saomai
05-10-2015, 07:56 AM
Một bài hát dân gian nổi tiếng của Ý cho “Mother’s Day”
http://www.zeroviolenza.it/images/arte/festa-mamma.jpeg
http://cothommagazine.com/nghe_nhac/ThuongYeuMeHien/20b-Mamma-Cherubini-Bixio.mp3
Thanh Trang (Nam Cali 8 tháng 5, 2009)
Người Việt Nam ta, theo như truyền thống, không có ngày gì gọi là ngày cho Bố hay ngày dành cho Mẹ. Lý do chắc chắn chảng phải vì dân mình thường Bố hay thương Mẹ kém bất cứ một dân tộc nào trên cõi trần gian này. Lý giải cho thật đơn giản thì tạm có thể đưa ra luận điềm là trong lòng mỗi con người con hiếu thảo nào thì vào bất cứ một giây một phút nào trong mỗi ngày của cuộc đời mình cũng đều có hình ảnh của Bố Mẹ ở đấy, và có nói hay viết cái gì đi nữa thì cũng chả có chữ nghĩa hay lời lẽ gì mà nói lên đuợc cho hết thứ tình cảm sâu đậm đó.
Có như vậy họa chăng mới giải thích đuợc lý do tại làm sao mà với ngần áy dân tộc, ngần ấy tỉ tỉ con người từ thuở thơ phú, nhạc nhiếc này kia bắt đầu rộ lên trên khắp qua đất này thì trong lãnh vực thơ tình hay nhạc tình này kia đã không hiếm cái đuợc đông đảo thiên hạ khắp năm châu biết đến và truyền tụng, trong khi những ngày “Father’s Day” hay “Mother’s Day” ở xứ này chẳng hạn, người ta rao bán hoa, bán quà cáp, bán thiệp mừng Bố mừng Mẹ thì quá dư thừa nhưng phỏng có đuợc bao nhiểu bài hát về người Bố hay người Mẹ nổi tiếng khắp thế giới ngang bằng –về mặt phổ biến- với một bài hát kiểu như “La vie en rose” nói về tình yêu đôi lứa, chẳng hạn ?
Việt Nam ta có rất nhiều bài hát về người Mẹ với giai điệu cùng lời ca tôi nghĩ là đậm đà và sâu lắng hơn về mặt đó so với ca nhạc Âu Mỹ. Ta có “Bà mẹ quê”, “Bà mẹ Gio Linh” của Phạm Duy, “Mẹ ơi” của Trần Văn Lý, “Mẹ tôi” của Nhị Hà, “Lòng Mẹ” của Y Vân, “Lá thư gửi Mẹ” của Nguyễn Hiền ( Thơ của Thái Thủy ), “Quê mẹ” của Thu Hồ, v.v.. và v.v.., không kể cả trăm , cả nghìn bài hát không có tựa đề là mẹ nhưng vẫn có hình ảnh người mẹ trong đó.
Chỉ phiền một nỗi là thế giới chả ai biết những bài hát đặc sắc đó, một phần có lẽ vì họ không quen với “làn điệu Việt Nam” của dân mình, một phần vì ca sĩ nổi danh ở Âu Mỹ họ quen hát tiếng của nước họ hoặc ngôn ngữ những nước cùng truyền thống gần xa gì đấy với họ, chứ họ không như các ca sĩ Việt Nam ta, từ không ai biết đến cho đến cái đám có người biết đến thì lại rất sính hát những bài hát bằng tiếng Âu Mỹ. ( Đến cái nước mà thậm chí ngày nay nghe một số giọng ca Việt Nam, cách phát âm cứ như thể họ hát tiếng Âu Mỹ chứ không còn là tiếng Việt Nam !)
Nhân ngày “Mother’s Day”, tôi không khỏi liên tưởng đến một bài hát gọi là dân gian nhưng có tên tác giả đàng hòang, của Ý, đã ra đời từ không dưới một thế kỷ nay. Nó là một bài hát nổi tiếng của Ý tựa là “Mamma” ( với hai chữ “m” ), nghĩa là “Mẹ”. Và nó phải nổi tiếng lắm thì các danh ca của Ý cỡ như Luciano Pavarotti ( đã chết ) và Andrea Bocelli ( còn sống ) mới từng hát nó không biết bao nhiêu phen trình diễn trước cả nghìn con người. Thế nhưng tôi đố ai lên “Internet” rồi đánh máy vào cái mục “search” mà tìm ngay ra đuợc tông tích của bài hát này !
Đụng vào đấy một cái là chỉ thấy lòi ra tòan những cái “links” dẫn đến những bài kiểu như “Mamma mia” do nhóm ABBA khi xưa trình diễn. Cũng may mà trong cái CD gồm 25 ca khúc phổ thông thuộc lọai “bất tử” của nước Ý do hai anh em nhà Armando Valsani và Nino Valsani thì có ghi tên các tác giả bài hát cho tôi nhờ; ( một người làm phần nhạc, một người làm phần lời ). Bài hát này hẳn cũng phải phổ thông lắm đối với dân Ý thì trong phim “The Godfather Tập II” đạo diễn người ta mới cho đưa vào một “scène” ở đọan đầu, khi anh chàng Corleone –lúc đó chưa là “Don”- đi xem một vở nhạc kịch dân gian ở một rạp hết sức bình dân tại New York !
Kèm theo đây là lời của bài hát “Mamma” mà trong CD tôi có trong tay thì ghi tác giả là C.A. Bixio, trong khi phần nhạc là của B. Cherubini. Tôi đã dịch lời hát từ một bản dịch từ nguyên tác ra tiếng Anh.
Tôi có một ông bạn Mỹ có vợ là người Ý. Tôi đem bản dịch tiếng Anh đi hỏi bà ta xem họ dịch ra như vậy đã chính xác hay chưa thì bà ta nói: “Over all, it’s OK !” Bài hát do Armando Valsani hát, với dàn nhạc phụ họa “Orchestra Di Napoli” của Ý do người Ý Cido Bianchi điều khiển.
Mamma
MAMMA SON TANTO FELICE
PERCHE RETORNO DA TE
LA MIA CANZONE TI DICE
CHE IL PUI BELGIORNO PER ME
MAMMA SON TANTO FELICE
VIVERE LONTANO PERCHE
MAMMA SOLO PER TE
LA MIA CANZONE VOLA
MAMMA SARAI CON ME
TU NON SARAI PIU SOLA
QUANTO TI VOGLIO BENE
QUESTE PAROLE D’AMORE
CHE TI SOSPIRA IL MIO CUORE
FORCE NON S’ODONO PIU
MAMMA MA LA CANZONE MIA, PIU BELLA SEI TU
SEI TU LA VITA E PER LA VITA NON TI LASCIO MAI PIU
SENTO LA MANO TUA STANCA
CERCA I MIEI RECCIOLI D’OR
SENTO E LA VOCE TI MANCA
LA NINNA NANNA D’ALLOR
OGGI LA TESTA TUA BIANCA
IO VOGLIO STRINGERE AL CUOR
MAMMA MA LA CANZONE MIA, PIU BELLA SEI TU
SEI TU LA VITA E PER LA VITA NON TI LASCIO MAI PIU
Mẹ
Mẹ ơi, lòng con rất vui vì nay đang trên đuờng trở về với Mẹ
Những bài hát của con là để nói với Mẹ rằng đây là ước mơ lớn lao nhất trong đời con
Mẹ ơi , con rất vui sướng khi nghĩ rằng đâu có lý do gì khiến mẹ con mình phải xa nhau như thế !
Mẹ à, bài hát này đây là chỉ để dành riêng cho Mẹ
Mẹ ơi, rồi đây Mẹ sẽ có con bên Mẹ, Mẹ sẽ sẽ không còn phải cô đơn
Con thương Mẹ biết là chừng nào
Những lời hát từ trái tim con dành cho Mẹ đây có thể là đã lỗi thời
Thế nhưng Mẹ à, Mẹ là bài hát đẹp nhất trong đời con
Mẹ là cuộc đời của con và suốt quãng đời còn lại con hứa sẽ không bao giờ xa Mẹ nữa !
Con như cảm thấy đuợc đôi bàn tay đã mệt mỏi của Mẹ luồn qua mớ tóc ( quăn hoe vàng ) của con
Con cảm thấy đuợc như thế, kể cả giọng nói của Mẹ nay đã yếu đi khi Mẹ hát lại bài ru con ngày xưa
Ngày hôm nay mái tóc của Mẹ đạ bạc mầu
Và con chỉ muốn đuợc ôm mái tóc đó thật sát với trái tim mình
Mẹ ơi, bài hát này là chỉ dành riêng cho Mẹ
Mẹ sẽ sống bên con và sẽ không còn phải cô đơn nữa
Con yêu thương Mẹ biết là nhường nào
Những lời hát biểu hiện tình thương tự lòng con dành cho Mẹ đây có thể là đã lạc hậu
Thế nhưng Mẹ ơi,
Mẹ là bài hát đẹp nhất của đời con
Mẹ là cả cuộc đời của con
Và suốt quãng đời còn lại con sẽ không bao giờ rời xa Mẹ
Không bao giờ nữa Mẹ ơi !
(Bản dịch của Thanh Trang)
http://www.zeroviolenza.it/images/arte/festa-mamma.jpeg
http://cothommagazine.com/nghe_nhac/ThuongYeuMeHien/20b-Mamma-Cherubini-Bixio.mp3
Thanh Trang (Nam Cali 8 tháng 5, 2009)
Người Việt Nam ta, theo như truyền thống, không có ngày gì gọi là ngày cho Bố hay ngày dành cho Mẹ. Lý do chắc chắn chảng phải vì dân mình thường Bố hay thương Mẹ kém bất cứ một dân tộc nào trên cõi trần gian này. Lý giải cho thật đơn giản thì tạm có thể đưa ra luận điềm là trong lòng mỗi con người con hiếu thảo nào thì vào bất cứ một giây một phút nào trong mỗi ngày của cuộc đời mình cũng đều có hình ảnh của Bố Mẹ ở đấy, và có nói hay viết cái gì đi nữa thì cũng chả có chữ nghĩa hay lời lẽ gì mà nói lên đuợc cho hết thứ tình cảm sâu đậm đó.
Có như vậy họa chăng mới giải thích đuợc lý do tại làm sao mà với ngần áy dân tộc, ngần ấy tỉ tỉ con người từ thuở thơ phú, nhạc nhiếc này kia bắt đầu rộ lên trên khắp qua đất này thì trong lãnh vực thơ tình hay nhạc tình này kia đã không hiếm cái đuợc đông đảo thiên hạ khắp năm châu biết đến và truyền tụng, trong khi những ngày “Father’s Day” hay “Mother’s Day” ở xứ này chẳng hạn, người ta rao bán hoa, bán quà cáp, bán thiệp mừng Bố mừng Mẹ thì quá dư thừa nhưng phỏng có đuợc bao nhiểu bài hát về người Bố hay người Mẹ nổi tiếng khắp thế giới ngang bằng –về mặt phổ biến- với một bài hát kiểu như “La vie en rose” nói về tình yêu đôi lứa, chẳng hạn ?
Việt Nam ta có rất nhiều bài hát về người Mẹ với giai điệu cùng lời ca tôi nghĩ là đậm đà và sâu lắng hơn về mặt đó so với ca nhạc Âu Mỹ. Ta có “Bà mẹ quê”, “Bà mẹ Gio Linh” của Phạm Duy, “Mẹ ơi” của Trần Văn Lý, “Mẹ tôi” của Nhị Hà, “Lòng Mẹ” của Y Vân, “Lá thư gửi Mẹ” của Nguyễn Hiền ( Thơ của Thái Thủy ), “Quê mẹ” của Thu Hồ, v.v.. và v.v.., không kể cả trăm , cả nghìn bài hát không có tựa đề là mẹ nhưng vẫn có hình ảnh người mẹ trong đó.
Chỉ phiền một nỗi là thế giới chả ai biết những bài hát đặc sắc đó, một phần có lẽ vì họ không quen với “làn điệu Việt Nam” của dân mình, một phần vì ca sĩ nổi danh ở Âu Mỹ họ quen hát tiếng của nước họ hoặc ngôn ngữ những nước cùng truyền thống gần xa gì đấy với họ, chứ họ không như các ca sĩ Việt Nam ta, từ không ai biết đến cho đến cái đám có người biết đến thì lại rất sính hát những bài hát bằng tiếng Âu Mỹ. ( Đến cái nước mà thậm chí ngày nay nghe một số giọng ca Việt Nam, cách phát âm cứ như thể họ hát tiếng Âu Mỹ chứ không còn là tiếng Việt Nam !)
Nhân ngày “Mother’s Day”, tôi không khỏi liên tưởng đến một bài hát gọi là dân gian nhưng có tên tác giả đàng hòang, của Ý, đã ra đời từ không dưới một thế kỷ nay. Nó là một bài hát nổi tiếng của Ý tựa là “Mamma” ( với hai chữ “m” ), nghĩa là “Mẹ”. Và nó phải nổi tiếng lắm thì các danh ca của Ý cỡ như Luciano Pavarotti ( đã chết ) và Andrea Bocelli ( còn sống ) mới từng hát nó không biết bao nhiêu phen trình diễn trước cả nghìn con người. Thế nhưng tôi đố ai lên “Internet” rồi đánh máy vào cái mục “search” mà tìm ngay ra đuợc tông tích của bài hát này !
Đụng vào đấy một cái là chỉ thấy lòi ra tòan những cái “links” dẫn đến những bài kiểu như “Mamma mia” do nhóm ABBA khi xưa trình diễn. Cũng may mà trong cái CD gồm 25 ca khúc phổ thông thuộc lọai “bất tử” của nước Ý do hai anh em nhà Armando Valsani và Nino Valsani thì có ghi tên các tác giả bài hát cho tôi nhờ; ( một người làm phần nhạc, một người làm phần lời ). Bài hát này hẳn cũng phải phổ thông lắm đối với dân Ý thì trong phim “The Godfather Tập II” đạo diễn người ta mới cho đưa vào một “scène” ở đọan đầu, khi anh chàng Corleone –lúc đó chưa là “Don”- đi xem một vở nhạc kịch dân gian ở một rạp hết sức bình dân tại New York !
Kèm theo đây là lời của bài hát “Mamma” mà trong CD tôi có trong tay thì ghi tác giả là C.A. Bixio, trong khi phần nhạc là của B. Cherubini. Tôi đã dịch lời hát từ một bản dịch từ nguyên tác ra tiếng Anh.
Tôi có một ông bạn Mỹ có vợ là người Ý. Tôi đem bản dịch tiếng Anh đi hỏi bà ta xem họ dịch ra như vậy đã chính xác hay chưa thì bà ta nói: “Over all, it’s OK !” Bài hát do Armando Valsani hát, với dàn nhạc phụ họa “Orchestra Di Napoli” của Ý do người Ý Cido Bianchi điều khiển.
Mamma
MAMMA SON TANTO FELICE
PERCHE RETORNO DA TE
LA MIA CANZONE TI DICE
CHE IL PUI BELGIORNO PER ME
MAMMA SON TANTO FELICE
VIVERE LONTANO PERCHE
MAMMA SOLO PER TE
LA MIA CANZONE VOLA
MAMMA SARAI CON ME
TU NON SARAI PIU SOLA
QUANTO TI VOGLIO BENE
QUESTE PAROLE D’AMORE
CHE TI SOSPIRA IL MIO CUORE
FORCE NON S’ODONO PIU
MAMMA MA LA CANZONE MIA, PIU BELLA SEI TU
SEI TU LA VITA E PER LA VITA NON TI LASCIO MAI PIU
SENTO LA MANO TUA STANCA
CERCA I MIEI RECCIOLI D’OR
SENTO E LA VOCE TI MANCA
LA NINNA NANNA D’ALLOR
OGGI LA TESTA TUA BIANCA
IO VOGLIO STRINGERE AL CUOR
MAMMA MA LA CANZONE MIA, PIU BELLA SEI TU
SEI TU LA VITA E PER LA VITA NON TI LASCIO MAI PIU
Mẹ
Mẹ ơi, lòng con rất vui vì nay đang trên đuờng trở về với Mẹ
Những bài hát của con là để nói với Mẹ rằng đây là ước mơ lớn lao nhất trong đời con
Mẹ ơi , con rất vui sướng khi nghĩ rằng đâu có lý do gì khiến mẹ con mình phải xa nhau như thế !
Mẹ à, bài hát này đây là chỉ để dành riêng cho Mẹ
Mẹ ơi, rồi đây Mẹ sẽ có con bên Mẹ, Mẹ sẽ sẽ không còn phải cô đơn
Con thương Mẹ biết là chừng nào
Những lời hát từ trái tim con dành cho Mẹ đây có thể là đã lỗi thời
Thế nhưng Mẹ à, Mẹ là bài hát đẹp nhất trong đời con
Mẹ là cuộc đời của con và suốt quãng đời còn lại con hứa sẽ không bao giờ xa Mẹ nữa !
Con như cảm thấy đuợc đôi bàn tay đã mệt mỏi của Mẹ luồn qua mớ tóc ( quăn hoe vàng ) của con
Con cảm thấy đuợc như thế, kể cả giọng nói của Mẹ nay đã yếu đi khi Mẹ hát lại bài ru con ngày xưa
Ngày hôm nay mái tóc của Mẹ đạ bạc mầu
Và con chỉ muốn đuợc ôm mái tóc đó thật sát với trái tim mình
Mẹ ơi, bài hát này là chỉ dành riêng cho Mẹ
Mẹ sẽ sống bên con và sẽ không còn phải cô đơn nữa
Con yêu thương Mẹ biết là nhường nào
Những lời hát biểu hiện tình thương tự lòng con dành cho Mẹ đây có thể là đã lạc hậu
Thế nhưng Mẹ ơi,
Mẹ là bài hát đẹp nhất của đời con
Mẹ là cả cuộc đời của con
Và suốt quãng đời còn lại con sẽ không bao giờ rời xa Mẹ
Không bao giờ nữa Mẹ ơi !
(Bản dịch của Thanh Trang)