TAM73F
06-12-2013, 06:59 AM
Nguyên văn tiếng Pháp bài thuyết trình của cựu tù "học-tập cải tạo" GS. Nguyên Kim-Quý:
"STENDHAL et mes saisons en enfer communiste" (1991)
Hè 1991, sáu năm sau ngày đến Mỹ, cựu đại úy Nguyễn Kim Quý, cựu tù nhân cải tạo, cựu thuyền nhân, tiến sĩ và giáo sư Pháp văn và Latin tại Đại Học Eastern Washington University và University of Oregon, đã được Phù Luân Hội (Rotary Club) Antony, mời đến Paris thuyết trình về đề tài Việt Nam sau 1975. Ông đã chọn nói về những năm ông bị giam trong các trại cải tạo Việt Cộng. Sau đây là nguyên văn bài nói chuyện bằng tiếng Pháp trong đó ông mô tả các trại tù và sự độc ác của Việt Cộng và cho biết nhờ ơn Thượng Đế và tiểu thuyết của Stendhal ông đã được sống còn như thế nào, sau tám năm đày ải.
Bài thuyết trình của Tiến sĩ Nguyễn Kim Quý (tựa đề lấy theo từ một bài thơ nổi tiếng của thi sĩ Rimbaud, “Une saison en enfer”) là một phối hợp độc đáo, lý thú, giữa văn chương huyễn mộng qua Stendhal và thực tế ghê tởm qua những tù ngục Việt Cộng.
Stendhal, tên thật Henri Beyle, là văn sĩ Pháp, thế kỷ XIX, tác giả những tiểu thuyết nổi tiếng, Le Rouge et le Noir, La Chartreuse de Parme... mà những nữ nhân vật đều tuyệt đẹp, và những nam nhân vật đều bị vào tù, thực tế hoặc theo nghĩa bóng. Thế giới trong tiểu thuyết của Stendhal, kể cả những truyện về tù ngục, vì thế, ngạt ngào phấn hương nhờ tình yêu, hạnh phúc và hình bóng mỹ nhân. Lúc Stendhal còn sống, không ai đọc sách của ông. Mãi 50 năm sau khi chết, ông mới được nổi tiếng và trở thành một hiện tượng trong văn học sử Pháp. Hiện tại, ông là một trong những văn sĩ hiếm hoi được nghiên cứu, phê bình, ái mộ nhiều nhất. Có cả một Hội gọi là Stendhal Club, tại Paris và Grenoble.
Ngoài ra, luận án tiến sĩ (1990) của giáo sư Nguyễn Kim Quý có tựa đề: “La prison dans l’œuvre romanesque de Stendhal” (Tù ngục trong tiểu thuyết của Stendhal). Tháng 3, 1992, cùng với một số giáo sư đại học trên thế giới, ông được mời thuyết trình về Stendhal nhân ngày mất lần thứ 150 của văn sĩ được tổ chức tại Paris, dưới sự chủ tọa của Tổng thống Pháp François Mitterrand. Bài của các thuyết trình viên đều được in thành sách bán tại Paris.
STENDHAL ET MES SAISONS EN ENFER COMMUNISTE (nguyên văn bài thuyết trình của GS Nguyễn Kim Quý)
Mesdames et Messieurs,
1. Je ne sais jamais pourquoi j’ai tant aimé Stendhal et ses romans. Et ça depuis le lycée où je me plaisais à lire et relire les pages odoriférantes du Rouge et le Noir, de La Chartreuse de Parme,malgré l’aversion de mon père, catholique fervent, voire extrémiste. A propos, je me souviens de cette question que me posa à brûle-pourpoint M. Victor del Litto, président du Stendhal Club, lors de mon dernier séjour à Grenoble, voilà quatre ans: “Pourquoi aimez-vous Stendhal?” Je demeurai perplexe, ne sachant que répondre. Au cours des interviews pour mon poste de professeur, aux États-Unis, j’entendais se reposer la même question. A vrai dire, j’avoue que j’ignorais tout à fait les raisons de ma prédilection pour cet écrivain marginal, génial –pourtant très mal connu, et peut-être, très mal aimé des lecteurs de son époque. Pour moi, en effet, aimer Stendhal, c’est comme aimer une femme, ou un homme. On aime, ou on n’aime pas, c’est tout. Surtout avec lui, il y eut au début une sorte de coup de foudre très doux. La cristallisation, pour reprendre son propre mot dans De l’amour, ne vient que lentement et très longtemps après. Et un coup de foudre, aucune “victime” ne l’ignore, ça ne s’explique pas.
Des années ont passé. Et me voici, pourtant, devant la page blanche à la recherche d’une nouvelle explication possible –ou plutôt impossible. J’aime Stendhal, peut-être à cause de ses romans, et dans ses romans, à cause de ses héroïnes immortelles, si belles, si tendres, qui ont exercé une séduction irrésistible non seulement sur les héros, leurs amants, et les lecteurs comme moi à l’âme sensible, mais encore sur les critiques contemporains les plus sévères dont Paul Valéry, Jean-Paul Sartre et Julien Gracq, par exemple, entre beaucoup d’autres. J’aime, en plus, dans ses œuvres ce parfum féerique si enivrant,impérissable comme chez Proust, cette atmosphère si enchanteresse, a-temporelle, faite de fiction et de réel entremêlés, transfigurés –qui me consolent de bien des “âpres vérités”, selon le mot de Stendhal lui-même, de la vie, et me font rêver des cieux plus bleus, des sons plus purs pour mes éternels hymnes à l’amour et à la beauté.
2. Pendant la guerre du Viêtnam, comme officier des Forces Armées du Sud, j’avais toujours dans les poches de mon treillis le chef-d’œuvre lyriqueTruyen Kieu de notre grand poète national Nguyen Du, Les Fleurs du Mal de Baudelaire et un roman de Stendhal que je lisais entre deux batailles, dans les tranchées, aux casernes ou aux snacks... Nguyen Du, Baudelaire et surtout Stendhal m’aidaient ainsi à m’évader hors de la lourde réalité qui, comme dit Nerval, n’est pas toujours la sœur du rêve. Je me laissais souvent charmer par les douceurs d’une vie imaginée dans toute sa splendeur et remplie de nuages roses, d’amours vertes, de baisers infinis, d’une vie qui n’a pas de nom ici-bas. La mort nous guettait à chaque instant, mais la prose de Stendhal, mieux que le vin et la femme, ou le haschisch dans la poésie baudelairienne, me donnait le courage inoui de la défier, bien en face: je l’oubliais, c’est peu dire, je la dédaignais carrément. Tout comme les héros stendhaliens, Julien, Fabrice, Octave, Lucien, etc...
L’épisode de l’après-guerre va mieux montrer comment les romans, et spécialement ceux de Stendhal, m’ont tenu sous leur charme à la fois tyrannique et bénéfique.
3. Nous sommes en 1975. La paix honteuse, imposée par les super-puissances internationales à notre pauvre pays le 30 Avril, met fin à une guerre non moins honteuse et sonne le glas pour le Sud du Viêtnam désormais livré aux mains des bourreaux du Nord, vainqueurs malgré eux. Ce jour-là, je devins tout d’un coup “prisonnier de guerre” et “ennemi du peuple”, sans savoir exactement pourquoi. Le nouveau régime, qui se fit appeler “révolutionnaire”, rouge jusqu’au bout des ongles, s’est vite donné une “grandiose” tâche: envoyer en prison tous les officiers et cadres Sudistes. Là commencèrent tous nos malheurs. Mais ma foi soudain réveillée en Dieu et mon inaltérable passion pour Stendhal et ses romans me sauvèrent non plus seulement des laideurs de la vie, mais encore des brutalités de la mort qui se révéla maintenant mille fois plus menaçante, plus moche qu’en temps de guerre. Grâce à Dieu et à Stendhal donc, je pus survivre à mes huit ans d’incarcération, de faim, de souffrances, de privations, dans de multiples camps de labeur, et à mon horrible descente en enfer.
Enfer communiste, bien sûr. Mais aucun langage ne peut assez décrire les atrocités d’une prison tenue par les Viêtnamiens Communistes –alias Viet Cong. Ce sont des geôliers nés, croyez-moi, faisant preuve d’une vigilance et d’une expérience hors de pair. Aucun lieu de détention, fictif ou réel, que je sache, pas même L’Archipel du Goulag de Soljenitsyne ou Souvenirs de la maison des mortsde Dostoïevski, n’arrive à égaler les camps Viêtnamiens en ce que j’appelle “raffinement de cruauté”: ici, on tue d’une manière scientifique, progressive, affreusement douce, par l’obligation à une faim permanente. Pour mieux nous maîtriser, ces salauds exploitaient habilement l’instinct le plus bas, le plus dégradant de l’homme: besoin de manger. Au moins, dans leurs prisons, les héros stendhaliens peuvent manger et boire à loisir: en plus, Fabrice a le chocolat de Clélia, et Julien, le champagne et les cigares envoyés par Mathilde. Quant à nous, quant à moi, chaque jour, nous étions forcés de nous voir mourir lentement en bêtes traquées, de vivre pratiquement une mort ignoble, humiliante, avilissante, inventée exprès par les Viet Cong –nos compatriotes. Une mort à retardement qui traînait, traînait, avec dans l’âme de chaque prisonnier la rage impuissante, la honte d’en être réduit à songer constamment, chaque jour, à l’estomac creux et au moyen de le remplir.
On avait ordonné aux officiers de se présenter aux “comités révolutionnaires du peuple”, faire les préparatifs d’un stage de rééducation qui, d’après le communiqué officiel utilisant une phraséologie vague et trompeuse, ne devrait durer que dix ou trente jours, selon les grades. C’était en Juin 1975. Nul ne s’est jamais douté, cependant, que ce serait pour tous un long voyage au bout de la nuit digne de Céline, qui durait huit, ou dix, ou même quatorze ans, et pour plusieurs un aller simple, un adieu à la vie et au monde, littéralement. D’abord nous avions été détenus dans les camps du Sud. Puis, un beau jour, on décida de transférer au Nord environ cent mille “éléments” jugés les plus “réactionnaires”, c’est-à-dire les plus dangereux, dont l’archevêque de Saigon Nguyen Van Thuan et un bon nombre de généraux. Sur mer. Dans quelques vieux charbonniers confisqués au “gouvernement fantoche”. On nous passe les menottes, on nous enferme par milliers dans les cales, on nous réduit ainsi à l’état de bétail. La traversée dure trois jours. Trois siècles. L’air nous manque. L’eau aussi. La nourriture est une chimère: pour toute la journée, chaque détenu reçoit deux biscuits moisis, sorte de ration militaire made in China, grands comme deux boîtes d’allumettes, juste assez pour ne pas crever. Au-dessus, rien qu’un plafond noir. Autour, des corps inertes empilés les uns contre les autres et tout couverts de résidus de charbon. La canicule exerce son pouvoir néfaste. Dès les premières heures, une exhalaison méphitique et asphyxiante empoisonne les cales bondées. Partout, un silence de mort.
Du port de Haiphong, où nous débarquâmes enfin, aux différents camps de concentration, il nous restait à effectuer un autre voyage non moins affreux, qui durait à peu près deux ou trois jours, par le train et en camion. Par mesure de sécurité, nous dit-on, les portières et les fenêtres devaient être complètement fermées, et cela, sous un soleil brûlant. Dans ces fourneaux roulants, la suffocation était telle que plusieurs prisonniers, âgés et déjà bien affaiblis par l’épreuve de la mer, succombèrent avant d’arriver à destination.
Les prisons du Nord Viêtnam, au nombre d’une trentaine, je crois, à nous destinées, étaient toutes sises dans des régions montagneuses où vivaient les peuplades minoritaires les plus arriérées ou les familles des déportés et exilés politiques depuis l’occupation française et après Dien Bien Phu, près des frontières chinoise et laotienne et où les moustiques avaient la grosseur des mouches, ou presque. Sur le chemin, des gamins et des vieilles femmes, pressés par la haine contre nous longtemps nourrie et sans cesse attisée par une grossière propagande, nous lancèrent à pleine main des cailloux, des ordures et hurlèrent des bordées d’injures. J’essayai, comme mes confrères dans le malheur, d’avaler mes larmes. De honte, d’amertume, de fureur.
La vie dans les camps nordistes était plus qu’infernale. Aucune possibilité d’évasion. Nous étions désespérément encerclés par d’interminables chaînes de montagne formant des murailles naturelles solides. Et puis, même si on réussissait à les atteindre, comment survivre, là-haut, au froid, à la faim, à la soif, à l’épuisement physique? Nous étions casés dans de vieilles baraques basses en toit de chaume, couchions sur une espèce de lit collectif fait de rugueuses planchettes de bois, sans nattes, sans oreillers, sans paillassons, pour nous réveiller au matin, le visage et le corps criblés de piqûres de punaises et de moustiques. Par ailleurs, le froid était à son comble. Pour tout habillement, on nous donnait à chacun un uniforme bleu en tissu grossier à utiliser pour deux ans, et une minuscule couverture râpée de mauvaise laine. Pas de sandales, ni chausettes, ni chapeaux. A nous de nous démerder, nous dit-on, ou tant pis! En hiver et en saison des pluies, c’était impossible de dormir, tant le froid et l’humidité devenaient intolérables, impitoyables, et on nous interdisait de faire du feu dans la baraque.
Tout ça, cependant, n’était rien à côté de la faim, le pire des tourments. Notre ration alimentaire, en effet, se limitait à un bol de racine de manioc pour l’un des deux repas quotidiens. Pas de petit déjeuner. Pas de riz. Ni lait ni sucre. Ni viande ni légumes. Le manioc qu’on nous donnait avait été séché au soleil et, ainsi, servait de nourriture en cas de mauvaise récolte aux cochons qui, je devine, l’auraient même refusé, car il avait une couleur noirâtre, un goût douteux, sinon aigre, une odeur fétide. Mais la faim avait raison du dégoût et du choix. Avec cette horrible boustifaille, les gars, même les plus costauds, au bout de quelques mois, avaient le teint pâle, l’air hagard, la figure décharnée. Après un an, ça devenait des squelettes ambulantes. La cervelle devenue pâteuse, on ne pouvait plus réfléchir, ni réagir. Oubliant leur dignité, plusieurs ne pensaient plus qu’à la bouffe, et c’était tout à fait normal. Pire, on perdait ainsi toute velléité de résister, de se révolter, de se respecter, et tout ça se conformait parfaitement au plan prévu par les geôliers. La malnutrition et le manque de vitamines et de médicaments engendraient de nombreuses inévitables maladies graves, l’avitaminose et le béribéri par exemple, qui, avec le paludisme, ne tardaient pas à envoyer, tout doucement, chaque jour, dans l’autre monde un ou deux pauvres diables.
Les survivants, eux, continuaient de plus belle à mâcher du manioc sec, à avoir faim, à être malades, et surtout à travailler dur. Les gardiens ne cessaient de répéter que le travail est source de toute gloire, et qu’au commencement, le premier homme, à savoir notre ancêtre, avait été un singe, que ce singe à force de grimper sur l’arbre pour cueillir les fruits, descendre dans le champ pour semer les grains, courir dans la forêt pour chasser les lièvres, bref, de travailler dur, avait, peu à peu, perdu ses longs poils pour devenir beau, lisse comme nous le sommes aujourd’hui. Que les paresseux, les parasites, les gens velus, nous hurlait-on à l’oreille, soient donc éliminés du paradis communiste!
Pour le labeur quotidien, nous étions divisés en plusieurs compagnies et sections, et sortions travailler aux champs huit heures par jour, six jours par semaine, le dimanche étant réservé à l’éducation politique et aux diverses menues besognes. Nous faisions tout et devions changer de job, de compagnie, de compagnons tous les six mois, grosso modo: planter des choux, des salades, du riz, du maïs –que nous n’avions d’ailleurs pas le droit de manger. Ou aller de grand matin dans la forêt ou la montagne couper du bois, du bambou. Construire ou réparer des maisons, des ponts, des routes avec les outils rudimentaires datant de l’Antiquité. Ou labourer la terre en tirant la charrue à la place des bœufs, garder les buffles, élever les porcs, que dirais-je encore ? Bref, faire tout ce qui pour nous –capitaines, colonels, et généraux– était jusque-là tout à fait inconnu, étranger, bizarre et partant très épuisant. Ajoutez à cela la faim, le froid, l’affaiblissement physique et la dépression morale, et vous comprenez que le taux de mortalité dans les camps soit si élevé.
Surtout la dépression morale. Elle tue avec la même cruauté que la faim et la maladie. Dans le malheur, on ne peut pas se passer de la force morale et de la résistance spirituelle. Sans l’intervention rédemptrice de l’esprit, la peine de mort est irrévocable et n’admet point de sursis. Or, nombreux étaient ceux qui passaient des mois, voire des années, à se lamenter sur leur sort, à nourrir le vain regret d’un bonheur, d’une gloire, ou d’un amour perdus pour toujours, ou à s’agripper désespérément à la réalité répugnante. Ceux-là, la mort ne les ratait pas.
Mais voilà exactement ce que j’avais fait, au début. J’avais pleuré à chaudes larmes comme tout le monde au premier Noël. Et comme tout le monde, j’avais horriblement faim, bougeais à peine, tombais souvent de fatigue. La force du corps et de l’esprit périclitait lentement, mais sûrement. Puis un jour, en regardant, impuissant, un de mes chers amis mourir dans les conditions affreuses et indignes d’un animal qu’on allait égorger, je tressaillis de peur. Je ne veux pas mourir de cette manière, me suis-je répété avec une colère sourde. Le souvenir de Guillaumet dans Terre des hommesde Saint-Exupéry, qui, fourbu, s’obstine à marcher dans la neige pendant des jours, pour éviter de succomber, me revint soudain à l’esprit, très à propos. Et alors, animé de je ne sais quel souffle divin, je me mis à relancer le grand défi d’autrefois à l’insolente Mort, cette pallida Mors dans un poème d’Horace, avec laquelle je m’étais colleté tant bien que mal, depuis la guerre, et qui m’a toujours loupé, grâce à Dieu. Surtout, ai-je crié, il ne faut jamais capituler.
Alors, je recommençai à réciter mes prières, la nuit, et à relire avec l’ardeur d’ancien amoureux les romans de Stendhal, mais mentalement, bien sûr. Dès lors, je vivais une autre réalité, me voyant déjà mort au monde, à l’instar d’Octave dans Armance. J’oubliais, j’essayais d’oublier, les geôliers et les camps, la faim et la maladie, mes guenilles et mon corps désséché –tout ce qui devait me rappeler sans cesse la hideur de l’enfer. Je triomphais de ma misère en ne pensant plus à ces belles femmes que j’avais connues ou même aimées dans la vie, et qui sont maintenant devenues un réel plus inaccessible, plus lointain que le rêve lui-même. Par contre, je ne songeais qu’à ces héroïnes stendhaliennes –Mathilde, Mme de Rênal, Clélia, la Sanseverina, Armance, Mme de Chasteller, entre autres– dont l’image sublime, éternellement jeune et belle, me délivrait bien doucement de cette réalité cruelle et banale pour laquelle je ne me croyais jamais être fait, même à l’époque anté-carcérale. Mes journées coulaient ainsi, tranquilles comme l’eau sous le pont, et même, je dirais plus, heureuses, à l’ombre des ces amantes en fleurs, plus ou moins proustiennes, plus ou moins singulières, mais fidèles, j’espérais, jusqu’à mon dernier souffle –les seules femmes qui fussent jamais venues me consoler dans mes prisons, me rendre la paix et le soleil. Grâce à elles et leur présence permanente et réconfortante, ma prison, sans jamais pouvoir être paradisiaque comme celle de Julien Sorel et de Fabrice del Dongo, perdit quand même son aspect lugubre pour me permettre de traîner, au sens propre, ma vie, ou plutôt ma mort, d’une manière aussi digne que possible, jusqu’au 18 Mars 1983, date de ma délivrance. Huit ans déjà!
Un an plus tard. Après d’infructueuses tentatives d’évasion hors du pays, d’échecs, de déboires et un nouvel emprisonnement –cette fois comme un boat-people malchanceux– j’ai pu, dans une nuit sombre, avec ma jeune sœur, m’embarquer dans un petit bateau de pêche qui nous a déposés un jour à la base navale américaine de Subic Bay à Manille après avoir flotté à la dérive pendant huit jours et huit nuits sur le Pacifique, en pleine tempête. Mais là, c’est une autre histoire. J’ai passé un an et demi dans deux camps de réfugiés aux Philippines avant d’arriver aux États-Unis le 25 Janvier 1985. Je me suis promis d’aller un jour à Lourdes et d’écrire quelque chose sur Stendhal. Pendant cinq ans, j’ai réussi à remplir ces deux promesses. Ma thèse de doctorat, reçue avec les félicitations des professeurs de l’Université d’Oregon, que M. del Litto a accepté de faire publier par Droz, à Genève, dans sa collection stendhalienne, s’intitule justement La prison dans l’œuvre romanesque de Stendhal. Je ne puis jamais assez remercier Dieu de m’avoir ainsi sauvé en m’accordant une âme très romantique, très rêveuse, et m’inspirant cette passion folle pour la littérature et, paradoxalement, pour Stendhal qui, on s’en souvient, n’est pas toujours gentil envers Lui.
4. J’ai déjà dépassé l’âge des vaines nostalgies, mais chaque roman de Stendhal brille toujours en moi comme l’éclat d’un paradis retrouvé. Un morceau de ma vie brisée. Je ne peux plus vivre sans rêver. Comme autrefois au fond de l’enfer communiste. Quel irrémédiable ennui de ne s’accrocher toujours qu’au réel, de ne pas lire chaque jour une de ces pages stendhaliennes palpitantes d’amour, de joie, de parfum ! Après tout, pour imiter Pascal dans son fameux pari, qu’allez-vous perdre en lisant un roman de Stendhal? Rien, dirais-je! Mais si vous gagnez, vous auriez tout un ciel du rêve, devant, avec et autour de vous. Et pour finir, je me permets de vous citer les dernières lignes de mon livre sur la prison stendhalienne, qui devient désormais “tout un nirvana, utopique certes (quel prisonnier a connu le sort de Julien et de Fabrice ?), mais infiniment précieux pour nous tous jetés dans ce bal masqué appelé la vie, dans ce monde de la vingt-cinquième heure où l’homme, derrière ses barreaux et moins chanceux que les héros stendhaliens, est en quête perpétuelle, comme Henri Beyle sa vie durant, d’un bonheur impossible, d’un Léthé qui ne s’écoule plus, d’une larme qui n’est point pleurée.”
Antony, France, Juillet 1991
Portland, USA, Août 2012
--------------------//////---------------------
Dịch qua tiếng Việt :
Stendhal và những nghiệp chướng của tôi trong địa ngục Cộng sản.
Thưa quý vị,
1. Tôi không biết lý do tại sao tôi yêu thương Stendhal và tiểu thuyết của ông. Và rằng kể từ khi trường trung học nơi tôi thích đọc đi đọc lại các trang của thơm đỏ và đen, The Charterhouse của Parma, bất chấp sự lo ngại của cha tôi, một người Công giáo mộ đạo, hay cực đoan. Bằng cách này, tôi nhớ những câu hỏi tôi đã hỏi thẳng thừng Ông Victor Del Litto, Chủ tịch Câu lạc bộ Stendhal trong chuyến đi cuối cùng của tôi với Grenoble, bốn năm trước đây: "Tại sao bạn thích Stendhal" Tôi vẫn còn lúng túng không biết phải nói gì. Trong cuộc phỏng vấn cho vị trí giảng dạy của tôi ở Mỹ, tôi nghe ông hỏi cùng một câu hỏi. Trên thực tế, tôi thú nhận rằng tôi không hoàn toàn lý do yêu thích của tôi cho nhà văn biên này, rực rỡ, nhưng chưa được hiểu rõ và có thể rất yêu thương các cầu thủ của thời đại của ông. Đối với tôi, thực sự, như Stendhal, cũng giống như yêu một người phụ nữ hoặc một người đàn ông. Bạn yêu, hay bạn không thích nó, đó là tất cả. Đặc biệt là với anh ta, có lúc bắt đầu một loại nhẹ sét đánh. Kết tinh, sử dụng từ của mình trong Từ tình yêu chỉ đến từ từ và lâu sau. Và một tiếng sét, không có "nạn nhân" biết, nó không phải là giải thích.
Năm đã trôi qua. Và ở đây tôi, tuy nhiên, trước khi trang trắng để tìm kiếm một lời giải thích mới có thể có, hay đúng hơn là không thể. Như Stendhal, có lẽ vì tiểu thuyết của ông và trong tiểu thuyết của ông bởi vì những anh hùng bất tử của nó, thật đẹp, thật dịu dàng, có ảnh một sức hấp dẫn không thể cưỡng lại không chỉ những anh hùng, những người yêu thích và độc giả Tôi thích những tâm hồn nhạy cảm, nhưng các nhà phê bình nghiêm trọng nhất hiện nay như Paul Valéry, Jean-Paul Sartre và Gracq, ví dụ, trong số nhiều người khác. Tôi yêu, và nhiều hơn nữa, trong tác phẩm của ông nước hoa kỳ diệu này để say, bất diệt như Proust, bầu không khí rất hấp dẫn này, một thời gian, đã hư cấu và hiện thực đan xen, biến đổi, an ủi tôi trong nhiều "sự thật cay đắng" , theo lời của Stendhal mình, cuộc sống, và làm cho tôi ước mơ của bầu trời xanh, những âm thanh tinh khiết nhất cho bài thánh ca bất diệt của tôi về tình yêu và sắc đẹp. Lỗi! Tên tập tin không được quy định.
2. Trong cuộc chiến tranh Việt Nam, như một Sỉ Quan của Quân Đội Việt Nam Cộng Hoà , tôi luôn luôn có trong túi của tôi , quyển Truyện Kiều một kiệt tác Quốc Gia chúng tôi của nhà thơ Nguyễn Du, The Flowers of Evil Baudelaire và một cuốn tiểu thuyết Stendhal tôi đọc giữa các trận đánh trong chiến hào, các doanh trại, đồ ăn nhẹ ... Nguyễn Du, Stendhal và Baudelaire và đặc biệt là đã giúp tôi thoát ra khỏi thực tế nặng nề, như Nerval nói, không phải lúc nào cũng mơ ước của chị em. Tôi thường để quyến rũ bởi sự ngọt ngào của cuộc sống tưởng tượng trong tất cả lộng lẫy của nó và đầy những đám mây màu hồng, tình yêu màu xanh lá cây, những nụ hôn vô hạn, một cuộc sống mà không có tên ở đây. Chết theo dõi chúng ta từng giây phút, nhưng các văn xuôi của Stendhal, tốt hơn so với rượu vang và phụ nữ, hoặc hashish trong thơ của Baudelaire, đã cho tôi can đảm để thách thức chưa từng có, trong khuôn mặt: Tôi quên, c ' phải nói, tôi coi thường hoàn toàn. Như anh hùng của Stendhal, Julien, Fabrice, Octave, Lucien, vv ...
Tập của thời hậu chiến tốt hơn sẽ hiển thị như thế nào tiểu thuyết, đặc biệt là Stendhal, giữ tôi dưới chính tả của họ cả độc tài và có lợi.
3. Chúng tôi là vào năm 1975. Hòa bình đáng xấu hổ áp đặt bởi các cường quốc quốc tế cho nước nghèo của chúng tôi vào ngày 30, kết thúc một cuộc chiến tranh và không có hồi chuông báo tử ít đáng xấu hổ cho Nam Việt Nam bấy giờ bàn giao cho Bắc người chiến thắng . Ngày hôm đó, tôi đã trở thành bất ngờ "tù binh chiến tranh" và "kẻ thù của nhân dân", mà không biết chính xác lý do tại sao. Các chương trình mới, được gọi là "cách mạng" màu đỏ từ đầu đến chân, đã nhanh chóng được đưa ra một nhiệm vụ '' lớn lao'' trong tù cho tất cả các cán bộ, nhân viên miền Nam. Đây bắt đầu tất cả các rắc rối của chúng tôi. Nhưng đột nhiên thức tỉnh niềm tin vào Thiên Chúa và tình yêu không bao giờ cạn của tôi cho tiểu thuyết của ông Stendhal và lưu lại tôi không chỉ có sự xấu xa của cuộc sống, nhưng sự tàn bạo của cái chết bây giờ tiết lộ một ngàn lần xấu hơn, xấu nhất trong thời gian chiến tranh. Cảm tạ Thiên Chúa và Stendhal để tôi có thể tồn tại trong tám năm tôi bị cầm tù, đói, đau khổ, thiếu thốn, trong nhiều trại lao động, và gốc khủng khiếp của tôi vào địa ngục.
Địa ngục cộng sản, tất nhiên. Nhưng không có ngôn ngữ thể không hoàn toàn mô tả những kinh hoàng của một gian nhà tù của Cộng sản Việt Cộng-bí danh Việt Nam. Các cai ngục được sinh ra, tôi tin rằng, cho thấy cảnh giác và kinh nghiệm vô song. Không giam giữ, hư cấu hay thực sự, tôi biết, thậm chí The Gulag Archipelago Solzhenitsyn hoặc ký ức của nhà mortsde Dostoyevsky xảy ra để phù hợp với các trại Việt Nam trong những gì tôi gọi là "tinh tế của sự tàn ác" : ở đây, giết chết một nhà khoa học, để tiến bộ, vô cùng ngọt ngào, nghĩa vụ đói liên tục. Điều khiển chúng ta tốt hơn, những Bastards khéo léo khai thác bản năng thấp nhất, xuống cấp nhất của con người cần phải ăn. Ít nhất trong trại giam, anh hùng của Stendhal có thể ăn uống nghỉ ngơi: ngoài ra, Fabrice sô cô la Clelia, và Julien, rượu sâm banh và xì gà được gửi bởi Mathilde. Đối với chúng tôi, đối với tôi, mỗi ngày, chúng tôi buộc phải nhìn thấy chúng tôi chết từ từ động vật bị săn đuổi, sống gần như là một cái chết đê tiện, nhục nhã, hạ thấp phẩm giá, phát minh đặc biệt cho Việt Cộng đồng bào của chúng tôi. Một giờ chết mà kéo, kéo, với linh hồn của mỗi tù nhân giận dữ bất lực, sự xấu hổ của bị giảm suy nghĩ liên tục, mỗi ngày, một dạ dày trống rỗng và thông qua việc điền vào.
Chúng tôi đã duoc lệnh trình diện nơi "Ủy ban nhân dân cách mạng" để chuẩn bị một khóa học phục hồi chức năng đó, theo tuyên bố chính thức sử dụng từ ngữ mơ hồ và gây hiểu nhầm, nên cuối cùng chỉ có mười hoặc ba mươi ngày, tùy theo lớp. Đó là vào tháng Sáu năm 1975. Không ai có thể nghi ngờ, tuy nhiên, nó sẽ là một cuộc hành trình dài vào ban đêm xứng đáng của Celine, người kéo dài tám hoặc mười, hoặc thậm chí mười bốn, và một số một chiều, một lời chia tay để cuộc sống và thế giới, theo nghĩa đen. Trước tiên chúng ta đã bị giam giữ trong các trại ở phía nam. Sau đó một ngày, chúng tôi đã quyết định di chuyển về phía bắc khoảng một trăm ngàn "yếu tố" được coi là những "phản động", nghĩa là, nguy hiểm nhất, bao gồm cả Tổng Giám Mục Sài Gòn Nguyễn Văn Thuận và nhiều người trong chung tôi. Trong một số than biển cũ bị tịch thu "chính phủ bù nhìn." Chúng tôi bị còng, họ khóa chúng tôi trong hàng ngàn của họ trong tổ chức, nó làm giảm chúng ta đến tình trạng gia súc. Chuyến đi kéo dài ba ngày. Ba thế kỷ. Không khí chúng ta cần. Nước cũng có. Thực phẩm là một điều hão huyền cho cả ngày, mỗi tù nhân nhận được hai bánh mốc, loại khẩu phần quân sự được thực hiện ở Trung Quốc, như hai bao diêm lớn, chỉ đủ để không chết. Ở trên, có một trần đen. Xung quanh, cơ quan trơ chất đống với nhau và tất cả được bao phủ bởi chất thải của từng than. Các đợt nắng nóng cầm sức mạnh hủy diệt của nó. Những giờ đầu, thở ra một chất độc hại và chất độc ngạt đông đúc khối. Ở khắp mọi nơi, sự im lặng chết.
Cảng Hải Phòng, nơi cuối cùng chúng tôi hạ cánh tại các trại tập trung khác nhau, chúng ta vẫn phải thực hiện một chuyến đi không ít ghê tởm, kéo dài khoảng hai hoặc ba ngày bằng tàu hỏa và xe tải. Vì lý do an toàn, chúng tôi được biết, cửa ra vào và cửa sổ nên được giữ kín, và rằng, dưới ánh mặt trời thiêu đốt. Trong những lò nung cán nghẹt thở là như vậy mà một số tù nhân, người cao tuổi và đã bị suy yếu bởi các thử thách của biển, đã qua đời trước khi đạt được mục đích.
Nhà tù ở Bắc Việt Nam, số ba mươi, tôi tin rằng, vì chúng ta là tất cả nằm ở khu vực miền núi, nơi các bộ lạc thiểu số lạc hậu nhất hoặc gia đình của các tù nhân chính trị và những người lưu vong sống kể từ khi Pháp chiếm đóng và sau Điện Biên Phủ, gần biên giới Trung Quốc và Lào, nơi mà những con muỗi là kích thước của ruồi, hoặc gần như. Trên đường đi, trẻ em và phụ nữ tuổi ép hận thù chống lại chúng ta được nuôi dưỡng dài và liên tục thúc đẩy bởi tuyên truyền thô, chúng tôi đã ném tay đầy đá, rác và hét lên volley lạm dụng. Tôi đã cố gắng, như đồng nghiệp của tôi trong bất hạnh, nuốt nước mắt của tôi. Xấu hổ, cay đắng, giận dữ.
Cuộc sống trong các trại của miền bắc bi thảm hơn. Không có khả năng trốn thoát. Chúng tôi đã tuyệt vọng bao quanh bởi các dãy núi vô tận tạo thành bức tường vững chắc tự nhiên. Và thậm chí nếu chúng ta quản lý để đạt được, làm thế nào để tồn tại ở đó, lạnh, đói, khát, mệt mỏi thể chất? Chúng tôi là hộp cũ trong những túp lều tranh thấp, ngủ trên loại giường tập thể làm bằng ván thô của gỗ mà không có chiếu, không gối, không có thảm, để đánh thức chúng tôi dậy vào buổi sáng, khuôn mặt và cơ thể đầy những vết cắn các lỗi và muỗi. Ngoài ra, cái lạnh đã lên đến đỉnh điểm. Đối với quần áo, họ đã cho chúng tôi mỗi một bộ đồng phục vải thô màu xanh được sử dụng trong hai năm, và một bào bìa len nhỏ xấu. Không giầy dép, vớ hoặc mũ. Một démerder chúng tôi, chúng tôi được biết, hoặc là xấu! Vào mùa đông và mùa mưa, nó đã không thể ngủ được, như cảm lạnh và ẩm ướt đã trở thành không thể chấp nhận, tàn nhẫn, và chúng tôi đã bị cấm để làm cho lửa trong nhà.
Tất cả điều này, tuy nhiên, là gì so với những người nghèo đói, sự đau khổ tồi tệ nhất. Chế độ ăn uống của chúng tôi, trên thực tế, giới hạn trong một bát sắn cho một trong hai bữa ăn hàng ngày. Không ăn sáng. Không có gạo. Sữa hoặc đường. Thịt hoặc rau. Sắn chúng tôi đã được đã được phơi khô dưới ánh nắng mặt trời, và do đó phục vụ như là một thất bại cây lương thực ở lợn, tôi đoán, sẽ thậm chí còn từ chối vì ông đã có một màu đen, không vị, nếu không chua , mùi hôi. Nhưng đói là do ghê tởm và sự lựa chọn. Với grub khủng khiếp này, mọi người, ngay cả những vững chắc nhất, sau một vài tháng, có, hốc hác, hình hốc hác xanh xao. Sau một năm, nó đã trở thành những bộ xương lưu. Bộ não trở nên nhão, bạn không thể nghĩ ra hoặc phản ứng. Quên đi phẩm giá của họ, không nhiều người nghĩ rằng thực phẩm, và đó là hoàn toàn bình thường. Tệ hơn nữa, và chúng tôi mất tất cả các khuynh hướng phản kháng, nổi loạn, tôn trọng, và tất cả những gì nên giống hoàn toàn với kế hoạch cung cấp bởi các cai ngục. Suy dinh dưỡng và thiếu hụt các vitamin và các loại thuốc làm tệ nhiều căn bệnh nghiêm trọng không thể tránh khỏi, thiếu vitamin và beriberi ví dụ, với bệnh sốt rét, không chậm để gửi, từ từ, mỗi ngày, trong một thế giới khác hoặc hai quỷ nghèo.
Người sống sót, bản thân, sắn khô vẫn đẹp hơn nhai được đói, bị bệnh, và đặc biệt là làm việc chăm chỉ. Các lính canh giữ nói rằng lao động là nguồn gốc của tất cả vinh quang, và ngay từ đầu, người đàn ông đầu tiên, mà tổ tiên của chúng tôi là một con khỉ, rằng sức mạnh con khỉ leo lên cây để chọn trái cây , xuống sân để gieo hạt chạy trong rừng để săn thỏ rừng, ngắn, công việc khó khăn, đã dần dần mất đi mái tóc dài của mình để được xinh đẹp, mịn màng như chúng ta có ngày hôm nay. Rằng ký sinh trùng lười biếng, những người lông, chúng tôi la hét vào tai của bạn, do đó loại bỏ được thiên đường cộng sản!
Đối với công việc hàng ngày, chúng tôi được chia thành một số công ty và trung đội, và đi ra đồng cùng làm việc tám tiếng một ngày, sáu ngày một tuần, chủ nhật được dành riêng cho giáo dục chính trị, nhiệm vụ nhỏ khác nhau. Chúng tôi đã làm tất cả mọi thứ và phải thay đổi công việc, công ty, đồng hành mỗi sáu tháng, khoảng: cải bắp cây, xà lách, gạo, ngô mà chúng ta không còn có quyền ăn. Hoặc đi vào buổi sáng sớm trong rừng hoặc trên núi cắt gỗ, tre, nứa. Xây dựng hoặc sửa chữa nhà cửa, cầu cống, đường giao thông với các công cụ thô sơ có niên đại từ thời cổ đại. Hoặc cho đến khi đất bằng cách kéo cày thay vì bò, giữ trâu, chăn nuôi lợn, những gì tôi sẽ nói gì? Trong ngắn hạn, làm tất cả mọi thứ cho chúng tôi thuyền trưởng, đại tá, và các tướng xưa nay vẫn khá rõ, nước ngoài, kỳ lạ và vì thế rất mệt mỏi. Thêm vào đó là nạn đói, lạnh, cả về thể chất và suy thoái đạo đức, và bạn hiểu rằng tỷ lệ tử vong trong các trại là rất cao.
Đặc biệt là trầm cảm đạo đức. Nó giết chết với cùng tàn ác mà đói và bệnh tật. Trong nghịch cảnh, chúng ta không thể bỏ qua sức mạnh tinh thần và sức mạnh tinh thần. Không có hành động cứu độ của tâm, án tử hình là không thể thu hồi và thừa nhận của không hoãn thi hành án. Tuy nhiên, rất nhiều người đã dành nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, để than thở số phận của họ, để nuôi hối tiếc vô ích của hạnh phúc, vinh quang, hoặc một tình yêu mất đi vĩnh viễn, hoặc bám tuyệt vọng ghê tởm thực tế. Những người, cái chết đã không bỏ lỡ.
Nhưng đó chính xác là những gì tôi đã làm ngay từ đầu. Tôi khóc thảm thiết như tất cả mọi người Giáng sinh đầu tiên. Và cũng giống như mọi người khác, tôi đã vô cùng đói, hầu như không nhúc nhích, giảm mệt mỏi thường xuyên. Sức mạnh của cơ thể và tâm trí đã giảm chậm nhưng chắc chắn. Sau đó một ngày, xem bất lực như một người bạn thân yêu của tôi chết trong điều kiện khủng khiếp và không xứng đáng với một con vật mà đã được giết mổ, tôi rùng mình vì sợ hãi. Tôi không muốn chết theo cách này, tôi đã lặp đi lặp lại với một sự tức giận ngu si đần độn. Bộ nhớ của Guillaumet trong Trái đất loài người của Saint-Exupéry, người, kiệt sức, nhất định đi bộ trong tuyết trong nhiều ngày, để tránh chịu thua bất ngờ đến tâm trí của tôi, rất thích hợp. Và do đó hơi thở của Thiên Chúa không thể diễn tả sống động, tôi bắt đầu làm sống lại thách thức lớn của quá khứ đến chết xấc láo, pallida này Mors trong một bài thơ của Horace, người mà tôi đã cổ tôi bằng cách nào đó kể từ khi chiến tranh, và luôn luôn nhớ tôi, cảm ơn Chúa. Trên tất cả, tôi đã khóc, chúng ta phải không bao giờ đầu hàng.
Vì vậy, tôi bắt đầu đọc những lời cầu nguyện của tôi vào ban đêm, và đọc với sự nhiệt tình của tiểu thuyết người yêu cũ của Stendhal, nhưng tinh thần, tất nhiên. Vì vậy, tôi đang sống một thực tại khác, nhìn thấy tôi chết với thế giới, như Octave trong Armance. Tôi quên, tôi đã cố gắng để quên, các cai ngục và trại, đói và bệnh tật, cơ thể của tôi và khô của tôi giẻ rách-tất cả mọi thứ đã không ngừng nhớ hideousness của địa ngục. Tôi đã chiến thắng trong đau khổ của tôi bằng cách không suy nghĩ về những người phụ nữ đẹp tôi đã được biết đến và thậm chí cả người thân trong cuộc sống, và đã trở thành một thực tế không thể tiếp cận cộng, nhiều hơn so với những ước mơ riêng của mình. Đối với nhược điểm, tôi chỉ nghĩ rằng những người nữ anh hùng Stendhal-Mathilde, Madame de thận, Clelia, Sanseverina Armance Madame de Chasteller, trong số những người khác-có hình ảnh tuyệt vời, luôn tươi trẻ và xinh đẹp, cung cấp cho tôi rất nhẹ nhàng mà hiện thực tàn nhẫn và tầm thường mà tôi không bao giờ nghĩ rằng bản thân mình để được thực hiện, ngay cả trong thời gian tù trước. Ngày của tôi chạy tốt, yên tĩnh như nước dưới cây cầu, và thậm chí, tôi sẽ nói nhiều hơn, hạnh phúc, trong bóng mát của những người yêu thích trong hoa, nhiều hơn hoặc ít hơn Proustian, nhiều hơn hoặc ít hơn kỳ lạ, nhưng thật sự, tôi hy vọng, cho đến hơi thở cuối cùng của tôi, những người phụ nữ chỉ có những người không bao giờ đến để an ủi tôi trong nhà tù của tôi, tôi làm cho hòa bình và ánh nắng mặt trời. Nhờ có họ và sự hiện diện liên tục và an ủi họ, nhà tù của tôi, không bao giờ là thiên đường như Julien Sorel và Fabrice del Dongo, mất của ông vẫn còn ảm đạm cho tôi để đi chơi, nghĩa là, khía cạnh cuộc sống của tôi, hay đúng hơn cái chết của tôi, trong một cách như đề cao càng tốt, cho đến khi 18 tháng ba năm 1983, ngày phát hành của tôi. Tám năm!
Một năm sau đó. Sau những cố gắng không thành công để thoát khỏi đất nước, thất bại, thất vọng và một nhà tù mới, lần này là một may mắn thuyền người tôi đã ở trong một đêm tối, với em gái của tôi, bắt tay trong một chiếc thuyền đánh cá nhỏ bỏ chúng tôi qua một ngày tại căn cứ hải quân Mỹ ở Subic Bay đến Manila sau khi nổi trôi dạt trong tám ngày và đêm trên Thái Bình Dương, trong một cơn bão. Nhưng đó là một câu chuyện khác. Tôi đã dành một năm rưởi trong hai trại tị nạn ở Philippines trước khi đến Hoa Kỳ ngày 25 Tháng Một 1985. Tôi thề sẽ một ngày đi đến Lourdes và viết một cái gì đó về Stendhal. Năm năm qua, tôi tập trung để thực hiện cả hai lời hứa. Bang Tiến sĩ của tôi, nhận được với danh hiệu giảng viên tại Đại học Oregon, ông del Litto đã đồng ý công bố bởi Droz, Geneva, Stendhal trong bộ sưu tập của mình, mang tên Nhà tù được chính xác trong công việc cuốn tiểu thuyết của Stendhal. Tôi không bao giờ có thể cảm ơn Chúa đủ cho tôi và tôi đã lưu phải trả một tâm hồn lãng mạn rất thơ mộng và tạo cảm hứng cho tôi niềm đam mê này điên cho văn học và nghịch lý, cho Stendhal, nó sẽ được ghi nhớ, n không phải là luôn luôn tử tế với anh ta.
4. Tôi đã vượt qua tuổi khát vọng vô ích, nhưng mỗi cuốn tiểu thuyết của Stendhal luôn luôn tỏa sáng trong tôi như độ sáng của một thiên đường tìm thấy. Một phần của cuộc sống của tôi bị hỏng. Tôi không thể sống mà không mơ ước. Như trước đây dưới cùng của địa ngục cộng sản. Những gì không thể khắc phục vấn đề luôn luôn treo thực sự, không phải để đọc mỗi ngày từ các trang Stendhal thú vị tình yêu, niềm vui, nước hoa! Sau khi tất cả, để bắt chước Pascal trong cược nổi tiếng của ông, điều gì làm bạn bị mất bằng cách đọc một cuốn tiểu thuyết của Stendhal? Không có gì, tôi nói! Nhưng nếu bạn giành chiến thắng, bạn có một giấc mơ cả bầu trời trước, với và xung quanh bạn. Và cuối cùng, tôi sẽ báo dòng cuối cùng của cuốn sách của tôi trên tù của Stendhal, mà bây giờ là "tất cả các nhiên không tưởng niết bàn (trong đó tù nhân đã được số phận của Julien và Fabrice?), Nhưng vô cùng có giá trị cho ném tất cả chúng ta trong giả mạo này được gọi là cuộc sống, trong thế giới này thời gian hai mươi lăm khi người đàn ông phía sau quầy bar và kém may mắn hơn anh hùng của Stendhal, là trong nhiệm vụ vĩnh viễn như Henri Beyle đời mình một hạnh phúc không thể, của Lethe chạy nhiều hơn một giọt nước mắt không thương tiếc. "
Antony, Pháp, tháng 7 1991
Portland, Hoa Kỳ, tháng 8 năm 2012
"STENDHAL et mes saisons en enfer communiste" (1991)
Hè 1991, sáu năm sau ngày đến Mỹ, cựu đại úy Nguyễn Kim Quý, cựu tù nhân cải tạo, cựu thuyền nhân, tiến sĩ và giáo sư Pháp văn và Latin tại Đại Học Eastern Washington University và University of Oregon, đã được Phù Luân Hội (Rotary Club) Antony, mời đến Paris thuyết trình về đề tài Việt Nam sau 1975. Ông đã chọn nói về những năm ông bị giam trong các trại cải tạo Việt Cộng. Sau đây là nguyên văn bài nói chuyện bằng tiếng Pháp trong đó ông mô tả các trại tù và sự độc ác của Việt Cộng và cho biết nhờ ơn Thượng Đế và tiểu thuyết của Stendhal ông đã được sống còn như thế nào, sau tám năm đày ải.
Bài thuyết trình của Tiến sĩ Nguyễn Kim Quý (tựa đề lấy theo từ một bài thơ nổi tiếng của thi sĩ Rimbaud, “Une saison en enfer”) là một phối hợp độc đáo, lý thú, giữa văn chương huyễn mộng qua Stendhal và thực tế ghê tởm qua những tù ngục Việt Cộng.
Stendhal, tên thật Henri Beyle, là văn sĩ Pháp, thế kỷ XIX, tác giả những tiểu thuyết nổi tiếng, Le Rouge et le Noir, La Chartreuse de Parme... mà những nữ nhân vật đều tuyệt đẹp, và những nam nhân vật đều bị vào tù, thực tế hoặc theo nghĩa bóng. Thế giới trong tiểu thuyết của Stendhal, kể cả những truyện về tù ngục, vì thế, ngạt ngào phấn hương nhờ tình yêu, hạnh phúc và hình bóng mỹ nhân. Lúc Stendhal còn sống, không ai đọc sách của ông. Mãi 50 năm sau khi chết, ông mới được nổi tiếng và trở thành một hiện tượng trong văn học sử Pháp. Hiện tại, ông là một trong những văn sĩ hiếm hoi được nghiên cứu, phê bình, ái mộ nhiều nhất. Có cả một Hội gọi là Stendhal Club, tại Paris và Grenoble.
Ngoài ra, luận án tiến sĩ (1990) của giáo sư Nguyễn Kim Quý có tựa đề: “La prison dans l’œuvre romanesque de Stendhal” (Tù ngục trong tiểu thuyết của Stendhal). Tháng 3, 1992, cùng với một số giáo sư đại học trên thế giới, ông được mời thuyết trình về Stendhal nhân ngày mất lần thứ 150 của văn sĩ được tổ chức tại Paris, dưới sự chủ tọa của Tổng thống Pháp François Mitterrand. Bài của các thuyết trình viên đều được in thành sách bán tại Paris.
STENDHAL ET MES SAISONS EN ENFER COMMUNISTE (nguyên văn bài thuyết trình của GS Nguyễn Kim Quý)
Mesdames et Messieurs,
1. Je ne sais jamais pourquoi j’ai tant aimé Stendhal et ses romans. Et ça depuis le lycée où je me plaisais à lire et relire les pages odoriférantes du Rouge et le Noir, de La Chartreuse de Parme,malgré l’aversion de mon père, catholique fervent, voire extrémiste. A propos, je me souviens de cette question que me posa à brûle-pourpoint M. Victor del Litto, président du Stendhal Club, lors de mon dernier séjour à Grenoble, voilà quatre ans: “Pourquoi aimez-vous Stendhal?” Je demeurai perplexe, ne sachant que répondre. Au cours des interviews pour mon poste de professeur, aux États-Unis, j’entendais se reposer la même question. A vrai dire, j’avoue que j’ignorais tout à fait les raisons de ma prédilection pour cet écrivain marginal, génial –pourtant très mal connu, et peut-être, très mal aimé des lecteurs de son époque. Pour moi, en effet, aimer Stendhal, c’est comme aimer une femme, ou un homme. On aime, ou on n’aime pas, c’est tout. Surtout avec lui, il y eut au début une sorte de coup de foudre très doux. La cristallisation, pour reprendre son propre mot dans De l’amour, ne vient que lentement et très longtemps après. Et un coup de foudre, aucune “victime” ne l’ignore, ça ne s’explique pas.
Des années ont passé. Et me voici, pourtant, devant la page blanche à la recherche d’une nouvelle explication possible –ou plutôt impossible. J’aime Stendhal, peut-être à cause de ses romans, et dans ses romans, à cause de ses héroïnes immortelles, si belles, si tendres, qui ont exercé une séduction irrésistible non seulement sur les héros, leurs amants, et les lecteurs comme moi à l’âme sensible, mais encore sur les critiques contemporains les plus sévères dont Paul Valéry, Jean-Paul Sartre et Julien Gracq, par exemple, entre beaucoup d’autres. J’aime, en plus, dans ses œuvres ce parfum féerique si enivrant,impérissable comme chez Proust, cette atmosphère si enchanteresse, a-temporelle, faite de fiction et de réel entremêlés, transfigurés –qui me consolent de bien des “âpres vérités”, selon le mot de Stendhal lui-même, de la vie, et me font rêver des cieux plus bleus, des sons plus purs pour mes éternels hymnes à l’amour et à la beauté.
2. Pendant la guerre du Viêtnam, comme officier des Forces Armées du Sud, j’avais toujours dans les poches de mon treillis le chef-d’œuvre lyriqueTruyen Kieu de notre grand poète national Nguyen Du, Les Fleurs du Mal de Baudelaire et un roman de Stendhal que je lisais entre deux batailles, dans les tranchées, aux casernes ou aux snacks... Nguyen Du, Baudelaire et surtout Stendhal m’aidaient ainsi à m’évader hors de la lourde réalité qui, comme dit Nerval, n’est pas toujours la sœur du rêve. Je me laissais souvent charmer par les douceurs d’une vie imaginée dans toute sa splendeur et remplie de nuages roses, d’amours vertes, de baisers infinis, d’une vie qui n’a pas de nom ici-bas. La mort nous guettait à chaque instant, mais la prose de Stendhal, mieux que le vin et la femme, ou le haschisch dans la poésie baudelairienne, me donnait le courage inoui de la défier, bien en face: je l’oubliais, c’est peu dire, je la dédaignais carrément. Tout comme les héros stendhaliens, Julien, Fabrice, Octave, Lucien, etc...
L’épisode de l’après-guerre va mieux montrer comment les romans, et spécialement ceux de Stendhal, m’ont tenu sous leur charme à la fois tyrannique et bénéfique.
3. Nous sommes en 1975. La paix honteuse, imposée par les super-puissances internationales à notre pauvre pays le 30 Avril, met fin à une guerre non moins honteuse et sonne le glas pour le Sud du Viêtnam désormais livré aux mains des bourreaux du Nord, vainqueurs malgré eux. Ce jour-là, je devins tout d’un coup “prisonnier de guerre” et “ennemi du peuple”, sans savoir exactement pourquoi. Le nouveau régime, qui se fit appeler “révolutionnaire”, rouge jusqu’au bout des ongles, s’est vite donné une “grandiose” tâche: envoyer en prison tous les officiers et cadres Sudistes. Là commencèrent tous nos malheurs. Mais ma foi soudain réveillée en Dieu et mon inaltérable passion pour Stendhal et ses romans me sauvèrent non plus seulement des laideurs de la vie, mais encore des brutalités de la mort qui se révéla maintenant mille fois plus menaçante, plus moche qu’en temps de guerre. Grâce à Dieu et à Stendhal donc, je pus survivre à mes huit ans d’incarcération, de faim, de souffrances, de privations, dans de multiples camps de labeur, et à mon horrible descente en enfer.
Enfer communiste, bien sûr. Mais aucun langage ne peut assez décrire les atrocités d’une prison tenue par les Viêtnamiens Communistes –alias Viet Cong. Ce sont des geôliers nés, croyez-moi, faisant preuve d’une vigilance et d’une expérience hors de pair. Aucun lieu de détention, fictif ou réel, que je sache, pas même L’Archipel du Goulag de Soljenitsyne ou Souvenirs de la maison des mortsde Dostoïevski, n’arrive à égaler les camps Viêtnamiens en ce que j’appelle “raffinement de cruauté”: ici, on tue d’une manière scientifique, progressive, affreusement douce, par l’obligation à une faim permanente. Pour mieux nous maîtriser, ces salauds exploitaient habilement l’instinct le plus bas, le plus dégradant de l’homme: besoin de manger. Au moins, dans leurs prisons, les héros stendhaliens peuvent manger et boire à loisir: en plus, Fabrice a le chocolat de Clélia, et Julien, le champagne et les cigares envoyés par Mathilde. Quant à nous, quant à moi, chaque jour, nous étions forcés de nous voir mourir lentement en bêtes traquées, de vivre pratiquement une mort ignoble, humiliante, avilissante, inventée exprès par les Viet Cong –nos compatriotes. Une mort à retardement qui traînait, traînait, avec dans l’âme de chaque prisonnier la rage impuissante, la honte d’en être réduit à songer constamment, chaque jour, à l’estomac creux et au moyen de le remplir.
On avait ordonné aux officiers de se présenter aux “comités révolutionnaires du peuple”, faire les préparatifs d’un stage de rééducation qui, d’après le communiqué officiel utilisant une phraséologie vague et trompeuse, ne devrait durer que dix ou trente jours, selon les grades. C’était en Juin 1975. Nul ne s’est jamais douté, cependant, que ce serait pour tous un long voyage au bout de la nuit digne de Céline, qui durait huit, ou dix, ou même quatorze ans, et pour plusieurs un aller simple, un adieu à la vie et au monde, littéralement. D’abord nous avions été détenus dans les camps du Sud. Puis, un beau jour, on décida de transférer au Nord environ cent mille “éléments” jugés les plus “réactionnaires”, c’est-à-dire les plus dangereux, dont l’archevêque de Saigon Nguyen Van Thuan et un bon nombre de généraux. Sur mer. Dans quelques vieux charbonniers confisqués au “gouvernement fantoche”. On nous passe les menottes, on nous enferme par milliers dans les cales, on nous réduit ainsi à l’état de bétail. La traversée dure trois jours. Trois siècles. L’air nous manque. L’eau aussi. La nourriture est une chimère: pour toute la journée, chaque détenu reçoit deux biscuits moisis, sorte de ration militaire made in China, grands comme deux boîtes d’allumettes, juste assez pour ne pas crever. Au-dessus, rien qu’un plafond noir. Autour, des corps inertes empilés les uns contre les autres et tout couverts de résidus de charbon. La canicule exerce son pouvoir néfaste. Dès les premières heures, une exhalaison méphitique et asphyxiante empoisonne les cales bondées. Partout, un silence de mort.
Du port de Haiphong, où nous débarquâmes enfin, aux différents camps de concentration, il nous restait à effectuer un autre voyage non moins affreux, qui durait à peu près deux ou trois jours, par le train et en camion. Par mesure de sécurité, nous dit-on, les portières et les fenêtres devaient être complètement fermées, et cela, sous un soleil brûlant. Dans ces fourneaux roulants, la suffocation était telle que plusieurs prisonniers, âgés et déjà bien affaiblis par l’épreuve de la mer, succombèrent avant d’arriver à destination.
Les prisons du Nord Viêtnam, au nombre d’une trentaine, je crois, à nous destinées, étaient toutes sises dans des régions montagneuses où vivaient les peuplades minoritaires les plus arriérées ou les familles des déportés et exilés politiques depuis l’occupation française et après Dien Bien Phu, près des frontières chinoise et laotienne et où les moustiques avaient la grosseur des mouches, ou presque. Sur le chemin, des gamins et des vieilles femmes, pressés par la haine contre nous longtemps nourrie et sans cesse attisée par une grossière propagande, nous lancèrent à pleine main des cailloux, des ordures et hurlèrent des bordées d’injures. J’essayai, comme mes confrères dans le malheur, d’avaler mes larmes. De honte, d’amertume, de fureur.
La vie dans les camps nordistes était plus qu’infernale. Aucune possibilité d’évasion. Nous étions désespérément encerclés par d’interminables chaînes de montagne formant des murailles naturelles solides. Et puis, même si on réussissait à les atteindre, comment survivre, là-haut, au froid, à la faim, à la soif, à l’épuisement physique? Nous étions casés dans de vieilles baraques basses en toit de chaume, couchions sur une espèce de lit collectif fait de rugueuses planchettes de bois, sans nattes, sans oreillers, sans paillassons, pour nous réveiller au matin, le visage et le corps criblés de piqûres de punaises et de moustiques. Par ailleurs, le froid était à son comble. Pour tout habillement, on nous donnait à chacun un uniforme bleu en tissu grossier à utiliser pour deux ans, et une minuscule couverture râpée de mauvaise laine. Pas de sandales, ni chausettes, ni chapeaux. A nous de nous démerder, nous dit-on, ou tant pis! En hiver et en saison des pluies, c’était impossible de dormir, tant le froid et l’humidité devenaient intolérables, impitoyables, et on nous interdisait de faire du feu dans la baraque.
Tout ça, cependant, n’était rien à côté de la faim, le pire des tourments. Notre ration alimentaire, en effet, se limitait à un bol de racine de manioc pour l’un des deux repas quotidiens. Pas de petit déjeuner. Pas de riz. Ni lait ni sucre. Ni viande ni légumes. Le manioc qu’on nous donnait avait été séché au soleil et, ainsi, servait de nourriture en cas de mauvaise récolte aux cochons qui, je devine, l’auraient même refusé, car il avait une couleur noirâtre, un goût douteux, sinon aigre, une odeur fétide. Mais la faim avait raison du dégoût et du choix. Avec cette horrible boustifaille, les gars, même les plus costauds, au bout de quelques mois, avaient le teint pâle, l’air hagard, la figure décharnée. Après un an, ça devenait des squelettes ambulantes. La cervelle devenue pâteuse, on ne pouvait plus réfléchir, ni réagir. Oubliant leur dignité, plusieurs ne pensaient plus qu’à la bouffe, et c’était tout à fait normal. Pire, on perdait ainsi toute velléité de résister, de se révolter, de se respecter, et tout ça se conformait parfaitement au plan prévu par les geôliers. La malnutrition et le manque de vitamines et de médicaments engendraient de nombreuses inévitables maladies graves, l’avitaminose et le béribéri par exemple, qui, avec le paludisme, ne tardaient pas à envoyer, tout doucement, chaque jour, dans l’autre monde un ou deux pauvres diables.
Les survivants, eux, continuaient de plus belle à mâcher du manioc sec, à avoir faim, à être malades, et surtout à travailler dur. Les gardiens ne cessaient de répéter que le travail est source de toute gloire, et qu’au commencement, le premier homme, à savoir notre ancêtre, avait été un singe, que ce singe à force de grimper sur l’arbre pour cueillir les fruits, descendre dans le champ pour semer les grains, courir dans la forêt pour chasser les lièvres, bref, de travailler dur, avait, peu à peu, perdu ses longs poils pour devenir beau, lisse comme nous le sommes aujourd’hui. Que les paresseux, les parasites, les gens velus, nous hurlait-on à l’oreille, soient donc éliminés du paradis communiste!
Pour le labeur quotidien, nous étions divisés en plusieurs compagnies et sections, et sortions travailler aux champs huit heures par jour, six jours par semaine, le dimanche étant réservé à l’éducation politique et aux diverses menues besognes. Nous faisions tout et devions changer de job, de compagnie, de compagnons tous les six mois, grosso modo: planter des choux, des salades, du riz, du maïs –que nous n’avions d’ailleurs pas le droit de manger. Ou aller de grand matin dans la forêt ou la montagne couper du bois, du bambou. Construire ou réparer des maisons, des ponts, des routes avec les outils rudimentaires datant de l’Antiquité. Ou labourer la terre en tirant la charrue à la place des bœufs, garder les buffles, élever les porcs, que dirais-je encore ? Bref, faire tout ce qui pour nous –capitaines, colonels, et généraux– était jusque-là tout à fait inconnu, étranger, bizarre et partant très épuisant. Ajoutez à cela la faim, le froid, l’affaiblissement physique et la dépression morale, et vous comprenez que le taux de mortalité dans les camps soit si élevé.
Surtout la dépression morale. Elle tue avec la même cruauté que la faim et la maladie. Dans le malheur, on ne peut pas se passer de la force morale et de la résistance spirituelle. Sans l’intervention rédemptrice de l’esprit, la peine de mort est irrévocable et n’admet point de sursis. Or, nombreux étaient ceux qui passaient des mois, voire des années, à se lamenter sur leur sort, à nourrir le vain regret d’un bonheur, d’une gloire, ou d’un amour perdus pour toujours, ou à s’agripper désespérément à la réalité répugnante. Ceux-là, la mort ne les ratait pas.
Mais voilà exactement ce que j’avais fait, au début. J’avais pleuré à chaudes larmes comme tout le monde au premier Noël. Et comme tout le monde, j’avais horriblement faim, bougeais à peine, tombais souvent de fatigue. La force du corps et de l’esprit périclitait lentement, mais sûrement. Puis un jour, en regardant, impuissant, un de mes chers amis mourir dans les conditions affreuses et indignes d’un animal qu’on allait égorger, je tressaillis de peur. Je ne veux pas mourir de cette manière, me suis-je répété avec une colère sourde. Le souvenir de Guillaumet dans Terre des hommesde Saint-Exupéry, qui, fourbu, s’obstine à marcher dans la neige pendant des jours, pour éviter de succomber, me revint soudain à l’esprit, très à propos. Et alors, animé de je ne sais quel souffle divin, je me mis à relancer le grand défi d’autrefois à l’insolente Mort, cette pallida Mors dans un poème d’Horace, avec laquelle je m’étais colleté tant bien que mal, depuis la guerre, et qui m’a toujours loupé, grâce à Dieu. Surtout, ai-je crié, il ne faut jamais capituler.
Alors, je recommençai à réciter mes prières, la nuit, et à relire avec l’ardeur d’ancien amoureux les romans de Stendhal, mais mentalement, bien sûr. Dès lors, je vivais une autre réalité, me voyant déjà mort au monde, à l’instar d’Octave dans Armance. J’oubliais, j’essayais d’oublier, les geôliers et les camps, la faim et la maladie, mes guenilles et mon corps désséché –tout ce qui devait me rappeler sans cesse la hideur de l’enfer. Je triomphais de ma misère en ne pensant plus à ces belles femmes que j’avais connues ou même aimées dans la vie, et qui sont maintenant devenues un réel plus inaccessible, plus lointain que le rêve lui-même. Par contre, je ne songeais qu’à ces héroïnes stendhaliennes –Mathilde, Mme de Rênal, Clélia, la Sanseverina, Armance, Mme de Chasteller, entre autres– dont l’image sublime, éternellement jeune et belle, me délivrait bien doucement de cette réalité cruelle et banale pour laquelle je ne me croyais jamais être fait, même à l’époque anté-carcérale. Mes journées coulaient ainsi, tranquilles comme l’eau sous le pont, et même, je dirais plus, heureuses, à l’ombre des ces amantes en fleurs, plus ou moins proustiennes, plus ou moins singulières, mais fidèles, j’espérais, jusqu’à mon dernier souffle –les seules femmes qui fussent jamais venues me consoler dans mes prisons, me rendre la paix et le soleil. Grâce à elles et leur présence permanente et réconfortante, ma prison, sans jamais pouvoir être paradisiaque comme celle de Julien Sorel et de Fabrice del Dongo, perdit quand même son aspect lugubre pour me permettre de traîner, au sens propre, ma vie, ou plutôt ma mort, d’une manière aussi digne que possible, jusqu’au 18 Mars 1983, date de ma délivrance. Huit ans déjà!
Un an plus tard. Après d’infructueuses tentatives d’évasion hors du pays, d’échecs, de déboires et un nouvel emprisonnement –cette fois comme un boat-people malchanceux– j’ai pu, dans une nuit sombre, avec ma jeune sœur, m’embarquer dans un petit bateau de pêche qui nous a déposés un jour à la base navale américaine de Subic Bay à Manille après avoir flotté à la dérive pendant huit jours et huit nuits sur le Pacifique, en pleine tempête. Mais là, c’est une autre histoire. J’ai passé un an et demi dans deux camps de réfugiés aux Philippines avant d’arriver aux États-Unis le 25 Janvier 1985. Je me suis promis d’aller un jour à Lourdes et d’écrire quelque chose sur Stendhal. Pendant cinq ans, j’ai réussi à remplir ces deux promesses. Ma thèse de doctorat, reçue avec les félicitations des professeurs de l’Université d’Oregon, que M. del Litto a accepté de faire publier par Droz, à Genève, dans sa collection stendhalienne, s’intitule justement La prison dans l’œuvre romanesque de Stendhal. Je ne puis jamais assez remercier Dieu de m’avoir ainsi sauvé en m’accordant une âme très romantique, très rêveuse, et m’inspirant cette passion folle pour la littérature et, paradoxalement, pour Stendhal qui, on s’en souvient, n’est pas toujours gentil envers Lui.
4. J’ai déjà dépassé l’âge des vaines nostalgies, mais chaque roman de Stendhal brille toujours en moi comme l’éclat d’un paradis retrouvé. Un morceau de ma vie brisée. Je ne peux plus vivre sans rêver. Comme autrefois au fond de l’enfer communiste. Quel irrémédiable ennui de ne s’accrocher toujours qu’au réel, de ne pas lire chaque jour une de ces pages stendhaliennes palpitantes d’amour, de joie, de parfum ! Après tout, pour imiter Pascal dans son fameux pari, qu’allez-vous perdre en lisant un roman de Stendhal? Rien, dirais-je! Mais si vous gagnez, vous auriez tout un ciel du rêve, devant, avec et autour de vous. Et pour finir, je me permets de vous citer les dernières lignes de mon livre sur la prison stendhalienne, qui devient désormais “tout un nirvana, utopique certes (quel prisonnier a connu le sort de Julien et de Fabrice ?), mais infiniment précieux pour nous tous jetés dans ce bal masqué appelé la vie, dans ce monde de la vingt-cinquième heure où l’homme, derrière ses barreaux et moins chanceux que les héros stendhaliens, est en quête perpétuelle, comme Henri Beyle sa vie durant, d’un bonheur impossible, d’un Léthé qui ne s’écoule plus, d’une larme qui n’est point pleurée.”
Antony, France, Juillet 1991
Portland, USA, Août 2012
--------------------//////---------------------
Dịch qua tiếng Việt :
Stendhal và những nghiệp chướng của tôi trong địa ngục Cộng sản.
Thưa quý vị,
1. Tôi không biết lý do tại sao tôi yêu thương Stendhal và tiểu thuyết của ông. Và rằng kể từ khi trường trung học nơi tôi thích đọc đi đọc lại các trang của thơm đỏ và đen, The Charterhouse của Parma, bất chấp sự lo ngại của cha tôi, một người Công giáo mộ đạo, hay cực đoan. Bằng cách này, tôi nhớ những câu hỏi tôi đã hỏi thẳng thừng Ông Victor Del Litto, Chủ tịch Câu lạc bộ Stendhal trong chuyến đi cuối cùng của tôi với Grenoble, bốn năm trước đây: "Tại sao bạn thích Stendhal" Tôi vẫn còn lúng túng không biết phải nói gì. Trong cuộc phỏng vấn cho vị trí giảng dạy của tôi ở Mỹ, tôi nghe ông hỏi cùng một câu hỏi. Trên thực tế, tôi thú nhận rằng tôi không hoàn toàn lý do yêu thích của tôi cho nhà văn biên này, rực rỡ, nhưng chưa được hiểu rõ và có thể rất yêu thương các cầu thủ của thời đại của ông. Đối với tôi, thực sự, như Stendhal, cũng giống như yêu một người phụ nữ hoặc một người đàn ông. Bạn yêu, hay bạn không thích nó, đó là tất cả. Đặc biệt là với anh ta, có lúc bắt đầu một loại nhẹ sét đánh. Kết tinh, sử dụng từ của mình trong Từ tình yêu chỉ đến từ từ và lâu sau. Và một tiếng sét, không có "nạn nhân" biết, nó không phải là giải thích.
Năm đã trôi qua. Và ở đây tôi, tuy nhiên, trước khi trang trắng để tìm kiếm một lời giải thích mới có thể có, hay đúng hơn là không thể. Như Stendhal, có lẽ vì tiểu thuyết của ông và trong tiểu thuyết của ông bởi vì những anh hùng bất tử của nó, thật đẹp, thật dịu dàng, có ảnh một sức hấp dẫn không thể cưỡng lại không chỉ những anh hùng, những người yêu thích và độc giả Tôi thích những tâm hồn nhạy cảm, nhưng các nhà phê bình nghiêm trọng nhất hiện nay như Paul Valéry, Jean-Paul Sartre và Gracq, ví dụ, trong số nhiều người khác. Tôi yêu, và nhiều hơn nữa, trong tác phẩm của ông nước hoa kỳ diệu này để say, bất diệt như Proust, bầu không khí rất hấp dẫn này, một thời gian, đã hư cấu và hiện thực đan xen, biến đổi, an ủi tôi trong nhiều "sự thật cay đắng" , theo lời của Stendhal mình, cuộc sống, và làm cho tôi ước mơ của bầu trời xanh, những âm thanh tinh khiết nhất cho bài thánh ca bất diệt của tôi về tình yêu và sắc đẹp. Lỗi! Tên tập tin không được quy định.
2. Trong cuộc chiến tranh Việt Nam, như một Sỉ Quan của Quân Đội Việt Nam Cộng Hoà , tôi luôn luôn có trong túi của tôi , quyển Truyện Kiều một kiệt tác Quốc Gia chúng tôi của nhà thơ Nguyễn Du, The Flowers of Evil Baudelaire và một cuốn tiểu thuyết Stendhal tôi đọc giữa các trận đánh trong chiến hào, các doanh trại, đồ ăn nhẹ ... Nguyễn Du, Stendhal và Baudelaire và đặc biệt là đã giúp tôi thoát ra khỏi thực tế nặng nề, như Nerval nói, không phải lúc nào cũng mơ ước của chị em. Tôi thường để quyến rũ bởi sự ngọt ngào của cuộc sống tưởng tượng trong tất cả lộng lẫy của nó và đầy những đám mây màu hồng, tình yêu màu xanh lá cây, những nụ hôn vô hạn, một cuộc sống mà không có tên ở đây. Chết theo dõi chúng ta từng giây phút, nhưng các văn xuôi của Stendhal, tốt hơn so với rượu vang và phụ nữ, hoặc hashish trong thơ của Baudelaire, đã cho tôi can đảm để thách thức chưa từng có, trong khuôn mặt: Tôi quên, c ' phải nói, tôi coi thường hoàn toàn. Như anh hùng của Stendhal, Julien, Fabrice, Octave, Lucien, vv ...
Tập của thời hậu chiến tốt hơn sẽ hiển thị như thế nào tiểu thuyết, đặc biệt là Stendhal, giữ tôi dưới chính tả của họ cả độc tài và có lợi.
3. Chúng tôi là vào năm 1975. Hòa bình đáng xấu hổ áp đặt bởi các cường quốc quốc tế cho nước nghèo của chúng tôi vào ngày 30, kết thúc một cuộc chiến tranh và không có hồi chuông báo tử ít đáng xấu hổ cho Nam Việt Nam bấy giờ bàn giao cho Bắc người chiến thắng . Ngày hôm đó, tôi đã trở thành bất ngờ "tù binh chiến tranh" và "kẻ thù của nhân dân", mà không biết chính xác lý do tại sao. Các chương trình mới, được gọi là "cách mạng" màu đỏ từ đầu đến chân, đã nhanh chóng được đưa ra một nhiệm vụ '' lớn lao'' trong tù cho tất cả các cán bộ, nhân viên miền Nam. Đây bắt đầu tất cả các rắc rối của chúng tôi. Nhưng đột nhiên thức tỉnh niềm tin vào Thiên Chúa và tình yêu không bao giờ cạn của tôi cho tiểu thuyết của ông Stendhal và lưu lại tôi không chỉ có sự xấu xa của cuộc sống, nhưng sự tàn bạo của cái chết bây giờ tiết lộ một ngàn lần xấu hơn, xấu nhất trong thời gian chiến tranh. Cảm tạ Thiên Chúa và Stendhal để tôi có thể tồn tại trong tám năm tôi bị cầm tù, đói, đau khổ, thiếu thốn, trong nhiều trại lao động, và gốc khủng khiếp của tôi vào địa ngục.
Địa ngục cộng sản, tất nhiên. Nhưng không có ngôn ngữ thể không hoàn toàn mô tả những kinh hoàng của một gian nhà tù của Cộng sản Việt Cộng-bí danh Việt Nam. Các cai ngục được sinh ra, tôi tin rằng, cho thấy cảnh giác và kinh nghiệm vô song. Không giam giữ, hư cấu hay thực sự, tôi biết, thậm chí The Gulag Archipelago Solzhenitsyn hoặc ký ức của nhà mortsde Dostoyevsky xảy ra để phù hợp với các trại Việt Nam trong những gì tôi gọi là "tinh tế của sự tàn ác" : ở đây, giết chết một nhà khoa học, để tiến bộ, vô cùng ngọt ngào, nghĩa vụ đói liên tục. Điều khiển chúng ta tốt hơn, những Bastards khéo léo khai thác bản năng thấp nhất, xuống cấp nhất của con người cần phải ăn. Ít nhất trong trại giam, anh hùng của Stendhal có thể ăn uống nghỉ ngơi: ngoài ra, Fabrice sô cô la Clelia, và Julien, rượu sâm banh và xì gà được gửi bởi Mathilde. Đối với chúng tôi, đối với tôi, mỗi ngày, chúng tôi buộc phải nhìn thấy chúng tôi chết từ từ động vật bị săn đuổi, sống gần như là một cái chết đê tiện, nhục nhã, hạ thấp phẩm giá, phát minh đặc biệt cho Việt Cộng đồng bào của chúng tôi. Một giờ chết mà kéo, kéo, với linh hồn của mỗi tù nhân giận dữ bất lực, sự xấu hổ của bị giảm suy nghĩ liên tục, mỗi ngày, một dạ dày trống rỗng và thông qua việc điền vào.
Chúng tôi đã duoc lệnh trình diện nơi "Ủy ban nhân dân cách mạng" để chuẩn bị một khóa học phục hồi chức năng đó, theo tuyên bố chính thức sử dụng từ ngữ mơ hồ và gây hiểu nhầm, nên cuối cùng chỉ có mười hoặc ba mươi ngày, tùy theo lớp. Đó là vào tháng Sáu năm 1975. Không ai có thể nghi ngờ, tuy nhiên, nó sẽ là một cuộc hành trình dài vào ban đêm xứng đáng của Celine, người kéo dài tám hoặc mười, hoặc thậm chí mười bốn, và một số một chiều, một lời chia tay để cuộc sống và thế giới, theo nghĩa đen. Trước tiên chúng ta đã bị giam giữ trong các trại ở phía nam. Sau đó một ngày, chúng tôi đã quyết định di chuyển về phía bắc khoảng một trăm ngàn "yếu tố" được coi là những "phản động", nghĩa là, nguy hiểm nhất, bao gồm cả Tổng Giám Mục Sài Gòn Nguyễn Văn Thuận và nhiều người trong chung tôi. Trong một số than biển cũ bị tịch thu "chính phủ bù nhìn." Chúng tôi bị còng, họ khóa chúng tôi trong hàng ngàn của họ trong tổ chức, nó làm giảm chúng ta đến tình trạng gia súc. Chuyến đi kéo dài ba ngày. Ba thế kỷ. Không khí chúng ta cần. Nước cũng có. Thực phẩm là một điều hão huyền cho cả ngày, mỗi tù nhân nhận được hai bánh mốc, loại khẩu phần quân sự được thực hiện ở Trung Quốc, như hai bao diêm lớn, chỉ đủ để không chết. Ở trên, có một trần đen. Xung quanh, cơ quan trơ chất đống với nhau và tất cả được bao phủ bởi chất thải của từng than. Các đợt nắng nóng cầm sức mạnh hủy diệt của nó. Những giờ đầu, thở ra một chất độc hại và chất độc ngạt đông đúc khối. Ở khắp mọi nơi, sự im lặng chết.
Cảng Hải Phòng, nơi cuối cùng chúng tôi hạ cánh tại các trại tập trung khác nhau, chúng ta vẫn phải thực hiện một chuyến đi không ít ghê tởm, kéo dài khoảng hai hoặc ba ngày bằng tàu hỏa và xe tải. Vì lý do an toàn, chúng tôi được biết, cửa ra vào và cửa sổ nên được giữ kín, và rằng, dưới ánh mặt trời thiêu đốt. Trong những lò nung cán nghẹt thở là như vậy mà một số tù nhân, người cao tuổi và đã bị suy yếu bởi các thử thách của biển, đã qua đời trước khi đạt được mục đích.
Nhà tù ở Bắc Việt Nam, số ba mươi, tôi tin rằng, vì chúng ta là tất cả nằm ở khu vực miền núi, nơi các bộ lạc thiểu số lạc hậu nhất hoặc gia đình của các tù nhân chính trị và những người lưu vong sống kể từ khi Pháp chiếm đóng và sau Điện Biên Phủ, gần biên giới Trung Quốc và Lào, nơi mà những con muỗi là kích thước của ruồi, hoặc gần như. Trên đường đi, trẻ em và phụ nữ tuổi ép hận thù chống lại chúng ta được nuôi dưỡng dài và liên tục thúc đẩy bởi tuyên truyền thô, chúng tôi đã ném tay đầy đá, rác và hét lên volley lạm dụng. Tôi đã cố gắng, như đồng nghiệp của tôi trong bất hạnh, nuốt nước mắt của tôi. Xấu hổ, cay đắng, giận dữ.
Cuộc sống trong các trại của miền bắc bi thảm hơn. Không có khả năng trốn thoát. Chúng tôi đã tuyệt vọng bao quanh bởi các dãy núi vô tận tạo thành bức tường vững chắc tự nhiên. Và thậm chí nếu chúng ta quản lý để đạt được, làm thế nào để tồn tại ở đó, lạnh, đói, khát, mệt mỏi thể chất? Chúng tôi là hộp cũ trong những túp lều tranh thấp, ngủ trên loại giường tập thể làm bằng ván thô của gỗ mà không có chiếu, không gối, không có thảm, để đánh thức chúng tôi dậy vào buổi sáng, khuôn mặt và cơ thể đầy những vết cắn các lỗi và muỗi. Ngoài ra, cái lạnh đã lên đến đỉnh điểm. Đối với quần áo, họ đã cho chúng tôi mỗi một bộ đồng phục vải thô màu xanh được sử dụng trong hai năm, và một bào bìa len nhỏ xấu. Không giầy dép, vớ hoặc mũ. Một démerder chúng tôi, chúng tôi được biết, hoặc là xấu! Vào mùa đông và mùa mưa, nó đã không thể ngủ được, như cảm lạnh và ẩm ướt đã trở thành không thể chấp nhận, tàn nhẫn, và chúng tôi đã bị cấm để làm cho lửa trong nhà.
Tất cả điều này, tuy nhiên, là gì so với những người nghèo đói, sự đau khổ tồi tệ nhất. Chế độ ăn uống của chúng tôi, trên thực tế, giới hạn trong một bát sắn cho một trong hai bữa ăn hàng ngày. Không ăn sáng. Không có gạo. Sữa hoặc đường. Thịt hoặc rau. Sắn chúng tôi đã được đã được phơi khô dưới ánh nắng mặt trời, và do đó phục vụ như là một thất bại cây lương thực ở lợn, tôi đoán, sẽ thậm chí còn từ chối vì ông đã có một màu đen, không vị, nếu không chua , mùi hôi. Nhưng đói là do ghê tởm và sự lựa chọn. Với grub khủng khiếp này, mọi người, ngay cả những vững chắc nhất, sau một vài tháng, có, hốc hác, hình hốc hác xanh xao. Sau một năm, nó đã trở thành những bộ xương lưu. Bộ não trở nên nhão, bạn không thể nghĩ ra hoặc phản ứng. Quên đi phẩm giá của họ, không nhiều người nghĩ rằng thực phẩm, và đó là hoàn toàn bình thường. Tệ hơn nữa, và chúng tôi mất tất cả các khuynh hướng phản kháng, nổi loạn, tôn trọng, và tất cả những gì nên giống hoàn toàn với kế hoạch cung cấp bởi các cai ngục. Suy dinh dưỡng và thiếu hụt các vitamin và các loại thuốc làm tệ nhiều căn bệnh nghiêm trọng không thể tránh khỏi, thiếu vitamin và beriberi ví dụ, với bệnh sốt rét, không chậm để gửi, từ từ, mỗi ngày, trong một thế giới khác hoặc hai quỷ nghèo.
Người sống sót, bản thân, sắn khô vẫn đẹp hơn nhai được đói, bị bệnh, và đặc biệt là làm việc chăm chỉ. Các lính canh giữ nói rằng lao động là nguồn gốc của tất cả vinh quang, và ngay từ đầu, người đàn ông đầu tiên, mà tổ tiên của chúng tôi là một con khỉ, rằng sức mạnh con khỉ leo lên cây để chọn trái cây , xuống sân để gieo hạt chạy trong rừng để săn thỏ rừng, ngắn, công việc khó khăn, đã dần dần mất đi mái tóc dài của mình để được xinh đẹp, mịn màng như chúng ta có ngày hôm nay. Rằng ký sinh trùng lười biếng, những người lông, chúng tôi la hét vào tai của bạn, do đó loại bỏ được thiên đường cộng sản!
Đối với công việc hàng ngày, chúng tôi được chia thành một số công ty và trung đội, và đi ra đồng cùng làm việc tám tiếng một ngày, sáu ngày một tuần, chủ nhật được dành riêng cho giáo dục chính trị, nhiệm vụ nhỏ khác nhau. Chúng tôi đã làm tất cả mọi thứ và phải thay đổi công việc, công ty, đồng hành mỗi sáu tháng, khoảng: cải bắp cây, xà lách, gạo, ngô mà chúng ta không còn có quyền ăn. Hoặc đi vào buổi sáng sớm trong rừng hoặc trên núi cắt gỗ, tre, nứa. Xây dựng hoặc sửa chữa nhà cửa, cầu cống, đường giao thông với các công cụ thô sơ có niên đại từ thời cổ đại. Hoặc cho đến khi đất bằng cách kéo cày thay vì bò, giữ trâu, chăn nuôi lợn, những gì tôi sẽ nói gì? Trong ngắn hạn, làm tất cả mọi thứ cho chúng tôi thuyền trưởng, đại tá, và các tướng xưa nay vẫn khá rõ, nước ngoài, kỳ lạ và vì thế rất mệt mỏi. Thêm vào đó là nạn đói, lạnh, cả về thể chất và suy thoái đạo đức, và bạn hiểu rằng tỷ lệ tử vong trong các trại là rất cao.
Đặc biệt là trầm cảm đạo đức. Nó giết chết với cùng tàn ác mà đói và bệnh tật. Trong nghịch cảnh, chúng ta không thể bỏ qua sức mạnh tinh thần và sức mạnh tinh thần. Không có hành động cứu độ của tâm, án tử hình là không thể thu hồi và thừa nhận của không hoãn thi hành án. Tuy nhiên, rất nhiều người đã dành nhiều tháng, thậm chí nhiều năm, để than thở số phận của họ, để nuôi hối tiếc vô ích của hạnh phúc, vinh quang, hoặc một tình yêu mất đi vĩnh viễn, hoặc bám tuyệt vọng ghê tởm thực tế. Những người, cái chết đã không bỏ lỡ.
Nhưng đó chính xác là những gì tôi đã làm ngay từ đầu. Tôi khóc thảm thiết như tất cả mọi người Giáng sinh đầu tiên. Và cũng giống như mọi người khác, tôi đã vô cùng đói, hầu như không nhúc nhích, giảm mệt mỏi thường xuyên. Sức mạnh của cơ thể và tâm trí đã giảm chậm nhưng chắc chắn. Sau đó một ngày, xem bất lực như một người bạn thân yêu của tôi chết trong điều kiện khủng khiếp và không xứng đáng với một con vật mà đã được giết mổ, tôi rùng mình vì sợ hãi. Tôi không muốn chết theo cách này, tôi đã lặp đi lặp lại với một sự tức giận ngu si đần độn. Bộ nhớ của Guillaumet trong Trái đất loài người của Saint-Exupéry, người, kiệt sức, nhất định đi bộ trong tuyết trong nhiều ngày, để tránh chịu thua bất ngờ đến tâm trí của tôi, rất thích hợp. Và do đó hơi thở của Thiên Chúa không thể diễn tả sống động, tôi bắt đầu làm sống lại thách thức lớn của quá khứ đến chết xấc láo, pallida này Mors trong một bài thơ của Horace, người mà tôi đã cổ tôi bằng cách nào đó kể từ khi chiến tranh, và luôn luôn nhớ tôi, cảm ơn Chúa. Trên tất cả, tôi đã khóc, chúng ta phải không bao giờ đầu hàng.
Vì vậy, tôi bắt đầu đọc những lời cầu nguyện của tôi vào ban đêm, và đọc với sự nhiệt tình của tiểu thuyết người yêu cũ của Stendhal, nhưng tinh thần, tất nhiên. Vì vậy, tôi đang sống một thực tại khác, nhìn thấy tôi chết với thế giới, như Octave trong Armance. Tôi quên, tôi đã cố gắng để quên, các cai ngục và trại, đói và bệnh tật, cơ thể của tôi và khô của tôi giẻ rách-tất cả mọi thứ đã không ngừng nhớ hideousness của địa ngục. Tôi đã chiến thắng trong đau khổ của tôi bằng cách không suy nghĩ về những người phụ nữ đẹp tôi đã được biết đến và thậm chí cả người thân trong cuộc sống, và đã trở thành một thực tế không thể tiếp cận cộng, nhiều hơn so với những ước mơ riêng của mình. Đối với nhược điểm, tôi chỉ nghĩ rằng những người nữ anh hùng Stendhal-Mathilde, Madame de thận, Clelia, Sanseverina Armance Madame de Chasteller, trong số những người khác-có hình ảnh tuyệt vời, luôn tươi trẻ và xinh đẹp, cung cấp cho tôi rất nhẹ nhàng mà hiện thực tàn nhẫn và tầm thường mà tôi không bao giờ nghĩ rằng bản thân mình để được thực hiện, ngay cả trong thời gian tù trước. Ngày của tôi chạy tốt, yên tĩnh như nước dưới cây cầu, và thậm chí, tôi sẽ nói nhiều hơn, hạnh phúc, trong bóng mát của những người yêu thích trong hoa, nhiều hơn hoặc ít hơn Proustian, nhiều hơn hoặc ít hơn kỳ lạ, nhưng thật sự, tôi hy vọng, cho đến hơi thở cuối cùng của tôi, những người phụ nữ chỉ có những người không bao giờ đến để an ủi tôi trong nhà tù của tôi, tôi làm cho hòa bình và ánh nắng mặt trời. Nhờ có họ và sự hiện diện liên tục và an ủi họ, nhà tù của tôi, không bao giờ là thiên đường như Julien Sorel và Fabrice del Dongo, mất của ông vẫn còn ảm đạm cho tôi để đi chơi, nghĩa là, khía cạnh cuộc sống của tôi, hay đúng hơn cái chết của tôi, trong một cách như đề cao càng tốt, cho đến khi 18 tháng ba năm 1983, ngày phát hành của tôi. Tám năm!
Một năm sau đó. Sau những cố gắng không thành công để thoát khỏi đất nước, thất bại, thất vọng và một nhà tù mới, lần này là một may mắn thuyền người tôi đã ở trong một đêm tối, với em gái của tôi, bắt tay trong một chiếc thuyền đánh cá nhỏ bỏ chúng tôi qua một ngày tại căn cứ hải quân Mỹ ở Subic Bay đến Manila sau khi nổi trôi dạt trong tám ngày và đêm trên Thái Bình Dương, trong một cơn bão. Nhưng đó là một câu chuyện khác. Tôi đã dành một năm rưởi trong hai trại tị nạn ở Philippines trước khi đến Hoa Kỳ ngày 25 Tháng Một 1985. Tôi thề sẽ một ngày đi đến Lourdes và viết một cái gì đó về Stendhal. Năm năm qua, tôi tập trung để thực hiện cả hai lời hứa. Bang Tiến sĩ của tôi, nhận được với danh hiệu giảng viên tại Đại học Oregon, ông del Litto đã đồng ý công bố bởi Droz, Geneva, Stendhal trong bộ sưu tập của mình, mang tên Nhà tù được chính xác trong công việc cuốn tiểu thuyết của Stendhal. Tôi không bao giờ có thể cảm ơn Chúa đủ cho tôi và tôi đã lưu phải trả một tâm hồn lãng mạn rất thơ mộng và tạo cảm hứng cho tôi niềm đam mê này điên cho văn học và nghịch lý, cho Stendhal, nó sẽ được ghi nhớ, n không phải là luôn luôn tử tế với anh ta.
4. Tôi đã vượt qua tuổi khát vọng vô ích, nhưng mỗi cuốn tiểu thuyết của Stendhal luôn luôn tỏa sáng trong tôi như độ sáng của một thiên đường tìm thấy. Một phần của cuộc sống của tôi bị hỏng. Tôi không thể sống mà không mơ ước. Như trước đây dưới cùng của địa ngục cộng sản. Những gì không thể khắc phục vấn đề luôn luôn treo thực sự, không phải để đọc mỗi ngày từ các trang Stendhal thú vị tình yêu, niềm vui, nước hoa! Sau khi tất cả, để bắt chước Pascal trong cược nổi tiếng của ông, điều gì làm bạn bị mất bằng cách đọc một cuốn tiểu thuyết của Stendhal? Không có gì, tôi nói! Nhưng nếu bạn giành chiến thắng, bạn có một giấc mơ cả bầu trời trước, với và xung quanh bạn. Và cuối cùng, tôi sẽ báo dòng cuối cùng của cuốn sách của tôi trên tù của Stendhal, mà bây giờ là "tất cả các nhiên không tưởng niết bàn (trong đó tù nhân đã được số phận của Julien và Fabrice?), Nhưng vô cùng có giá trị cho ném tất cả chúng ta trong giả mạo này được gọi là cuộc sống, trong thế giới này thời gian hai mươi lăm khi người đàn ông phía sau quầy bar và kém may mắn hơn anh hùng của Stendhal, là trong nhiệm vụ vĩnh viễn như Henri Beyle đời mình một hạnh phúc không thể, của Lethe chạy nhiều hơn một giọt nước mắt không thương tiếc. "
Antony, Pháp, tháng 7 1991
Portland, Hoa Kỳ, tháng 8 năm 2012