Thông báo

Collapse
No announcement yet.

Chuẩn bị cho tuổi già

Collapse
X

Chuẩn bị cho tuổi già

Collapse
 
  • Filter
  • Giờ
  • Show
Clear All
new posts

  • Chuẩn bị cho tuổi già

    9 điều người cao tuổi nên tránh

    Con người khi về già, các bộ phận trong cơ thể đều lão hóa, yếu đi. Một số điều sau đây luôn ẩn chứa những hiểm họa bất ngờ mà người cao tuổi cần phải lưu tâm đề phòng.

    1- Không nên tập luyện vào lúc sáng sớm

    Ta vẫn có quan niệm cho rằng tập luyện vào buổi sáng là tốt vì không khí trong lành. Điều đó không đúng. Vì từ 4-6 giờ sáng theo quy luật của đồng hồ sinh học của người già thân nhiệt đang cao, huyết áp tăng, thận thượng tuyến tố cũng cao gấp 4 lần buổi tối, nếu vận động mạnh, chạy hoặc đi bộ nhiều gặp gió lạnh, tim dễ ngừng đập. Đã có không ít cụ đi bộ buổi sáng sớm về ra mồ hôi, tắm xong huyết áp tăng đột ngột, đứt mạch máu não, đột quỵ luôn. Tốt nhất là nên tập vào chiều tối, tuy không khí không được thanh sạch như sáng sớm nhưng an toàn hơn nhiều.

    2- Đang ngủ không nên trở dậy vội vàng

    Thần kinh người già thường chậm chạp. Lúc ngủ muốn dậy đi tiểu hoặc có ai gọi đang ở tư thế nằm mà trở dậy ngay, đi lại luôn dễ làm huyết áp tăng đột ngột, dễ dẫn đến đứt mạch máu não. Vì vậy, đang ngủ khi có việc cần dậy phải từ từ theo 3 bước, mỗi bước khoảng nửa phút :
    Bước 1, khi tỉnh giấc hãy nhắm mắt lại nằm thêm nửa phút.
    Bước 2, ngồi dậy tại giường nửa phút xoa tay, xoa chân.
    Bước 3, cho hai chân chạm đất hoặc chạm nền nhà nửa phút rồi mới đứng dậy đi.

    3- Không nên ngoái đầu một cách đột ngột

    Người già mạch máu thường xơ cứng, thành mạch dày hẹp và đàn hồi kém. Nếu đột nhiên quay ngoắt đầu về phía sau, mạch máu ở cổ bị chèn ép, động mạch vốn đã hẹp bị chèn ép lại càng hẹp hơn cộng thêm thần kinh giao cảm bị kích thích mạnh làm mạch máu co lại, máu lưu thông chậm làm não thiếu máu cục bộ, thiếu oxy nên bị choáng, hoa mắt, chóng mặt, có người đã bị ngã. Vậy đang đứng hoặc đang đi có ai gọi từ phía sau, chớ có quay ngoắt đầu lại ngay mà nên quay chầm chậm. Tốt nhất là xoay cả người lại, tránh chỉ quay đầu.

    4- Không nên đứng co một chân để mặc quần

    Xương của người già thường bị xốp do thiếu canxi. Nếu không bị xốp thì xương cũng giòn. Khi mặc quần mà đứng co chân để xỏ từng chân vào ống quần dễ bị ngã do mất thăng bằng hoặc do vướng vào quần. Người cao tuổi đã ngã thì dễ gãy xương, dập xương. Khi mặc quần tốt nhất là nên ngồi trên ghế hoặc trên giường. Trong nhà tắm nếu không có chỗ ngồi thì phải dựa mông vào một bên tường để giữ thăng bằng cho khỏi ngã. Nhiều người bị ngã gãy xương ống chân, dập xương chậu vì đứng co chân mặc quần.

    5- Không nên quá ngửa cổ về phía sau

    Có một ông già đã về hưu, sức khỏe tốt, khi ăn tối xong ngồi nghỉ trên ghế tựa có lẽ do mỏi cổ nên ông đã ngửa cổ về phía sau hơi quá nên bị xỉu luôn. Khi con cháu biết thì nửa người bên phải của ông đã bị liệt, nước mũi nước dãi chảy ròng ròng và không nói được nữa, phải đưa ngay vào viện. Trường hợp này là do gần mạch máu nơi cổ có nhiều đốt xương, bình thường giữa các đốt có chất nhờn bôi trơn nhưng về già chất bôi trơn kém đi, các đốt xương trở nên sắc cạnh. Khi ngửa cổ ra phía sau quá giới hạn cho phép, phần xương sắc cạnh đó làm tổn thương đến mạch máu, hạn chế lượng máu đưa lên não gây ra thiếu máu não làm ngất xỉu. Vì vậy, người già khi ngồi ghế tựa không nên ngửa cổ quá mức về phía sau.

    6- Không nên thắt dây lưng quá chặt

    Vùng bụng quanh dây lưng là nơi gần dạ dày, ruột non, ruột già, trực tràng và hậu môn. Dây lưng mà thắt chặt quá sẽ chèn ép các mạch máu bụng, cản trở máu lưu thông, đoạn trực tràng gần hậu môn có thể dễ bị lòi ra ngoài khi đi đại tiện mà ta thường gọi là lòi dom (trĩ). Dây lưng thắt chặt, dạ dày, ruột non luôn ở trạng thái chịu sức ép ảnh hưởng xấu đến tiêu hóa. Vì vậy, không nên thắt chặt dây lưng và tốt nhất là dùng dây đeo quần qua vai (bretel). Bình thường ở nhà chỉ nên mặc quần ngủ lồng thung không nên mặc quần âu cứ phải thắt dây lưng làm bụng luôn bị gò bó.

    7- Khi đi đại tiện không nên rặn quá mức

    Táo bón là hiện tượng thường gặp ở người già.. Tâm lý khi đi đại tiện không ai muốn ở lâu trong nhà vệ sinh nên thường muốn rặn mạnh để đi cho nhanh nhưng nếu rặn quá sức, mặt mũi đỏ gay rất nguy hiểm. Các khảo nghiệm về y học đã cho biết khi rặn mạnh dễ giãn tĩnh mạch ở hậu môn gây chảy máu nhưng điều quan trọng hơn là huyết áp sẽ tăng có thể dẫn tới tai biến mạch máu não và nhồi máu cơ tim. Để đỡ phải rặn khi đi ngoài, người già cần ăn nhiều rau quả, chuối, khoai, uống nhiều nước để chống táo bón.

    8- Không nên nói nhanh, nói nhiều

    Một số nhà khoa học Mỹ phát hiện khi ta nói chuyện bình thường dù chỉ là chuyện vui nhẹ nhàng, các tế bào trong cơ thể vẫn chịu tác động và ảnh hưởng tới huyết áp. Thử nghiệm khoa học với 100 người mỗi người đọc 2 trang tài liệu với tốc độ nhanh chậm khác nhau. Kết quả cho thấy người đọc tốc độ vừa phải thì huyết áp, nhịp tim bình thường. Người đọc nhanh quá, đọc liến thoắng thì lập tức huyết áp tăng, nhịp tim tăng nhưng khi đọc thong thả trở lại, huyết áp, nhịp tim lại giảm xuống. Qua đó ta thấy người già nên nói ít, nói chậm thì có lợi cho sức khỏe. Những cụ nào bị bệnh tim mạch, bị huyết áp càng phải nói chậm, nói ít.
    9- Không nên xúc động Đối với người già mạch máu đã lão hóa nếu xúc động mạnh, quá giận dữ hoặc quá vui dễ bị nhồi máu cơ tim và đứt mạch máu não. Do đó, người già không nên xúc động tránh mọi sự tức giận, buồn phiền mà cần sống thanh thản, hòa nhã, vui vẻ, bỏ qua hết mọi chuyện, ảnh hưởng đến tâm lý, sức khỏe.

    ( sưu tầm online)

  • #2
    Già sao cho … sướng ?

    - BS Đỗ Hồng Ngọc

    Già thí khổ, ai cũng biết. Sanh bệnh lăo tử! Nhưng già vẫn có thể sướng. Muốn sống lâu th́i` phải già chớ sao! Già có cái đẹp của già. Trái chín cây bao giờ cũng ngon hơn trái giú ép. Cái sướng đầu tiên của già là biết ḿinh … già, thấy ḿinh già, như trái chín cây thấy ḿinh đang chín trên cây. Nhiều người chối từ già, chối từ cái sự thật đó và tím cách giấu cái già đi, như trái chín cây ửng đỏ, mềm mại, thơm tho mà ráng căng cứng, xanh lè thí coi hổng được. Mỗi ngày nhín vào gương, người già có thể phát hiện những vẻ đẹp bất ngờ như những nếp nhăn mới x̣e trên khóe mắt, bên vành môi, những món tóc lén lút bạc chỗ này chỗ nọ, cứng đơ, xơ xác … mà không khỏi tức cười! Quan sát nhín ngắm ḿinh như vậy, ta mới hiểu hai chữ 'sồng sộc' của Hồ Xuân Hương: 'Chơi xuân kẻo hết xuân đi. Cái già sồng sộc nó th́i theo sau!'. Có lẽ nữ sĩ lúc đó mới vào lứa tuổi 40! Thời ta bây giờ, 40 tuổi lại là tuổi đẹp nhất. Phải đợi đến 80 mới gọi là hơi già. Trong tương lai, khi người ta sống đến 160 tuổi thí 80 lại là tuổi đẹp nhất!

    Tuy vậy, thực tế, già th́i khó mà sướng. Con người ta có cái khuynh hướng dễ thấy khổ hơn. Khổ dễ nhận ra cai' sướng thí khó biết! Một người luôn thấy ḿinh … sướng th́i không khéo người ta nghi ngờ hắn có vấn đề … tâm thần! Nói chung, người già có ba nỗi khổ thường gặp nhất, nếu giải quyết đựơc sẽ giúp họ sống 'trăm năm hạnh phúc':

    * Một là thiếu bạn! Nh́in qua nhín lại, bạn cũ rơi rụng dần… Thiếu bạn, dễ hụt hẫng, cô đơn và dĩ nhiên… cô độc. Từ đó dễ thấy ḿinh bị bỏ rơi, thấy không ai hiểu ḿinh! Quay quắt, căng thẳng, tủi thân. Lúc nào cũng đang như 'Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt/ Ta nằm dài nghe ngày tháng dần qua…!'.

    Người già chỉ sảng khoái khi được rôm rả với ai đó, nhất là những ai 'cùng một lứa bên trời lận đận'… Gặp được bạn tâm giao thi` quả là một liều thuốc bổ mà không bác sĩ nào có thể biên toa cho họ mua được!

    Để giải quyết chuyện này, ở một số nước tiên tiến, người ta mở các pḥong` tư vấn, giới thiệu cho những người già cùng sở thích, cùng tánh khí, có dịp làm quen với nhau. Người già tự giới thiệu ḿinh và nêu 'tiêu chuẩn' người bạn ḿinh muốn làm quen. Nhà tư vấn sẽ 'matching' để tím ra kết quả và làm … môi giới … Dĩ nhiên môi giới cho họ kết bạn. Cọn` sau này họ thấy tâm đầu ư hợp tiến tới hôn nhân (nếu cọn` độc thân) th́i họ ráng chịu! Đó là chuyện riêng của họ. Ngày trước, Uy viễn tướng công mà cọn` phải than:

    Tao ở nhà tao tao nhớ mi
    Nhớ mi nên phải bước chân đi
    Không đi mi bảo rằng không đến
    Đến th́i mi hỏi đến làm chi
    Làm chi tao có làm chi được
    Làm được tao làm đă lắm khi…

    ~ Nguyễn Công Trứ

    Rồi họ dạy người già học vi tính để có thể 'chat', 'meo' với nhau chia sẻ tâm tính, giải tỏa stress… Thỉnh thỏang tổ chức cho các cụ họp mặt đâu đó để được trực tiếp gặp gỡ, trao đổi, ḍom` ngó, khen ngợi hoặc… chê bai lẫn nhau. Khen ngợi chê bai ǵi đều có lợi cho sức khỏe! Có dịp tương tác, có dịp căi nhau là sướng rồi. Các tế bào năo sẽ được kích thích, được hoạt hóa, sẽ tiết ra nhiều kích thích tố. Tuyến thượng thận sẽ hăng lên, làm việc năng nổ, tạo ra cortisol và epinephrine làm cho máu huyết lưu thông, hơi thở trở nên sảng khoái, rồi tuyến sinh dục tạo ra DHEA (dehydroepiandosterone), một kích thích tố làm cho người ta trẻ lại, trẻ không ngờ!…Dĩ nhiên phải chọn một nơi có không khí trong lành. Hoa cỏ thiên nhiên. Thức ăn theo yêu cầu. Gợi nhớ những kỷ niệm xưa ... Rồi dạy các cụ vẽ tranh, làm thơ, nắn tượng … Tổ chức triển lăm cho các cụ. Rồi trinh` diễn văn nghệ cây nhà lá vườn. Các cụ dư sức viết kịch bản và đạo diễn. Coi văn nghệ không sướng bằng làm … văn nghệ !


    * Cái thiếu thứ hai là thiếu … ăn! Thực vậy. Ăn không phải là tọng là nuốt là xực là ngấu nghiến … cho nhiều thức ăn ! Ăn không phải là nhồi nhét cho đầy bao tử ! Trong cuộc sống hằng ngày có nhiều thứ nuốt không trôi lắm ! Chẳng hạn ăn trong nỗi sợ hăi, lo âu, bực tức; ăn trong nỗi chờ đợi, giận hờn th́i`nuốt sao trôi ? Nuốt là một phản xạ đặc biệt của thực quản dưới sự điều khiển của hệ thần kinh. Một người trồng chuối ngược vẫn có thể nuốt được dễ dàng ! Nhưng khi buồn lo thí phản xạ nuốt bị cắt đứt!

    Nhưng các cụ thiếu ăn, thiếu năng lượng phần lớn là do sợ bệnh, kiêng khem quá đáng. Bác sĩ lại hay hù, làm cho họ sợ thêm ! Nói chung, chuyện ăn uống nên nghe theo mệnh lệnh của… bao tử:


    'Cư trần lạc đạo thả tùy duyên
    Cơ tắc xan hề khốn tắc miên…'
    [Ở đời vui đạo hăy tùy duyên
    Đói đến th́i ăn mệt ngủ liền…]

    ~ Trần Nhân Tông


    'Listen to your body'. Hăy lắng nghe sự mách bảo của cơ thể ḿinh! Cơ thể nói… thèm ăn cái ǵi th́i nó đang cần cái đó, thiếu cái đó! Nhưng nhớ ăn là chuyện của văn hóa! Chuyện của ngàn năm, đâu phải một ngày một buổi. Món ăn gắn với kỷ niệm, gắn với thói quen, gắn với mùi vị từ thuở c̣on` thơ! Người già có thể thích những món ăn … kỳ cục, không sao. Đừng ép! Miễn đủ bốn nhóm: bột, đạm, dầu, rau… Mắm nêm, mắm ruốc, mắm sặt, mắm bồ hóc, tương chao… đều tốt cả. Miễn đừng quá mặn, quá ngọt … là đựơc. Cách ăn cũng vậy. Hăy để các cụ tự do tự tại đến mức có thể được. Đừng ép ăn, đừng đút ăn, đừng làm 'hư' các cụ!

    Cũng cần có sự hào hứng, sảng khóai, vui vẻ trong bữa ăn. Con cháu hiếu thảo phải biết … giành ăn với các cụ. Men tiêu hoá được tiết ra từ tâm hồn chớ không chỉ từ bao tử.


    * Cái thiếu thứ ba là thiếu vận động! Già th́i hai chân trở nên nặng nề, như mọc dài ra, biểu không chịu nghe lời ta nữa ! Các khớp cứng lại, sưng lên, xương thí mỏng ra, ḍon` tan, dễ vỡ, dễ găy…! Ấy cũng bởi cả một thời trai trẻ đă 'Đi đâu loanh quanh cho đời mỏi mệt…' (TCS)!

    Bác sĩ thường khuyên vận động mà không hướng dẫn kỹ dễ làm các cụ ráng quá sức chịu đựng, lâm bệnh thêm. Phải làm sao cho nhẹ nhàng mà hiệu quả, phù hợp với tuổi tác, với sức khỏe. Phải từ từ và đều đều. Ngày xưa người ta săn bắn, hái lượm, đánh cá, làm ruộng, làm rẫy… lao động suốt ngày. Bây giờ chỉ ngồi quanh quẩn trước TV!. Có một nguyên tắc 'Use it or lose it!' Cái ǵi không xài th́i teo! Thời đại bây giờ người ta xài cái đầu nhiều quá, nên 'đầu th́i to mà đít th́i teo'. Thật đáng tiếc!

    Không cần đi đâu xa. Có thể tập trong nhà. Nếu nhà có cầu thang thí đi cầu thang ngày mươi bận rất tốt. Đi ṿong` ṿong` trong pḥong` cũng được. Đừng có ráng lập 'thành tích' làm ǵi ! Tập cho ḿinh thôi. Từ từ và đều đều… Đến lúc nào thấy ghiền, bỏ tập một buổi … chịu hổng nổi là được!

    Nguyên tắc chung là kết hợp hơi thở với vận động. Chậm răi, nhịp nhàng. Lạy Phật cũng phải đúng … kỹ thuật để khỏi đau lưng, vẹo cột sống. Đúng kỹ thuật là giữ tư thế và kết hợp với hơi thở. Đó cũng chính là thiền, là yoga, dưỡng sinh...! Vận động thể lực đúng cách th́i già sẽ chậm lại. Giảm trầm cảm, buồn lo. Phấn chấn, tự tin. Dễ ăn, dễ ngủ…

    Tóm lại, giải quyết đựơc 'ba cái lăng nhăng' đó th́i có thể già mà … sướng vậy!

    (Cám ơn BS ĐỖ HỒNG NGỌC)
    PS

    Comment



    Hội Quán Phi Dũng ©
    Diễn Đàn Chiến Hữu & Thân Hữu Không Quân VNCH




    website hit counter

    Working...
    X