TAM73F
04-25-2014, 06:36 AM
Anthony Paul ( Reader's Digest 06/1984 )
Ly Tong’s Long Trek To Freedom
Người ta ước lượng có hơn một triệu người Việt Nam - phần lớn là các thuyền nhân vượt Biển Đông – đã chạy trốn khỏi nước kể từ khi Sài Gòn thất thủ cuối tháng 04/1975 . Hàng trăm ngàn người trong số đó đã bỏ mạng trong chuyến vượt biển của họ .
Lý Tống , một cựu phi công phản lực trong quân đội VNCH , đã bị giam 5 năm trong nhiều trại tù cải tạo khác nhau . Trong quãng thời gian đó , ông thường thách thức những người giam giữ ông , và nhiều lần liều mạng vượt nguc tuy không thành . Sau cùng ông trốn thoát được , và trong 17 tháng , đã đi bộ , đi xe , bò , bơi qua 5 quốc gia . Cuộc trường chinh của Lý Tống là một trong những câu chuyện trốn thoát vĩ đại nhất của thời đại .
Hôm đó là một ngày mùa Hè năm 1975 . Lý Tống , 27 tuổi , đang nhìn các bạn tù có gia đình xếp hàng chờ ra ngoài gặp người thân đến thăm nuôi . Nơi gặp ở ngoài hàng rào kẽm gai . Một người bạn của Lý Tống trông thấy vợ con , vui mừng quá , bỏ hàng tiến về phía hàng rào . Người lính canh gác Bắc Việt nổ súng . Bạn Lý Tống chết ngay tại chỗ , trước con mắt kinh hoàng của vợ con . Trông thấy cảnh tượng đó , Lý Tồng quyết định là mình phải trốn .
Vài tháng sau , cơ hôi đến . Một lần đi đốn gỗ , nhân toán canh gác lơ là , Lý Tống cùng một người bạn bỏ trốn . Đến đêm thứ nhì , họ đụng phải một chốt canh . Tên lính canh hỏi giấy căn cước . Người bạn hoảng quá , khai ra chuyên trốn trại . Thế là 2 người bị bắt lại . Trên đường giải về trại , Lý Tống , không gia đình , vợ con , tự nhủ « Mình phải trốn một mình . Mình phải biến những nghịch cảnh này thành sức mạnh » .
Đúng là Lý Tống cần nhiều sức mạnh ngay lúc này . Họ lôi anh ra trước toà án nhân dân , bắt anh phải quỳ xuống trong khi nghe đọc tội trạng . Lý Tống không chịu quỳ vá bác bỏ tất cà những lời buộc tội . Bản án dành cho anh là 6 tháng biệt giam trong thùng conex .
Bị giam trong thùng conex là một hình phạt kinh khủng nhất ở Việt Nam . Đó là một thùng chứa hàng , bằng sắt , cao 2 , 4 m , rộng 1 , 3 m . Ban ngày nhiệt độ trong thùng lên tới trên 38C . Ban đêm trời lạnh đến độ tay chân Lý Tồng cứng lại hết . Họ còn liệng đá vào thành thùng , tạo những tiếng vang rền bên trong thùng muốn thủng màng tai , làm Lý Tống không thể ngủ được . Không khí , thức ăn – cơm trộn với muối – và phân , nước tiểu , tất cả được đưa qua vài cái lỗ nhỏ bên hông thùng .
Sau 6 tháng biệt giam , Lý Tống được thả ra . Nhưng người ta không quên « hạnh kiểm xấu » của anh . Sau 1 năm , họ đưa anh tới một trong những trại cải tạo khủng khiếp nhất . Đó là trại 52 . Những người giam cầm Lý Tống đã biết nhiều về thành tích cứng đầu của anh , nến họ càng tìm cách để bẻ gẫy ý chí của anh . Cai tù ở trại 52 đấm anh ngã và chế diễu , « Mầy không chịu quỳ thì nằm sấp vậy . Thấy thế nào ? »
Lý Tống trả lời : « Rất vinh dự ! 6 người đánh 1 người như đánh 1 con vật . Vậy ai là con người , ai là con vật ?
Họ bắt anh làm 1 dàn xử tử và đào 1 hố chôn . Một cai ngục nói diễu « Tao cảm thấy hạnh phúc khi nào tao moi ruột mày bắng con dao này » . Sau một thời gian , những tên cai ngục cũng không còn hứng thú với trò chơi này . Họ trói anh vào một cái cùm và bỏ đó trong 2 tuần .
Khi vừa được thả ra khỏi cùm là Lý Tống bắt đầu hoạch định việc trốn trại . Để chuẩn bị cho mình quen với những gian khổ , anh từ bỏ ngay cả những tiện nghi tối thiểu trong tù . Tối lạnh anh ngủ mà không đắp chăn , Ban ngày lao động ngoài nắng , anh đề đầu trần .
Ngày 12/07/1980 , anh bắt đầu tiến hành việc vượt ngục . Trại tù A30 thuộc tỉnh Phú Khánh , cách Sài Gòn khoảng 360 cây số về hướng Đông Bắc . Trong 10 ngày , anh cặm cụi dùng 1 cái đinh đề cạy lỏng thanh sắt ở cửa sổ cầu tiêu . Rồi anh chui ra , bò ngang qua sân nhà tù . Dùng một cái kéo ăn cắp từ trước , anh cắt đứt qua 2 hàng rào kẽm gai , rồi đi bộ suốt đêm đến thành phố gần nhất là Tuy Hoà . Tại đây , sau khi được một người bạn cho tiền , anh đón xe đò đi Nha Trang .
Người lơ xe , trông thấy bộ dạng của Lý Tống , hỏi : « Anh trốn trại A30 phải không ? Rắc rồi to rồi . Trạm kiểm soát ở trước mặt . Thôi đi xuống đi , lẫn vào đám đông đi bộ qua trạm gác vì họ ít khi soát giấy tất cả những người đi bộ . Tôi sẽ đợi anh ở phía bên kia trạm gác » .
Tới Nha Trang rồi , Lý Tống liên lạc được với một bạn gái ngày xưa . Cô ta cho anh quần áo , tiền , và vé xe lửa đi Sài Gòn . Tại thành phố này , Lý Tống hoà mình vào trong thế giới bí mật của những thành phần chống đối lại chế độ cộng sản . Anh mưu sinh bằng cách bán thẻ căn cước giả cho những người sống ngoài vòng pháp luật như anh . Một lần Lý Tống thử vượt biên bằng thuyền nhưng thất bại . Một ý nghĩ đến với anh : « Mình là phi công , sao không ăn cắp phi cơ ? » .
Ngày xưa , phi đội của Lý Tống đã có lần đặt căn cứ ở phi trường Tân Sơn Nhất nên anh quen thuộc đường đi lối bước ở nơi này . Khi lẻn được vào phi trường , anh nhận ra là không có phi cơ nào có thể dùng được . Vì Hoa Kỳ cúp viện trợ , Việt Nam đã làm thịt một số lớn phi cơ để có phụ tùng sửa chữa cho một số nhỏ những phi cơ còn bay được .
Lý Tống đành kết luận là chỉ còn có đường bộ là khả thi . Trong túi chỉ còn 150 đồng ( 7,5 đô la giá chợ đen ) , Lý Tống đáp xe đò đi Gò Dầu Hạ gần biên giới Cam Bốt , rồi anh vượt biên giới bằng đường bộ , theo chân đoàn người buôn lậu .
Cam Bốt đã trải qua một cuộc nội chiến đẫm máu trong 5 năm , kết thúc hồi năm 1975 . Sau đó là 3 năm diệt chủng dưới chế độ Pol Pốt , và cuộc xâm lăng của Việt Nam năm 1978-1979 . Dù quân đôi chiếm đóng của Việt Nam đã bình định vùng thành thị và phần lớn các trục giao thông chính , cuộc chiến tranh du kích vẫn còn tiếp diễn ở vùng thôn quê .
Lý Tống lấy xe đò đi Pnom Penh , thủ đô của Cam Bốt . Các trạm kiểm soát dọc đường thường xuyên chặn hành khách xét giấy tờ . Nhưng đối với Lý Tống , miễn là anh đi bộ hay là trên xe đò đông chật người , mọi việc đều trót lọt . Tới Pnom Penh , Lý Tống mua vé xe lửa đi Battambang , một thành phố nằm ở gần biên giới Thái Lan . Nhưng một lính Cam Bốt ở bến xe nghi ngờ , nên anh lại bị bắt giữ .
Cảnh sát giam anh trong một phòng nhỏ . Bên ngoài là một lính canh với 1 khẩu súng và 1 cây đàn . Đợi khi người lính canh dạo đàn , Lý Tống cố gắng ép người chui qua cửa sổ . Nhưng anh vừa chạy được chừng 100 mét thì lính canh phát hiện và nổ súng . Anh lại bị bắt .
Lần này họ giải giao anh cho cảnh sát Việt Nam . Những người này tống anh vào một nhà tù nổi tiếng rùng rợn của Pnom Penh là nhà tù 7708 . Cảnh sát Việt Nam nói anh sẽ bị giải giao về Việt Nam trong vòng vài tuần tới .
Lúc này Lý Tống cảm thấy tự tin về khả năng vượt ngục của mình . Anh nhận thấy điềm yếu nhất trong phòng giam của mình là cái cửa sổ , có khung bằng gỗ với 6 song sắt . Một ngày kia , trong lúc trời còn mờ mờ sáng , lính canh ngục đang ngáy ngủ , Lý Tống dùng hết sức kéo một thanh sắt ra khỏi khung cửa sổ , rối dùng thanh đó làm đòn bẩy cậy các thanh còn lại . Sau chừng 3 giờ vật lộn , anh thoát được ra ngoài .
Lý Tống tiếp tục đi về miền Đông Bắc của Cam Bốt , dọc theo con sông Cửu Long . Anh ngừng lại ở một làng gấn Kampong Chnang , làm nghề thợ lặn và chài lưới trong 3 tháng , kiếm được 1500 riels ( chừng 75 đô la trên thị trường chợ đen ) , đủ đề mua 1 chiếc xe đạp , thực phẩm , quần áo . Rồi anh lại lên đường đi về hướng Bắc .
Sau cùng Lý Tống tới được Sisophon , tỉnh lỵ cuối cùng của Cam Bốt giáp giới với Thái Lan . Bao quanh Sisophon là những ruộng luá và rừng già . Đây là nơi diễn ra những trận đánh du kích ác liệt nhất giữa Việt Nam và quân kháng chiến Khmer . Để tránh nguy hiểm , Lý Tống dẫn xe đạp đi xuyên vào rừng . Khi gặp bờ sông , anh nhờ các ngư phủ chở qua sông . Họ từ chối .
Thái độ không thân thiện của họ làm anh lo ngại . Quả đúng như vậy . Một người lính Cam Bốt đi xe gắn máy thình lình xuất hiện chặn đường anh « Mày là thằng định đưa xe đạp qua sông phải không ? Đi theo tao » . Túng thế , Lý Tống phải đi theo . Vưà khi qua khỏi một bụi cây rậm rạp , Lý Tống vụt chạy . Tên lính xả súng bắn theo nhưng không trúng . Hắn chạy về , kêu gọi tiếp viện .
Không bao lâu , quân lính quay trở lại . Họ gom cả dân làng ra để tham gia vào việc lùng sục . Tiếng loa kêu vang : « Bất cứ ai thấy một người đàn ông mặc áo đen , mang khăn xanh , bắt nó ! » .
Lý Tống ẩn nấp trong môt bụi rậm nhưng chẳng may lại trúng một ổ kiến lớn . Sợ bị phát giác , anh phải ngồi bất động trong 6 tiếng trong khi hàng ngàn con kiến tha hồ cắn . Khi bên ngoài yên lặng rồi , anh mới có thể rũ hết kiến ra khỏi áo và người . Đêm xuống anh lại lên đường . Vận may vãn còn ở bên anh .
Con đường tới vùng biên giới đi ngang qua nhiều hồ , suối nên Lý Tống phải bơi thường xuyên . Riết rồi anh cởi trần , giử gói quần áo trên đầu ngay cả khi đi bộ . Chính bộ dạng kỳ dị này một lần đã cứu anh . Đang khi đi dọc theo bờ sông , anh thấy đằng trước có 4 người lính Việt Nam đi về phía mình . Không thể tránh đi đâu được , anh co rúm người lại ở gần bờ sông . Khi những người lính đến gần , anh nhẩy ra , hét lên 1 tiếng « Whoooo » . Dù có võ trang , những người lính hoảng sợ , bỏ chạy .
Lý Tống chạy về hướng ngược lại , làm sao mà lại lạc vô vùng đóng quân của quân Việt Nam . Anh nghe những người lính đang sục sạo ngoài bờ sông để tìm một « con ma » . Trườn mình từng chút một trong bóng đêm , Lý Tống từ từ rút xa khòi vùng nguy hiểm .
Sau khi đi bộ thêm mầy tiếng nữa , Lý Tống nghĩ : « Chắc bây giờ mình phải rất gần biên giới rồi , không chừng ngay chổ này là biên giới » . Qua ánh ban mai hơi ló rạng , anh bỗng chợt thấy một người lính đang rình phục kích ở trên cây . « Mình vẫn còn trên đất địch » .
Một mối nguy hiểm lớn khác nữa ở vùng biên giới là mìn . Lúc còn trong trại tù cải tạo , Lý Tống đã có kinh nghiệm về việc gỡ mìn . Quân Việt Nam gài mìn ở bất cứ chổ nào mà người ta có thể tìm đến trú ẩn như cạnh gốc cây , cạnh tảng đá , trong bụi rậm . Anh nói với mình : « Không ẩn nấp vào đâu hết . Và chỉ di chuyển ban đêm » .
Từ 2 hôm nay Lý Tống không có gì ăn . Không cả nước uống . Hơi mê sảng , anh không biết đang là lúc nào . Bỗng nhiên anh nghe tiếng chó sủa . Trong 7 năm nội chiến , dân Cam Bốt ăn sạch hết chó vì nạn đói . « Có chó là có thức ăn . Chắc chắn đây là đất Thái rồi » .
Đúng vậy . Bò đến gần một túp lều , anh nghe thấy người ta nói chuyện bằng một thứ tiếng không phải tiếng Khmer mà cũng không phải tiếng Việt . Lắng nghe tiếng xe chạy , anh đi về hướng đường lộ . Anh vẫy một người lái xe đi ngang , nhờ họ chở tới Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế .
Nhưng những khó khăn của Lý Tống vẫn chưa hết . Để ngăn cản làn sóng người tỵ nạn vượt sang Thái , và cũng vì Hà Nội thường gài những gián điệp vào đoàn người tỵ nạn này , cảnh sát Thái giam giữ và thẩm vấn tất cả những ai vượt biên giới Thái Miên . Trong 10 tháng trời , Lý Tống bị giam ở Aranyaprathet dù anh nhiều lần phản đối và tuyệt thực . Sau cùng , câu chuyện của anh đến tai toà Lãnh Sự Mỹ ở Singapore . Họ xác nhận với phía Thái là anh là cựu sĩ quan phi công của quân đội VNCH .
Mọi chuyện vẫn chưa xong . Thay vì đi Mỹ , Lý Tồng lại bị giao cho một Đại Tá Thái , là ngưòi có một mối hận thù với anh vì một chuyện liên quan đến người tỵ nạn ở trại định cư Nong Samet trước đây . Anh lại tiếp tục bị giam . Lý Tống biết là mình phải vượt ngục lần nữa .
Từ lâu , Lý Tống đã hỏi thăm các nhân viên cứu trợ về tin tức và tình hình các nước Đông Nam Á . Anh quyết định con đường thoát của mình là phải băng qua miền Nam Thái Lan , sang Malaysia , để tới Singapore , tất cả là 2000 cây số đường qua 3 biên giới quốc gia .
Ngày 01/02/1983 , Lý Tống leo qua hàng rào trại , dò dẫm lối đi qua những bãi mìn , bơi qua 5 con suối , vượt rừng , đi về hướng Aranyaprathet , 22 km về hướng Tây Nam .
Gặp trạm kiểm soát đầu tiên trên đường , lính Thái ra lệnh cho anh dừng lại . Anh cứ tiếp tục đi . Họ nổ súng . Lý Tống chạy ra phía cánh đồng , ẩn nấp trong một lùm cỏ cao . Những người đuổi theo không tìm thấy anh , họ ra lệnh phóng hoả cánh đồng .
Trong suốt 15 năm trời , Lý Tống hầu như không bao giờ khóc . Thế mà giờ đây anh bắt đầu khóc . Lý Tống cầu nguyện « Lạy Thượng Đế , nếu con không còn xứng đáng để sống , nếu con không còn xứng đáng để phục vụ Ngài , xin Ngài hãy giết con bằng chính bàn tay Ngài . Đừng để con rơi vào bàn tay kẻ thù » . Đám lính cố châm lửa mãi , nhưng đám cỏ không chịu cháy nên đành bỏ đi . Lý Tống cảm tạ : « Tôi tin tưởng Thượng Đế . Tôi không thể chết được » .
Ngày hôm sau , Lý Tống tìm đến được nhà của một người phụ nữ Thái anh quen khi cô này viếng thăm trại Nong Samet . Dù biết là nguy hiểm đến tính mạng , cô bạn vẫn giúp đở Lý Tống . Cả hai đáp xe đò đi Bangkok , giả như một cặp vợ chồng . Đến nhà ga Bangkok , cô cho anh tiền mua vé xe lửa đi miền Nam Thái Lan .
Lý Tống xuống xe lửa ở Hat Yai , tỉnh ở cực Nam của Thái Lan . Anh biết rằng đi bộ để vượt biên giới mới có cơ thoát khỏi các nhân viên cảnh sát và di trú dầy đặc ở trạm kiểm soát . Anh men theo đường rầy cho đến khi đêm xuống , và anh thấy đèn pha , xe vận tải , các nhân viên mặc đồng phục . Biên giới Thái - Mã đây rồi .
Anh đi vòng vào trong rừng , qua bên kia , rồi trở lại ra xa lộ . Anh đã đặt chân đến Kangar , tỉnh địa đầu của Malaysia .
Lý Tống đáp xe đò đi Kuala Lumpur , rồi từ đó lại đáp xe đi đến vùng biên giới Malaysia - Singapore . Đến 8 giờ tối , xe dừng lại ở trạm kiểm soát cuối cùng của Malaysia , trên con đường sang Singapore , ngang qua eo biển Johore . Lý Tống xuống xe , lẩn vào bóng đêm , anh đi chừng 3,5 KM về hướng Tây dọc theo bờ biển .
Gió thổi mạnh . Cho quần áo vào 1 cái túi , cột chặt ở sau lưng , anh nhẩy xuống nước . Những ngọn đèn của Singapore lầp lánh xa xa hưóng dẫn anh . Sau chừng 3,5 KM bơi trong đêm lạnh , anh tới được bờ biền Singapore . Sau khi thiếp đi trên 1 công viên ở bãi biển được vài tiếng , Lý Tống đi tới Toà Đại Sứ Mỹ . Anh nói với người nhân viên ở đó :
- Tôi là người Việt Nam . Tôi vừa bơi qua eo biển từ Malaysia .
- Trong thời tiết xấu ngày hôm qua à ? Không thể được .
- Nếu anh có thời gian , tôi sẽ kể câu chuyện của tôi cho anh nghe ...
Hôm đó là ngày 10/02/1983 . Cuộc Hành Trình Tìm Tự Do kéo dài 31 tháng , từ ngày 12/02/1980 . Lý Tống đã đi , bơi ... qua 3500 KM đường biển , đường bộ , vượt qua 5 quốc gia , và 6 lần vượt ngục .
* * *
Ly Tong’s Long Trek To Freedom
Người ta ước lượng có hơn một triệu người Việt Nam - phần lớn là các thuyền nhân vượt Biển Đông – đã chạy trốn khỏi nước kể từ khi Sài Gòn thất thủ cuối tháng 04/1975 . Hàng trăm ngàn người trong số đó đã bỏ mạng trong chuyến vượt biển của họ .
Lý Tống , một cựu phi công phản lực trong quân đội VNCH , đã bị giam 5 năm trong nhiều trại tù cải tạo khác nhau . Trong quãng thời gian đó , ông thường thách thức những người giam giữ ông , và nhiều lần liều mạng vượt nguc tuy không thành . Sau cùng ông trốn thoát được , và trong 17 tháng , đã đi bộ , đi xe , bò , bơi qua 5 quốc gia . Cuộc trường chinh của Lý Tống là một trong những câu chuyện trốn thoát vĩ đại nhất của thời đại .
Hôm đó là một ngày mùa Hè năm 1975 . Lý Tống , 27 tuổi , đang nhìn các bạn tù có gia đình xếp hàng chờ ra ngoài gặp người thân đến thăm nuôi . Nơi gặp ở ngoài hàng rào kẽm gai . Một người bạn của Lý Tống trông thấy vợ con , vui mừng quá , bỏ hàng tiến về phía hàng rào . Người lính canh gác Bắc Việt nổ súng . Bạn Lý Tống chết ngay tại chỗ , trước con mắt kinh hoàng của vợ con . Trông thấy cảnh tượng đó , Lý Tồng quyết định là mình phải trốn .
Vài tháng sau , cơ hôi đến . Một lần đi đốn gỗ , nhân toán canh gác lơ là , Lý Tống cùng một người bạn bỏ trốn . Đến đêm thứ nhì , họ đụng phải một chốt canh . Tên lính canh hỏi giấy căn cước . Người bạn hoảng quá , khai ra chuyên trốn trại . Thế là 2 người bị bắt lại . Trên đường giải về trại , Lý Tống , không gia đình , vợ con , tự nhủ « Mình phải trốn một mình . Mình phải biến những nghịch cảnh này thành sức mạnh » .
Đúng là Lý Tống cần nhiều sức mạnh ngay lúc này . Họ lôi anh ra trước toà án nhân dân , bắt anh phải quỳ xuống trong khi nghe đọc tội trạng . Lý Tống không chịu quỳ vá bác bỏ tất cà những lời buộc tội . Bản án dành cho anh là 6 tháng biệt giam trong thùng conex .
Bị giam trong thùng conex là một hình phạt kinh khủng nhất ở Việt Nam . Đó là một thùng chứa hàng , bằng sắt , cao 2 , 4 m , rộng 1 , 3 m . Ban ngày nhiệt độ trong thùng lên tới trên 38C . Ban đêm trời lạnh đến độ tay chân Lý Tồng cứng lại hết . Họ còn liệng đá vào thành thùng , tạo những tiếng vang rền bên trong thùng muốn thủng màng tai , làm Lý Tống không thể ngủ được . Không khí , thức ăn – cơm trộn với muối – và phân , nước tiểu , tất cả được đưa qua vài cái lỗ nhỏ bên hông thùng .
Sau 6 tháng biệt giam , Lý Tống được thả ra . Nhưng người ta không quên « hạnh kiểm xấu » của anh . Sau 1 năm , họ đưa anh tới một trong những trại cải tạo khủng khiếp nhất . Đó là trại 52 . Những người giam cầm Lý Tống đã biết nhiều về thành tích cứng đầu của anh , nến họ càng tìm cách để bẻ gẫy ý chí của anh . Cai tù ở trại 52 đấm anh ngã và chế diễu , « Mầy không chịu quỳ thì nằm sấp vậy . Thấy thế nào ? »
Lý Tống trả lời : « Rất vinh dự ! 6 người đánh 1 người như đánh 1 con vật . Vậy ai là con người , ai là con vật ?
Họ bắt anh làm 1 dàn xử tử và đào 1 hố chôn . Một cai ngục nói diễu « Tao cảm thấy hạnh phúc khi nào tao moi ruột mày bắng con dao này » . Sau một thời gian , những tên cai ngục cũng không còn hứng thú với trò chơi này . Họ trói anh vào một cái cùm và bỏ đó trong 2 tuần .
Khi vừa được thả ra khỏi cùm là Lý Tống bắt đầu hoạch định việc trốn trại . Để chuẩn bị cho mình quen với những gian khổ , anh từ bỏ ngay cả những tiện nghi tối thiểu trong tù . Tối lạnh anh ngủ mà không đắp chăn , Ban ngày lao động ngoài nắng , anh đề đầu trần .
Ngày 12/07/1980 , anh bắt đầu tiến hành việc vượt ngục . Trại tù A30 thuộc tỉnh Phú Khánh , cách Sài Gòn khoảng 360 cây số về hướng Đông Bắc . Trong 10 ngày , anh cặm cụi dùng 1 cái đinh đề cạy lỏng thanh sắt ở cửa sổ cầu tiêu . Rồi anh chui ra , bò ngang qua sân nhà tù . Dùng một cái kéo ăn cắp từ trước , anh cắt đứt qua 2 hàng rào kẽm gai , rồi đi bộ suốt đêm đến thành phố gần nhất là Tuy Hoà . Tại đây , sau khi được một người bạn cho tiền , anh đón xe đò đi Nha Trang .
Người lơ xe , trông thấy bộ dạng của Lý Tống , hỏi : « Anh trốn trại A30 phải không ? Rắc rồi to rồi . Trạm kiểm soát ở trước mặt . Thôi đi xuống đi , lẫn vào đám đông đi bộ qua trạm gác vì họ ít khi soát giấy tất cả những người đi bộ . Tôi sẽ đợi anh ở phía bên kia trạm gác » .
Tới Nha Trang rồi , Lý Tống liên lạc được với một bạn gái ngày xưa . Cô ta cho anh quần áo , tiền , và vé xe lửa đi Sài Gòn . Tại thành phố này , Lý Tống hoà mình vào trong thế giới bí mật của những thành phần chống đối lại chế độ cộng sản . Anh mưu sinh bằng cách bán thẻ căn cước giả cho những người sống ngoài vòng pháp luật như anh . Một lần Lý Tống thử vượt biên bằng thuyền nhưng thất bại . Một ý nghĩ đến với anh : « Mình là phi công , sao không ăn cắp phi cơ ? » .
Ngày xưa , phi đội của Lý Tống đã có lần đặt căn cứ ở phi trường Tân Sơn Nhất nên anh quen thuộc đường đi lối bước ở nơi này . Khi lẻn được vào phi trường , anh nhận ra là không có phi cơ nào có thể dùng được . Vì Hoa Kỳ cúp viện trợ , Việt Nam đã làm thịt một số lớn phi cơ để có phụ tùng sửa chữa cho một số nhỏ những phi cơ còn bay được .
Lý Tống đành kết luận là chỉ còn có đường bộ là khả thi . Trong túi chỉ còn 150 đồng ( 7,5 đô la giá chợ đen ) , Lý Tống đáp xe đò đi Gò Dầu Hạ gần biên giới Cam Bốt , rồi anh vượt biên giới bằng đường bộ , theo chân đoàn người buôn lậu .
Cam Bốt đã trải qua một cuộc nội chiến đẫm máu trong 5 năm , kết thúc hồi năm 1975 . Sau đó là 3 năm diệt chủng dưới chế độ Pol Pốt , và cuộc xâm lăng của Việt Nam năm 1978-1979 . Dù quân đôi chiếm đóng của Việt Nam đã bình định vùng thành thị và phần lớn các trục giao thông chính , cuộc chiến tranh du kích vẫn còn tiếp diễn ở vùng thôn quê .
Lý Tống lấy xe đò đi Pnom Penh , thủ đô của Cam Bốt . Các trạm kiểm soát dọc đường thường xuyên chặn hành khách xét giấy tờ . Nhưng đối với Lý Tống , miễn là anh đi bộ hay là trên xe đò đông chật người , mọi việc đều trót lọt . Tới Pnom Penh , Lý Tống mua vé xe lửa đi Battambang , một thành phố nằm ở gần biên giới Thái Lan . Nhưng một lính Cam Bốt ở bến xe nghi ngờ , nên anh lại bị bắt giữ .
Cảnh sát giam anh trong một phòng nhỏ . Bên ngoài là một lính canh với 1 khẩu súng và 1 cây đàn . Đợi khi người lính canh dạo đàn , Lý Tống cố gắng ép người chui qua cửa sổ . Nhưng anh vừa chạy được chừng 100 mét thì lính canh phát hiện và nổ súng . Anh lại bị bắt .
Lần này họ giải giao anh cho cảnh sát Việt Nam . Những người này tống anh vào một nhà tù nổi tiếng rùng rợn của Pnom Penh là nhà tù 7708 . Cảnh sát Việt Nam nói anh sẽ bị giải giao về Việt Nam trong vòng vài tuần tới .
Lúc này Lý Tống cảm thấy tự tin về khả năng vượt ngục của mình . Anh nhận thấy điềm yếu nhất trong phòng giam của mình là cái cửa sổ , có khung bằng gỗ với 6 song sắt . Một ngày kia , trong lúc trời còn mờ mờ sáng , lính canh ngục đang ngáy ngủ , Lý Tống dùng hết sức kéo một thanh sắt ra khỏi khung cửa sổ , rối dùng thanh đó làm đòn bẩy cậy các thanh còn lại . Sau chừng 3 giờ vật lộn , anh thoát được ra ngoài .
Lý Tống tiếp tục đi về miền Đông Bắc của Cam Bốt , dọc theo con sông Cửu Long . Anh ngừng lại ở một làng gấn Kampong Chnang , làm nghề thợ lặn và chài lưới trong 3 tháng , kiếm được 1500 riels ( chừng 75 đô la trên thị trường chợ đen ) , đủ đề mua 1 chiếc xe đạp , thực phẩm , quần áo . Rồi anh lại lên đường đi về hướng Bắc .
Sau cùng Lý Tống tới được Sisophon , tỉnh lỵ cuối cùng của Cam Bốt giáp giới với Thái Lan . Bao quanh Sisophon là những ruộng luá và rừng già . Đây là nơi diễn ra những trận đánh du kích ác liệt nhất giữa Việt Nam và quân kháng chiến Khmer . Để tránh nguy hiểm , Lý Tống dẫn xe đạp đi xuyên vào rừng . Khi gặp bờ sông , anh nhờ các ngư phủ chở qua sông . Họ từ chối .
Thái độ không thân thiện của họ làm anh lo ngại . Quả đúng như vậy . Một người lính Cam Bốt đi xe gắn máy thình lình xuất hiện chặn đường anh « Mày là thằng định đưa xe đạp qua sông phải không ? Đi theo tao » . Túng thế , Lý Tống phải đi theo . Vưà khi qua khỏi một bụi cây rậm rạp , Lý Tống vụt chạy . Tên lính xả súng bắn theo nhưng không trúng . Hắn chạy về , kêu gọi tiếp viện .
Không bao lâu , quân lính quay trở lại . Họ gom cả dân làng ra để tham gia vào việc lùng sục . Tiếng loa kêu vang : « Bất cứ ai thấy một người đàn ông mặc áo đen , mang khăn xanh , bắt nó ! » .
Lý Tống ẩn nấp trong môt bụi rậm nhưng chẳng may lại trúng một ổ kiến lớn . Sợ bị phát giác , anh phải ngồi bất động trong 6 tiếng trong khi hàng ngàn con kiến tha hồ cắn . Khi bên ngoài yên lặng rồi , anh mới có thể rũ hết kiến ra khỏi áo và người . Đêm xuống anh lại lên đường . Vận may vãn còn ở bên anh .
Con đường tới vùng biên giới đi ngang qua nhiều hồ , suối nên Lý Tống phải bơi thường xuyên . Riết rồi anh cởi trần , giử gói quần áo trên đầu ngay cả khi đi bộ . Chính bộ dạng kỳ dị này một lần đã cứu anh . Đang khi đi dọc theo bờ sông , anh thấy đằng trước có 4 người lính Việt Nam đi về phía mình . Không thể tránh đi đâu được , anh co rúm người lại ở gần bờ sông . Khi những người lính đến gần , anh nhẩy ra , hét lên 1 tiếng « Whoooo » . Dù có võ trang , những người lính hoảng sợ , bỏ chạy .
Lý Tống chạy về hướng ngược lại , làm sao mà lại lạc vô vùng đóng quân của quân Việt Nam . Anh nghe những người lính đang sục sạo ngoài bờ sông để tìm một « con ma » . Trườn mình từng chút một trong bóng đêm , Lý Tống từ từ rút xa khòi vùng nguy hiểm .
Sau khi đi bộ thêm mầy tiếng nữa , Lý Tống nghĩ : « Chắc bây giờ mình phải rất gần biên giới rồi , không chừng ngay chổ này là biên giới » . Qua ánh ban mai hơi ló rạng , anh bỗng chợt thấy một người lính đang rình phục kích ở trên cây . « Mình vẫn còn trên đất địch » .
Một mối nguy hiểm lớn khác nữa ở vùng biên giới là mìn . Lúc còn trong trại tù cải tạo , Lý Tống đã có kinh nghiệm về việc gỡ mìn . Quân Việt Nam gài mìn ở bất cứ chổ nào mà người ta có thể tìm đến trú ẩn như cạnh gốc cây , cạnh tảng đá , trong bụi rậm . Anh nói với mình : « Không ẩn nấp vào đâu hết . Và chỉ di chuyển ban đêm » .
Từ 2 hôm nay Lý Tống không có gì ăn . Không cả nước uống . Hơi mê sảng , anh không biết đang là lúc nào . Bỗng nhiên anh nghe tiếng chó sủa . Trong 7 năm nội chiến , dân Cam Bốt ăn sạch hết chó vì nạn đói . « Có chó là có thức ăn . Chắc chắn đây là đất Thái rồi » .
Đúng vậy . Bò đến gần một túp lều , anh nghe thấy người ta nói chuyện bằng một thứ tiếng không phải tiếng Khmer mà cũng không phải tiếng Việt . Lắng nghe tiếng xe chạy , anh đi về hướng đường lộ . Anh vẫy một người lái xe đi ngang , nhờ họ chở tới Hội Hồng Thập Tự Quốc Tế .
Nhưng những khó khăn của Lý Tống vẫn chưa hết . Để ngăn cản làn sóng người tỵ nạn vượt sang Thái , và cũng vì Hà Nội thường gài những gián điệp vào đoàn người tỵ nạn này , cảnh sát Thái giam giữ và thẩm vấn tất cả những ai vượt biên giới Thái Miên . Trong 10 tháng trời , Lý Tống bị giam ở Aranyaprathet dù anh nhiều lần phản đối và tuyệt thực . Sau cùng , câu chuyện của anh đến tai toà Lãnh Sự Mỹ ở Singapore . Họ xác nhận với phía Thái là anh là cựu sĩ quan phi công của quân đội VNCH .
Mọi chuyện vẫn chưa xong . Thay vì đi Mỹ , Lý Tồng lại bị giao cho một Đại Tá Thái , là ngưòi có một mối hận thù với anh vì một chuyện liên quan đến người tỵ nạn ở trại định cư Nong Samet trước đây . Anh lại tiếp tục bị giam . Lý Tống biết là mình phải vượt ngục lần nữa .
Từ lâu , Lý Tống đã hỏi thăm các nhân viên cứu trợ về tin tức và tình hình các nước Đông Nam Á . Anh quyết định con đường thoát của mình là phải băng qua miền Nam Thái Lan , sang Malaysia , để tới Singapore , tất cả là 2000 cây số đường qua 3 biên giới quốc gia .
Ngày 01/02/1983 , Lý Tống leo qua hàng rào trại , dò dẫm lối đi qua những bãi mìn , bơi qua 5 con suối , vượt rừng , đi về hướng Aranyaprathet , 22 km về hướng Tây Nam .
Gặp trạm kiểm soát đầu tiên trên đường , lính Thái ra lệnh cho anh dừng lại . Anh cứ tiếp tục đi . Họ nổ súng . Lý Tống chạy ra phía cánh đồng , ẩn nấp trong một lùm cỏ cao . Những người đuổi theo không tìm thấy anh , họ ra lệnh phóng hoả cánh đồng .
Trong suốt 15 năm trời , Lý Tống hầu như không bao giờ khóc . Thế mà giờ đây anh bắt đầu khóc . Lý Tống cầu nguyện « Lạy Thượng Đế , nếu con không còn xứng đáng để sống , nếu con không còn xứng đáng để phục vụ Ngài , xin Ngài hãy giết con bằng chính bàn tay Ngài . Đừng để con rơi vào bàn tay kẻ thù » . Đám lính cố châm lửa mãi , nhưng đám cỏ không chịu cháy nên đành bỏ đi . Lý Tống cảm tạ : « Tôi tin tưởng Thượng Đế . Tôi không thể chết được » .
Ngày hôm sau , Lý Tống tìm đến được nhà của một người phụ nữ Thái anh quen khi cô này viếng thăm trại Nong Samet . Dù biết là nguy hiểm đến tính mạng , cô bạn vẫn giúp đở Lý Tống . Cả hai đáp xe đò đi Bangkok , giả như một cặp vợ chồng . Đến nhà ga Bangkok , cô cho anh tiền mua vé xe lửa đi miền Nam Thái Lan .
Lý Tống xuống xe lửa ở Hat Yai , tỉnh ở cực Nam của Thái Lan . Anh biết rằng đi bộ để vượt biên giới mới có cơ thoát khỏi các nhân viên cảnh sát và di trú dầy đặc ở trạm kiểm soát . Anh men theo đường rầy cho đến khi đêm xuống , và anh thấy đèn pha , xe vận tải , các nhân viên mặc đồng phục . Biên giới Thái - Mã đây rồi .
Anh đi vòng vào trong rừng , qua bên kia , rồi trở lại ra xa lộ . Anh đã đặt chân đến Kangar , tỉnh địa đầu của Malaysia .
Lý Tống đáp xe đò đi Kuala Lumpur , rồi từ đó lại đáp xe đi đến vùng biên giới Malaysia - Singapore . Đến 8 giờ tối , xe dừng lại ở trạm kiểm soát cuối cùng của Malaysia , trên con đường sang Singapore , ngang qua eo biển Johore . Lý Tống xuống xe , lẩn vào bóng đêm , anh đi chừng 3,5 KM về hướng Tây dọc theo bờ biển .
Gió thổi mạnh . Cho quần áo vào 1 cái túi , cột chặt ở sau lưng , anh nhẩy xuống nước . Những ngọn đèn của Singapore lầp lánh xa xa hưóng dẫn anh . Sau chừng 3,5 KM bơi trong đêm lạnh , anh tới được bờ biền Singapore . Sau khi thiếp đi trên 1 công viên ở bãi biển được vài tiếng , Lý Tống đi tới Toà Đại Sứ Mỹ . Anh nói với người nhân viên ở đó :
- Tôi là người Việt Nam . Tôi vừa bơi qua eo biển từ Malaysia .
- Trong thời tiết xấu ngày hôm qua à ? Không thể được .
- Nếu anh có thời gian , tôi sẽ kể câu chuyện của tôi cho anh nghe ...
Hôm đó là ngày 10/02/1983 . Cuộc Hành Trình Tìm Tự Do kéo dài 31 tháng , từ ngày 12/02/1980 . Lý Tống đã đi , bơi ... qua 3500 KM đường biển , đường bộ , vượt qua 5 quốc gia , và 6 lần vượt ngục .
* * *