loidieu04
05-31-2009, 10:25 PM
Chuyện ÁO QUẦN
Ái Ưu Du
Mẹ của Hoài từ Huế ngồi xe đò vào Đà Nẵng thăm các con. Ngay lúc nầy, Hoài gặp lại bầy chim nhỏ ở chốn cũ, tiếng đàn chim hót líu lo vang vọng lại từ tận quê nhà tít tắp xa mù xa, nghe sao mà thương lạ thương lùng!
Mẹ lấy hột sen, khoai lang, sắn mì, chuối già hương, tiêu, ớt bột, bánh bột lọc nhưn tôm thịt, vân vân… đem đặt trên bàn. Nay, có bao nhiêu quà bánh nhặt nhạnh tom góp ở trong vườn, chắc chắn là cha mẹ không dám ăn, mà bòn mót tha đi hết làm quà cho con cháu, cho lối xóm rồi đa. Đó là kết quả tốt đẹp do sức cần lao nhẫn nhục của cha mẹ sớm chiều vất vả ngược xuôi bên vồng sắn nương khoai, mà có.
Thắng đến nhà. Ô! Bất ngờ ghê. Thắng vào chào mẹ nàng, rồi chàng lên phòng khách. Mẹ mỉm cười đôn hậu, nhìn chàng chăm chú, như thể... mẹ muốn cân nhắc. Đôi má Hoài hây hây, nàng chột dạ quýnh quáng rù rì bên tai mẹ:
- Mạ đừng ngó rứa. Không có chi, con mắc cỡ.
- Chi lạ rứa. Ai nói chi, mà lo xa, rào đón rứa con.
Mẹ cười, nguýt yêu con gái. Mẹ lúc nào cũng vui, khuôn mặt mẹ thật thà, hiền lành đôn hậu. Tấm lòng mẹ rộng mở, chất phác giản dị đầy khoan thứ. Nhất là tính mẹ nhân hậu, thương người, không riêng gì mẹ thương gia đình, mà mẹ thương hầu hết bà con, xóm làng cơ cực. Hễ ai kêu than, xin xỏ cái gì, nếu có khả năng là cha mẹ cho đi không ngần ngại, chả hối tiếc. Mà mẹ cho hậu hỉ, xứng đáng, tốt lành. Chứ không bao giờ mẹ cho của thừa mứa. Ui chao! Cha mẹ sao xứng đôi về lòng nhân ái đến vậy không biết!
Thắng đá lông nheo với Hoài, anh ta cứ chớp chớp mắt cười cười:
- Các anh kia tính rủ mấy em đi loanh quanh.
- Loanh quanh? Anh không muốn em bị đòn chứ.
- Ơ. Anh em mình đi phố, mà bị đòn gì! Em đi với anh Đan mới sợ ăn đòn, à em.
- Ấy. Anh Đan thì thật là đồng hương, đồng hội, đồng thuyền à nha.
- Coi chừng đấy. Có ngày nổi máu xung thiên lên, anh canh cả giàn trọng pháo, bắn vào nhà Tổ, thì tan nát hết họ hàng nhà mình bây giờ!
- Trời ơi! Anh học đâu cái cảnh... nồi da xáo thịt vậy không biết. Anh em chúng ta, bồ tèo nhau cả. Khó dễ nhau gì vậy? Điên rồi. Em ớn anh quá.
Hai xe jeep đang chờ ngoài cổng, Trúc chạy vào năn nỉ mẹ cho phép Hoài đi chơi tí. Hoài dúi mái tóc thơm mùi bồ kết vào lòng mẹ, một tay nàng mò tìm vú mẹ. Mẹ cảm thấy nhột khi nào con xin phép mẹ cái kiễu ấy. Mẹ hất tay Hoài ra, nguýt yêu con gái, liếc nhìn Thắng, mẹ nhỏ nhẹ nói:
- Ừ. Cho con đi xí thôi nà.
- Dạ, con cám ơn mẹ.
Hoài cùng bạn ra cửa. Xe chạy mấy vòng quanh đường Độc Lập, rồi quẹo qua Phan Chu Trinh. Các anh đổi ý muốn đi câu cá trên sông Hàn. Tám người thuê hai chiếc thuyền nhỏ và nhẹ khua mái chèo, neo cặp sát thuyền bên nhau, họ thả lỏng tay câu. Thuyền lững lờ trôi trên sóng lăn tăn.
Chiến ngồi chung với Thu, Hoài; anh ta nói:
- Đi câu, mà Hoài và em mặc áo dài lướt thướt, coi bất tiện làm sao à!
- Anh nói đi phố, đi xem ca nhạc. Bây giờ anh còn kêu la nỗi gì hử?!
Hoài giận hờn, cầm hai tà áo dài cột vào giữa háng, coi y như đóng khố. Nàng tinh nghịch ghê. Thế là các anh chị nhao nhao lên về chuyện áo mí quần:
- Ối giời. Áo mí khố. Xem thằng Quang ấy. Nó ngồi trong lu nước quen rồi, cứ đánh bố nó cái quần sọt, thì có chết con cá nào đâu nà.
Hồng lên tiếng:
- Giá biết trước là đi câu, em sẽ mặc áo quần tây là xong. Hay húi luôn đầu trọc với cái váy cụt, cho anh Chiến vui lòng hỉ!
Chiến cười khoái chí:
- Các cô nào có biết, việc cắt tóc ngắn, mặc quần áo ngắn được đồng bào ta hưởng ứng nhiệt liệt ấy nhe. Vào thời kỳ l906, bọn thực dân Pháp đối đãi ác nghiệt với dân tộc mình, họ hà khắt ghê gớm. Pháp dùng chính sách trực trị kềm chế, khủng bố, đàn áp gắt gao. Các cô biết không? Ngày 19 tháng 9 năm 1903. Lính chiến đấu của ta, mà Pháp gọi là Khố Xanh, Khố Đỏ ấy. Tức là lính mặc quần xanh quần đỏ, mà họ kêu là "Khố", để tỏ vẻ khinh bỉ miệt thị dân mình. Pháp bắt dân mình ở trần, mặc xà lõn, đóng "khố" hầu chạy cho nhanh. Vì sợ mặc quần dài có hai ống nó vướng víu. Khiến sự bất mãn về cuộc sống gian khổ, và mối thù giai cấp càng tăng càng cao, làm thức tỉnh người dân hồi ấy đã vùng lên mạnh mẽ. Tuy vậy tôi thích đàn bà thời ấy ăn mặc rất kín đáo, tính tình đoan trang lắm.
Tùng móc mồi xong thả xuống nước, anh nói:
- Để tôi nói cho các bạn nghe: Chuyện ăn mặc ở Việt Nam ta hồi đó như thế nào nhé: Tự ngày xưa, dân An Nam ta có truyền thống ăn mặc gọn gàng, kín đáo, và đẹp mắt. Đàn bà con gái thì mặc chiếc áo cánh bên trong, đeo yếm thắm cột bốn dải thắt ra sau gáy và lưng. Đi đâu xa, họ mặc thêm cái áo dài the tứ thân ra ngoài. Váy đen dài khiêm tốn chấm tới mắt cá. Họ mang guốc mộc.
Phụ nữ Việt Nam hay lam hay làm, vì mặc "khố" dài lướt thướt, rộng thùng thình, đi đứng có phần vướng vít, trở ngại, khó khăn. Nên họ cắt bớt "khố" ngắn lại, cho “khố” ngắn bớt, cao trên mắt cá chừng vài gang tay. Rồi thì… phụ nữ mặc chiếc váy mới, thấy dài không ra dài, ngắn không ra ngắn, họ cảm thấy dị dị kỳ kỳ, khó coi, khó chịu sao ấy. Nên các bà các cô tân thời bèn làm một cuộc cách mạng nữa: Họ mặc "khố" ngắn tới đầu gối cho nó... gọn.
Các bạn nhìn nhau cười cười. Tay nầy trầm ngâm, thâm trầm ngầm ngầm mà đấm chết voi, chắc là có vấn đề gì đây. Tùng thủng thẳng nói tiếp:
- Tưởng như vậy là yên thân chiếc "khố đầm". Nào ngờ, đời Vua Lê, Càn Vương hay Chiêu Thống gì đó. Tôi quên mất. Đại khái là đời vua Lê. Mỗi lần Ngài ngự giá hay thân chinh đi đó đây thăm dân cho biết sự tình, thì vua thấy "liềng bà con cấy" ở ngoài đường ngoài chợ không mấy kín đáo, người nào người nấy cũng đưa hai ống quyển (“lem dem” ít gợi cảm), đen không ra đen, trắng không ra trắng. Hai ống quyền cứ mông mốc màu tro, và nhất là vua lo cho sức khỏe của bá tánh, thấy họ không giữ ấm thân thể mà thương. Đôi khi vua thấy họ ngồi chò hỏ ngoài ruộng ngoài rẫy, họ vô tình bỏ quên "cái sự đời em ra" phơi nắng phơi mưa; mà thật tình họ lo lam lo làm không hay biết có gió lùa.
Tiến tiếp lời:
- Khà khà! Anh Tùng nói đúng. Hồi đó có ai biết mặc “xì níp” đâu. Hê hê!
- Tôi nói đến đâu rồi nhỉ? À, à... Phụ nữ ta xưa nay vốn nổi tiếng là đoan trang nết na thuỳ mị, ăn mặc kín đáo. Bỗng dưng cái “khố" nay bị "hớt" lên quá đầu gối, thì họ ngượng ngùng cũng khó chịu ha. Nhất là khi Vua ngự giá đó đây, thì họ càng lo sợ, bẽn lẽn, run lập cập; Vì sợ, vì đói, vì rét, hay vì e thẹn? Tôi chả biết. Họ cứ té lăn chiên đổ đèn, giơ hai cẳng chân khẳng khiu quơ quơ lên trời. Rồi thì ngọn gió vô tình lại tốc ngược chiếc "khố đụp" lên quá... bẹn. Tô hô tơ hơ “cái sự đời em” ra.
Mặc các bạn cười chảy nước mắt, nghiêng ngã người trên thuyền. Vương Gia Tùng bác sĩ "đẹp giai" nhà ta thì tỉnh queo, ảnh không cười. Nhìn ảnh, họ càng mắc cười kinh khủng. Tùng ung dung và duyên dáng kể tiếp:
- Vua Lê là người khá hào hoa, thanh lịch, văn nhã và đầy nghệ thuật vị nhân sinh, ngài nhìn cái cảnh trái tai gai mắt đó nhiều lần, coi cũng chướng quá, nên vua đã xuống chiếu nghiêm cấm "liềng bà con cấy" không được mặc "khố đụp". Không mặc váy! Á à tôi quên. Ngài không dùng tiếng "khố" miệt thị, càng không nói tiếng "váy" văn chương tân thời, mà Ngài nói:
- "Mặc quần không có hai ống" nghe văn nhã hơn.
- Thế là phụ nữ bắt đầu mặc lại quần không có hai ống, dài xuống mắc cá chân. Có yên đâu. Phải rồi! Chưa yên. Tôi nhớ có lẽ không nhầm, đúng một trăm sáu mươi ba năm sau. Vua Minh Mạng thứ 9 đã ban một chiếu dụ khác, cấm chỉ "liềng bà con cấy" không được mặc "váy đụp" tổn hổn tển hển như thế. Mà phải mặc quần phải có hai ống hẳn hoi. Thế là "quần có hai ống" ra đời từ đó.
Nào, bi chừ các cô thích mặc thứ gì? Mặc "khố", "Quần có hai ống", hay là mặc "Váy đụp". Hỉ ?
Các cô quê xệ che mặt cười khúc khích. Còn các cậu thì khoái chí lêu lêu các cô và cười ha ha ha thả thuyền câu theo dòng nước. Các bạn chuyện trò vui vẻ, họ kể nào là chuyện Đại Đế Napoléon Bonaparte. Chuyện Ludwigvan Beethoven nhà soạn nhạc lừng danh; họ lại chuyển qua chuyện Michael Faraday, nhà bác học lỗi lạc. Kể cả những chuyện tiếu lâm khôi hài vui hết biết.
Hoài mỉm cười xin thầm hỏi:
- Chuyện áo quần “tíu lâm” có thật, và chuyện đại đế Napoleon Bonaparte lừng danh như thế. Quý vị thích nghe chuyện nào. Thưa quý vị? Còn Hoài thì … ỏn ẻn thỉ thủ tự thú nhận:
- Em chả… “thíc” đại đế đại điếc chi cả; mà em chỉ thích mặc “quần không có hai ống” thôi đấy ạ!!!
Ái Ưu Du
Ái Ưu Du
Mẹ của Hoài từ Huế ngồi xe đò vào Đà Nẵng thăm các con. Ngay lúc nầy, Hoài gặp lại bầy chim nhỏ ở chốn cũ, tiếng đàn chim hót líu lo vang vọng lại từ tận quê nhà tít tắp xa mù xa, nghe sao mà thương lạ thương lùng!
Mẹ lấy hột sen, khoai lang, sắn mì, chuối già hương, tiêu, ớt bột, bánh bột lọc nhưn tôm thịt, vân vân… đem đặt trên bàn. Nay, có bao nhiêu quà bánh nhặt nhạnh tom góp ở trong vườn, chắc chắn là cha mẹ không dám ăn, mà bòn mót tha đi hết làm quà cho con cháu, cho lối xóm rồi đa. Đó là kết quả tốt đẹp do sức cần lao nhẫn nhục của cha mẹ sớm chiều vất vả ngược xuôi bên vồng sắn nương khoai, mà có.
Thắng đến nhà. Ô! Bất ngờ ghê. Thắng vào chào mẹ nàng, rồi chàng lên phòng khách. Mẹ mỉm cười đôn hậu, nhìn chàng chăm chú, như thể... mẹ muốn cân nhắc. Đôi má Hoài hây hây, nàng chột dạ quýnh quáng rù rì bên tai mẹ:
- Mạ đừng ngó rứa. Không có chi, con mắc cỡ.
- Chi lạ rứa. Ai nói chi, mà lo xa, rào đón rứa con.
Mẹ cười, nguýt yêu con gái. Mẹ lúc nào cũng vui, khuôn mặt mẹ thật thà, hiền lành đôn hậu. Tấm lòng mẹ rộng mở, chất phác giản dị đầy khoan thứ. Nhất là tính mẹ nhân hậu, thương người, không riêng gì mẹ thương gia đình, mà mẹ thương hầu hết bà con, xóm làng cơ cực. Hễ ai kêu than, xin xỏ cái gì, nếu có khả năng là cha mẹ cho đi không ngần ngại, chả hối tiếc. Mà mẹ cho hậu hỉ, xứng đáng, tốt lành. Chứ không bao giờ mẹ cho của thừa mứa. Ui chao! Cha mẹ sao xứng đôi về lòng nhân ái đến vậy không biết!
Thắng đá lông nheo với Hoài, anh ta cứ chớp chớp mắt cười cười:
- Các anh kia tính rủ mấy em đi loanh quanh.
- Loanh quanh? Anh không muốn em bị đòn chứ.
- Ơ. Anh em mình đi phố, mà bị đòn gì! Em đi với anh Đan mới sợ ăn đòn, à em.
- Ấy. Anh Đan thì thật là đồng hương, đồng hội, đồng thuyền à nha.
- Coi chừng đấy. Có ngày nổi máu xung thiên lên, anh canh cả giàn trọng pháo, bắn vào nhà Tổ, thì tan nát hết họ hàng nhà mình bây giờ!
- Trời ơi! Anh học đâu cái cảnh... nồi da xáo thịt vậy không biết. Anh em chúng ta, bồ tèo nhau cả. Khó dễ nhau gì vậy? Điên rồi. Em ớn anh quá.
Hai xe jeep đang chờ ngoài cổng, Trúc chạy vào năn nỉ mẹ cho phép Hoài đi chơi tí. Hoài dúi mái tóc thơm mùi bồ kết vào lòng mẹ, một tay nàng mò tìm vú mẹ. Mẹ cảm thấy nhột khi nào con xin phép mẹ cái kiễu ấy. Mẹ hất tay Hoài ra, nguýt yêu con gái, liếc nhìn Thắng, mẹ nhỏ nhẹ nói:
- Ừ. Cho con đi xí thôi nà.
- Dạ, con cám ơn mẹ.
Hoài cùng bạn ra cửa. Xe chạy mấy vòng quanh đường Độc Lập, rồi quẹo qua Phan Chu Trinh. Các anh đổi ý muốn đi câu cá trên sông Hàn. Tám người thuê hai chiếc thuyền nhỏ và nhẹ khua mái chèo, neo cặp sát thuyền bên nhau, họ thả lỏng tay câu. Thuyền lững lờ trôi trên sóng lăn tăn.
Chiến ngồi chung với Thu, Hoài; anh ta nói:
- Đi câu, mà Hoài và em mặc áo dài lướt thướt, coi bất tiện làm sao à!
- Anh nói đi phố, đi xem ca nhạc. Bây giờ anh còn kêu la nỗi gì hử?!
Hoài giận hờn, cầm hai tà áo dài cột vào giữa háng, coi y như đóng khố. Nàng tinh nghịch ghê. Thế là các anh chị nhao nhao lên về chuyện áo mí quần:
- Ối giời. Áo mí khố. Xem thằng Quang ấy. Nó ngồi trong lu nước quen rồi, cứ đánh bố nó cái quần sọt, thì có chết con cá nào đâu nà.
Hồng lên tiếng:
- Giá biết trước là đi câu, em sẽ mặc áo quần tây là xong. Hay húi luôn đầu trọc với cái váy cụt, cho anh Chiến vui lòng hỉ!
Chiến cười khoái chí:
- Các cô nào có biết, việc cắt tóc ngắn, mặc quần áo ngắn được đồng bào ta hưởng ứng nhiệt liệt ấy nhe. Vào thời kỳ l906, bọn thực dân Pháp đối đãi ác nghiệt với dân tộc mình, họ hà khắt ghê gớm. Pháp dùng chính sách trực trị kềm chế, khủng bố, đàn áp gắt gao. Các cô biết không? Ngày 19 tháng 9 năm 1903. Lính chiến đấu của ta, mà Pháp gọi là Khố Xanh, Khố Đỏ ấy. Tức là lính mặc quần xanh quần đỏ, mà họ kêu là "Khố", để tỏ vẻ khinh bỉ miệt thị dân mình. Pháp bắt dân mình ở trần, mặc xà lõn, đóng "khố" hầu chạy cho nhanh. Vì sợ mặc quần dài có hai ống nó vướng víu. Khiến sự bất mãn về cuộc sống gian khổ, và mối thù giai cấp càng tăng càng cao, làm thức tỉnh người dân hồi ấy đã vùng lên mạnh mẽ. Tuy vậy tôi thích đàn bà thời ấy ăn mặc rất kín đáo, tính tình đoan trang lắm.
Tùng móc mồi xong thả xuống nước, anh nói:
- Để tôi nói cho các bạn nghe: Chuyện ăn mặc ở Việt Nam ta hồi đó như thế nào nhé: Tự ngày xưa, dân An Nam ta có truyền thống ăn mặc gọn gàng, kín đáo, và đẹp mắt. Đàn bà con gái thì mặc chiếc áo cánh bên trong, đeo yếm thắm cột bốn dải thắt ra sau gáy và lưng. Đi đâu xa, họ mặc thêm cái áo dài the tứ thân ra ngoài. Váy đen dài khiêm tốn chấm tới mắt cá. Họ mang guốc mộc.
Phụ nữ Việt Nam hay lam hay làm, vì mặc "khố" dài lướt thướt, rộng thùng thình, đi đứng có phần vướng vít, trở ngại, khó khăn. Nên họ cắt bớt "khố" ngắn lại, cho “khố” ngắn bớt, cao trên mắt cá chừng vài gang tay. Rồi thì… phụ nữ mặc chiếc váy mới, thấy dài không ra dài, ngắn không ra ngắn, họ cảm thấy dị dị kỳ kỳ, khó coi, khó chịu sao ấy. Nên các bà các cô tân thời bèn làm một cuộc cách mạng nữa: Họ mặc "khố" ngắn tới đầu gối cho nó... gọn.
Các bạn nhìn nhau cười cười. Tay nầy trầm ngâm, thâm trầm ngầm ngầm mà đấm chết voi, chắc là có vấn đề gì đây. Tùng thủng thẳng nói tiếp:
- Tưởng như vậy là yên thân chiếc "khố đầm". Nào ngờ, đời Vua Lê, Càn Vương hay Chiêu Thống gì đó. Tôi quên mất. Đại khái là đời vua Lê. Mỗi lần Ngài ngự giá hay thân chinh đi đó đây thăm dân cho biết sự tình, thì vua thấy "liềng bà con cấy" ở ngoài đường ngoài chợ không mấy kín đáo, người nào người nấy cũng đưa hai ống quyển (“lem dem” ít gợi cảm), đen không ra đen, trắng không ra trắng. Hai ống quyền cứ mông mốc màu tro, và nhất là vua lo cho sức khỏe của bá tánh, thấy họ không giữ ấm thân thể mà thương. Đôi khi vua thấy họ ngồi chò hỏ ngoài ruộng ngoài rẫy, họ vô tình bỏ quên "cái sự đời em ra" phơi nắng phơi mưa; mà thật tình họ lo lam lo làm không hay biết có gió lùa.
Tiến tiếp lời:
- Khà khà! Anh Tùng nói đúng. Hồi đó có ai biết mặc “xì níp” đâu. Hê hê!
- Tôi nói đến đâu rồi nhỉ? À, à... Phụ nữ ta xưa nay vốn nổi tiếng là đoan trang nết na thuỳ mị, ăn mặc kín đáo. Bỗng dưng cái “khố" nay bị "hớt" lên quá đầu gối, thì họ ngượng ngùng cũng khó chịu ha. Nhất là khi Vua ngự giá đó đây, thì họ càng lo sợ, bẽn lẽn, run lập cập; Vì sợ, vì đói, vì rét, hay vì e thẹn? Tôi chả biết. Họ cứ té lăn chiên đổ đèn, giơ hai cẳng chân khẳng khiu quơ quơ lên trời. Rồi thì ngọn gió vô tình lại tốc ngược chiếc "khố đụp" lên quá... bẹn. Tô hô tơ hơ “cái sự đời em” ra.
Mặc các bạn cười chảy nước mắt, nghiêng ngã người trên thuyền. Vương Gia Tùng bác sĩ "đẹp giai" nhà ta thì tỉnh queo, ảnh không cười. Nhìn ảnh, họ càng mắc cười kinh khủng. Tùng ung dung và duyên dáng kể tiếp:
- Vua Lê là người khá hào hoa, thanh lịch, văn nhã và đầy nghệ thuật vị nhân sinh, ngài nhìn cái cảnh trái tai gai mắt đó nhiều lần, coi cũng chướng quá, nên vua đã xuống chiếu nghiêm cấm "liềng bà con cấy" không được mặc "khố đụp". Không mặc váy! Á à tôi quên. Ngài không dùng tiếng "khố" miệt thị, càng không nói tiếng "váy" văn chương tân thời, mà Ngài nói:
- "Mặc quần không có hai ống" nghe văn nhã hơn.
- Thế là phụ nữ bắt đầu mặc lại quần không có hai ống, dài xuống mắc cá chân. Có yên đâu. Phải rồi! Chưa yên. Tôi nhớ có lẽ không nhầm, đúng một trăm sáu mươi ba năm sau. Vua Minh Mạng thứ 9 đã ban một chiếu dụ khác, cấm chỉ "liềng bà con cấy" không được mặc "váy đụp" tổn hổn tển hển như thế. Mà phải mặc quần phải có hai ống hẳn hoi. Thế là "quần có hai ống" ra đời từ đó.
Nào, bi chừ các cô thích mặc thứ gì? Mặc "khố", "Quần có hai ống", hay là mặc "Váy đụp". Hỉ ?
Các cô quê xệ che mặt cười khúc khích. Còn các cậu thì khoái chí lêu lêu các cô và cười ha ha ha thả thuyền câu theo dòng nước. Các bạn chuyện trò vui vẻ, họ kể nào là chuyện Đại Đế Napoléon Bonaparte. Chuyện Ludwigvan Beethoven nhà soạn nhạc lừng danh; họ lại chuyển qua chuyện Michael Faraday, nhà bác học lỗi lạc. Kể cả những chuyện tiếu lâm khôi hài vui hết biết.
Hoài mỉm cười xin thầm hỏi:
- Chuyện áo quần “tíu lâm” có thật, và chuyện đại đế Napoleon Bonaparte lừng danh như thế. Quý vị thích nghe chuyện nào. Thưa quý vị? Còn Hoài thì … ỏn ẻn thỉ thủ tự thú nhận:
- Em chả… “thíc” đại đế đại điếc chi cả; mà em chỉ thích mặc “quần không có hai ống” thôi đấy ạ!!!
Ái Ưu Du