A picture is worth a thousand words




Firebird24

[KiwiTeTua]

Firebird24 KiwiTeTua

Firebird24 KiwiTeTua

Inglourious Basterds (Bastardi Senza Gloria in Italian) is a 2009 war film written and directed by Quentin Tarantino and starring Brad Pitt, Christoph Waltz, Mélanie Laurent, Michael Fassbender, Eli Roth, and Diane Kruger. The film tells the fictional alternate history story of two plots to assassinate Nazi Germany's political leadership, one planned by a young French Jewish cinema proprietor (Mélanie Laurent), and the other by a team of Jewish-American soldiers led by First Lieutenant Aldo Raine (Brad Pitt). The film's title was inspired by director Enzo G. Castellari's macaroni combat film, The Inglorious Bastards (1978).

Tạm dịch:

Inglourious Basterds (Bastardi Senza Gloria bằng tiếng Ý) là một cuốn phim về chiến tranh được viết và thực hiên bởi đạo diễn Quentin Tarantino năm 2009, với các tài tử Brad Pitt, Christoph Waltz, Mélanie Laurent, Michael Fassbender, Eli Roth, và Diane Kruger. Cuốn phim nói về một câu chuyện lịch sử giả tưởng của hai âm mưu ám sát các lãnh tụ chính trị của Đức Quốc Xã; âm mưu thứ nhất của một chủ rạp hát người Pháp gốc Do Thái (Mélanie Laurent), và một âm mưu khác do một nhóm binh sĩ Mỹ gốc người Do Thái với Trung Úy Aldo Raine (Brad Pitt) cầm đầu. Cuốn phim được thực hiện dựa trên bộ phim chiến tranh của nhà sản xuất và đạo diển Enzo G. Castellari, The Inglorious Bastards (1978).