chimtroi
11-29-2008, 02:37 AM
Antoine Marie Roger de Saint-Exupéry (1900 - 1944)
Antoine de Saint-Exupéry sinh ở Lyons ngày 29 tháng 6 năm 1900 trong một gia đình quí tộc địa phương lâu đời. Cha ông là một chuyên viên công ty bảo hiểm, mất năm 1904 vì chứng đột quị. Mẹ ông, bà Marie de (Fonscolombe) Exupéry (1875- 1972), đưa các con đến Le Mans vào năm 1909, tại lâu đài Saint-Maurice-de-Rémens của người dì. Tại đây, ông đã trải qua những năm tháng tuổi thơ giữa những người thân của mình. Ông theo học các trường dòng Jesuit ở Montgré và Le Mans, và cả trường Công giáo ở Thụy Sĩ (1915-1917). Sau khi thi rớt trường dự bị đại học, ông đăng ký học môn kiến trúc ở trường cao đẳng Beaux-Arts.
Bước ngoặt của cuộc đời ông xảy ra khi ông nhập ngũ vào năm 1921, và được gởi đến Strasbourgh để dự khóa huấn luyện phi công. Vào ngày 9 tháng 7 năm 1921, ông bay chuyến đầu tiên một mình với kiểu máy bay Sopwith F-CTEE. Ông lấy bằng phi công vào năm 1922, và sau đó định cư ở Paris nơi ông khởi sự viết văn. Tiếp theo đó là những năm kém may mắn. Cuộc đính hôn của ông với nữ văn sĩ Louise de Vilmorin bị hủy bỏ, và ông cũng không thành công trong việc viết lách và kinh doanhư Ông phải làm hàng loạt nghề từ quản thủ thư viện đến buôn bán động cơ. Tác phẩm đầu tay của ông là truyện ngắn Người lái máy bay (L'Aviateur) xuất bản vào năm 1926 trên tạp chí văn học Le Navire d'argent. Sau đó, ông tìm thấy một công việc thực sự, là chuyên chở thư tín cho công ty thương mại hàng không Aéropostale ở Bắc Phi trong 3 năm, với nhiều lần chết hụt. Vào năm 1928, ông làm giám đốc vùng bay Cap Juby ở Rio de Oro, sâu trong sa mạc Sahara. Ông yêu thích sự cô độc của sa mạc và mô tả vẻ đẹp hoang dã của nó trong các tác phẩm Hoàng tử bé và Thành trì (1948). Trong vòng 3 năm, Saint-Exupéry viết tiểu thuyết Tàu thư phương nam (1929), ngợi ca lòng dũng cảm của những phi công đầu tiên, những con người đã bất chấp hiểm nguy trong cuộc đua tranh tốc độ, để chiến thắng các đồng nghiệp đưa thư của họ theo đường tàu hỏa và đường thủy. Một mạch truyện khác trong tác phẩm này mô tả cuộc tình bất thành của tác giả với nữ văn sĩ Louise de Vilmorin. Tàu thư phương nam được đạo diễn Robert Bresseo dựng thành phim vào năm 1937.
Vào năm 1929, Saint-Exupéry đến Nam Mỹ làm công việc chuyên chở thư tín qua dãy Andes. Kinh nghiệm này làm nên cốt truyện của tiểu thuyết thứ hai, Bay đêm, đã trở thành một bestseller trên bình diện quốc tế, đoạt giải Femina, và được được đưa lên màn ảnh vào năm 1933, với các ngôi sao điện ảnh Clark Gable và Lionel Barrymore. Trong câu chuyện, Rivière, người phụ trách sân bay kiên nghị, đã từ bỏ tất cả các toan tính về hưu và xem công việc chuyên chở thư tín như là mục đích đời mình. 'Chúng ta không cần đến sự vĩnh cửu', ông nghĩ. 'Điều mà chúng ta cần là không để những hành động và sự việc đột nhiên mất đi ý nghĩa thực sự của chúng. Nhờ đó, thế giới xung quanh chúng ta sẽ mở toang ra từ mọi phía.' (trích Bay đêm)
Saint-Exupéry lập gia đình năm 1931 với Consuelo Gomez Castillo, và khởi sự làm phi công thử nghiệm cho Air France và các công ty hàng không khác. Ông viết cho tờ Paris-Soir mô tả sự cố khẩn cấp ở Moscow năm 1936, và sáng tác hàng loạt bài viết về Cuộc nội chiến ở Tây Ban Nha. Saint-Exupéry sống cuộc đời phiêu bạt, rày đây mai đó : ông mua một máy bay hiệu Caudron Simoun (F-ANRY) với số tiền còn lại của mình, và trải qua một tai nạn máy bay ở Libya, sau đó mua một máy bay Caudron Simoun khác vào năm 1937 và lại gặp tai nạn chấn thương nghiêm trọng ở Guatemala trong một vụ rớt máy bay.
Với sự động viên của người bạn André Gide, Saint-Exupéry viết một quyển sách về nghề lái máy bay. Cõi người ta, ra đời năm 1939, đoạt giải Grand Prix du Roman của Viện Hàn Lâm Pháp 1939 và giải National Book Award ở Mỹ. Đạo diễn Jean Renoir (1894-1979) muốn dựng thành phim và thảo luận với tác giả, chủ yếu về các chủ đề văn học mà ông ghi nhận. Vào thời điểm đó Renoir làm việc ở Hollywood nơi người ta dựng phim trong phim trường. Renoir đưa ra ý tưởng dựng phim ngay tại chính các địa điểm được mô tả trong truyện. Điều này sẽ có lợi thế để thành công ở Mỹ, nhưng tiếc thay, không ai muốn sản xuất bộ phim.
Sau khi nước Pháp bị thất thủ trong Chiến tranh Thế giới lần II, Saint-Exupéry gia nhập quân đội, thực hiện hàng loạt phi vụ, mặc dù ông bị xem như là không đủ khả năng lái máy bay chiến đấu do mắc phải hàng loạt chấn thương trước đây. Tuy vậy, Saint-Exupéry vẫn được phong tặng huân chương Croix de Guerre [Croix de Guerre : huân chương được nhà nước Pháp trao tặng cho các cá nhân hoặc đơn vị có thành tích trong Chiến tranh Thế giới lần II.]. Ông rời Mỹ năm 1942 và bị phê phán bởi những người đồng hương vì đã không ủng hộ lực lượng Nước Pháp Tự Do của de Gaulle ở London. Phi công chiến tranh (1942) mô tả chuyến bay tuyệt vọng của ông trên giới tuyến quân địch, khi nước Pháp đã thực sự bị đánh bại. Năm 1943 ông tái gia nhập không lực Pháp đóng ở Bắc Phi (trong phi đoàn người ta gọi ông một cách thân mật là Saint-Ex hay "thiếu tá Ex") và xuất bản tác phẩm nổi tiếng nhất của mình, Hoàng tử bé (1943), một truyện ngụ ngôn trẻ em dành cho người lớn. Cuốn sách đã được dịch sang gần năm mươi ngôn ngữ.
Văn sĩ và phi công người Pháp, một anh hùng trong đời thực, người nhìn sự phiêu lưu mạo hiểm dưới góc độ của một thi sĩ - hoặc đôi khi với con mắt trẻ thơ. Hoàng tử bé là tác phẩm nổi tiếng nhất của Saint-Exupéry, ra đời vào năm 1943 và đã trở thành một trong số các tác phẩm văn học cổ điển dành cho trẻ em trong thế kỷ hai mươi. Ông tham gia Chiến tranh Thế giới lần II với cương vị phi công chiến đấu. Máy bay của ông bị bắn rơi trên vùng trời nước Pháp vào năm 1944.
" Những người lớn, chẳng bao giờ tự họ hiểu được cái gì cả, và thật là mệt cho trẻ con lúc nào cũng phải giải thích cho họ. " (trích Hoàng tử bé)
Hoàng tử bé (1943, Le Petit Prince) - minh họa bởi chính tác giả. Câu chuyện về một phi công phải hạ cánh khẩn cấp trong sa mạc. Anh gặp một cậu bé, người hóa ra là một hoàng tử từ hành tinh khác đến. Hoàng tử kể về những cuộc phiêu lưu của em trên Trái Đất và về bông hồng quí giá trên hành tinh của em. Em thất vọng khi phát hiện ra hoa hồng là loài bình thường như bao loài khác trên Trái Đất. Một con cáo sa mạc khuyên em nên yêu thương chính bông hồng của em và hãy tìm kiếm trong đó ý nghĩa của cuộc đời mình. Nhận ra điều ấy, hoàng tử quay trở về hành tinh của em.
Ngày 31 tháng 7 năm1944, Saint-Exupéry cất cánh từ đường băng hẹp ở Sardinia trong một phi vụ trên vùng trời miền Nam nước Pháp. Và vào cái ngày định mệnh đó, "thiếu tá Ex" đã ra đi mãi mãi, không bao giờ trở về nữa... Trường hợp của ông được xem như là mất tích. Sau này, người ta đoán rằng, máy bay của ông bị bắn rơi trên vùng biển Địa Trung Hải hay có lẽ ông đã gặp phải tai nạn. Saint-Exupéry để lại bản thảo dang dở của tác phẩm Thành trì và một vài ghi chép mà chúng được xuất bản sau ngày ông mất.
"Tự do và áp bức là hai mặt của cùng một điều tất yếu, nơi mà tồn tại điều này thì không thể tồn tại điều kia" (trích Thành trì, 1948). Quyển sách phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng của Saint-Exupéry đối với chính trị, và những tư tưởng then chốt sau cùng của ông.
"Với những từ ngữ giản dị, những câu văn thường là trực diện và tĩnh lược, gợi ra ngôn ngữ trẻ thơ, Saint-Exupéry đã viết nên một tác phẩm tươi cười và cảm động. Giọng tâm tình ngây thơ, sự tươi mát của những bức tranh khác nhau không vì thế mà che khuất đi điều cốt tử: một chủ nghĩa nhân đạo khắt khe được xây dựng trên nền tảng là những tài nguyên đích thực: thi ca, tình yêu, sự tôn trọng đồng loại và lòng bao dung". Không phải ngẫu nhiên, tác phẩm kết thúc bằng ý: người ta chỉ nhìn thấy bằng trái tim, điều cơ bản vốn vô hình. Được nhân dân Pháp bầu chọn là "cuốn sách của thế kỷ", bài thơ ngụ ngôn bí hiểm này, đã được dịch sang 120 thứ tiếng, trở thành một trong những tác phẩm được đọc nhiều nhất trên hành tinh, sau Kinh thánh và bộ "Tư bản" của Karl Marx.
Toàn bộ 11 tác phẩm in thành sách của nhà văn Saint-Exupéry lần lượt xuất bản ở Pháp gồm có:
1- "Courrier sud" (Chuyến thư miền Nam - 1929)
2 - "Vol de nuit" (Bay đêm), đoạt giải thưởng Femina năm 1931.
3- "Terre des hommes" (đoạt giải thưởng lớn năm 1939 của Viện Hàn lâm Pháp). ở Việt Nam, quyển tiểu thuyết này đã do nhà thờ Bùi Giáng dịch và lấy đầu đề phóng tác rất khéo là "Cõi người ta" mượn câu thơ của thi hào Nguyễn Du: "Trăm năm trong cõi người ta, chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau"; câu này khá phù hợp với nhà văn tài hoa bạc mệnh Saint-Exupéry, từ trần vào năm mới 44 tuổi.
4- "Pilote de guerre" (Phi công thời chiến - 1941)
5- "Lettre à un otage" (Thư gửi một con tin), sách thuộc thể loại chính luận.
6- "Le petit prince" (bản dịch của Bùi Giáng lấy đầu đề "Hoàng tử bé"), riêng quyển "Le petit prince" xuất bản lần đầu tại Mỹ vào năm 1943, sau đó mới xuất bản ở Pháp, đến nay quyển này đã dịch sang 40 thứ tiếng với hơn 60 triệu bản đã bán được.
7- "Citadelle" (Cung thành), tập này có tính tự sự tùy bút, viết từ năm 1936, sau khi nhà văn qua đời mới xuất bản vào năm 1948.Cũng sau khi Saint-Exupéry từ trần, ở Pháp đã sưu tầm và xuất bản thêm ba tác phẩm của ông.
8- "Lettres des jeunesse" (Thư từ thời trẻ), gồm những bức thư Saint-Exupéry đã viết từ năm 1923 đến năm 1932.
9- "Carnets" (Sổ ghi), gồm những ghi chép trong sổ tay từ năm 1936 đến 1944, tức là đến những ngày cuối cùng trước khi tử nạn.
10- "Lettres à sa mère" (Thư từ gửi mẹ), gồm những bức thư viết từ năm 1910 đến 1944 của Saint-Exupéry viết gửi mẹ ông.
11- "Un sens à la vie" (ý nghĩa cuộc đời), những ghi chép dưới dạng tùy bút.
Nhân 100 năm sinh của ông, tên Saint - Exupéry được đặt cho sân bay Lyon - Satolas đúng ngaỳ 29/6. Chưa kể nhiều hoạt động khác, như Hoàng tử nhỏ, nhân vật chính của tác phẩm nói trên trở thành tên một tổ chức quần chúng châu Âu "giúp đỡ trẻ thơ thực hiện mơ ước của mình", rồi của một tổ chức khác (vốn tên là "Vẽ cho em một con cừu") mà mục đích là giúp đỡ cac trẻ em nhiễm HIV và gia đình các em. Kỷ niệm sinh nhật của Saint - Exupéry được tổ chức ở nhiều quốc gia mà xúc động nhất là ở Nhật Bản. Từ năm 1953, năm Hoàng tử nhỏ được dịch sang tiếng Nhật, năm triệu bản cuốn sách này đã được tiêu thụ, đồng thời mỗi năm có từ 100.000 đến 150.000 bạn đọc Nhật đã mua. Đa phần độc giả Hoàng tử nhỏ ở Xứ sở hoa anh đào là trẻ em vị thành niên. Rất nhiều người đọc lại tác phẩm ở tuổi trưởng thành. Thông điệp của cuốn sách Pháp được hâm mộ nhất ở đây - chủ yếu về tình bạn và tình yêu qua những biểu tượng phần lớn bí ẩn - rất gần gũi với bản tính Nhật Bản.
Bà Akiko Torii, một trong hàng triệu độc giả Nhật, phát hiện ra cuốn sách ở tuổi lên chín, trên một giường bệnh viện. Nó trở nên "kinh thánh" của bà và nhịp bước với cuộc đời nghề nghiệp của bà. Năm 1987, bà được giao trọng trách quản lý và làm sống động tất cả những sản phẩm in dấu Hoàng tử nhỏ ở đất nước Mặt trời mọc. Tức thì, bà nảy ra ý tạo nên một địa chỉ để làm sống lại tinh thần của cậu bé thiên thần. Nhưng mười một năm sau, ước mơ của bà mới được thực hiện, nhờ sự trợ giúp của đông đảo bạn đọc Nhật Bản và của những người thừa kế của Saint - Exupéry. Đó là khu bảo tàng duy nhất trên thế giới dành cho nhà văn, ở chân núi Fuji (Phú Sỹ) nổi tiếng ở Hakone. ở trung tâm là "bản sao" lâu đài tuổi thơ của ông ở Saint Maurice de Rèmes, rồi các phòng làm việc của ông ở Buenos - Aires, Mũi Juby (Maroc), ở New York. Nhiều kỷ vật của nhà văn được lưu giữ ở đây. Xung quanh bảo tàng là những con đường núi uốn lượn mà mỗi chặng được đánh dấu bằng một hình tượng (xây cao) của Hoàng tử nhỏ.
Bước chân đến đầu đường, du khách được sống một thế giới khác khi lần theo từng chặng đi của cậu bé thân thương với hàng trăm triệu người trên Trái Đất. Khánh thành tháng 6/1999, Bảo tàng đã đón tiếp 300.000 du khách trong năm ngoái. Năm nay, chắc không dưới 500.000 người. Ngày 29/6 vừa rồi, Bảo tàng Saint - Exupéry còn thiêng liêng hơn một thánh địa, vì hàng ngàn người khách đổ về đây cảm thấy tự tin hơn và tin tưởng vào tương lai của nhân loại...
Antoine de Saint-Exupéry sinh ở Lyons ngày 29 tháng 6 năm 1900 trong một gia đình quí tộc địa phương lâu đời. Cha ông là một chuyên viên công ty bảo hiểm, mất năm 1904 vì chứng đột quị. Mẹ ông, bà Marie de (Fonscolombe) Exupéry (1875- 1972), đưa các con đến Le Mans vào năm 1909, tại lâu đài Saint-Maurice-de-Rémens của người dì. Tại đây, ông đã trải qua những năm tháng tuổi thơ giữa những người thân của mình. Ông theo học các trường dòng Jesuit ở Montgré và Le Mans, và cả trường Công giáo ở Thụy Sĩ (1915-1917). Sau khi thi rớt trường dự bị đại học, ông đăng ký học môn kiến trúc ở trường cao đẳng Beaux-Arts.
Bước ngoặt của cuộc đời ông xảy ra khi ông nhập ngũ vào năm 1921, và được gởi đến Strasbourgh để dự khóa huấn luyện phi công. Vào ngày 9 tháng 7 năm 1921, ông bay chuyến đầu tiên một mình với kiểu máy bay Sopwith F-CTEE. Ông lấy bằng phi công vào năm 1922, và sau đó định cư ở Paris nơi ông khởi sự viết văn. Tiếp theo đó là những năm kém may mắn. Cuộc đính hôn của ông với nữ văn sĩ Louise de Vilmorin bị hủy bỏ, và ông cũng không thành công trong việc viết lách và kinh doanhư Ông phải làm hàng loạt nghề từ quản thủ thư viện đến buôn bán động cơ. Tác phẩm đầu tay của ông là truyện ngắn Người lái máy bay (L'Aviateur) xuất bản vào năm 1926 trên tạp chí văn học Le Navire d'argent. Sau đó, ông tìm thấy một công việc thực sự, là chuyên chở thư tín cho công ty thương mại hàng không Aéropostale ở Bắc Phi trong 3 năm, với nhiều lần chết hụt. Vào năm 1928, ông làm giám đốc vùng bay Cap Juby ở Rio de Oro, sâu trong sa mạc Sahara. Ông yêu thích sự cô độc của sa mạc và mô tả vẻ đẹp hoang dã của nó trong các tác phẩm Hoàng tử bé và Thành trì (1948). Trong vòng 3 năm, Saint-Exupéry viết tiểu thuyết Tàu thư phương nam (1929), ngợi ca lòng dũng cảm của những phi công đầu tiên, những con người đã bất chấp hiểm nguy trong cuộc đua tranh tốc độ, để chiến thắng các đồng nghiệp đưa thư của họ theo đường tàu hỏa và đường thủy. Một mạch truyện khác trong tác phẩm này mô tả cuộc tình bất thành của tác giả với nữ văn sĩ Louise de Vilmorin. Tàu thư phương nam được đạo diễn Robert Bresseo dựng thành phim vào năm 1937.
Vào năm 1929, Saint-Exupéry đến Nam Mỹ làm công việc chuyên chở thư tín qua dãy Andes. Kinh nghiệm này làm nên cốt truyện của tiểu thuyết thứ hai, Bay đêm, đã trở thành một bestseller trên bình diện quốc tế, đoạt giải Femina, và được được đưa lên màn ảnh vào năm 1933, với các ngôi sao điện ảnh Clark Gable và Lionel Barrymore. Trong câu chuyện, Rivière, người phụ trách sân bay kiên nghị, đã từ bỏ tất cả các toan tính về hưu và xem công việc chuyên chở thư tín như là mục đích đời mình. 'Chúng ta không cần đến sự vĩnh cửu', ông nghĩ. 'Điều mà chúng ta cần là không để những hành động và sự việc đột nhiên mất đi ý nghĩa thực sự của chúng. Nhờ đó, thế giới xung quanh chúng ta sẽ mở toang ra từ mọi phía.' (trích Bay đêm)
Saint-Exupéry lập gia đình năm 1931 với Consuelo Gomez Castillo, và khởi sự làm phi công thử nghiệm cho Air France và các công ty hàng không khác. Ông viết cho tờ Paris-Soir mô tả sự cố khẩn cấp ở Moscow năm 1936, và sáng tác hàng loạt bài viết về Cuộc nội chiến ở Tây Ban Nha. Saint-Exupéry sống cuộc đời phiêu bạt, rày đây mai đó : ông mua một máy bay hiệu Caudron Simoun (F-ANRY) với số tiền còn lại của mình, và trải qua một tai nạn máy bay ở Libya, sau đó mua một máy bay Caudron Simoun khác vào năm 1937 và lại gặp tai nạn chấn thương nghiêm trọng ở Guatemala trong một vụ rớt máy bay.
Với sự động viên của người bạn André Gide, Saint-Exupéry viết một quyển sách về nghề lái máy bay. Cõi người ta, ra đời năm 1939, đoạt giải Grand Prix du Roman của Viện Hàn Lâm Pháp 1939 và giải National Book Award ở Mỹ. Đạo diễn Jean Renoir (1894-1979) muốn dựng thành phim và thảo luận với tác giả, chủ yếu về các chủ đề văn học mà ông ghi nhận. Vào thời điểm đó Renoir làm việc ở Hollywood nơi người ta dựng phim trong phim trường. Renoir đưa ra ý tưởng dựng phim ngay tại chính các địa điểm được mô tả trong truyện. Điều này sẽ có lợi thế để thành công ở Mỹ, nhưng tiếc thay, không ai muốn sản xuất bộ phim.
Sau khi nước Pháp bị thất thủ trong Chiến tranh Thế giới lần II, Saint-Exupéry gia nhập quân đội, thực hiện hàng loạt phi vụ, mặc dù ông bị xem như là không đủ khả năng lái máy bay chiến đấu do mắc phải hàng loạt chấn thương trước đây. Tuy vậy, Saint-Exupéry vẫn được phong tặng huân chương Croix de Guerre [Croix de Guerre : huân chương được nhà nước Pháp trao tặng cho các cá nhân hoặc đơn vị có thành tích trong Chiến tranh Thế giới lần II.]. Ông rời Mỹ năm 1942 và bị phê phán bởi những người đồng hương vì đã không ủng hộ lực lượng Nước Pháp Tự Do của de Gaulle ở London. Phi công chiến tranh (1942) mô tả chuyến bay tuyệt vọng của ông trên giới tuyến quân địch, khi nước Pháp đã thực sự bị đánh bại. Năm 1943 ông tái gia nhập không lực Pháp đóng ở Bắc Phi (trong phi đoàn người ta gọi ông một cách thân mật là Saint-Ex hay "thiếu tá Ex") và xuất bản tác phẩm nổi tiếng nhất của mình, Hoàng tử bé (1943), một truyện ngụ ngôn trẻ em dành cho người lớn. Cuốn sách đã được dịch sang gần năm mươi ngôn ngữ.
Văn sĩ và phi công người Pháp, một anh hùng trong đời thực, người nhìn sự phiêu lưu mạo hiểm dưới góc độ của một thi sĩ - hoặc đôi khi với con mắt trẻ thơ. Hoàng tử bé là tác phẩm nổi tiếng nhất của Saint-Exupéry, ra đời vào năm 1943 và đã trở thành một trong số các tác phẩm văn học cổ điển dành cho trẻ em trong thế kỷ hai mươi. Ông tham gia Chiến tranh Thế giới lần II với cương vị phi công chiến đấu. Máy bay của ông bị bắn rơi trên vùng trời nước Pháp vào năm 1944.
" Những người lớn, chẳng bao giờ tự họ hiểu được cái gì cả, và thật là mệt cho trẻ con lúc nào cũng phải giải thích cho họ. " (trích Hoàng tử bé)
Hoàng tử bé (1943, Le Petit Prince) - minh họa bởi chính tác giả. Câu chuyện về một phi công phải hạ cánh khẩn cấp trong sa mạc. Anh gặp một cậu bé, người hóa ra là một hoàng tử từ hành tinh khác đến. Hoàng tử kể về những cuộc phiêu lưu của em trên Trái Đất và về bông hồng quí giá trên hành tinh của em. Em thất vọng khi phát hiện ra hoa hồng là loài bình thường như bao loài khác trên Trái Đất. Một con cáo sa mạc khuyên em nên yêu thương chính bông hồng của em và hãy tìm kiếm trong đó ý nghĩa của cuộc đời mình. Nhận ra điều ấy, hoàng tử quay trở về hành tinh của em.
Ngày 31 tháng 7 năm1944, Saint-Exupéry cất cánh từ đường băng hẹp ở Sardinia trong một phi vụ trên vùng trời miền Nam nước Pháp. Và vào cái ngày định mệnh đó, "thiếu tá Ex" đã ra đi mãi mãi, không bao giờ trở về nữa... Trường hợp của ông được xem như là mất tích. Sau này, người ta đoán rằng, máy bay của ông bị bắn rơi trên vùng biển Địa Trung Hải hay có lẽ ông đã gặp phải tai nạn. Saint-Exupéry để lại bản thảo dang dở của tác phẩm Thành trì và một vài ghi chép mà chúng được xuất bản sau ngày ông mất.
"Tự do và áp bức là hai mặt của cùng một điều tất yếu, nơi mà tồn tại điều này thì không thể tồn tại điều kia" (trích Thành trì, 1948). Quyển sách phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng của Saint-Exupéry đối với chính trị, và những tư tưởng then chốt sau cùng của ông.
"Với những từ ngữ giản dị, những câu văn thường là trực diện và tĩnh lược, gợi ra ngôn ngữ trẻ thơ, Saint-Exupéry đã viết nên một tác phẩm tươi cười và cảm động. Giọng tâm tình ngây thơ, sự tươi mát của những bức tranh khác nhau không vì thế mà che khuất đi điều cốt tử: một chủ nghĩa nhân đạo khắt khe được xây dựng trên nền tảng là những tài nguyên đích thực: thi ca, tình yêu, sự tôn trọng đồng loại và lòng bao dung". Không phải ngẫu nhiên, tác phẩm kết thúc bằng ý: người ta chỉ nhìn thấy bằng trái tim, điều cơ bản vốn vô hình. Được nhân dân Pháp bầu chọn là "cuốn sách của thế kỷ", bài thơ ngụ ngôn bí hiểm này, đã được dịch sang 120 thứ tiếng, trở thành một trong những tác phẩm được đọc nhiều nhất trên hành tinh, sau Kinh thánh và bộ "Tư bản" của Karl Marx.
Toàn bộ 11 tác phẩm in thành sách của nhà văn Saint-Exupéry lần lượt xuất bản ở Pháp gồm có:
1- "Courrier sud" (Chuyến thư miền Nam - 1929)
2 - "Vol de nuit" (Bay đêm), đoạt giải thưởng Femina năm 1931.
3- "Terre des hommes" (đoạt giải thưởng lớn năm 1939 của Viện Hàn lâm Pháp). ở Việt Nam, quyển tiểu thuyết này đã do nhà thờ Bùi Giáng dịch và lấy đầu đề phóng tác rất khéo là "Cõi người ta" mượn câu thơ của thi hào Nguyễn Du: "Trăm năm trong cõi người ta, chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau"; câu này khá phù hợp với nhà văn tài hoa bạc mệnh Saint-Exupéry, từ trần vào năm mới 44 tuổi.
4- "Pilote de guerre" (Phi công thời chiến - 1941)
5- "Lettre à un otage" (Thư gửi một con tin), sách thuộc thể loại chính luận.
6- "Le petit prince" (bản dịch của Bùi Giáng lấy đầu đề "Hoàng tử bé"), riêng quyển "Le petit prince" xuất bản lần đầu tại Mỹ vào năm 1943, sau đó mới xuất bản ở Pháp, đến nay quyển này đã dịch sang 40 thứ tiếng với hơn 60 triệu bản đã bán được.
7- "Citadelle" (Cung thành), tập này có tính tự sự tùy bút, viết từ năm 1936, sau khi nhà văn qua đời mới xuất bản vào năm 1948.Cũng sau khi Saint-Exupéry từ trần, ở Pháp đã sưu tầm và xuất bản thêm ba tác phẩm của ông.
8- "Lettres des jeunesse" (Thư từ thời trẻ), gồm những bức thư Saint-Exupéry đã viết từ năm 1923 đến năm 1932.
9- "Carnets" (Sổ ghi), gồm những ghi chép trong sổ tay từ năm 1936 đến 1944, tức là đến những ngày cuối cùng trước khi tử nạn.
10- "Lettres à sa mère" (Thư từ gửi mẹ), gồm những bức thư viết từ năm 1910 đến 1944 của Saint-Exupéry viết gửi mẹ ông.
11- "Un sens à la vie" (ý nghĩa cuộc đời), những ghi chép dưới dạng tùy bút.
Nhân 100 năm sinh của ông, tên Saint - Exupéry được đặt cho sân bay Lyon - Satolas đúng ngaỳ 29/6. Chưa kể nhiều hoạt động khác, như Hoàng tử nhỏ, nhân vật chính của tác phẩm nói trên trở thành tên một tổ chức quần chúng châu Âu "giúp đỡ trẻ thơ thực hiện mơ ước của mình", rồi của một tổ chức khác (vốn tên là "Vẽ cho em một con cừu") mà mục đích là giúp đỡ cac trẻ em nhiễm HIV và gia đình các em. Kỷ niệm sinh nhật của Saint - Exupéry được tổ chức ở nhiều quốc gia mà xúc động nhất là ở Nhật Bản. Từ năm 1953, năm Hoàng tử nhỏ được dịch sang tiếng Nhật, năm triệu bản cuốn sách này đã được tiêu thụ, đồng thời mỗi năm có từ 100.000 đến 150.000 bạn đọc Nhật đã mua. Đa phần độc giả Hoàng tử nhỏ ở Xứ sở hoa anh đào là trẻ em vị thành niên. Rất nhiều người đọc lại tác phẩm ở tuổi trưởng thành. Thông điệp của cuốn sách Pháp được hâm mộ nhất ở đây - chủ yếu về tình bạn và tình yêu qua những biểu tượng phần lớn bí ẩn - rất gần gũi với bản tính Nhật Bản.
Bà Akiko Torii, một trong hàng triệu độc giả Nhật, phát hiện ra cuốn sách ở tuổi lên chín, trên một giường bệnh viện. Nó trở nên "kinh thánh" của bà và nhịp bước với cuộc đời nghề nghiệp của bà. Năm 1987, bà được giao trọng trách quản lý và làm sống động tất cả những sản phẩm in dấu Hoàng tử nhỏ ở đất nước Mặt trời mọc. Tức thì, bà nảy ra ý tạo nên một địa chỉ để làm sống lại tinh thần của cậu bé thiên thần. Nhưng mười một năm sau, ước mơ của bà mới được thực hiện, nhờ sự trợ giúp của đông đảo bạn đọc Nhật Bản và của những người thừa kế của Saint - Exupéry. Đó là khu bảo tàng duy nhất trên thế giới dành cho nhà văn, ở chân núi Fuji (Phú Sỹ) nổi tiếng ở Hakone. ở trung tâm là "bản sao" lâu đài tuổi thơ của ông ở Saint Maurice de Rèmes, rồi các phòng làm việc của ông ở Buenos - Aires, Mũi Juby (Maroc), ở New York. Nhiều kỷ vật của nhà văn được lưu giữ ở đây. Xung quanh bảo tàng là những con đường núi uốn lượn mà mỗi chặng được đánh dấu bằng một hình tượng (xây cao) của Hoàng tử nhỏ.
Bước chân đến đầu đường, du khách được sống một thế giới khác khi lần theo từng chặng đi của cậu bé thân thương với hàng trăm triệu người trên Trái Đất. Khánh thành tháng 6/1999, Bảo tàng đã đón tiếp 300.000 du khách trong năm ngoái. Năm nay, chắc không dưới 500.000 người. Ngày 29/6 vừa rồi, Bảo tàng Saint - Exupéry còn thiêng liêng hơn một thánh địa, vì hàng ngàn người khách đổ về đây cảm thấy tự tin hơn và tin tưởng vào tương lai của nhân loại...