Thông báo

Collapse
No announcement yet.

Truyện đọc : Ba Người Khác - Tô Hoài

Collapse
X

Truyện đọc : Ba Người Khác - Tô Hoài

Collapse
 
  • Filter
  • Giờ
  • Show
Clear All
new posts

  • Truyện đọc : Ba Người Khác - Tô Hoài

    Truyện đọc "Ba Người Khác"
    Tác Giả: Tô Hoài
    Giọng đọc: Mai Danh Ẩn


    Nhà văn Tô Hoài, (tên khai sinh: Nguyễn Sen, sanh ngày 27 tháng 9 năm 1920), nổi tiếng với "Dế Mèn phiêu lưu ký" qua đời vào trưa 6.7.2014 tại Hà Nội. Xin mời nghe tác phẩm cuối đời của ông.









    TÔ HOÀI “SÁM HỐI” QUA TIỂU THUYẾT “BA NGƯỜI KHÁC”

    Tôi muốn dùng chữ “sám hối” với nhà văn Tô Hoài để hiểu sâu hơn về tác giả khi viết lên tiểu thuyết mới nhất của ông: “Ba Người Khác”. Thật ra, đó chỉ là những chuyện thật, hoàn cảnh thật, con người thật, của những năm tháng có chiến dịch Cải Cách Ruộng Đất ở miền bắc, là những năm 1954 đến1956.

    “Ba Người Khác” ấy là ba cán bộ cộng sản trong cuộc Cải Cách Ruộng Đất đó. Tác giả đã viết lại, khai thật, tường trình thật, một bức tranh linh động về một nơi chốn, một địa phương (thôn Am, thôn Chuôm), một thời điểm, một công việc, mà khi đọc xong ta thấy bàng hoàng, kinh hãi. Theo tôi, đó cũng là những lời sám hối rồi.

    Qua cuốn truyện, Tô Hoài đã nêu lên cái sai, cái ác, cái tội lỗi đã xảy ra ở một nơi, mà ta có thể hiểu là ở khắp nơi, trên miền bắc ngày ấy. Đọc qua "Ba Người Khác" của nhà văn Tô Hoài, tôi thấy rùng mình, qua từng trang, từng đoạn, từng con chữ theo sự diễn đạt của tác giả. Cũng có thể, đến những giờ phút cuối đời, Tô Hoài muốn phát biểu lên cái sự thật đó, để mọi người cùng biết, cùng ghê tởm, cùng kinh sợ cái chế độ đó, không phải là tác giả đã “sám hối” sao?

    “Ba Người Khác” là tác phẩm mới nhất của Tô Hoài, do nhà xuất bản Đà Nẵng xuất bản đầu năm 2007, đã gây một tiếng vang lớn trên diễn đàn văn học trong nước và hải ngoại. Tâp sách ghi trên đầu sách là tiểu thuyết, như muốn nói đây mà một cuốn sách hư cấu, nhưng thật ra, theo Lời Giới Thiệu nhà Xuất Bản Đà Nẵng thì: “ Câu chuyện này có thể được coi là một mảng ký ức trong cuộc đời nhà văn Tô Hoài. Và ký ức, có thể tương ứng, trùng với điều đã diễn ra.” Vì chúng ta đã biết, Tô Hoài đã từng là một cán bộ cải cách ruộng đất của cộng sản. Như vậy là Tô Hoài viết truyện này như là một bút ký, nhưng tác giả đã khôn khéo bằng bút pháp của một nhà văn, ông đã lột tả hết mọi nỗi đau thương, nghiệt ngã, của những thân phận con người, từ bần, cố nông, đến trung nông hay địa chủ, đều bị cái guồng máy cộng sản dày xéo đến tận cùng.

    Tôi yêu những truyện của Tô Hoài viết từ hồi tiền chiến như Dế Mèn Phiêu Lưu Ký, Xóm Giếng, Xóm Giếng Ngày Xưa, O Chuột…Hồi còn trung học, biết bao nhiêu bài văn mẫu được trích ra từ các tác phẩm của Tô Hoài cho học sinh học. Tôi say mê đến độ học thuộc lòng những bài văn mẫu ấy. Nhưng sau đó, sau năm 1975, tôi đọc Tô Hoài với những tác phẩm như Vợ Chồng A Phủ, Đường Lên Tây Bắc..., tôi thất vọng vì những truyện này được viết theo lối văn chương minh hoạ một thời, để ngợi ca cộng sản. Ông đã giữ chức Tổng Thư Ký của Hội Nhà Văn Việt Nam cộng sản trong nhiều năm, đã được ưu đãi đi thăm các nước Xã Hội Chủ Nghĩa liên miên, như vậy là con đường danh lợi vì trung thành với chế độ, đã làm ông mờ mắt. Lúc đó, tôi nghĩ sự nghiệp văn chương của Tô Hoài như vậy là hết.
    Bây giờ, khi về già, có lẽ ông đủ thời gian để nhìn lại những ngày đã qua và ông viết “Chiều Chiều, Cát Bụi Chân Ai…” rất thật… Và đầu năm 2007 này, thật hơn trên cả thảy các tác phẩm của Tô Hoài, là tiểu thuyết “Ba Người Khác”.

    “Ba Người Khác” được sự giới thiệu của nhà xuất bản Đà Nẵng như sau:

    “Một câu chuyện đã lùi xa hơn nửa thế kỷ, từ một đội công tác cải cách ruộng đất xuống các vùng, miền. Mỗi người một hoàn cảnh, một xuất thân, nhưng nhìn chung hiểu biết còn nhiều hạn chế… Kết quả, đội công tác ấy đã không hoàn thành nhiệm vụ, mắc những thiếu sót, khuyết điểm, thậm chí sau này có người còn mắc tội lớn, đi cải cách mọi nhà nhưng không cải cách chính mình. Chính vì vậy , các cấp đã phải cử những đội khác tiếp tục sửa sai. Và ba – con – người trong đội ấy trở nên Ba Người Khác. Sự phân hóa, tha hóa cũng đã thực sự diễn ra theo hướng “bi kịch” cho chính những người trong đội công tác ấy và cả những nạn nhân của họ.”

    “Ba Người Khác” mà Tô Hoài viết lên, thứ nhất là nhân vật xưng tôi tên Bối (có phải là tác giả không?), thứ hai là đội trưởng Cự, thứ ba là đội viên Đình. Cả ba thể hiện, cũng có thể nói, là đại diện cho cán bộ cốt cán cộng sản, bên ngoài lúc nào cũng nói đến cách mạng, đến nhân dân, xoá bỏ bóc lột, bất công, nhưng bên trong là tham quyền cố vị, ngu dốt, đểu cán, hủ hóa (từ này là từ của việt cộng, chỉ sự thông dâm của các cán bộ với đàn bà con gái tại nơi công tác).

    HỦ HÓA.

    Qua đây, tôi muốn đề cập sâu đến chuyện hủ hóa của các cán bộ trên.
    Khi Bối đến công tác tại thôn Am, Bối đã “thả dê” ngay với đứa con gái của một gia đình cố nông, là bác Diệc. Nhà này nghèo kiết xác mà phải nuôi ăn cho cán bộ. Cô gái tên Đơm, cô gái cũng nghèo, dĩ nhiên, quần áo rách nát. Bối đã dùng ba tấc lưởi để chiếm đoạt lấy thân thể Đơm, rồi sau lại tòm tem thêm với cô đội trưởng dân quân tên Duyên nữa. Chúng ta hãy đọc đoạn văn ngắên sau đây của Tô Hòai, tả về cảnh ấy:
    “Về đến nhà bác Diệc. Cũng như chiều hôm trước Đơm đương lúi húi trong bếp. Ở góc buồng ngoài, hai con mắt trắng rợn của người tàn tật nhìn lên, đó là mẹ Đơm. Đơm ra rút rạ.
    - Anh đã về.
    - Trưa nay Đơm đi đâu?
    - Em xuống chợ mua cái này.
    - Chợ Huyện à?
    Đơm không trả lời mà lấy trong yếm ngực ra dơ lên một gói lá chuối cong cong, thò hai chiếc bánh đúc ngô vàng hây, cả miếng cháy ở giữa đen giòn. Đơm đưa bánh cho tôi.
    - Ô hay, sao thế này?
    - Em thấy anh thích ăn bánh ngô.
    - Sao em biết?
    - Em nhặt cái lá ở gầm giường, còn dính bánh…
    Chết tôi rồi. Đơm cười, nét mặt cô gái dậy thì xanh xao bỗng đỏ hồng, xinh hẳn. Có lẽ cô cười cái mặt nhăn nhó, méo mó khó hiểu của tôi. Nhưng tôi cầm ngay cái bánh, cơn đói đã bồn chồn lên rồi. Tôi chẳng ngại. Năm ngoái ở Quảng Xương, ở Thiệu Hóa, ở Nông Cống, không ở đâu tôi chịu đói. Tôi vẫn ăn vụng. Một hôm đi họp đội, tôi lại tạt vào chợ, vào quán mua kẹo, bánh đa ướt, có khi lùa vội bát bánh đúc chan canh cua. Chỉ cốt trông trước trông sau, không để ai nhìn thấy. Mà biết đâu, suy bụng ta ra bụng người, có lẽ cả đội ai cũng thế, cũng ăn vụng.
    Tôi bỏ gói bánh vào túi đeo vải. Nhưng tôi vẫn nắm tay Đơm. Trong mảnh áo rách vai, cái chân vú nân nẩn. “Em ngoan quá”. Tôi lấy trong khe quyển sổ ghi chép ra hai tờ giấy bạc một đồng kẹp trong đấy.
    - Cầm lấy, thỉnh thoảng mua bánh đức cho anh. Đừng để ai trông thấy nhá. Anh đương phải “ba cùng”.
    - Em biết rồi.
    Đơm cầm tiền đút vào mép yếm.
    - Em có cái túi hay nhỉ?
    Tôi thò tay lách vào ngực Đơm.
    Đơm đẩy tay tôi ra.
    - Rõ cái anh!
    - Anh xem cái chỗ để tiền.
    -Ngoài này cơ mà, ai lại sờ vào trong.
    - Anh nhầm.
    Tôi lại thọc vào ngực Đơm như vừa rồi. Lần này Đơm đứng tây ngây, mặt đỏ lịm, để yên cho tay tôi vân vê.”


    Thế là Bối dụ dỗ “ngủ” được với Đơm, nhưng sau đó lại tìm cách “ngủ” thêm với Duyên, cô đội trưởng dân quân, Đơm biết, ghen, nhưng cam chịu. Tô Hoài viết:

    “Đơm đứng yên như mọi khi, mặt đỏ rần. Nhưng những giọt nước mắt rơi xuống. Đơm nói nho nhỏ:
    - Anh bỏ em rồi.
    - Đội đổi công tác anh sang Chuôm.
    - Không phải. Anh sang bên ấy ngũ với con Duyên.
    - Tuyên truyền của địch, láo nào!
    - Ai cũng biết hết rồi.
    Tôi giải thích:
    - Bọn phản động đương hoành hành dữ lắm. Vừa có người thắt cổ dưới xóm Đìa. Lúc hạ dây thừng xuống không thấy hơi trong bụng ứ ra. Đúng là bị treo cổ. Phải đề cao cảnh giác.
    Đơm đẩy tay tôi ra:
    - Con Duyên mặc áo ba lỗ của anh có mùi nước hoa thơm, cả cánh đồng ngửi thấy…
    Nhìn vaò đầu làng chẳng thấy ai, tôi lôi Đơm vào bụi duối rậm rạp. Đú đởn, nhấm nhẳng, vẫn quanh quẩn…
    Đơm lại sa nước mắt, lả chả. Hai con mắt ướt tình quá. Đơm nhấm đầu ngón tay tôi, nói nhỏ:
    - Tối nay đấy.


    Về phần hủ hóa với Duyên như sau:

    “Bỗng Duyên táo tợn ôm chầm lấy tôi, lúc lắc cái mủi súng ra sau lưng, cười hinh hích. Thân hình nóng ran ưởn lên, tôi gồng người dằn xuống. Chẳng biết ra thế nào. Duyên cởi khẩu súng dựng vào chân cột trụ sau lưng. Hai đứa lăn xuống bãi cỏ, chẳng còn biết trời đất ở đâu nữa. Tôi thở dốc, ngoi lên hớp từng hơi. Nhưng đến lúc thằng đàn ông sắp nghẹn cổ chết thì con đàn bà rên ư ử, nhũn ra.
    - Em cho anh…
    - Bận sau, bận sau. Em đương có tháng.
    - Đâu nào? Để anh sờ xem.
    Cuộc quần thảo không biết còn lồng lộn bao nhiêu đi nữa. đến lúc tôi chỉ còn như con chó què, bước xiêu vẹo, lử khử. Lần được về nhà nằm ụych xuống chõng, thiếp đi.


    Và lần sau:

    “Tôi đặt cái túi đầu giường, rồi cẩn thận cởi quần áo, chống hai tay như con ếch bò vào chỗ Duyên.
    - Ấy…
    - Lại có tháng à, xem nào.
    - Không.
    Duyên lăn xả vào, cưởi lên tôi. Đến lúc tôi lử cò bợ. Duyên vẫn quắp không cho giẫy ra.
    Duyên thì thào vào tai tôi:
    - Tháng sau, em về nhà chồng.
    - Sao bảo rồi đi Hà Nội với anh?
    - Chỉ được cái thăng thiên. Ra đấy rồi anh bỏ em bơ vơ.
    - Anh thề.
    - Chẳng phải thề cá trê chui ống, cứ chui vào đây này.
    - Thật tháng sau em lấy chồng hả?
    - Có thật thì người ta mới cho tha hồ, chứ không để mà chửa hoang với ai. Mai kia thằng con đầu em đặt nó là thằng Bối.
    - Tên nó là thằng Đình.
    Duyên ngoạm vào mặt tôi, lại đè tôi ra, hùng hục: “Xem con ai nào! Xem con ai nào!”
    Có hôm cả nhà đi vắng, chúng tôi lại ngủ với nhau cả ban ngày. Duyên thật ra dáng con gái, lại có bộ mồi cái quần thâm, chiếc áo cánh phin, không man dại như Đơm. Hai đứa nằm đất mát lạnh trong khuya.


    Như vậy, suốt cuốn sách, Tô Hoài đã đưa cho ta thấy đội công tác, từ người đội trưởng tên Cự, đến tay Đình, tay Bối, đều có chung một công việc, tìm mọi cách để tố khổ địa chủ, gán ép những người trung nông lên phú nông, địa chủ, để dỡ trò tố khổ tiếp, rồi chiếm đoạt tài sản của địa chủ khi họ bị tố khổ. Còn hủ hoá, thì cán bộ Đình cũng ngủ với Duyên, Cự cũng ngủ với Duyên và Đơm, rồi cùng với một lô nữ dân quân nữa.

    Đọc tiếp đoạn văn Tô Hoài tả cảnh tố khổ phó Thìn, bị ghép vào tội địa chủ bóc lột nhân dân lao động, ác ôn, có nợ máu, khiến ta rùng mình. Ngày trước, xem phim “Chúng Tôi Muốn Sống” tôi cũng có ý nghĩ là một phim tuyên truyền chống cộng, nhưng bây giờ, đọc Tô Hoài tả cảnh đấu tố, thật còn kinh hoàng hơn thế nữa.

    “ Bãi mít tinh đông nghit người. Giữa đám, có những túm lá móc điều. Những tàu dừa kết thành một hàng rào xanh trắng trang trí sau bàn tòa án.
    Cuộc đấu nổ lên liên tiếp, khi địa chủ Thìn, một lão già tám mươi tuổi héo hắt như cái cây khoai, mắt thong manh mù dở, khoeo chân không duổi ra được, chẳng có án thì cũng chỉ dăm hôm nữa lão ngoẻo thôi, vừa được đặt xuống tựa vào cái cọc. Người chạy lên, chạy xuống tới tấp.
    - Mầy có biết tao là ai không?
    Thế nào mà tiếng lão già sắp chết này vẫn nói sang sảng:
    - Thưa bà nông dân…tôi không biết.
    - Tao đi ở cho cháu mày.
    - Thế thì tôi không biết thật ạ.
    - Mày lấy roi cặc bò đánh tao. Đả đảo địa chủ! Rồi hớt hải chạy xuống giữa tiếng đả đảo cuồn cuộn trong đám người.
    Cái bãi lau chen chúc loi choi, đầm nước trắng đằng cuối. Những con chim hét đen tuyền, những đàn cò trắng không dám đậu xuống, lượn quanh bên trời với mấy con diều hâu…
    Lát nữa, lão Thìn sẽ chết ở cái bãi mà mới năm trước, lão thuê cả lính bốt hương dũng đốt có lác cày vở hoang.
    Lão Thìn lả người, lăn quay ra giữa bãi. Đống văn tự, giầy tờ, sổ sách chữ Tây, chữ ta trong nhà lão khuân ra đốt, khói um lên, Tàn than lả tả bay như đàn bướm đen. Nhưng tiếng quát xô lên: Không cho nó nằm! Nó nằm sập gụ cả đời rồi. Bắt nó đứng! Bắt nó…
    Địa chủ Thìn bị xốc lên trói hẳn vào cái cọc đã chôn sẳn. Đầu lão ngật đi. Chốc chốc lại ỉa tháo ra cái quần đã tụt vòng hẳn xuống hai ông chân bằng cái ống nứa.
    Tôi ở ghế chủ toạ, đứng lên đọc một cáo trạng tội ác lão Thìn. Nhà nó đã mấy đời bóc lột, càng ngày càng giàu, càng ác. Nó thu thóc tạ cho Pháp, cho Nhật, khi kháng chiến đội lốt làm chủ tịch xã, đến hồi Tây về nó làm tổng ủy, nó là con chó săn của hai, ba đế quốc. Con gái nó đui que câm điếc, nó bắt nông dân phải lấy, rồi lại phải cày giẽ giả nợ. Đả đảo địa chủ, cường hào ác bá.
    Giữa những tiếng lao nhao hô đả đảo, bác Diệc (con rễ của Thìn) run run bước lên. Mặt tái ngoét như con gà cắt tiết. Tổ dân quân mấy xóm dàn hàng ngang. Đơm khoác súng đứng hàng đầu. Duyên mặt đỏ hây, cúp mắt xuống nhìn hai đầu vú đương cường cong tớn. Đơm thì nước mắt ròng ròng nhìn lên tôi. Có phải những giọt nước mắt nói: ông em ngày trước đấy.
    Bác Diệc, chỉ tay vào địa chủ Thìn:
    - Tao thù mầy! Tao thù…
    Rồi khóc rống lên, chạy xuống. Đội trưởng Cự xô ngay ra trước loa, quát to:
    - Hôm nay là ngày thắng lợi của giai cấp nông dân chúng ta, cấm không ai được khóc..
    Cả nghìn con người lại im như tờ.
    Khi một loạt tiếng súng tỏa khói xanh um lên, đám đông ở dưới đẩy nhau chạy. Ai cũng khiếp tiếng nổ. Người hải máu, bịt mắt lại. Người nhốn nháo vỡ ra các ngã. Tiếng trống cà rùng của đội thiếu nhi nổi lên khua rầm rầm vang vang. Thế là địa chủ Thìn chết.


    Đọc suốt cả truyện “Ba Người Khác“ của Tô Hoài, còn nhiều nữa, nhiều nữa…những cảnh hãi hùng như trên. Tôi thấy nhà văn rất can đảm, là đã viết lên được cái dã man, vô nhân tính của các cán bộ cộng sản. Có người hỏi một nhà văn khác, “ một chế độ kinh hoàng đến thế kia mà sao ông sống được suốt mấy mươi năm”. Nhà văn trả lời: Vì tôi biết sợ. Biết sợ nên phải uốn mình, không dám lên tiếng. Bây giờ Tô Hòai đã tám mươi sáu tuổi rồi. Ông không còn sợ nữa. Nên ông viết truyện này nói lên sự thật, như một lời sám hối.

    Có thể, đó là cái nhân cách cuối cùng của nhà văn, như một đoạn thơ trong Lời Mẹ Dặn của Phùng Quán:

    Tôi muốn làm nhà văn chân thật trọn đời
    Sét nổ trên người không xô tôi ngã.
    Giấy bút tôi ai cướp giật đi.
    Tôi sẽ dùng dao viết văn lên đá.


    TRẦN YÊN HÒA
    (http://www.banvannghe.com/)
    Last edited by chimtroi; 10-05-2021, 07:51 PM.


Hội Quán Phi Dũng ©
Diễn Đàn Chiến Hữu & Thân Hữu Không Quân VNCH




website hit counter

Working...
X