Longhai
04-07-2014, 09:37 PM
Những bụi gai trên lối về
Hồ Phú Bông
HH và tôi chuẩn bị hành trang về thăm lại quê hương lần nầy ðã không còn háo hức như trước. Háo hức như những cháu bé mẫu giáo chờ ðợi ðược gặp cha mẹ sau giờ tan trường, hay ðược òa vỡ ôm chầm người thân trong giây phút trùng phùng ! Lần nầy, từ khi ðặt chân lên máy bay dường như ðã thấm ðẫm nỗi ðau buồn ! Vì nỗi ðau buồn nên ði mà không muốn ðến ! Trạng thái dùng dằng thật sự không lạ, vì chúng tôi biết chuyến về chỉ là hành trình tìm lại kỷ niệm ! Vì nơi chúng tôi ðến ðã vắng bóng hai người mẹ hiền ! Lại thêm một người cha vừa mới qua ðời tháng trước ! Má tôi, ở Sài Gòn, sẽ không còn ðứng ðợi sẵn nơi cửa khi taxi trờ tới. Ba tôi, mù không ra ðón, cũng vắng câu nói vói từ trên ‘Divan’ trong nhà vọng ra : “Tụi con về ðó hả ?”.
Mới đó, chỉ hơn một năm rưởi thôi mà bốn cụ chỉ còn lại một ! Người còn, đang ở tuổi 95 !
Lần về trước, khi ngồi trên máy bay chúng tôi bàn tính nhiều chuyện lỉnh kỉnh, sắp xếp như thế nào ðể dành ðược thời gian tối ða bên các cụ vì hai gia ðình cách nhau cả 300 cây số, ðược bên nầy mất bên kia. Chưa bao giờ chúng tôi có ý nghĩ là về VN du lịch (Cho dù chỉ cưỡi ngựa xem hoa) vì lòng dạ nào trong khi có hàng triệu ðồng bào ðang oằn mình gánh chịu nỗi ðọa ðày cùng cực dưới một chế ðộ bất nhân ! Nên lần nầy, mỗi ðứa cứ thừ người theo ðuổi suy nghĩ riêng : Ði mà không muốn ðến !
Khu vực nhập cảnh như rộng thênh thang, có lẽ vì chỉ duy nhất chuyến bay của chúng tôi ðến vào giờ nầy ? Ðiều ðập ngay vào mắt là tấm biển chữ ðỏ khá lớn “Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh” ðược treo trang trọng tại cổng trình giấy tờ ! Ðây là nơi ðã từng xảy ra ðủ kiểu hoạnh họe vòi tiền, với cách hành xử thô lỗ của nhân viên hải quan ðã làm xấu bộ mặt ðất nước ! Bây giờ trưng ra tấm biểng nầy hẳng là ðể quảng cáo về sự ðổi thay, ðang do ðoàn viên ðảm trách, họ sẽ là những ðảng viên lãnh ðạo ðất nước trong tương lai của ðảng CSVN !
Trong khi chờ ðợi ðến lượt mình, có cơ hội quan sát, khung cảnh chung nơi cửa vào ðã có tiến bộ ! Những thanh niên ngồi trong các quầy kiếng trong suốt ðón nhận Visa, Passport như rất minh bạch ! Chỉ có một ðiều lạ là tất cả họ ðều cùng một kiểu cách : Lạnh lùng ! Không thấy một cử chỉ thân mật, tự nhiên hay một nụ cười ! Họ giống nhau, cứng nhắc như những hình nộm ! Cỗ máy chế ðộ thoạt nhìn thì có vẻ ðang thay da ðổi thịt nhưng cốt lõi vẫn còn nguyên. Chính cái cốt lõi ðó ðang tiếp tục khuôn ðúc ra mặt mũi cán bộ mới. Loại mặt mũi rất tiêu biểu của cán bộ Cộng sản và chỉ có trong chế ðộ Cộng sản !
Sài Gòn hôm nay
Tôi ðã lang thang bằng xe ôm khắp Sài-Gòn-hôm-nay. Dùng chữ ‘Sài-Gòn-hôm-nay’ chỉ ðể nói ðến sự khác biệt với Sài Gòn thanh lịch ngày trước, thay vì dùng tên hành chánh là Tp HCM. Một cái tên mà khi tiếp xúc không nghe bất cứ một ai nhắc ðến và, ðặc biệt là người miền Nam, thì không muốn nghe ! Việc áp ðặt ðổi tên Thành phố tự nó ðã nói lên sự xa lạ giữa người dân với người cai trị. Sống trong một thành phố mà cư dân ngại ngùng khi gọi tên thành phố mình ðang ở thì làm sao họ có tình cảm gắn bó ? Như cuộc hôn nhân bị cưỡng bức thì làm sao có hạnh phúc ? Nên, một ngày nào ðó khi người dân ðược làm chủ, cái tên Sài Gòn thân thương nhứt ðịnh sẽ ðược phục hồi !
Khắp nơi, từ Chợ Lớn, Nhà Bè, Bình Chánh, Thủ Thiêm ðến cầu Rạch Sỏi và các vùng ngoại ô, những vùng trước kia toàn ruộng nước mà hiện ðã là Thành phố. Nhà cửa ken kín 100%, không còn bất cứ dấu vết cũ nào ! Ði bất cứ ðâu cũng thấy xe và người nhung nhúc. Khi băng ngang qua ðường, hồi hộp nhìn dòng xe chạy nhanh vun vút ðang lao thẳng ðến mình như tai nạn sắp xảy ra, nhưng khi ðến gần sát thì lạng lách vòng quanh rất uyển chuyển, nhịp nhàng, cho cảm tưởng một ðàn cá ào ðến, tản ra, rồi cuộn lại !
Nhà Bè, Bình Chánh
Xuống Nhà Bè thì dòng chữ Hoàng Anh Gia Lai ðỏ khổng lồ trên mái các chung cư, liên tục nổi bật trên nền trời, ðập ngay vào mắt ! Hình như cả khu vực ðều thuộc về tay ðại gia nầy, một ðại gia mà mới ðây ðã bị một tập ðoàn tài chánh lớn của Anh Quốc lên án là có ‘thành tích’ về hủy hoại môi trường và bóc lột ðồng bào thiểu số ở Tây nguyên. Trầm trọng hơn là hoành hành ở trên ðất Lào! Rất nhiều chung cư xây cất ðang dở dang, bị bỏ phế ! Ðường ði cũng như ðất trống chung quanh chung cư (Dù là ‘ðất vàng’ theo cách nói của người trong nước !) thì lồi lõm, ổ gà ổ voi, cây cỏ um tùm ! Chỉ thoáng qua cũng có thể biết ngay là tình trạng bất ðộng sản ðang trong thời kỳ giẫy chết !
Bình Chánh thì ðầy ắp các hãng xưởng mang tên rất Tàu, ðường sá còn mới, khá rộng, thông thoáng nhưng vắng người mà theo lẽ phải rất nhộn nhịp công nhân ! Dù ðang gần giữa trưa nhưng các bãi ðỗ xe vẫn trống trơn, im ắng ! Chỉ khi qua khỏi khu hãng xưởng, ðường hẹp trở lại, với cỏ dại hai bên mới thấy hơi hướm chút vùng quê êm ả ngày trước của miền Nam còn sót lại !
Thủ Thiêm
Chui qua hầm cầu Thủ Thiêm do Nhật trực tiếp xây cất, mà báo chí VN ca ngợi là ‘hoành tráng’ nhất Ðông Nam Á, cũng không cho cảm tưởng gì ðặc biệt ! Chỉ có ðường phía bên Thủ Thiêm rộng thênh thang nhưng rất vắng xe. Gần cổng trả phí (Pay toll) trước khi vào ðường hầm vô Thành phố, ðất hai bên còn bỏ hoang, rộng mênh mông ! Ðứng ở ðây nhìn về Sài Gòn, lố nhố nhà cao và mù ðục bụi khói. Chắc chắn nơi ðây sẽ mọc lên một Thành phố có tên là Khu ðô thị mới Thủ Thiêm, còn ðất trống trước mắt là do cưỡng chế và người dân ðã bị ðuổi ði tứ tán !
Mấy ngày làm quen với nắng, nóng, gió bụi và ngột ngạt ở Sài Gòn nhưng tôi vẫn chưa thể ðội nón bảo hiểm bình thường, bịt kín mũi miệng khi ngồi sau xe ôm ! Cứ lâu lâu lại phải gỡ mạng che mặt mũi và mũ ra ðể thở… Không hiểu tại sao cứ có cảm giác mình như một chú heo ðang bị rọ mõm, và xe thì ðang chở ðến… lò mổ (?)
Hành trình Ðà Lạt
Kẹt công việc phải ở lại Sài Gòn thêm vài bữa nên tôi ðưa HH ra bến xe ði Ðà Lạt trước, vì cô nàng nóng lòng gặp ông cụ. “Chị ði xe giường nằm hay ngồi” ðứa em hỏi. “Ngồi, ðể nhìn quang cảnh” tôi trả lời thay. Em tôi lo HH bị mệt nên gợi ý : “Nằm cho khỏe, sợ chị chưa quen” Quả tình chúng tôi cũng chưa biết xe giường nằm 2 tầng nó ra sao ! Ðang ngồi chờ ðến giờ khởi hành thì chiếc loại giường nằm ðến tài. Khách sắp hàng tại cửa ðể lên xe, mỗi người ðều khom người… cởi giày dép ! Thấy lạ, tôi ðến gần quan sát. Mỗi người ðều lấy một bọc Plastic nhà xe ðể cạnh ðó, bỏ giày dép cá nhân vào, xách lên theo vì trên xe ðã có dép riêng, ðể giữ vệ sinh ! Không hiểu khi ðến trạm nghỉ khách có phải mang lại giày dép của riêng mình xuống xe, rồi lại cởi ra bỏ vô bọc khi lên ði tiếp ? Nếu thế thì quả là phiền phức !
Ðến lượt tôi ði, vì muốn quan sát sinh hoạt dọc ðường, tôi dặn ðứa em mua vé hàng ghế ðầu. Em tôi ðưa lên xe, chỉ chỗ. “Anh ngồi ðây, khi xe chạy ðược một lúc thì có người ðến thu tiền”. Chỗ ngồi thật vừa ý, ở gần ngay cửa lên xuống, rất tiện. Phía trước ðã thoáng lại không bị cản tầm nhìn ! Khách vừa lên ngồi bên cạnh là một cháu gái khá xinh, tuổi cỡ 25 - 27, trên vai là cái túi loại ðựng sách vở học trò, trĩu nặng, thêm một xách tay nhỏ coi bộ cũng rất nặng. Tôi phụ sắp xếp cho gọn rồi bắt chuyện khá dễ dàng. Cô gái tốt nghiệp Ðại học Bách Khoa, ðang có việc làm tốt ! Cô giải thích với tôi, Ðại học Bách Khoa bây giờ là Ðại học Phú Thọ cũ ! Tôi khen Ðại học Phú Thọ là nơi ðào tạo thành phần ưu tú của miền Nam trước kia. Cho dù biến cố 1975 cô chưa ra ðời nhưng qua trao ðổi tôi có cảm tưởng như trong cô vẫn hoài niệm xã hội thời ðó, một xã hội mà cô hoàn toàn không hề biết, ðiều nầy khá lạ ! “Nghe nói vô ðược ðại học rất khó nhưng khi tốt nghiệp tìm việc cũng không dễ chút nào nên mới xảy ra chuyện ða số ðều không làm ðúng với ngành nghề chuyên môn ðã học. Riêng cháu tìm việc có dễ không” “Cháu thấy cũng dễ. Còn thất nghiệp hay làm không ðúng chuyên môn thì rất nhiều !” “Như vậy liệu ðây có phải là sự phí phạm tài nãng hay có lý do nào khác” “Cháu nghĩ tốt nghiệp là một chuyện nhưng thực sự có khả nãng ðể làm việc hay không là chuyện khác ! Người thực sự có khả nãng thì tìm việc cũng dễ” “Vậy, theo cháu lỗi là do phương pháp ðào tạo không ðạt tiêu chuẩn” “Vì thế bây giờ báo chí ðang sôi nổi nói về cải tổ giáo dục nhưng cứ nghe hoài…” “Cháu mất niềm tin…” “Ðâu phải chỉ mình cháu…” “Cháu có nghĩ ðấy là sự lãng phí tiền của trầm trọng không. Nước ðã nghèo mà tốn kém ðầu tư cho một học sinh từ lúc mới bắt ðầu cho ðến khi tốt nghiệp ðại học ðâu phải là ít, mà tốt nghiệp xong lại chẳng biết làm gì” “Cháu chưa nghĩ ðến, vì chuyện quá lớn” Tôi xoay qua ðề tài khác. “Cháu có nghĩ là người dân ðang bất mãn với chế ðộ nhiều lắm không” Có chút phân vân “Cháu không biết” “Cháu ngại nói về chính trị” “Cháu không biết chính trị” Cười. Tôi cũng cười, “Ừ, thôi thì ðến chuyện vãn hóa, xã hội ! Cháu thích ca sĩ nào nhất” “Mỹ Tâm” rồi tiếp “nhưng Mỹ Tâm trước kia, chứ Mỹ Tâm bây giờ thì quá chuyên nghiệp nên mức ðộ thể hiện sự truyền cảm không còn là những xúc ðộng chân thực nữa” “Còn cái anh chàng ðầu xanh ðầu ðỏ ưa tạo Scandal” (Vì không nhớ kịp tên Ðàm Vĩnh Hưng) “Ô… ông ðó… cháu không thích !” “Còn nhiều nữa, Trịnh… Khánh Ly, Ánh Tuyết…” “Cháu thích nhạc Trịnh” “Còn tác giả nào nữa, về thơ, vãn, blogs, bloggers…” “Cháu cũng ít biết” “Thôi thì chuyện khác” tôi cười. Cô gái cũng cười, nụ cười rất dễ thương. Chúng tôi ‘high-five’! “Cháu ðã từng là sinh viên mà tuổi trẻ VN ðang có phong trào ‘sống thử’, theo cháu ðây là một bước tiến tự nhiên của vãn minh hay là dấu hiệu ðạo ðức xã hội ðang bị bãng hoại”…
Xe ðến khoảng Hố Nai, ngừng và ðón khách mới lên, ðứng lớ ngớ. Anh tài xế, cỡ tuổi con tôi, hỏi số ghế của tôi. Tôi trả lời 1A. Anh hất hàm qua phía ðối diện. Tôi ðứng lên, bây giờ mới nhìn vào số ghế ðược ðính trên kệ ðể hành lý trên ðầu mà lúc lên xe ở bến cứ ỷ y tin theo lời ðứa em. Ðúng là tôi sai. Số ghế tôi ðang ngồi là 1B, dãy ðối diện phía sau lưng tài xế mới là A. Tôi cúi xuống tìm cách kéo cái valise nhỏ ðang nhét dưới ghế ra, nhường chỗ ðể hành lý cho người mới lên, nghe giọng anh tài xế, ngắn gọn “cứ ðể ðó”. Tôi chuyển sang ghế 1A nên câu chuyện qua ðường bị bỏ dở, thật ðáng tiếc ! Gần ðến trạm của hãng xe ở Thành phố Bảo Lộc, cô gái xuống. Tôi vói bắt tay “Chúc cháu hạnh phúc !” Hôm ðó là thứ Nãm mà thứ Bảy thì cô lên xe hoa nên 2 túi hành lý mới nặng trĩu. Gia ðình chú rể từ Nha Trang ðã lên trước, ðang ðón ðợi.
Xe ðến trạm, tôi xuống. Hành trình tiếp là vào Tân Rai, Lộc Thắng, Lộc Ngãi, nơi gia ðình ðứa em họ ðã ði kinh tế mới hơn 35 nãm trước, hiện vẫn ðang bám trụ, cũng là nơi mà báo chí thường nói về Boxit. Tôi chỉ có mấy tiếng ðồng hồ vào thãm chớp nhoáng, rồi quay ra ði tiếp lên Ðà Lạt.
http://1.bp.blogspot.com/-X2Kggpix4XU/U0GGR4_yIWI/AAAAAAAAei8/XXrCJpRkErY/s1600/P1011954.JPG
Bữa ăn đón khách ở "kinh tế mới"
Tân Rai, Lộc Ngãi
Khi tôi ra tù, khu kinh tế mới Lộc Ngãi, Tân Rai còn rừng rú hoang sơ, đường đèo đất đỏ quanh co khúc khuỷu. Nắng thì bụi mù. Mưa mà đi bộ thì trợt té ịch đụi, bùn nhão đến mắt cá chân. Đi xe đạp thì vô phương, vì bùn quện cứng bánh, dắt cũng không được. Lúc đó tại địa phương không một ai có xe gắn máy, nếu có, chắc thuộc vào loại đại ‘đại gia’ ! Ấy thế mà (Cũng dân đi kinh tế mới với nhau) gọi ‘xóm 8 là xóm nhà giàu’ vì ‘dân ở Sài Gòn lên’, cho dù chỉ là nhà chắp vá ộp ẹp, gỗ cũ với tôn méo, do bàn tay chưa biết cầm búa đóng đinh… dựng ! Bây giờ tất cả là nhà xây, có khá nhiều mái ngói, đường tráng nhựa (Nghe nói có thể thông lên tận Đà Lạt mà khỏi quành ra Quốc lộ 20) Ven đường đã có cơ sở kinh doanh, tuy không nhiều, nhưng cảnh quạnh vắng hoang sơ ban đầu không còn nữa. Những ‘người xóm 8’ hầu hết đã bỏ lại ‘cơ ngơi’ sau mấy năm đói lên đói xuống và quay về lây lất ở Sài Gòn, chỉ những người cùng đường mới bám trụ.
Gia đình em họ tôi thuộc trong số đó ! Nhìn bữa đãi tôi được dọn dưới nền, một con gà luộc, một son cháo loãng, chén đũa mộc mạc cho mười mấy người cả lớn bé còm cõi chung vui… tự nó đã nói lên tất cả ‘thành quả’ hơn 35 năm cật lực gầy dựng ! Vườn cà phê cỗi, chết, máy bơm nước hư mà không có tiền sửa, trong lúc cà phê lại rớt giá… nên chỉ còn một cách là cấy ghép loại khác, hoặc phá đi trồng thứ khác nhưng không có vốn ! Sức của đứa em, một thời thuộc loại khỏe và lao động giỏi nhất xóm, bây giờ gần tuổi 60, giống như cái máy bơm han rĩ. Cạn kiệt và bất lực ! Tôi nãn nên không buồn hỏi chuyện Boxit. Cơ ngơi cả đời gầy dựng đã như thế mà còn bị lấy đất làm ‘bom môi trường’ ‘Chuẩn bị thả xuống miền xuôi’, dù biết sẽ bị lỗ nặng nhưng vẫn phải thi hành lệnh của ai đó, chỉ vì “Đây là chủ trương lớn của đảng”, như lời giải thích của ông Nguyễn Tấn Dũng, thì tìm hiểu thêm cũng vô ích !
Câu nói chậm rãi, chỉ vừa đủ nghe của đứa em “Sống ở đây chết thì không chết nhưng nói sống cho ra sống thì vô phương” !
Chia tay có chút bùi ngùi nhưng tôi thở phào nhẹ nhõm. HH đã từng ở đây trong suốt thời gian tôi đi tù, vì nghe lời nhà nước tuyên truyền “Đi kinh tế mới chồng sẽ được cho về sớm” !
Quày ra Bảo Lộc đón xe, tiếp tục hành trình lên Đà Lạt, nắng đã vàng vọt với không khí se lạnh, một nỗi bâng khuâng kéo về. Có chút xót xa, người VN thật bất hạnh khi phải tin và làm theo sự hướng dẫn của một chế độ mù mà ngay từ khởi đầu đã láo !
Suối Vàng - Lạc Dương
Tự hẹn sẽ thăm lại Suối Vàng nên dù có mệt tôi vẫn đi. Đà Lạt - Suối Vàng 18 km, mà toàn là đường rừng heo hút! Trước năm 1975 không mấy ai dám đi vì ngại ‘gặp mấy ổng’ đón đường thì… ‘bỏ mạng sa trường’ lãng xẹt là cái chắc ! Nhưng cái tên Suối Vàng vẫn thừa quyến rủ để ‘liều mạng’, tôi dong ruỗi được hai lần ! Tôi mê cái yên tĩnh được thả bộ trên con đường vòng rợp bóng thông xanh, mùa Noel còn điểm thêm Mai Anh đào thật tuyệt. Vì Mai Anh đào ở Suối Vàng lớn và màu đậm hơn hẳn ở Đà Lạt ! Đập thủy điện Ankroet là một hấp dẫn khác. Cho nên Suối Vàng ngày xưa là hình ảnh của cô nhân tình tuổi học trò, mãi mãi đẹp trong kỷ niệm! Còn bây giờ, hơn 40 năm gặp lại, là hình ảnh của một bà lão bị lãng quên đến tiều tụy ! Xuân sắc một thời đã bị vùi dập. Thông còn đó, vẫn xanh, nhưng hồ nước biếc bây giờ đậm rêu phủ. Con đập vắt ngang khô đến nức nẻ. Không còn dòng nước chảy thì chiếc khăn lụa quàng mơ màng, chảy qua đập, trải xuống suối, len lỏi ôm ấp từng phiến đá đã mất ! Suối khô đến không còn một giọt nước ! Và mặt hồ đã thấp hơn mặt đập ít nhất cũng gần 2 mét ! Như vậy thì đập thủy điện chắc đang là một đống sắt han rĩ ! Đi vào sâu hơn, Suối Bạc đang là ao nước tù, rêu phủ xanh um. Đứng nhìn, có cảm tưởng như không có cá hay thủy vật ! Quang cảnh quạnh vắng, không một bóng chim bói cá, không một quẫy sóng nhẹ ! Tất cả, tất cả thật tĩnh mịch ! Quay ra, tôi để ý đến một nhà hàng trang trí khá đẹp, hình tượng một ‘quái vật’ bằng rễ cây khá đồ sộ, lạ mắt chỉn chu được đặt trang trọng ngay cửa chính nhưng vắng ngắt, không một bóng người ! Có lẽ hôm tôi đến vừa qua mùa lễ vì dấu vết những túi nylon vứt bừa bãi dọc mé nước ven hồ vẫn còn đầy dẫy ?
Đến hôm sau, khi vào thăm khu du lịch Tuyền Lâm tôi mới vỡ lẽ vì sao Suối Vàng bị phụ bạc !
Trên đường về, ghé Lạc Dương. Trước kia Lạc Dương là một Quận lỵ nghèo nhất, hẻo lánh nhất. Gần Chi khu Lạc Dương có xã Lát, một xã của người K’ Ho. Tôi đã từng quan sát đời sống sinh hoạt còn giữ đúng tính đặc thù của làng bản người Thượng cao nguyên 100%. Ở đó là nhà sàn ám khói đen đủi với đủ cả loại mùi, phân trâu bò, heo, gà vịt… Là người cà răng, đóng khố, vành môi thâm tím trễ xuống, bập bập ống vố bằng nứa với những chiếc gùi trĩu nặng sau lưng, hay thiếu nữ ‘hớ hênh’ đến ‘dính mắt’ ! Lạc Dương bây giờ cũng bê tông cốt sắt, nhà cửa, quán xá hai bên đường không khác Thành phố ! Xe và người cũng mạng che kín mặt mũi, khá nhộn nhịp. Những ngọn đồi gần như trọc, lơ thơ mấy cụm thông rất thơ mộng, với đôi chú ngựa gặm cỏ lẻ loi nổi trên nền trời bình yên trước kia không còn nữa. Những ngọn đồi đó bây giờ đang lỗ chỗ vết đào xới nham nhở, nhà Plastic trồng hoa trùm kín khắp, màu đất Bazan đỏ ửng…
Phong cảnh thiên nhiên đã chết !
Về hướng xã Lát, ở nơi chân núi có một khe suối nhỏ mà trong một lần picnic, chúng tôi đã lãng mạn đặt tên là Suối Mây, vì lúc đó cũng đã gần trưa mà mây vẫn còn ôm ấp, rất đẹp. Anh xe ôm chỉ ngọn núi “Núi truyền tin trước kia đó… anh còn nhớ không ?”
Không, tất cả chỉ còn trong kỷ niệm !
Viện Đại học Đà Lạt - Giáo Hoàng học viện
Tôi lớ ngớ đứng trước cổng viện Đại Học xưa của Đà Lạt chụp mấy tấm ảnh. Viện Đại Học chiếm một vị trí rất đẹp và, đặc biệt, là lối kiến trúc rất quý trọng phong cảnh tự nhiên, bây giờ đã khác. Có phải vì phát triển dân số, Sinh viên quá đông nên trường phải xây cất thêm tràn ra cả cổng chính ? Từ một kiến trúc bề thế đã biến thành tạp nhạp! Tầm nhìn hút mắt từ cổng ra Đồi Cù đã bị hàng rào kẽm chắn ngang, là hàng rào của sân Golf bao bọc nguyên cả Đồi Cù, mà các ông bà lãnh đạo Thành phố đã nhượng cho Đài Loan làm lãnh địa riêng !
Từ Viện Đại học Đà Lạt chạy xuống hồ Xuân Hương tôi tạt vào Cung Thiếu nhi Thành phố. Cửa mở, cổng gác nhưng không thấy người, chắc vì hôm đó là ngày Quốc tế Phụ nữ, 8/3, nên mở cổng tự do ? Vào bên trong, ngay phía tay phải, thì nhiều loa cột tạm bợ trên lưng chừng những cây thông nhỏ, đang inh ỏi tiếng hát, tiếng vỗ nhịp… và có khoảng 30 - 40 các em nhỏ chia làm nhiều nhóm, cùng sinh hoạt với các thầy cô dạy trẻ! Thường, khi nghe tiếng trẻ em hát là phút giây đẹp nhất, như được nghe tiếng chim hót, nhưng cảm giác của tôi lúc đó trái ngược ! Cứ nao nao ! Tại đây, trước kia là nơi rất trang nghiêm đến tĩnh lặng. Là Giáo Hoàng học viện ! Nhìn qua phía trái lối vào, cái bồn khá lớn, hình tròn, có vòi phun nhưng không một giọt nước. Các cộng sắt trơ ra, đáy hồ đầy rác và đất, vườn hoa nhỏ đó với vài ghế đá để ngồi tĩnh nguyện bị bỏ hoang. Vào sâu hơn, qua khỏi các nhóm trẻ đang sinh hoạt, một dãy nhà trắng đồ sộ nằm ngang, như không được sơn sửa, nhưng vẫn còn rất bề thế với các ô cửa màu xám nhạt trên lầu. Hai lá cờ đỏ khá lớn đang rũ xuống giữa tòa nhà và cái sân rộng vắng người. Toàn cảnh thật nhếch nhác. Tôi đưa máy chụp. Một nhân viên áo sơ mi trắng, quần xanh từ trong đó bước ra, đi về phía tôi có vẻ hơi vội. Không muốn rắc rối, làm như vô tình, tôi quay ra cổng lên xe ôm ! Sau đó, người quen cho biết thì ‘hình như’ đã có cuộc mặc cả qua rất nhiều giai đoạn nhưng cuối cùng Vatican phải chấp nhận để nhà nước VN chiếm đoạt Học viện, đổi lại là phải nhận một miếng đất nào đó ở ‘cây số 6’, nghĩa là ‘di tản’ ra vùng ngoại ô !
Tôi cứ lấn cấn, nguyên cả một Đồi Cù tuyệt đẹp, là trái tim của Thành phố thì đem sang nhượng cho nước ngoài, còn một địa danh Tôn giáo có tầm ảnh hưởng lớn lại quyết sang đoạt ! Nhà nước đã bất chấp thể diện mà chỉ muốn từng bước thực hiện cho bằng được toan tính loại dần ảnh hưởng của một Tôn giáo lớn ra khỏi cộng đồng Dân tộc thì liệu kết quả về lâu về dài sẽ ra sao ? Tôn giáo là cột trụ để gìn giữ nền tảng đạo đức văn hóa xã hội mà bị gạt bỏ để thay thế bằng đủ thứ ‘Tôn giáo’ quốc doanh, chỉ để phục vụ nhất thời cho chế độ, mà là thứ chế độ man rợ đã bị nhân loại ném vào sọt rác lịch sử, thì tương lai người Việt, văn hóa Việt sẽ về đâu ?
(Tháng Tư, 2014)
Hồ Phú Bông
Hồ Phú Bông
HH và tôi chuẩn bị hành trang về thăm lại quê hương lần nầy ðã không còn háo hức như trước. Háo hức như những cháu bé mẫu giáo chờ ðợi ðược gặp cha mẹ sau giờ tan trường, hay ðược òa vỡ ôm chầm người thân trong giây phút trùng phùng ! Lần nầy, từ khi ðặt chân lên máy bay dường như ðã thấm ðẫm nỗi ðau buồn ! Vì nỗi ðau buồn nên ði mà không muốn ðến ! Trạng thái dùng dằng thật sự không lạ, vì chúng tôi biết chuyến về chỉ là hành trình tìm lại kỷ niệm ! Vì nơi chúng tôi ðến ðã vắng bóng hai người mẹ hiền ! Lại thêm một người cha vừa mới qua ðời tháng trước ! Má tôi, ở Sài Gòn, sẽ không còn ðứng ðợi sẵn nơi cửa khi taxi trờ tới. Ba tôi, mù không ra ðón, cũng vắng câu nói vói từ trên ‘Divan’ trong nhà vọng ra : “Tụi con về ðó hả ?”.
Mới đó, chỉ hơn một năm rưởi thôi mà bốn cụ chỉ còn lại một ! Người còn, đang ở tuổi 95 !
Lần về trước, khi ngồi trên máy bay chúng tôi bàn tính nhiều chuyện lỉnh kỉnh, sắp xếp như thế nào ðể dành ðược thời gian tối ða bên các cụ vì hai gia ðình cách nhau cả 300 cây số, ðược bên nầy mất bên kia. Chưa bao giờ chúng tôi có ý nghĩ là về VN du lịch (Cho dù chỉ cưỡi ngựa xem hoa) vì lòng dạ nào trong khi có hàng triệu ðồng bào ðang oằn mình gánh chịu nỗi ðọa ðày cùng cực dưới một chế ðộ bất nhân ! Nên lần nầy, mỗi ðứa cứ thừ người theo ðuổi suy nghĩ riêng : Ði mà không muốn ðến !
Khu vực nhập cảnh như rộng thênh thang, có lẽ vì chỉ duy nhất chuyến bay của chúng tôi ðến vào giờ nầy ? Ðiều ðập ngay vào mắt là tấm biển chữ ðỏ khá lớn “Ðoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh” ðược treo trang trọng tại cổng trình giấy tờ ! Ðây là nơi ðã từng xảy ra ðủ kiểu hoạnh họe vòi tiền, với cách hành xử thô lỗ của nhân viên hải quan ðã làm xấu bộ mặt ðất nước ! Bây giờ trưng ra tấm biểng nầy hẳng là ðể quảng cáo về sự ðổi thay, ðang do ðoàn viên ðảm trách, họ sẽ là những ðảng viên lãnh ðạo ðất nước trong tương lai của ðảng CSVN !
Trong khi chờ ðợi ðến lượt mình, có cơ hội quan sát, khung cảnh chung nơi cửa vào ðã có tiến bộ ! Những thanh niên ngồi trong các quầy kiếng trong suốt ðón nhận Visa, Passport như rất minh bạch ! Chỉ có một ðiều lạ là tất cả họ ðều cùng một kiểu cách : Lạnh lùng ! Không thấy một cử chỉ thân mật, tự nhiên hay một nụ cười ! Họ giống nhau, cứng nhắc như những hình nộm ! Cỗ máy chế ðộ thoạt nhìn thì có vẻ ðang thay da ðổi thịt nhưng cốt lõi vẫn còn nguyên. Chính cái cốt lõi ðó ðang tiếp tục khuôn ðúc ra mặt mũi cán bộ mới. Loại mặt mũi rất tiêu biểu của cán bộ Cộng sản và chỉ có trong chế ðộ Cộng sản !
Sài Gòn hôm nay
Tôi ðã lang thang bằng xe ôm khắp Sài-Gòn-hôm-nay. Dùng chữ ‘Sài-Gòn-hôm-nay’ chỉ ðể nói ðến sự khác biệt với Sài Gòn thanh lịch ngày trước, thay vì dùng tên hành chánh là Tp HCM. Một cái tên mà khi tiếp xúc không nghe bất cứ một ai nhắc ðến và, ðặc biệt là người miền Nam, thì không muốn nghe ! Việc áp ðặt ðổi tên Thành phố tự nó ðã nói lên sự xa lạ giữa người dân với người cai trị. Sống trong một thành phố mà cư dân ngại ngùng khi gọi tên thành phố mình ðang ở thì làm sao họ có tình cảm gắn bó ? Như cuộc hôn nhân bị cưỡng bức thì làm sao có hạnh phúc ? Nên, một ngày nào ðó khi người dân ðược làm chủ, cái tên Sài Gòn thân thương nhứt ðịnh sẽ ðược phục hồi !
Khắp nơi, từ Chợ Lớn, Nhà Bè, Bình Chánh, Thủ Thiêm ðến cầu Rạch Sỏi và các vùng ngoại ô, những vùng trước kia toàn ruộng nước mà hiện ðã là Thành phố. Nhà cửa ken kín 100%, không còn bất cứ dấu vết cũ nào ! Ði bất cứ ðâu cũng thấy xe và người nhung nhúc. Khi băng ngang qua ðường, hồi hộp nhìn dòng xe chạy nhanh vun vút ðang lao thẳng ðến mình như tai nạn sắp xảy ra, nhưng khi ðến gần sát thì lạng lách vòng quanh rất uyển chuyển, nhịp nhàng, cho cảm tưởng một ðàn cá ào ðến, tản ra, rồi cuộn lại !
Nhà Bè, Bình Chánh
Xuống Nhà Bè thì dòng chữ Hoàng Anh Gia Lai ðỏ khổng lồ trên mái các chung cư, liên tục nổi bật trên nền trời, ðập ngay vào mắt ! Hình như cả khu vực ðều thuộc về tay ðại gia nầy, một ðại gia mà mới ðây ðã bị một tập ðoàn tài chánh lớn của Anh Quốc lên án là có ‘thành tích’ về hủy hoại môi trường và bóc lột ðồng bào thiểu số ở Tây nguyên. Trầm trọng hơn là hoành hành ở trên ðất Lào! Rất nhiều chung cư xây cất ðang dở dang, bị bỏ phế ! Ðường ði cũng như ðất trống chung quanh chung cư (Dù là ‘ðất vàng’ theo cách nói của người trong nước !) thì lồi lõm, ổ gà ổ voi, cây cỏ um tùm ! Chỉ thoáng qua cũng có thể biết ngay là tình trạng bất ðộng sản ðang trong thời kỳ giẫy chết !
Bình Chánh thì ðầy ắp các hãng xưởng mang tên rất Tàu, ðường sá còn mới, khá rộng, thông thoáng nhưng vắng người mà theo lẽ phải rất nhộn nhịp công nhân ! Dù ðang gần giữa trưa nhưng các bãi ðỗ xe vẫn trống trơn, im ắng ! Chỉ khi qua khỏi khu hãng xưởng, ðường hẹp trở lại, với cỏ dại hai bên mới thấy hơi hướm chút vùng quê êm ả ngày trước của miền Nam còn sót lại !
Thủ Thiêm
Chui qua hầm cầu Thủ Thiêm do Nhật trực tiếp xây cất, mà báo chí VN ca ngợi là ‘hoành tráng’ nhất Ðông Nam Á, cũng không cho cảm tưởng gì ðặc biệt ! Chỉ có ðường phía bên Thủ Thiêm rộng thênh thang nhưng rất vắng xe. Gần cổng trả phí (Pay toll) trước khi vào ðường hầm vô Thành phố, ðất hai bên còn bỏ hoang, rộng mênh mông ! Ðứng ở ðây nhìn về Sài Gòn, lố nhố nhà cao và mù ðục bụi khói. Chắc chắn nơi ðây sẽ mọc lên một Thành phố có tên là Khu ðô thị mới Thủ Thiêm, còn ðất trống trước mắt là do cưỡng chế và người dân ðã bị ðuổi ði tứ tán !
Mấy ngày làm quen với nắng, nóng, gió bụi và ngột ngạt ở Sài Gòn nhưng tôi vẫn chưa thể ðội nón bảo hiểm bình thường, bịt kín mũi miệng khi ngồi sau xe ôm ! Cứ lâu lâu lại phải gỡ mạng che mặt mũi và mũ ra ðể thở… Không hiểu tại sao cứ có cảm giác mình như một chú heo ðang bị rọ mõm, và xe thì ðang chở ðến… lò mổ (?)
Hành trình Ðà Lạt
Kẹt công việc phải ở lại Sài Gòn thêm vài bữa nên tôi ðưa HH ra bến xe ði Ðà Lạt trước, vì cô nàng nóng lòng gặp ông cụ. “Chị ði xe giường nằm hay ngồi” ðứa em hỏi. “Ngồi, ðể nhìn quang cảnh” tôi trả lời thay. Em tôi lo HH bị mệt nên gợi ý : “Nằm cho khỏe, sợ chị chưa quen” Quả tình chúng tôi cũng chưa biết xe giường nằm 2 tầng nó ra sao ! Ðang ngồi chờ ðến giờ khởi hành thì chiếc loại giường nằm ðến tài. Khách sắp hàng tại cửa ðể lên xe, mỗi người ðều khom người… cởi giày dép ! Thấy lạ, tôi ðến gần quan sát. Mỗi người ðều lấy một bọc Plastic nhà xe ðể cạnh ðó, bỏ giày dép cá nhân vào, xách lên theo vì trên xe ðã có dép riêng, ðể giữ vệ sinh ! Không hiểu khi ðến trạm nghỉ khách có phải mang lại giày dép của riêng mình xuống xe, rồi lại cởi ra bỏ vô bọc khi lên ði tiếp ? Nếu thế thì quả là phiền phức !
Ðến lượt tôi ði, vì muốn quan sát sinh hoạt dọc ðường, tôi dặn ðứa em mua vé hàng ghế ðầu. Em tôi ðưa lên xe, chỉ chỗ. “Anh ngồi ðây, khi xe chạy ðược một lúc thì có người ðến thu tiền”. Chỗ ngồi thật vừa ý, ở gần ngay cửa lên xuống, rất tiện. Phía trước ðã thoáng lại không bị cản tầm nhìn ! Khách vừa lên ngồi bên cạnh là một cháu gái khá xinh, tuổi cỡ 25 - 27, trên vai là cái túi loại ðựng sách vở học trò, trĩu nặng, thêm một xách tay nhỏ coi bộ cũng rất nặng. Tôi phụ sắp xếp cho gọn rồi bắt chuyện khá dễ dàng. Cô gái tốt nghiệp Ðại học Bách Khoa, ðang có việc làm tốt ! Cô giải thích với tôi, Ðại học Bách Khoa bây giờ là Ðại học Phú Thọ cũ ! Tôi khen Ðại học Phú Thọ là nơi ðào tạo thành phần ưu tú của miền Nam trước kia. Cho dù biến cố 1975 cô chưa ra ðời nhưng qua trao ðổi tôi có cảm tưởng như trong cô vẫn hoài niệm xã hội thời ðó, một xã hội mà cô hoàn toàn không hề biết, ðiều nầy khá lạ ! “Nghe nói vô ðược ðại học rất khó nhưng khi tốt nghiệp tìm việc cũng không dễ chút nào nên mới xảy ra chuyện ða số ðều không làm ðúng với ngành nghề chuyên môn ðã học. Riêng cháu tìm việc có dễ không” “Cháu thấy cũng dễ. Còn thất nghiệp hay làm không ðúng chuyên môn thì rất nhiều !” “Như vậy liệu ðây có phải là sự phí phạm tài nãng hay có lý do nào khác” “Cháu nghĩ tốt nghiệp là một chuyện nhưng thực sự có khả nãng ðể làm việc hay không là chuyện khác ! Người thực sự có khả nãng thì tìm việc cũng dễ” “Vậy, theo cháu lỗi là do phương pháp ðào tạo không ðạt tiêu chuẩn” “Vì thế bây giờ báo chí ðang sôi nổi nói về cải tổ giáo dục nhưng cứ nghe hoài…” “Cháu mất niềm tin…” “Ðâu phải chỉ mình cháu…” “Cháu có nghĩ ðấy là sự lãng phí tiền của trầm trọng không. Nước ðã nghèo mà tốn kém ðầu tư cho một học sinh từ lúc mới bắt ðầu cho ðến khi tốt nghiệp ðại học ðâu phải là ít, mà tốt nghiệp xong lại chẳng biết làm gì” “Cháu chưa nghĩ ðến, vì chuyện quá lớn” Tôi xoay qua ðề tài khác. “Cháu có nghĩ là người dân ðang bất mãn với chế ðộ nhiều lắm không” Có chút phân vân “Cháu không biết” “Cháu ngại nói về chính trị” “Cháu không biết chính trị” Cười. Tôi cũng cười, “Ừ, thôi thì ðến chuyện vãn hóa, xã hội ! Cháu thích ca sĩ nào nhất” “Mỹ Tâm” rồi tiếp “nhưng Mỹ Tâm trước kia, chứ Mỹ Tâm bây giờ thì quá chuyên nghiệp nên mức ðộ thể hiện sự truyền cảm không còn là những xúc ðộng chân thực nữa” “Còn cái anh chàng ðầu xanh ðầu ðỏ ưa tạo Scandal” (Vì không nhớ kịp tên Ðàm Vĩnh Hưng) “Ô… ông ðó… cháu không thích !” “Còn nhiều nữa, Trịnh… Khánh Ly, Ánh Tuyết…” “Cháu thích nhạc Trịnh” “Còn tác giả nào nữa, về thơ, vãn, blogs, bloggers…” “Cháu cũng ít biết” “Thôi thì chuyện khác” tôi cười. Cô gái cũng cười, nụ cười rất dễ thương. Chúng tôi ‘high-five’! “Cháu ðã từng là sinh viên mà tuổi trẻ VN ðang có phong trào ‘sống thử’, theo cháu ðây là một bước tiến tự nhiên của vãn minh hay là dấu hiệu ðạo ðức xã hội ðang bị bãng hoại”…
Xe ðến khoảng Hố Nai, ngừng và ðón khách mới lên, ðứng lớ ngớ. Anh tài xế, cỡ tuổi con tôi, hỏi số ghế của tôi. Tôi trả lời 1A. Anh hất hàm qua phía ðối diện. Tôi ðứng lên, bây giờ mới nhìn vào số ghế ðược ðính trên kệ ðể hành lý trên ðầu mà lúc lên xe ở bến cứ ỷ y tin theo lời ðứa em. Ðúng là tôi sai. Số ghế tôi ðang ngồi là 1B, dãy ðối diện phía sau lưng tài xế mới là A. Tôi cúi xuống tìm cách kéo cái valise nhỏ ðang nhét dưới ghế ra, nhường chỗ ðể hành lý cho người mới lên, nghe giọng anh tài xế, ngắn gọn “cứ ðể ðó”. Tôi chuyển sang ghế 1A nên câu chuyện qua ðường bị bỏ dở, thật ðáng tiếc ! Gần ðến trạm của hãng xe ở Thành phố Bảo Lộc, cô gái xuống. Tôi vói bắt tay “Chúc cháu hạnh phúc !” Hôm ðó là thứ Nãm mà thứ Bảy thì cô lên xe hoa nên 2 túi hành lý mới nặng trĩu. Gia ðình chú rể từ Nha Trang ðã lên trước, ðang ðón ðợi.
Xe ðến trạm, tôi xuống. Hành trình tiếp là vào Tân Rai, Lộc Thắng, Lộc Ngãi, nơi gia ðình ðứa em họ ðã ði kinh tế mới hơn 35 nãm trước, hiện vẫn ðang bám trụ, cũng là nơi mà báo chí thường nói về Boxit. Tôi chỉ có mấy tiếng ðồng hồ vào thãm chớp nhoáng, rồi quay ra ði tiếp lên Ðà Lạt.
http://1.bp.blogspot.com/-X2Kggpix4XU/U0GGR4_yIWI/AAAAAAAAei8/XXrCJpRkErY/s1600/P1011954.JPG
Bữa ăn đón khách ở "kinh tế mới"
Tân Rai, Lộc Ngãi
Khi tôi ra tù, khu kinh tế mới Lộc Ngãi, Tân Rai còn rừng rú hoang sơ, đường đèo đất đỏ quanh co khúc khuỷu. Nắng thì bụi mù. Mưa mà đi bộ thì trợt té ịch đụi, bùn nhão đến mắt cá chân. Đi xe đạp thì vô phương, vì bùn quện cứng bánh, dắt cũng không được. Lúc đó tại địa phương không một ai có xe gắn máy, nếu có, chắc thuộc vào loại đại ‘đại gia’ ! Ấy thế mà (Cũng dân đi kinh tế mới với nhau) gọi ‘xóm 8 là xóm nhà giàu’ vì ‘dân ở Sài Gòn lên’, cho dù chỉ là nhà chắp vá ộp ẹp, gỗ cũ với tôn méo, do bàn tay chưa biết cầm búa đóng đinh… dựng ! Bây giờ tất cả là nhà xây, có khá nhiều mái ngói, đường tráng nhựa (Nghe nói có thể thông lên tận Đà Lạt mà khỏi quành ra Quốc lộ 20) Ven đường đã có cơ sở kinh doanh, tuy không nhiều, nhưng cảnh quạnh vắng hoang sơ ban đầu không còn nữa. Những ‘người xóm 8’ hầu hết đã bỏ lại ‘cơ ngơi’ sau mấy năm đói lên đói xuống và quay về lây lất ở Sài Gòn, chỉ những người cùng đường mới bám trụ.
Gia đình em họ tôi thuộc trong số đó ! Nhìn bữa đãi tôi được dọn dưới nền, một con gà luộc, một son cháo loãng, chén đũa mộc mạc cho mười mấy người cả lớn bé còm cõi chung vui… tự nó đã nói lên tất cả ‘thành quả’ hơn 35 năm cật lực gầy dựng ! Vườn cà phê cỗi, chết, máy bơm nước hư mà không có tiền sửa, trong lúc cà phê lại rớt giá… nên chỉ còn một cách là cấy ghép loại khác, hoặc phá đi trồng thứ khác nhưng không có vốn ! Sức của đứa em, một thời thuộc loại khỏe và lao động giỏi nhất xóm, bây giờ gần tuổi 60, giống như cái máy bơm han rĩ. Cạn kiệt và bất lực ! Tôi nãn nên không buồn hỏi chuyện Boxit. Cơ ngơi cả đời gầy dựng đã như thế mà còn bị lấy đất làm ‘bom môi trường’ ‘Chuẩn bị thả xuống miền xuôi’, dù biết sẽ bị lỗ nặng nhưng vẫn phải thi hành lệnh của ai đó, chỉ vì “Đây là chủ trương lớn của đảng”, như lời giải thích của ông Nguyễn Tấn Dũng, thì tìm hiểu thêm cũng vô ích !
Câu nói chậm rãi, chỉ vừa đủ nghe của đứa em “Sống ở đây chết thì không chết nhưng nói sống cho ra sống thì vô phương” !
Chia tay có chút bùi ngùi nhưng tôi thở phào nhẹ nhõm. HH đã từng ở đây trong suốt thời gian tôi đi tù, vì nghe lời nhà nước tuyên truyền “Đi kinh tế mới chồng sẽ được cho về sớm” !
Quày ra Bảo Lộc đón xe, tiếp tục hành trình lên Đà Lạt, nắng đã vàng vọt với không khí se lạnh, một nỗi bâng khuâng kéo về. Có chút xót xa, người VN thật bất hạnh khi phải tin và làm theo sự hướng dẫn của một chế độ mù mà ngay từ khởi đầu đã láo !
Suối Vàng - Lạc Dương
Tự hẹn sẽ thăm lại Suối Vàng nên dù có mệt tôi vẫn đi. Đà Lạt - Suối Vàng 18 km, mà toàn là đường rừng heo hút! Trước năm 1975 không mấy ai dám đi vì ngại ‘gặp mấy ổng’ đón đường thì… ‘bỏ mạng sa trường’ lãng xẹt là cái chắc ! Nhưng cái tên Suối Vàng vẫn thừa quyến rủ để ‘liều mạng’, tôi dong ruỗi được hai lần ! Tôi mê cái yên tĩnh được thả bộ trên con đường vòng rợp bóng thông xanh, mùa Noel còn điểm thêm Mai Anh đào thật tuyệt. Vì Mai Anh đào ở Suối Vàng lớn và màu đậm hơn hẳn ở Đà Lạt ! Đập thủy điện Ankroet là một hấp dẫn khác. Cho nên Suối Vàng ngày xưa là hình ảnh của cô nhân tình tuổi học trò, mãi mãi đẹp trong kỷ niệm! Còn bây giờ, hơn 40 năm gặp lại, là hình ảnh của một bà lão bị lãng quên đến tiều tụy ! Xuân sắc một thời đã bị vùi dập. Thông còn đó, vẫn xanh, nhưng hồ nước biếc bây giờ đậm rêu phủ. Con đập vắt ngang khô đến nức nẻ. Không còn dòng nước chảy thì chiếc khăn lụa quàng mơ màng, chảy qua đập, trải xuống suối, len lỏi ôm ấp từng phiến đá đã mất ! Suối khô đến không còn một giọt nước ! Và mặt hồ đã thấp hơn mặt đập ít nhất cũng gần 2 mét ! Như vậy thì đập thủy điện chắc đang là một đống sắt han rĩ ! Đi vào sâu hơn, Suối Bạc đang là ao nước tù, rêu phủ xanh um. Đứng nhìn, có cảm tưởng như không có cá hay thủy vật ! Quang cảnh quạnh vắng, không một bóng chim bói cá, không một quẫy sóng nhẹ ! Tất cả, tất cả thật tĩnh mịch ! Quay ra, tôi để ý đến một nhà hàng trang trí khá đẹp, hình tượng một ‘quái vật’ bằng rễ cây khá đồ sộ, lạ mắt chỉn chu được đặt trang trọng ngay cửa chính nhưng vắng ngắt, không một bóng người ! Có lẽ hôm tôi đến vừa qua mùa lễ vì dấu vết những túi nylon vứt bừa bãi dọc mé nước ven hồ vẫn còn đầy dẫy ?
Đến hôm sau, khi vào thăm khu du lịch Tuyền Lâm tôi mới vỡ lẽ vì sao Suối Vàng bị phụ bạc !
Trên đường về, ghé Lạc Dương. Trước kia Lạc Dương là một Quận lỵ nghèo nhất, hẻo lánh nhất. Gần Chi khu Lạc Dương có xã Lát, một xã của người K’ Ho. Tôi đã từng quan sát đời sống sinh hoạt còn giữ đúng tính đặc thù của làng bản người Thượng cao nguyên 100%. Ở đó là nhà sàn ám khói đen đủi với đủ cả loại mùi, phân trâu bò, heo, gà vịt… Là người cà răng, đóng khố, vành môi thâm tím trễ xuống, bập bập ống vố bằng nứa với những chiếc gùi trĩu nặng sau lưng, hay thiếu nữ ‘hớ hênh’ đến ‘dính mắt’ ! Lạc Dương bây giờ cũng bê tông cốt sắt, nhà cửa, quán xá hai bên đường không khác Thành phố ! Xe và người cũng mạng che kín mặt mũi, khá nhộn nhịp. Những ngọn đồi gần như trọc, lơ thơ mấy cụm thông rất thơ mộng, với đôi chú ngựa gặm cỏ lẻ loi nổi trên nền trời bình yên trước kia không còn nữa. Những ngọn đồi đó bây giờ đang lỗ chỗ vết đào xới nham nhở, nhà Plastic trồng hoa trùm kín khắp, màu đất Bazan đỏ ửng…
Phong cảnh thiên nhiên đã chết !
Về hướng xã Lát, ở nơi chân núi có một khe suối nhỏ mà trong một lần picnic, chúng tôi đã lãng mạn đặt tên là Suối Mây, vì lúc đó cũng đã gần trưa mà mây vẫn còn ôm ấp, rất đẹp. Anh xe ôm chỉ ngọn núi “Núi truyền tin trước kia đó… anh còn nhớ không ?”
Không, tất cả chỉ còn trong kỷ niệm !
Viện Đại học Đà Lạt - Giáo Hoàng học viện
Tôi lớ ngớ đứng trước cổng viện Đại Học xưa của Đà Lạt chụp mấy tấm ảnh. Viện Đại Học chiếm một vị trí rất đẹp và, đặc biệt, là lối kiến trúc rất quý trọng phong cảnh tự nhiên, bây giờ đã khác. Có phải vì phát triển dân số, Sinh viên quá đông nên trường phải xây cất thêm tràn ra cả cổng chính ? Từ một kiến trúc bề thế đã biến thành tạp nhạp! Tầm nhìn hút mắt từ cổng ra Đồi Cù đã bị hàng rào kẽm chắn ngang, là hàng rào của sân Golf bao bọc nguyên cả Đồi Cù, mà các ông bà lãnh đạo Thành phố đã nhượng cho Đài Loan làm lãnh địa riêng !
Từ Viện Đại học Đà Lạt chạy xuống hồ Xuân Hương tôi tạt vào Cung Thiếu nhi Thành phố. Cửa mở, cổng gác nhưng không thấy người, chắc vì hôm đó là ngày Quốc tế Phụ nữ, 8/3, nên mở cổng tự do ? Vào bên trong, ngay phía tay phải, thì nhiều loa cột tạm bợ trên lưng chừng những cây thông nhỏ, đang inh ỏi tiếng hát, tiếng vỗ nhịp… và có khoảng 30 - 40 các em nhỏ chia làm nhiều nhóm, cùng sinh hoạt với các thầy cô dạy trẻ! Thường, khi nghe tiếng trẻ em hát là phút giây đẹp nhất, như được nghe tiếng chim hót, nhưng cảm giác của tôi lúc đó trái ngược ! Cứ nao nao ! Tại đây, trước kia là nơi rất trang nghiêm đến tĩnh lặng. Là Giáo Hoàng học viện ! Nhìn qua phía trái lối vào, cái bồn khá lớn, hình tròn, có vòi phun nhưng không một giọt nước. Các cộng sắt trơ ra, đáy hồ đầy rác và đất, vườn hoa nhỏ đó với vài ghế đá để ngồi tĩnh nguyện bị bỏ hoang. Vào sâu hơn, qua khỏi các nhóm trẻ đang sinh hoạt, một dãy nhà trắng đồ sộ nằm ngang, như không được sơn sửa, nhưng vẫn còn rất bề thế với các ô cửa màu xám nhạt trên lầu. Hai lá cờ đỏ khá lớn đang rũ xuống giữa tòa nhà và cái sân rộng vắng người. Toàn cảnh thật nhếch nhác. Tôi đưa máy chụp. Một nhân viên áo sơ mi trắng, quần xanh từ trong đó bước ra, đi về phía tôi có vẻ hơi vội. Không muốn rắc rối, làm như vô tình, tôi quay ra cổng lên xe ôm ! Sau đó, người quen cho biết thì ‘hình như’ đã có cuộc mặc cả qua rất nhiều giai đoạn nhưng cuối cùng Vatican phải chấp nhận để nhà nước VN chiếm đoạt Học viện, đổi lại là phải nhận một miếng đất nào đó ở ‘cây số 6’, nghĩa là ‘di tản’ ra vùng ngoại ô !
Tôi cứ lấn cấn, nguyên cả một Đồi Cù tuyệt đẹp, là trái tim của Thành phố thì đem sang nhượng cho nước ngoài, còn một địa danh Tôn giáo có tầm ảnh hưởng lớn lại quyết sang đoạt ! Nhà nước đã bất chấp thể diện mà chỉ muốn từng bước thực hiện cho bằng được toan tính loại dần ảnh hưởng của một Tôn giáo lớn ra khỏi cộng đồng Dân tộc thì liệu kết quả về lâu về dài sẽ ra sao ? Tôn giáo là cột trụ để gìn giữ nền tảng đạo đức văn hóa xã hội mà bị gạt bỏ để thay thế bằng đủ thứ ‘Tôn giáo’ quốc doanh, chỉ để phục vụ nhất thời cho chế độ, mà là thứ chế độ man rợ đã bị nhân loại ném vào sọt rác lịch sử, thì tương lai người Việt, văn hóa Việt sẽ về đâu ?
(Tháng Tư, 2014)
Hồ Phú Bông